ABRvS, 09-01-2013, nr. 201203509/1/R1.

Het is verboden de in het plan begrepen gronden en de daarop voorkomende bouwwerken te gebruiken voor een doel of op een wijze strijdig met de in het plan bepaalde.

Burgemeester en Wethouders verlenen vrijstelling van het bepaalde in lid 1. indien strikte toepassing zou leiden tot een beperking van het meest doelmatige gebruik, die niet door dringende redenen wordt gerechtvaardigd.

In afwijking van lid 2 mag uitsluitend op de Achterdam raamprostitutie plaatsvinden. 

    De Afdeling is van oordeel dat artikel 50D, derde lid, van de planvoorschriften gelet op de systematiek van de planvoorschriften en gezien de samenhang tussen de artikelleden zo dient te worden gelezen dat in afwijking van het tweede lid uitsluitend ter plaatse van de Achterdam vrijstelling kon worden verleend ten behoeve van raamprostitutie. Uit artikel 50D, derde lid, volgt anders dan [appellanten sub 3], en [appellanten sub 5] betogen niet dat raamprostitutie na inwerkingtreding van het parapluplan ter plaatse van de gehele Achterdam bij recht als zodanig was toegestaan, zodat in zoverre geen aanleiding bestaat voor het oordeel dat de raad heeft miskend dat voor een deel van de panden een inbreuk wordt gemaakt op bestaande planologische rechten.

gelijktijdig met de wijziging van de panden met de bestemming "Gemengd-1" in de bestemming "Gemengd-2" worden ook panden met de bestemming "Gemengd-2" gewijzigd in de bestemming "Gemengd-1";

na toepassen van de wijzigingsbevoegdheden is het aantal werkplekken voor raamprostitutie voor het hele bestemmingsplangebied niet groter dan 69.

    Ingevolge artikel 4, lid 4.6, van de planregels is het college van burgemeester en wethouders bevoegd om overeenkomstig artikel 3.6 van de wet het plan te wijzigen in die zin dat voor één of meer panden de bestemming "Gemengd-2" mag worden gewijzigd in de bestemming "Gemengd-1" onder de volgende voorwaarden:

kantoor;

maatschappelijke doeleinden;

culturele voorzieningen;

kleinschalige sportvoorzieningen;

tuinen, erven en verblijfsgebied.

    Vaststaat dat detailhandel en horeca binnen deze bestemmingsomschrijving niet zijn toegelaten. Uit de plantoelichting volgt dat voor de binnenstad in de "uitwerking regionaal detailhandelsbeleid" een visie met de gewenste structuur is opgenomen. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen gebieden met kernwinkels en aanloopgebieden. Uitsluitend binnen deze gebieden zijn winkels toegestaan. Omdat de Achterdam niet is aangewezen als kernwinkelgebied of aanloopgebied voorziet het plan ter plaatse van de Achterdam niet in detailhandel, zo staat in de plantoelichting vermeld. Gelet hierop ziet de Afdeling in het aangevoerde geen grond voor het oordeel dat de raad er niet in redelijkheid toe heeft kunnen besluiten ter plaatse van de Achterdam geen detailhandel toe te laten. Overigens heeft de raad ter zitting naar voren gebracht dat ten aanzien van detailhandel een verzoek tot afwijken van het bestemmingsplan kan worden ingediend en dat het gemeentebestuur thans een positieve grondhouding heeft ten aanzien van het toelaten van detailhandel aan de Achterdam, mits het geen seksinrichting betreft.

    Ten aanzien van horeca staat in de plantoelichting vermeld dat het horecabeleid in Alkmaar erop is gericht een gevarieerd en voldoende groot aanbod aan horeca te behouden. In de Kadernota horeca zijn horecaconcentratiegebieden aangewezen waar nieuwe horeca is toegestaan. Voor overige gebieden geldt dat in beginsel geen nieuwe horeca wordt toegelaten. De Achterdam maakt geen deel uit van het horecaconcentratiegebied. In het aangevoerde ziet de Afdeling gelet op het vorenstaande geen grond voor het oordeel dat de raad er niet in redelijkheid toe heeft kunnen besluiten ter plaatse van de Achterdam geen horeca toe te laten.

Planschadeclaims

9.    [appellanten sub 3] en [appellanten sub 5] betogen dat de financiële uitvoerbaarheid van het plan niet inzichtelijk is gemaakt. Volgens [appellant sub 1], [appellanten sub 3] en [appellanten sub 5] heeft de raad niet onderkend dat sprake zal zijn van planschadeclaims. In dit verband betogen zij dat de gebruiksmogelijkheden voor prostitutie ten aanzien van het voorgaande plan zijn beperkt, hetgeen volgens hen aanzienlijke planschadeclaims tot gevolg zal hebben.

9.1.     Volgens de raad is het plan financieel uitvoerbaar, omdat er geen uitzonderlijke planschadeclaims zijn te verwachten.

9.2.     In de Nota zienswijzen staat vermeld dat in de gemeentelijke begroting rekening wordt gehouden met planschade. Wanneer vorderingen worden verwacht die hoger zijn dan normaal, dienen aparte reserveringen te worden gemaakt voor deze te verwachten planschadeclaims. Zoals reeds overwogen onder 4.2 is de Afdeling van oordeel dat het gebruik van de panden voor prostitutie ter plaatse van de Achterdam onder het voorgaande planologische regime niet als zodanig was bestemd. In zoverre heeft de raad zich in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat geen uitzonderlijke planschadeclaims zijn te verwachten. Naar het oordeel van de Afdeling heeft de raad derhalve kunnen volstaan met een verwijzing naar de gemeentelijke begroting.

Het beroep van de werkgroep voor het overige

10.    De werkgroep betoogt dat de raad ten onrechte alternatieve locaties voor prostitutie buiten beschouwing heeft gelaten. Volgens de werkgroep ligt het meer voor de hand de prostitutie aan de rand van de stad toe te laten.

10.1.    De Afdeling overweegt dat de raad bij de keuze van de bestemming een afweging dient te maken van alle belangen die betrokken zijn bij de vaststelling van het plan. Daarbij heeft de raad beleidsvrijheid. De voor- en nadelen van alternatieven dienen voorts in die afweging te worden meegenomen. De raad heeft uiteengezet de keuze te hebben gemaakt voor de Achterdam, omdat de prostitutie hier feitelijk reeds sinds decennia plaatsvindt en de panden hiervoor geschikt zijn. Volgens de raad zou een locatie aan de randen van de stad niet geschikt zijn, omdat het gebruik dan meer in een woonomgeving zou plaatsvinden. De werkgroep heeft voorts geen concrete alternatieve locaties genoemd waar de raamprostitutie volgens haar beter zou kunnen plaatsvinden. In het aangevoerde ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat de gekozen planlocatie niet geschikt is, dan wel dat er geschiktere alternatieve locaties aanwezig zijn binnen de gemeente.

11.    De werkgroep betoogt voorts dat het plan zal leiden tot ernstige overlast. Volgens de werkgroep veroorzaakt de raamprostitutie ter plaatse verkeers- en parkeeroverlast voor omwonenden. Voorts vormt het plan volgens de werkgroep een aantasting van het woongenot door de aanblik van criminaliteit die de prostitutie met zich brengt.

11.1.    De raad erkent dat er in de bestaande feitelijke situatie sprake is van parkeeroverlast. Nu het aantal feitelijk aanwezige werkplekken wordt teruggebracht van 135 naar 69 zal deze overlast volgens de raad afnemen. Voorts wordt in de nabijheid van de Achterdam een parkeergarage gerealiseerd en wordt met maatregelen getracht de overlast terug te dringen.

11.2.    Zoals hiervoor reeds overwogen voorziet het plan ingevolge artikel 4, lid 4.4, onder 2, van de planregels in maximaal 69 werkplekken. De raad heeft uiteengezet dat er in de nabijheid van de Achterdam een bestaande parkeergarage aanwezig is met 435 parkeerplaatsen. Voorts wordt er in de nabijheid van de Achterdam een nieuwe parkeergarage gerealiseerd waarvan de bezoekers van de Achterdam gebruik kunnen gaan maken. Deze openbare parkeergarage krijgt een capaciteit van 700 parkeerplaatsen ten behoeve van de verschillende functies in het centrum. Gelet hierop is er in de nabijheid  voldoende parkeergelegenheid aanwezig voor de bezoekers van de Achterdam, zo staat in het verweerschrift vermeld. De werkgroep heeft dit op zichzelf niet bestreden. Voorts heeft de raad ter zitting toegelicht dat het aantal bezoekers ten gevolge van de 69 werkplekken voor raamprostitutie niet dusdanig veel extra verkeer oplevert ten opzichte van de andere in het centrum aanwezige functies als detailhandel en horeca dat dit voor problemen zal zorgen. Daarnaast is de Dijk, de toegangsweg tot de Achterdam, en de directe omgeving van de Achterdam heringericht om de verkeers- en parkeersituatie te verbeteren, zo staat in het verweerschrift vermeld. Gelet op het vorenstaande heeft de raad zich in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat niet is te verwachten dat de parkeer- en verkeersoverlast ten gevolge van het plan dusdanig zal zijn dat hieraan een doorslaggevend gewicht diende te worden toegekend.

          Ten aanzien van de gestelde criminaliteit en overlast ten gevolge van de bezoekers staat in het verweerschrift vermeld dat er extra maatregelen zullen worden getroffen om overlast tegen te gaan. Zo is de sluitingstijd van de prostitutiebedrijven teruggebracht tot 01:00 uur en zal er verscherpt toezicht worden gehouden. De raad heeft ter zitting toegelicht zo veel mogelijk handhavend te zullen optreden. Naar het oordeel van de Afdeling is, gelet op deze maatregelen en gezien de verwachte afname van het aantal bezoekers, niet aannemelijk geworden dat de overlast dusdanig zal zijn dat de raad hieraan doorslaggevend gewicht diende toe te kennen. Daarbij neemt de Afdeling voorts in aanmerking dat de Achterdam is gelegen in het centrum  en het uitgaansgebied van Alkmaar en dat het in dit stedelijke gebied gebruikelijk is dat verschillende functies naast elkaar aanwezig zijn.

Het beroep van [appellant sub 1] voor het overige

12.    [appellant sub 1] betoogt dat aan het pand aan de Achterdam 29 ten onrechte niet de bestemming "Gemengd-2" is toegekend. In dit verband voert hij aan dat het gebruik van het pand ten behoeve van prostitutie onder het paraplubestemmingsplan als zodanig was bestemd. Daarnaast wijst [appellant sub 1] erop dat het pand is gelegen in het midden van de Achterdam, alwaar het volgens hem wenselijk is de prostitutiepanden te centreren.

12.1.    De raad stelt zich op het standpunt dat het pand aan de Achterdam 29 ten tijde van de terinzagelegging van het ontwerpplan niet in gebruik was voor prostitutie. Volgens de raad is er ten aanzien van dit pand geen aanvraag ingediend en is er nooit een exploitatievergunning verleend.

12.2.    Aan het pand aan de Achterdam 29 is de bestemming "Gemengd-1" toegekend, zodat ter plaatse geen raamprostitutie is toegelaten. Zoals hiervoor reeds overwogen heeft de raad beoogd uitsluitend raamprostitutie toe te laten ter plaatse van de panden waar dit gebruik ten tijde van de vaststelling van het plan plaatsvond en waarvoor op dat moment een exploitatievergunning was verleend. In de Nota zienswijzen staat vermeld dat het pand aan de Achterdam 29 nooit voor prostitutie in gebruik is geweest. [appellant sub 1] heeft dit ter zitting bevestigd. Ten aanzien van het betoog van [appellant sub 1] dat aan het pand aan de Achterdam 29 gelet op de ligging in het midden van de Achterdam een bestemming voor raamprostitutie dient te worden toegekend, overweegt de Afdeling dat de raad er niet zonder meer naar streeft om de prostitutie in het midden van de Achterdam te centreren. Voorts kan de bestemming "Gemengd-1" ingevolge artikel 3, lid 3.6 van de planregels onder voorwaarden worden gewijzigd in de bestemming "Gemengd-2". Gelet op het vorenstaande heeft de raad er in redelijkheid toe kunnen besluiten raamprostitutie ter plaatse van het pand aan de Achterdam 29 niet toe te laten.

Het beroep van [appellanten sub 5] voor het overige

13.    [appellanten sub 5] betogen dat aan de panden Achterdam 3-5 ten onrechte niet de bestemming "Gemengd-2" is toegekend. In dit verband betogen zij dat in 2002 een bouwvergunning met vrijstelling is verleend voor deze panden ten behoeve van een verbouwing voor prostitutie. Volgens [appellanten sub 5] is het gebruik ten onrechte onder het overgangsrecht gebracht. Het pand wordt gebruikt voor raamprostitutie en het is niet aannemelijk dat dit gebruik binnen de planperiode zal worden beëindigd.

13.1.    De raad stelt zich op het standpunt dat het pand aan de Achterdam 3-5 ten tijde van de terinzagelegging van het ontwerpplan niet in gebruik was voor prostitutie.

13.2.    Aan het pand aan de Achterdam 3-5 is de bestemming "Gemengd-1" toegekend, zodat raamprostitutie ter plaatse niet als zodanig is bestemd. Vaststaat dat in 2003 een vrijstelling met bouwvergunning is verleend voor een verbouwing ten behoeve van gebruik van het pand aan de Achterdam 3-5 voor prostitutie. Voorts is gebleken dat voor drie werkkamers in het pand een exploitatievergunning is verleend en dat dit pand voor raamprostitutie in gebruik is.

    De met de bouwvergunning en vrijstelling vergunde rechten dienen gelet op de rechtszekerheid in beginsel in het plan te worden opgenomen. Dit uitgangspunt kan onder meer uitzondering vinden indien het als zodanig bestemmen van het gebruik op basis van nieuwe inzichten niet langer in overeenstemming is met een goede ruimtelijke ordening en het belang bij de beoogde nieuwe bestemming zwaarder weegt dan de gevestigde rechten en belangen. Daarnaast moet met het oog op deze gevestigde rechten en belangen aannemelijk zijn dat de beoogde bestemming binnen de planperiode wordt verwezenlijkt. Naar het oordeel van de Afdeling heeft de raad niet aannemelijk gemaakt dat het gebruik voor raamprostitutie van het pand aan de Achterdam 3-5 binnen de planperiode zal worden beëindigd. Voorts heeft de raad onvoldoende inzichtelijk gemaakt waarom het gebruik voor raamprostitutie in dit pand niet langer kan worden toegelaten. Het enkele betoog van de raad dat het gebruik ten tijde van de vaststelling van het plan tijdelijk was onderbroken rechtvaardigt naar het oordeel van de Afdeling geen inbreuk op de gevestigde rechten en belangen.

14.    Gelet op het vorenstaande is de conclusie dat hetgeen [appellanten sub 5] hebben aangevoerd aanleiding geeft voor het oordeel dat het plan in zoverre niet is genomen met de bij het nemen van een besluit te betrachten zorgvuldigheid. Het beroep van [appellanten sub 5] is gegrond. Het besluit tot vaststelling van plan, voor zover dat betrekking heeft op het plandeel met de bestemming "Gemengd-1" ter plaatse van de Achterdam 3-5 dient te worden vernietigd wegens strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht.

    In hetgeen [appellanten sub 3], [appellanten sub 2], de werkgroep, [appellant sub 1] en [appellanten sub 5] voor het overige hebben aangevoerd ziet de Afdeling geen aanleiding voor het oordeel dat de raad zich niet in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat het plan in zoverre strekt ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening. In het aangevoerde wordt evenmin aanleiding gevonden voor het oordeel dat het plan anderszins is voorbereid of genomen in strijd met het recht. De beroepen [appellanten sub 3], [appellanten sub 2], de werkgroep en [appellant sub 1] zijn ongegrond.

15.    Ten aanzien van [appellanten sub 5] dient de raad op na te melden wijze in de proceskosten te worden veroordeeld. Ten aanzien [appellanten sub 3], [appellanten sub 2], de werkgroep en [appellant sub 1] bestaat geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.

verklaart het beroep van [appellant sub 5A] en [appellant sub 5B] gegrond;