HR, 15-03-2011, nr. 10/00093

Verdachte is bij arrest van 22 december 2009 door het gerechtshof te Amsterdam wegens parketnummer 15-700298-07 onder 1 en 5 ‘afpersing, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen, meermalen gepleegd’, onder 2 en 3 ‘afpersing, meermalen gepleegd’, onder 4 ‘poging tot afpersing en/of poging tot diefstal, voorafgegaan en vergezeld van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken en om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen’, onder 6 ‘afpersing, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen, en diefstal, voorafgegaan en vergezeld van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken en om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen’, onder 7 ‘diefstal, voorafgegaan en vergezeld van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken en om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen’, onder 8 ‘afpersing, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen, en diefstal, voorafgegaan en vergezeld van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken en om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen’, onder 9 ‘poging tot afpersing en poging tot diefstal, voorafgegaan en vergezeld van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken en om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren’, en onder 10 subsidiair ‘poging tot diefstal door twee of meer personen, waarbij de schuldige het weg t enemen goed onder zijn bereik heeft gebracht door middel van braak en inklimming’, en wegens parketnummer 15-740290-07 onder 1 subsidiair ‘opzetheling’ en onder 2 primair ‘medeplegen van voorbereiding van diefstal vergezeld van geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te ebreiden, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen en afpersing, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen’ veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf met aftrek, met onttrekking aan het verkeer en verbeurdverklaring zoals in het arrest omschreven. Het hof heeft voorts de tenuitvoerlegging gelast van een eerder voorwaardelijk opgelegde gevangenisstraf van zes maanden en voorts de vorderingen van de benadeelde partijen toegewezen zoals in het arrets vermeld.

Namens verdachte hebben mr. J. L.A.M. le Cocq d'Armandville en mr. E.A. Blok, advocaten te Rotterdam, drie middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel klaagt dat het hof de inhoud van de verklaring van [betrokkene 1] van 1 mei 2007, alvorens deze tot het bewijs te bezigen ten aanzien van het onder parketnummer 15/740290-07 onder 2 primair bewezenverklaarde, wezenlijk heeft gewijzigd en/of dat het hof de juistheid van het door verdachte gevoerde verweer in het midden heeft gelaten en/of dat het hof verzuimd heeft in het arrest in het bijzonder de redenen op te geven die hebben geleid tot afwijking van het ter zitting uitdrukkelijk door en namens verdachte onderbouwd standpunt.

Ten laste van verdachte is onder parketnummer 15/740290-07 onder 2 primair bewezenverklaard dat:

Deze bewezenverklaring steunt onder meer op de volgende verklaring van [betrokkene 1], zoals weergegeven onder bewijsmiddel 36:

De originele verklaring van [betrokkene 1] (politieproces-verbaal PL1200/06-147414 van 1 mei 2007, opgemaakt door [verbalisant 1] en [verbalisant 2] (ROMEO zakendossier, map 10, doorgenummerde pagina's 3147 tot en met 3152) luidt —voor zover hier van belang— als volgt:

Uit de verklaring van [betrokkene 1] zoals tot het bewijs gebezigd kan worden afgeleid, zoals het hof blijkens zijn overweging op p. 8, derde alinea, ook doet, dat [betrokkene 1] aan verdachte heeft verteld dat in een striphuis genaamd ‘[A]’ in Den Bosch geld zou liggen. Uit de originele verklaring van [betrokkene 1] zoals neergelegd in het politieproces-verbaal kan dit echter niet afgeleid worden. Daaruit kan slechts worden afgeleid dat [betrokkene 1] tegen verdachte heeft gezegd dat zij een grote hoeveelheid geld wist in Den Bosch en dat ze dat samen met hem wilde wegnemen. Evenmin kan uit de originele verklaring van [betrokkene 1] worden afgeleid dat de bedoelde overval op de ‘[A]’ 20 maart 2007 plaats zou moeten vinden, dus dat verdachte de in zijn rugzak aangetroffen spullen met dat doel bij zich had.

In dat licht meen ik dat het hof de originele verklaring van [betrokkene 1] inderdaad in wezenlijk opzicht gewijzigd tot het bewijs heeft gebezigd.

Daar komt bij dat het hof tevens onder 41 tot het bewijs heeft gebezigd de verklaring van verdachte, zoals afgelegd ter terechtzitting in eerste aanleg van 15 augustus 2008, inhoudende onder meer:

Het komt mij niet begrijpelijk voor dat het hof vervolgens bewezen verklaard dat de duct tape bedoeld was voor de overval op de ‘[A]’. 's Hofs oordeel dat de aard van de onder verdachte aangetroffen voorwerpen en het gezamenlijk aantreffen ervan, maakt dat deze voorwerpen objectief gezien bestemd zijn tot het begaan van een misdrijf, in het bijzonder een overval, acht ik niet onbegrijpelijk; dat de voorwerpen bestemd waren tot het begaan van een overval op de ‘[A]’ acht ik daarentegen wel onbegrijpelijk.

De volgende klacht in het middel is dat het hof — gelet op hetgeen namens verdachte is aangevoerd — in zijn motivering feiten en omstandigheden in het midden heeft gelaten die onverenigbaar zijn met de bewezenverklaring en die door de bewijsmiddelen niet worden uitgesloten. De steller van het middel doelt hier op de met de bewezenverklaring onverenigbare mogelijkheid dat verdachte niet op de hoogte was van de inhoud van de tip die [betrokkene 1] had: verdachte wist niet waar het geld waar [betrokkene 1] het over had zich zou bevinden en wist evenmin van het bestaan van de ‘[A]’ in Den Bosch af.

Zoals ik hierboven al heb aangegeven heeft het hof mijns inziens blijkens zijn overweging in zijn arrest op p. 8, derde alinea, uit de verklaring van [betrokkene 1] zoals tot het bewijs gebezigd afgeleid dat [betrokkene 1] aan verdachte heeft verteld dat in een striphuis genaamd ‘[A]’ in Den Bosch geld zou liggen. Zo bekeken heeft het hof het verweer dat verdachte niet op de hoogte was van de inhoud van de tip van [betrokkene 1] niet in het midden gelaten. Dat laat onverlet dat ik 's hofs overweging dienaangaande niet houdbaar acht, zoals ik eveneens hierboven uiteen heb gezet.

De derde grief in het middel, dat het hof heeft verzuimd in het bijzonder de redenen op te geven die hebben geleid tot afwijking van het ter terechtzititng uitdrukkelijk door en namens de verdachte onderbouwde standpunt, miskent dat het hof op p.7 en 8 van zijn arrest uitdrukkelijk gemotiveerd het verweer heeft verworpen. Deze verwerping acht ik echter wel (zie wederom hierboven) onbegrijpelijk.

Het middel slaagt.

Het tweede middel klaagt dat het hof het, ten aanzien van parket-nummer 15/740290 onder 2 primair, bewezenverklaarde ‘opzettelijk voorhanden hebben van een auto’ niet uit de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen heeft kunnen afleiden.

De tot het bewijs gebezigde bewijsmiddelen ten aanzien van feit 2 primair van parketnummer 15/740290 houden ten aanzien van een auto het volgende in:

Ik ben met de steller van het middel eens dat hieruit niet afgeleid kan worden dat verdachte opzettelijk een auto voorhanden heeft gehad. Duidelijk is dat de auto van [betrokkene 1] niet gebruikt kon worden. Overigens blijkt uit de gebezigde bewijsmiddelen niet eens dat [betrokkene 1] met haar auto bij het station Haarlem was gekomen, laat staan met een andere auto. Verdachte was samen met een andere jongen met de trein gekomen; zij hadden derhalve ook geen van beiden een auto bij zich.

Het telefoongesprek tussen verdachte en de onbekende man doet aan het voorgaande niet af; dat is kennelijk gevoerd toen [betrokkene 1] nog zelf met haar auto mee zou gaan. Maar dat was op 20 maart 2007 in ieder geval niet meer het geval.

De klacht is derhalve mijns inziens gegrond, maar dit hoeft in beginsel niet tot cassatie te leiden. De auto is mijns inziens van dermate ondergeschikt belang in het geheel van de bewezenverklaring dat deze mijns inziens uit de bewezenverklaring weggelaten kan worden zonder dat dit de ernst van het bewezenverklaarde aantast. De Hoge Raad zou de bewezenverklaring dan ook in die zin verbeterd kunnen lezen.

Mocht de Hoge Raad van mening zijn dat het eerste middel slaagt, dan kan een verbeterde lezing achterwege blijven. De bestreden uitspraak wordt dan toch vernietigd voor wat betreft het bewezenverklaarde onder 2 primair van parketnummer 15/740290.

Het derde middel bevat de klacht dat de inzendtermijn in cassatie is overschreden.

Namens verdachte is op 5 januari 2010 beroep in cassatie ingesteld. De stukken zijn op 22 juli 2010, zes maanden en 17 dagen na het instellen van het cassatieberoep, bij de Hoge Raad ingekomen. De inzendtermijn is derhalve met 17 dagen overschreden.

Naar het zich laat aanzien zal de Hoge Raad echter binnen 14 maanden, dus voor 5 maart 2011, uitspraak doen. Daarmee zou de overschrijding van de inzendtermijn gerepareerd worden door een bijzonder voortvarende afdoening en hoeft er geen gevolg verbonden te worden aan deze overschrijding.

Het eerste en (in dat geval ook het) tweede middel slagen, het derde middel niet.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak, doch uitsluitend wat betreft de beslissingen ter zake van het onder parketnummer 15-740290-07 onder 2 primair tenlastegelegde en de strafoplegging, tot verwijzing van de zaak naar het gerechtshof te Den Haag, opdat de zaak in zoverre op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan, met verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG