Rb. 's-Hertogenbosch, 06-08-2008, nr. 163712 / HA ZA 07-1708

Een aantal van de door [eiseres] opgevoerde schadeposten is door Custos niet betwist, te weten:

[eiseres] vordert een bedrag van EUR 31.654 netto (inclusief rente) in verband met verlies van verdienvermogen. Zij is coupeuse-lerares en gaf naar eigen zeggen cursussen aan huis waarmee zij EUR 250,- netto per maand verdiende. Sinds het ongeval is zij daartoe niet meer in staat. Zij had echter de intentie om dit werk nog vele jaren voort te zetten en zou hiertoe ook in staat zijn geweest, gezien haar jonge biologische leeftijd en uitzonderlijk goede conditie. [eiseres] berekent haar schade van EUR 250,- netto per maand over een looptijd tot 1 juli 2014.

Custos betwist dat [eiseres] EUR 250,- netto per maand verdiende met het geven van cursussen. Custos voert voorts aan dat door [eiseres] ten onrechte de kwade kansen niet zijn verdisconteerd, terwijl gelet op haar medische voorgeschiedenis en haar leeftijd niet vanzelfsprekend is dat zij haar werk ongestoord tot op 79-jarige leeftijd had kunnen voortzetten. De sterftekansen (ca 0,9) zijn evenmin verdisconteerd. De periode tot 2014 is dan ook te ruim genomen, aldus Custos.

Door [eiseres] is onweersproken gesteld dat zij, als gevolg van de beperkingen die zij ondervindt sinds het ongeval, niet meer in staat is naaicursussen te geven. De rechtbank neemt dit dan ook als vaststaand aan.

De rechtbank overweegt dat niet vaststaat dat [eiseres] tot het moment van het ongeval EUR 250,- netto per maand verdiende met het geven van cursussen aan huis, nu zij deze stelling op geen enkele wijze heeft onderbouwd, ook niet na de betwisting door Custos, terwijl zij daartoe wel in de gelegenheid is geweest. De bewijslast in deze rust op [eiseres], maar het door haar uitdrukkelijk (onder 5.1 van de dagvaarding) gedane bewijsaanbod heeft geen betrekking op dit punt. De rechtbank ziet geen grond voor het ambtshalve opdragen van bewijs.

Omdat niet vaststaat dat [eiseres] vóór 18 maart 2004 de door haar gestelde inkomsten had, is ook niet aannemelijk dat zij deze inkomsten — bij wegdenken van het ongeval — na 18 maart 2004 wél zou hebben gehad, en nog wel tot 1 juli 2014. Deze vordering moet daarom geheel worden afgewezen.

[eiseres] vordert een vergoeding voor de schade die zij lijdt doordat zij niet meer in staat is huishoudelijk werk te verrichten en daarvoor hulp moet inschakelen. In de periode na het ongeval had zij 4,5 uur per week hulp nodig, vanaf juli 2005 wegens toegenomen beperkingen (motoriek, nek- en schouderpijn) 8 uur per week. Zij had naar zij stelt met name meer hulp nodig voor poetsen, wassen, strijken en het wassen van de ramen. Deze hulp wordt verleend door familie en vrienden en [eiseres] rekent daarvoor een vergoeding van EUR 10,- per uur. De schade tot 1 juli 2007 beloopt volgens [eiseres] een bedrag van EUR 10.105,-. De toekomstige schade na 1 juli 2007, berekend over een periode van 7 jaar, beloopt volgens [eiseres] een bedrag van EUR 29.120,- (EUR 80,- × 52 weken × 7 jaar).

Custos voert aan dat niet inzichtelijk is in hoeverre [eiseres] voor het ongeval ook huishoudelijke hulp inriep (vanwege haar ziekte en de gevolgen van chemotherapiën), en of haar echtgenoot reeds huishoudelijke taken verrichtte, of dat na het ongeval meer is gaan doen. De hulp die familie en vrienden hebben verleend kan volgens Custos niet worden gewaardeerd op het gevorderde bedrag omdat niet blijkt dat [eiseres] vermogensnadeel heeft geleden, en of het redelijk is geweest die derden in te schakelen dan wel het redelijk zou zijn geweest daarvoor in de plaats professionele hulp in te schakelen. Ook hier is volgens Custos ten onrechte geen rekening gehouden met de mogelijkheid dat ook zonder ongeval de noodzaak zou zijn ontstaan tot het inschakelen van huishoudelijke hulp, en bevat de berekening geen sterftekanscorrectie.

In reactie hierop heeft [eiseres] gesteld dat haar echtgenoot de nodige hulp kon verlenen tijdens haar chemokuren in 1998 en 2003, maar dat hij inmiddels zelf teveel lichamelijke klachten heeft om dit nog te doen (beschadigde werveltussenschijven, beschadigde linkerknie, prostaatkanker sinds 2005 met veel ‘bijwerkende’ medicatie).

De rechtbank overweegt als volgt. [eiseres] stelt, onder verwijzing naar het advies van haar medisch adviseur [S], dat als gevolg van het ongeval op 18 maart 2004 sprake is van verminderde belastbaarheid van de nek en schouders. Dit is door Custos ook niet betwist en ook de rechtbank gaat hiervan uit. Aannemelijk is ook dat deze verminderde belastbaarheid tot gevolg heeft dat [eiseres] bepaalde (zwaardere) huishoudelijke activiteiten die zij voorheen wel verrichtte, thans niet meer zelf kan doen. De rechtbank is echter ook van oordeel dat het op de weg van [eiseres] ligt, die vergoeding vraagt voor haar schade, om gemotiveerd aan te geven welke activiteiten zij voor het ongeval verrichtte, welke van deze activiteiten zij niet meer kan verrichten en hoeveel tijd daarmee gemoeid is. [eiseres] heeft hieromtrent niets gesteld. Ook geeft zij niet aan welke taken zij tot juli 2005 wel, maar daarna niet meer kan verrichten, waardoor haar zorgbehoefte naar zij stelt bijna verdubbelde. [eiseres] geeft geen onderbouwing van haar stelling dat haar beperkingen per juli 2005 zijn toegenomen en uit de door haar overgelegde medische stukken kan ook niet blijken waarmee die gestelde toename verband zou kunnen houden en of dat aan het ongeval gerelateerd kan worden. [eiseres] geeft evenmin aan welke huishoudelijke taken haar echtgenoot op zich pleegde te nemen en sinds wanneer hij welke taken niet meer kan doen. Uit de stellingen van [eiseres] blijkt ook niet eenduidig op welke wijze zij hulp inschakelt: in de dagvaarding stelt zij dat de huishoudelijke werkzaamheden sinds het ongeval door familie en vrienden worden verricht, in de pleitnotities merkt zij op dat men vrienden, buren en kennissen een korte periode om hulp kan vragen, maar niet structureel. Dat zij hulp door derden (een particuliere hulp) heeft ingeschakeld is niet gesteld. [eiseres] stelt dat de vergoeding voor de huishoudelijke hulp is vastgesteld op EUR 10,- per uur, maar of en zo ja, aan wie zij deze vergoeding daadwerkelijk betaalt blijkt niet uit de stellingen. Gelet op het vorengaande is de rechtbank van oordeel dat [eiseres] haar vordering ter zake van huishoudelijke hulp onvoldoende heeft onderbouwd. De rechtbank komt daarom niet toe aan het benoemen van een deskundige om de zorgbehoefte van [eiseres] vast te stellen, zoals door [eiseres] in de pleitnotities is gesuggereerd.

De vordering moet worden afgewezen.

De rechtbank overweegt ten overvloede dat het gebruikelijk is om bij schade ter zake van huishoudelijke hulp een eindleeftijd van 70 jaar te hanteren omdat de redelijke verwachting is dat vanaf die leeftijd ook zonder ongeval het inschakelen van huishoudelijke hulp nodig is. De vordering van [eiseres] heeft grotendeels betrekking op de jaren na haar 70ste levensjaar (tot ruim 79 jaar). Dat in haar familie hoge leeftijden met goede vitaliteit worden gehaald, en dat zij een jonge biologische leeftijd heeft, zoals [eiseres] stelt, doet er naar het oordeel van de rechtbank niet aan af dat ten aanzien van [eiseres], gelet op haar medische voorgeschiedenis en haar leeftijd, de verwachting gerechtvaardigd is dat zij, ook wanneer het ongeval haar in 2004 niet zou zijn overkomen, rond haar 70ste jaar huishoudelijke hulp had ingeschakeld.

[eiseres] vordert bedragen van EUR 2.185,- (voor schade tot 1 juli 2007) en EUR 16.380,- (voor schade van 1 juli 2007 tot 1 juli 2014) voor yogalessen die zij stelt te volgen op advies van haar arts manuele geneeskundige. Uit het door [eiseres] overgelegde kostenoverzicht (pagina 7, onderaan) blijkt dat het gaat om wekelijks één uur les à EUR 45,-.

Custos voert aan dat niet zondermeer valt in te zien waarom [eiseres] de aanbevolen ontspanningsoefeningen niet zou kunnen doen zonder kostbare yogalessen te volgen. Bovendien mist Custos ook hier in de berekening van [eiseres] de verdiscontering van kwade kansen en de sterftekans.

De rechtbank acht aannemelijk dat [eiseres] baat heeft bij de ontspanningsoefeningen die zij traint via yoga, in die zin dat dit onder meer leidt tot enige verbetering van de beweeglijkheid van de nek. Dit staat ook vermeld in de door [eiseres] overgelegde brief van 11 januari 2007 van haar behandelend arts manuele geneeskunde. Dat [eiseres] de yogalessen volgt op advies van deze arts blijkt overigens niet uit de brief. [eiseres] heeft ook niet onderbouwd waarom het zo langdurig blijven volgen van yogalessen nodig is, en waarom dergelijke dure lessen nodig zijn. De rechtbank acht het niet redelijk om de kosten van yogalessen, die niet als medische behandeling kunnen worden beschouwd maar als manier van ontspanning, vergelijkbaar met het beoefenen van een sport, volledig te beschouwen als schade die het gevolg is van het ongeval. De rechtbank acht het redelijk een bedrag aan schadevergoeding ter zake van yogalessen toe te kennen van EUR 3.200,-, overeenkomend met een vergoeding voor 40 yogalessen per jaar ad EUR 15,00 gedurende vier jaren.

[eiseres] vordert een bedrag van EUR 510,- vanwege de no-claim die zij niet heeft teruggekregen van haar zorgverzekeraar. [eiseres] heeft bij brief van 1 april 2008 beschikkingen van haar zorgverzekeraar overgelegd ter zake van no-claim over de jaren 2005, 2006 en 2007 met daarbij een specificatie van de zorgkosten.

Custos voert aan dat niet is aangetoond dat [eiseres] wel recht zou hebben gehad op no-claim teruggave als het ongeval haar niet zou zijn overkomen

De rechtbank overweegt dat zonder nadere toelichting, die niet is gegeven, uit de door [eiseres] overgelegde bescheiden niet blijkt dat de daar genoemde zorgkosten — overwegend apotheekkosten — zijn toe te rekenen aan het ongeval op 18 maart 2004. Deze post is daarom niet toewijsbaar.

[eiseres] vordert bedragen van EUR 303,- (schade tot 1 juli 2007) en EUR 1.170,- (toekomstige schade) voor pedicurebehandelingen omdat zij zelf haar voeten niet meer kan verzorgen en bedragen van EUR 231,- (schade tot 1 juli 2007) en EUR 1.365,- (toekomstige schade) voor extra kapperskosten omdat ze door haar nekklachten haar kapsel niet meer zelf kan verzorgen. [eiseres] stelt deze kosten voor zover toekomstig te hebben berekend over een looptijd van 10 jaar (contante waardefactor 7,5) vanaf 1 juli 2007 derhalve tot een leeftijd van (ruim) 82 jaar.

Custos betwist niet dat [eiseres] is aangewezen op de diensten van een pedicure en vaker de kapper moet bezoeken. Custos betwist wel de termijn van 10 jaar waarover de toekomstschade wordt becijferd, omdat statistisch gezien de sterftekans zodanig hoog is dat deze termijn niet zonder meer als juist kan worden aanvaard.

[eiseres] stelt dat in de toepassing van de contante waardefactor van 7,5 de sterftekans is verdisconteerd. [eiseres] heeft de factor op 7,5 gesteld, uitgaande van de gebruikelijke contante waardefactor voor 60 tot 70 jarigen, omdat een contante waardefactor voor 70 tot 80 jarigen met een looptijd van 10 jaar niet is gegeven.

De rechtbank acht met Custos aannemelijk dat [eiseres] door haar nekklachten extra kosten moet maken voor pedicure en kapper. De rechtbank acht het ook redelijk er vanuit te gaan dat zij deze kosten tot haar 82e jaar zal maken. In de door [eiseres] gehanteerde contante waardefactor zit een sterftekanscorrectie, maar naar het oordeel van de rechtbank is deze te laag, nu [eiseres] is uitgegaan van de waardes voor 60 tot 70 jarigen, terwijl aangenomen moet worden dat de sterftekans voor de categorie 70 tot 80 jarigen hoger ligt. Het is juist dat de contante waardetabel die men in deze zaken pleegt te gebruiken geen waarde kent voor kapitalisatie van schade van een 70-plusser over een looptijd van 10 jaar. De rechtbank acht het redelijk hier uit te gaan van een contante waardefactor (inclusief sterftekanscorrectie) van 7,0. De toekomstige schade van [eiseres], gekapitaliseerd op 1 juli 2007 komt dan uit op bedragen van EUR 1.092,- (EUR 156,- × 7,0) voor de pedicure en EUR 1.274,- (EUR 182,- × 7,0) voor de kapper.

Deze schade is toewijsbaar, net als de schade berekend tot 1 juli 2007.

[eiseres] vordert een bedrag van EUR 17.948,- (EUR 2.564,- per jaar × 7) ter zake van toekomstige kosten van een professionele costumière tot 1 juli 2014. [eiseres] stelt dat zij vanwege afwijkende schoudermaten altijd aangewezen is geweest op maatkleding. Voor het ongeval maakte zij die zelf, maar dat kan zij nu niet meer. Zij is na het ongeval de kleding blijven dragen die ze daarvoor heeft gemaakt, en uit nood heeft zij af en toe wat kleding gekocht, maar die is niet van de kwaliteit die zij gewend was. Een specificatie van de toekomstige kledingkosten heeft zij als productie 23 overgelegd. [eiseres] meent dat een sterftekanscorrectie hier niet nodig is omdat de looptijd eindigt op 79-jarige leeftijd van [eiseres] en haar statistische levensverwachting 84,5 jaar is.

Custos voert aan dat onvoldoende rekening is gehouden met de statistische sterftekans, en betwist dat [eiseres] voorafgaand aan het letsel in de hoeveelheden genoemd in haar specificatie kleding voor zichzelf maakte.

De rechtbank overweegt dat door [eiseres] onweersproken is gesteld dat zij is aangewezen op maatkleding, dat zij voorheen al haar kleding zelf maakte en dat zij dat nu niet meer kan. De rechtbank is van oordeel dat [eiseres] onvoldoende heeft onderbouwd waarom zij meer kosten heeft voor de aanschaf van materialen (stoffen en accessoires) indien zij het maken van haar kleding moet uitbesteden. De meerkosten voor materiaal ad EUR 489,- per jaar zijn daarom niet toewijsbaar. De rechtbank oordeelt voorts dat door [eiseres] onvoldoende onderbouwd is gesteld dat zij eerder jaarlijks zoveel stuks kleding voor zichzelf maakte en dat het nodig is voor het maken van al deze kledingstukken een professioneel costumière in te huren tegen een uurtarief van EUR 75,-. De rechtbank oordeelt ook dat niet in redelijkheid valt te verwachten dat [eiseres] zonder ongeval tot 1 juli 2014 (ruim 79 jaar oud) al haar kleding zelf was blijven maken.

De rechtbank ziet in dit alles aanleiding om de schade van [eiseres] ter zake van extra kledingkosten in redelijkheid te begroten op een bedrag van EUR 1.000,- per jaar over een looptijd van 4 jaar, tot 1 juli 2011. Dat de levensverwachting van [eiseres] statistisch bezien 84,5 jaar is, betekent uiteraard niet dat zij niet net als ieder mens de kans loopt eerder te overlijden. Bij het vaststellen van de contante waarde van toekomstige schade moet daarom ook een sterftekanscorrectie worden toegepast. De rechtbank zal, uitgaande van een looptijd van 4 jaar vanaf 1 juli 2007, een contante waardefactor (inclusief sterftekanscorrectie) van 3,4 hanteren conform de door Custos overgelegde tabel van het Nederlands Rekencentrum Letselschade (NRL). Toewijsbaar is daarom een bedrag van EUR 3.400,- (EUR 1.000,- × 3,4).

[eiseres] vordert een bedrag van EUR 3.257,86 voor het onderhoudsarm maken van haar tuin (uurloon plus BTW), en een bedrag voor toekomstige schade ter zake van onderhoud aan de tuin van EUR 3.750,- (EUR 500,- per jaar, over een periode van 10 jaar, met contante waardefactor 7,5). Haar echtgenoot kan dit werk niet overnemen in verband met rug- en knieklachten, aldus [eiseres].

Custos betwist dat [eiseres] voor het ongeval alle werkzaamheden in de tuin verrichtte, mede gezien haar pre-existente ziekte en de daarvoor ondergane behandelingen. Ook is volgens Custos ten onrechte gerekend met een periode van 10 jaar zonder rekening te houden met kwade kansen. Het is immers maar de vraag hoelang [eiseres] de tuin had kunnen blijven onderhouden als het ongeval niet was gebeurd. Custos wijst er op dat [eiseres] in 2005 een nieuwe woning heeft betrokken en dat niet duidelijk is of het deze nieuwe tuin is geweest die onderhoudsarm is gemaakt, en of deze nieuwe tuin niet veel groter is dan die bij het oude huis.

Door [eiseres] zijn in reactie hierop bescheiden overgelegd waaruit blijkt dat de woning die zij in 2005 hebben betrokken op een kleiner perceel is gelegen dan de woning waar zij eerder woonden.

De rechtbank acht toewijsbaar het gevorderde bedrag van EUR 3.257,86 voor het onderhoudsarm maken van de tuin bij hun nieuwe huis, er vanuit gaande dat [eiseres] door haar nekklachten niet meer in staat is zwaar werk in de tuin te doen en haar echtgenoot dit vanwege zijn gezondheid niet van haar kan overnemen.

De rechtbank acht de vordering van toekomstige onderhoudskosten niet toewijsbaar. Het verrichten van lichte onderhoudswerkzaamheden in de tuin behoort tot de normale taken die gedaan moeten worden en voor zover [eiseres] daartoe vanwege haar nekklachten niet meer in staat is, mag in redelijkheid van haar echtgenoot worden verwacht dat hij deze taken van haar overneemt. Dat [eiseres] en haar echtgenoot beiden niet tot lichte onderhoudswerken in staat zouden zijn is niet, althans niet voldoende onderbouwd gesteld. Voor zover in de onderhoudsarme tuin van [eiseres] toch nu en dan nog zwaar onderhoudswerk gedaan zou moeten worden, acht de rechtbank het redelijk uit te gaan van de verwachting dat zij, gelet op hun gevorderde leeftijd en hun minder goede gezondheid, daarbij ook zonder dat het ongeval had plaatsgevonden hulp van derden nodig hadden gehad.

[eiseres] vordert een vergoeding voor de kosten ad EUR 1.188,- die zij bij de verhuizing in mei 2005 heeft moeten maken voor het inschakelen van hulp bij het schoonmaken van zowel het oude als het nieuwe huis.

Custos voert aan dat deze hulp ook zou zijn verleend als het ongeval niet had plaatsgehad, gelet op de arbeidsintensiviteit van dergelijke werkzaamheden en de gezondheidstoestand van [eiseres].

De rechtbank volgt het verweer van Custos en wijst deze vordering af.

[eiseres] vordert EUR 440,- vergoeding voor rijlessen die zij heeft moeten volgen nadat haar auto in maart 2005 was aangepast met extra spiegels.

Custos betwist dat rijlessen nodig waren, althans tot genoemd bedrag, om met de extra gemonteerde spiegels te kunnen rijden.

[eiseres] heeft in reactie hierop aangegeven dat zij door de gevolgen van het ongeval (nekblokkade) werd afgekeurd voor autorijden, dat zij nieuwe rijlessen nodig had gelet op de nieuwe beperkingen, dat zij een specifiek rijexamen moest doen bij een speciale instructeur, dit alles omdat zij alleen mocht rijden in een auto met de op het rijbewijs vermelde drie extra spiegels. Zij heeft een kopie van haar rijbewijs en een code-uitleg overgelegd.

De rechtbank acht aannemelijk dat [eiseres] de gevorderde kosten heeft moeten maken als gevolg van het ongeval, en wijst deze toe.

[eiseres] stelt dat zij niet in staat was lange autoritten te maken, als gevolg waarvan zij in december 2005 voor een bezoek aan familie in Valkenburg de trein heeft moeten nemen. [eiseres] vordert vergoeding van de meerkosten ad EUR 14,50.

Custos betwist dat [eiseres] geen lange autoritten kon maken.

De rechtbank zal dit bedrag niet toewijzen omdat niet vaststaat dat [eiseres] de reis naar Valkenburg niet met de auto heeft kunnen afleggen (eventueel met een of meer pauzes onderweg) en dat dit kan worden toegerekend als een gevolg van het ongeval.

[eiseres] vordert een bedrag van EUR 19.145,- in verband met de aanschaf in februari 2006 van een (gebruikte) Citroën Picasso met hoge instap, hoog dak, en een goed rijcomfort (schokabsorberend), in verband met haar beperkingen als gevolg van het ongeval.

[eiseres] en haar echtgenoot hebben met spijt hun oude auto (een Chevrolet uit 1992, collectors-item) ingeruild voor EUR 150,-. Van vermogensvermeerdering is volgens [eiseres] geen sprake, omdat door afschrijving dit vermogen snel daalt.

Custos betwist de noodzaak een comfortabeler auto aan te schaffen, althans is Custos van mening dat die beweerde noodzaak in redelijkheid niet aan het onrechtmatig handelen kan worden toegerekend. [eiseres] heeft met de aanschaf van de auto haar vermogen vermeerderd met de marktwaarde daarvan, welke vermeerdering haar toegerekend moet worden, althans om redenen van billijkheid in mindering moet worden gebracht op de schade, aldus Custos. Bovendien behoort de luxe dat [eiseres] nu in een comfortabeler auto rijdt dan zij kennelijk voorheen gewend was, niet ten laste te komen van Custos.

De rechtbank overweegt als volgt. De rechtbank acht aannemelijk dat een auto met een hoge instap en een goede vering prettig is voor iemand met nekklachten zoals [eiseres]. Dat de aanschaf van de Citroën Picasso noodzakelijk was in die zin dat [eiseres] in de Chevrolet niet meer kon rijden, staat evenwel niet vast. Maar ook als dat wel als vaststaand zou worden aangenomen, dan ziet de rechtbank hierin nog geen grond gelegen om Custos te veroordelen tot vergoeding van de aanschafprijs van de Citroën Picasso. [eiseres] had immers op het moment van het ongeval een auto van twaalf jaar oud waarvoor zij in 2005 bij inruil slechts EUR 150,- heeft ontvangen. Het is dan ook maar zeer de vraag hoelang zij nog in deze oude auto had kunnen blijven rijden, het ongeval in 2004 weggedacht. In redelijkheid mocht worden verwacht dat zij ook zonder ongeval op enig moment (niet al te lang daarna) zou zijn overgegaan tot de aanschaf van een nieuwe(re) auto. De rechtbank acht de verwachting gerechtvaardigd dat [eiseres] en haar echtgenoot ook zonder ongeval waren overgegaan tot de aanschaf van een (gebruikte) auto in dezelfde prijsklasse als de aangeschafte Citroën Picasso. De kosten voor aanschaf van de Citroën Picasso kunnen daarom niet worden aangemerkt als schade die [eiseres] lijdt als gevolg van het ongeval.

[eiseres] vordert vergoeding van een door haar aan te schaffen elektrische fiets met aangepaste vering ad EUR 1.850,-, die zij naar zij stelt nodig heeft omdat zij een op een gewone fiets niet kan fietsen omdat zij de schokken niet kan opvangen. Bij haar brief van 1 april 2008 heeft [eiseres] overgelegd een aankoopnota van een (gebruikte) elektrische fiets ad EUR 469,95.

Custos bestrijdt dat [eiseres] niet op een normale fiets kan fietsen en dat het nodig is een elektrische fiets aan te schaffen. Ook gewone fietsen zijn met vering verkrijgbaar, voor zover dergelijke vering al een oplossing biedt.

De rechtbank begrijpt dat [eiseres] haar aanvankelijke vordering ter zake toekomstige schade voor de aankoop van een elektrische fiets ad EUR 1.800,- thans vermindert tot een bedrag aan geleden schade ad EUR 469,95.

De rechtbank overweegt dat de kosten voor de aanschaf van een nieuwe fiets alleen in aanmerking komen voor vergoeding indien kan worden vastgesteld dat het gaat om kosten die [eiseres] heeft moeten maken in verband met de nekklachten die zij heeft als gevolg van het ongeval, en die zij anders, het ongeval weggedacht, niet had gemaakt. De rechtbank acht hierbij van belang dat een feit van algemene bekendheid is dat veel Nederlanders met enige regelmaat een nieuwe fiets aanschaffen en dat veel van de huidige fietsen zijn voorzien van extra vering. [eiseres] heeft niets gesteld omtrent de leeftijd en staat van haar oude fiets. Uit de stellingen van [eiseres] en de medische stukken kan ook niet blijken waarom sprake moest zijn van een elektrische fiets en waarom niet kon worden volstaan met de aanschaf van een gewone fiets met goede vering. De rechtbank is daarom van oordeel dat door [eiseres] onvoldoende is gesteld om deze vordering te kunnen toewijzen.

[eiseres] vordert een vergoeding voor de schade die zij lijdt — of verplaatste schade die haar echtgenoot lijdt — doordat haar echtgenoot haar steeds persoonlijk moet vergezellen naar fysiotherapie (48 keer per jaar × 1,5 uur per keer), naar yoga (45 keer per jaar × 1 uur per keer), bij het boodschappen doen (52 keer per jaar × 2 uur per keer) en bij overige uitstapjes (4 × per maand à 3 uur per keer). Haar echtgenoot moet mee om aan te geven of de weg veilig is, nu zij zelf nauwelijks links of rechts kan uitkijken. Zij berekent deze schade over een periode van 10 jaar op een bedrag van EUR 18.250,- (10 × 365 uur × EUR 5,-).

Custos voert verschillende verweren tegen deze vordering.

De rechtbank overweegt als volgt. Indien vaststaat dat [eiseres] hulp nodig heeft in die zin dat zij vergezeld moet worden in het verkeer, en dat deze behoefte verband houdt met het door haar als gevolg van het ongeval opgelopen letsel, dan komt de hulp die haar echtgenoot verleent voor vergoeding in aanmerking voor zover deze hulp de belangenloze hulpverlening die gegeven de gezinssituatie van haar echtgenoot verwacht mag worden overstijgt, en in de gegeven omstandigheden professionele hulp in de rede zou hebben gelegen. De rechtbank oordeelt dat in het onderhavige geval niet als vaststaand kan worden aangenomen dat [eiseres] deze hulp behoeft, nu zij beschikt over een (met spiegels) aangepaste fiets en auto, voor welke laatste zij extra rijlessen heeft gevolgd. Dat zij door haar nekklachten niet meer kan fietsen of autorijden is door [eiseres] ook niet gesteld. Voor zover het (alleen) deelnemen aan het verkeer voor [eiseres] toch bezwaarlijk is, is de rechtbank van oordeel dat gezien de gezinssituatie van de echtgenoot van [eiseres] in redelijkheid gevergd mag worden dat hij het doen van de wekelijkse boodschappen voor zijn rekening neemt en dat hij zonodig [eiseres] eenmaal per week vergezeld naar fysiotherapie en yoga. Van een overstijging van de belangenloze hulpverlening die van hem verwacht mag worden, is hier naar het oordeel van de rechtbank geen sprake. Deze vordering zal derhalve worden afgewezen.

[eiseres] vordert een vergoeding voor de kosten die zij maakte voor een reis naar Lourdes ad EUR 881,59. Zij maakte deze reis uit dankbaarheid dat zij bij het ongeval geen ernstiger beperkingen heeft opgelopen.

Custos voert hiertegen verweer. Custos meent dat het [eiseres] vrij staat om haar dankbaarheid vorm te geven op een wijze die haar goeddunkt, maar dat dit niet op kosten van Custos behoort te geschieden.

De rechtbank volgt Custos in haar verweer en wijst deze vordering af.

[eiseres] vordert vergoeding voor de herstelkosten ad EUR 90,- die zij heeft gemaakt voor een kapotte wintertrui. [eiseres] stelt dat de trui een groot gat bevatte, door de val of door werk van de ambulanceverplegers die urenlang met haar bezig zijn geweest in de kelder.

Custos bestrijdt dit onderdeel van de vordering omdat niet gebleken is dat de trui beschadigd is, noch dat de herstelkosten met gevorderd bedrag corresponderen.

De rechtbank overweegt dat hoewel [eiseres] de schade aan de trui die zij droeg ten tijde van het ongeval niet heeft aangetoond, voldoende aannemelijk is dat haar trui door het werk van de ambulanceverplegers onherstelbaar beschadigd is geraakt. De rechtbank wijst deze vordering toe.

[eiseres] vordert een bedrag van EUR 10.447,- ter zake van buitengerechtelijke kosten. Ter onderbouwing van deze vordering heeft [eiseres] overgelegd een totaaloverzicht van de uren die mr. Schakenraad in de periode van 22 april 2005 tot 2 juli 2007 aan deze zaak heeft besteed en van de overige gemaakte kosten. Daaruit blijkt kort gezegd het volgende:

Custos stelt dat zij consequent de aansprakelijkheid van de hand heeft gewezen, eerst tegenover de rechtsbijstandsverzekeraar van [eiseres] en later tegenover haar advocaat. Al op 12 augustus 2005 schreef de advocaat van [eiseres] dat een procedure noodzakelijk was en deelde hij mee dat de dagvaarding aan Custos zou worden uitgebracht. Custos (althans haar verzekeraar) heeft nadien zonder erkenning van aansprakelijkheid nog een vergeefse poging ondernomen de zaak in der minne te regelen. Custos betwist daarom dat de noodzaak heeft bestaan de kosten vanaf 12 augustus 2005 te moeten voldoen, nu deze tot de voorbereiding en instructie van de zaak dienen te worden geschaard, met uitzondering van de ontvangst en reactie op het schikkingsvoorstel.

Daarnaast geldt volgens Custos dat [eiseres] verzekerd is voor de kosten van rechtsbijstand en niet gebleken is dat deze kosten door haar worden betaald, zodat zij geen schade lijdt.

[eiseres] heeft in reactie hierop aangevoerd dat de tijd die gemoeid is geweest met het opstellen van de dagvaarding niet in het urenoverzicht is opgevoerd en dat zij belang heeft bij toewijzing omdat het verzekerde plafond EUR 30.000,- is. Bovendien verzet volgens [eiseres] geen regel zich ertegen dat zij van dekking door haar rechtsbijstandsverzekering mogelijk zou willen afzien en/of haar raadsman een bij de zaak passend tarief ontvang, desnodig resultaatprikkelend.

De rechtbank verwerpt het standpunt van Custos dat zij niet gehouden is de kosten te voldoen die worden gedekt door de rechtsbijstandsverzekering van [eiseres]. Zoals het Hof Amsterdam oordeelde bij arrest van 7 september 2006 (gepubliceerd in NJF 2007, 32) zou dit standpunt meebrengen dat degene die de schade heeft veroorzaakt aan zijn verplichting tot (volledige) schadevergoeding ontkomt en daarvan profiteert, doordat de door hem veroorzaakte schade wordt vergoed door de verzekeraar van degene die de schade heeft geleden. De kosten waarvan [eiseres] vergoeding vordert zijn aan te merken als schade die door haarzelf is geleden, ook al heeft [eiseres] zich voorafgaand aan het ongeval tegen die kosten verzekerd.

De rechtbank overweegt dat Custos haar stellingen over het verloop van de onderhandelingen niet met stukken heeft onderbouwd, terwijl uit het urenoverzicht van de raadsman van [eiseres], waarvan de juistheid door Custos niet is betwist, blijkt dat eind november 2006 nog uitvoerige gesprekken hebben plaatsgevonden met (de verzekeraar van) Custos. De rechtbank ziet dan ook onvoldoende grond om te oordelen dat de kosten die door [eiseres] zijn gemaakt na 12 augustus 2005 zouden moeten worden aangemerkt als kosten ter voorbereiding en instructie van de zaak (proceskosten). De rechtbank ziet voorts geen grond om te oordelen dat het aantal uren dat door de raadsman aan deze zaak is besteed onredelijk hoog is, of dat een onredelijk hoog uurtarief is gehanteerd.

De gevorderde buitengerechtelijke kosten zijn derhalve toewijsbaar, met dien verstande dat ook deze kosten voor 40% voor rekening van [eiseres] dienen te blijven, nu de letselschade waarvan [eiseres] vergoeding vordert ook voor dat deel aan [eiseres] zelf moeten worden toegerekend (zie overweging 3.18).

Samenvattend stelt de rechtbank vast dat de vordering van [eiseres] ter zake van materiële schade (gevorderde som: EUR 176.830,42) toewijsbaar is tot 60% van de volgende bedragen:

[eiseres] vordert wettelijke rente over dit bedrag met ingang van 3 juli 2007 tot de dag van algehele voldoening. Hiertegen is door Custos geen verweer gevoerd.

De rechtbank oordeelt dat de gevorderde rente toewijsbaar is nu de schadeposten zien op schade die ofwel al was geleden op 3 juli 2007, ofwel is gekapitaliseerd per 1 juli 2007.

[eiseres] vordert immateriële schadevergoeding van EUR 14.000,- (EUR 16.092,75 inclusief rente), nu zij als gevolg van haar beperkingen niet meer met haar kleinkinderen kan spelen en zij nog maar in beperkte mate kan deelnemen aan haar hobby's (volksdansen, kaarten maken, borduren en puzzelen).

Ter zitting is namens [eiseres] nog naar voren gebracht dat sprake is geweest van secundaire victimisatie, hetgeen relevant kan zijn voor de hoogte van het smartengeld.

Custos acht een bedrag aan smartengeld van EUR 3.000,- in dit geval redelijk en afdoende, omdat niet duidelijk wordt gemaakt waarom de gevolgen van het ongeval beperkingen opleveren in de familiaire sfeer (kleinkinderen, hobby's). Custos betwist dat sprake is geweest van secundaire victimisatie. De opmerking in de conclusie van antwoord over geldwolverij is door Custos niet bedoeld om te grieven en wordt door haar teruggenomen.

De rechtbank acht aannemelijk dat [eiseres] door de verminderde belastbaarheid van haar nek en schouders beperkingen ondervindt bij het omgaan/spelen met haar kleinkinderen en bij het doen van haar hobby's, al is niet gesteld dat zij hiertoe in het geheel niet meer in staat is. Gelet op alle omstandigheden van het geval (waaronder de aard en duur van de beperkingen) en gelet op vergoedingen voor immateriële schade die in vergelijkbare zaken worden toegekend stelt de rechtbank de door [eiseres] geleden immateriële schade vast op een bedrag van EUR 6.500,-. Door [eiseres] is niet nader aangegeven waarom de houding of handelwijze van Custos in dit geval zou moeten leiden tot toekenning van een hoger bedrag aan smartengeld. Het enkele feit dat Custos aansprakelijkheid steeds heeft afgewezen, een aantal gevorderde schadeposten heeft betwist en ten aanzien van de gevorderde vergoeding voor de reis naar Lourdes heeft aangegeven deze aanspraak te ervaren als ‘een degradatie tot ordinaire ‘geldwolverij’ die in een zaak als deze niet past’ (welke opmerking zij overigens heeft teruggenomen), vormt naar de het oordeel geen reden om te kunnen spreken van ‘secundaire victimisatie’ die tot toekenning van een hoger bedrag aan smartengeld zou moeten leiden. Custos is gehouden tot vergoeding van 60% van EUR 6.500,-.

[eiseres] vordert ook wettelijke rente over de immateriële schadevergoeding, naar de rechtbank begrijpt vanaf het moment van het ongeval.

De rechtbank acht deze vordering toewijsbaar.