HvJ EU, 14-06-2017, nr. C-67/17

Het verzoek om een prejudiciële beslissing betreft de uitlegging van artikel 1, lid 2, onder a), van verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (PB 2012, L 351, blz. 1).

Dit verzoek is ingediend in het kader van een geding tussen Todor Iliev en Blagovesta Ilieva met betrekking tot de vereffening van een auto na de ontbinding van hun huwelijk.

Iliev, met de Bulgaarse nationaliteit, en Ilieva, met de Italiaanse en de Bulgaarse nationaliteit, zijn op 1 juni 2007 in Sjoemen (Bulgarije) in het huwelijk getreden.

Op 2 juli 2015 is het huwelijk tussen partijen ontbonden bij een beslissing van de Rayonen sad Sjoemen (rechter in eerste aanleg Sjoemen, Bulgarije).

Nadat deze rechter de echtscheiding had uitgesproken, heeft Iliev bij de verwijzende rechter een vordering ingesteld tot vereffening van een auto die Ilieva in november 2009 had aangeschaft en op haar naam had geregistreerd.

Iliev voert aan dat dit voertuig met gemeenschappelijk geld is aangeschaft toen partijen gehuwd waren en dat, op grond van de artikelen 21 en 28 van het wetboek familierecht, de auto zowel van de ene als de andere partij was, zelfs als hij in Italië alleen op naam van Ilieva was geregistreerd.

Hoewel Iliev en Ilieva waren ingeschreven als permanent woonachtig in Bulgarije, moeten zij volgens de verwijzingsbeslissing worden geacht gewoonlijk op Italiaans grondgebied te hebben verbleven ten tijde van hun burgerlijk huwelijk, de aanschaf van het voertuig, de uitspraak van de echtscheiding en de instelling van het beroep in het hoofdgeding. Die rechter geeft aan dat Ilieva sinds tien jaar onafgebroken in Italië leeft en werkt, dat zij op 14 maart 2016 aan de Bulgaarse autoriteiten heeft verklaard dat zij in Italië verblijft en dat zij op haar door de Italiaanse autoriteiten verstrekte identiteitskaart als inwoner van Alba, provincie Cuneo (Italië) staat vermeld.

Ilieva bestrijdt de bevoegdheid van de Bulgaarse rechterlijke instanties om over de zaak in het hoofdgeding te beslissen, en meent dat op grond van artikel 4, lid 1, van verordening nr. 1215/2012 de Italiaanse rechterlijke instanties bevoegd zijn.

De verwijzende rechter betwijfelt dit, aangezien hij slechts beschikt over een arrest van de Bulgaarse hoogste rechter in het kader van een echtscheiding en met betrekking tot een vereffening van tijdens het huwelijk verworven goederen. Volgens dit arrest heeft de in artikel 1, lid 2, onder a), van verordening nr. 1215/2012 bedoelde uitzondering slechts betrekking op zaken aangaande het huwelijksvermogensrecht, zoals vastgesteld in bepaalde artikelen van het wetboek familierecht, waaronder niet dergelijke vereffeningen vallen. Als gevolg daarvan zouden deze binnen de werkingssfeer van deze verordening vallen. Als dat het geval was, zouden volgens de verwijzende rechter de Italiaanse rechterlijke instanties bevoegd zijn om uitspraak te doen in de zaak in het hoofdgeding, overeenkomstig artikel 4, lid 1, van die verordening. Als die verordening niet van toepassing was, zouden daarentegen de Bulgaarse rechterlijke instanties bevoegd zijn, op grond van artikel 4, lid 1, punt 2, van het wetboek internationaal privaatrecht.

Daarop heeft de Rayonen sad Varna (rechter in eerste aanleg Varna, Bulgarije) besloten de behandeling van de zaak te schorsen en het Hof de volgende prejudiciële vragen te stellen:

Overeenkomstig artikel 99 van zijn Reglement voor de procesvoering kan het Hof, wanneer een antwoord op een prejudiciële vraag duidelijk uit de rechtspraak kan worden afgeleid, te allen tijde op voorstel van de rechter-rapporteur, de advocaat-generaal gehoord, beslissen om bij met redenen omklede beschikking uitspraak te doen.

Deze bepaling dient in de onderhavige zaak te worden toegepast.

Met zijn drie vragen, die gezamenlijk moeten worden behandeld, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 1, lid 2, onder a), van verordening nr. 1215/2012 aldus moet worden uitgelegd dat een geschil zoals in het hoofdgeding, met betrekking tot de vereffening na het uitspreken van de echtscheiding van een roerend goed dat tijdens het huwelijk is verworven door echtgenoten die staatsburgers zijn van de ene lidstaat, maar woonachtig zijn in een andere lidstaat, binnen de werkingssfeer van verordening nr. 1215/2012 valt of dat dit geschil valt onder het huwelijksvermogensrecht, en dus onder de in artikel 1, lid 2, onder a), vermelde uitzonderingen.

In dit verband moet eraan worden herinnerd dat voor zover verordening nr. 1215/2012 voortaan in de betrekkingen tussen de lidstaten, met uitzondering van het Koninkrijk Denemarken, in de plaats is getreden van het Executieverdrag, de door het Hof verstrekte uitlegging met betrekking tot dit Verdrag ook geldt voor deze verordening, wanneer de bepalingen van deze laatste en die van het Executieverdrag als gelijkwaardig kunnen worden aangemerkt. Zoals blijkt uit overweging 34 van verordening nr. 1215/2012 moet de continuïteit in de uitleg worden gewaarborgd tussen het Executieverdrag en deze verordening (zie in die zin arrest van 18 oktober 2011, Realchemie Nederland, C-406/09, EU:C:2011:668, punt 38).

Wat de werkingssfeer van verordening nr. 1215/2012 betreft, moet worden vastgesteld dat artikel 1, lid 2, onder a), ervan overeenkomt met artikel 1, tweede alinea, punt 1, van het Executieverdrag en dat deze beide bepalingen in overeenkomstige bewoordingen zijn opgesteld.

Bijgevolg moet worden verwezen naar de rechtspraak van het Hof met betrekking tot artikel 1, tweede alinea, punt 1, van het Executieverdrag en meer in het bijzonder naar het arrest van 27 maart 1979, de Cavel (143/78, EU:C:1979:83).

In dit arrest heeft het Hof onderzocht of een geschil aangaande een conservatoire maatregel met betrekking tot goederen in het kader van een echtscheidingsprocedure onder het Executieverdrag viel wegens de vermogensrechtelijke aard van de maatregel in kwestie.

Het Hof heeft opgemerkt dat bepaalde onderwerpen zoals de staat en de bevoegdheid van natuurlijke personen, het huwelijksgoederenrecht, testamenten en erfenissen zo specifiek van aard zijn, dat dienaangaande gevoerde gedingen buiten het toepassingsgebied van het verdrag zijn gebracht (arrest van 27 maart 1979, de Cavel, 143/78, EU:C:1979:83, punt 6).

Het Hof heeft geoordeeld dat de term ‘huwelijksgoederenrecht’ in artikel 1, tweede alinea, punt 1, van het Executieverdrag niet alleen de in sommige nationale wetgevingen bepaaldelijk en uitsluitend voor de goederen der echtelieden getroffen regelingen omvat, maar ook alle vermogensrechtelijke relaties die rechtstreeks uit de huwelijksband — dan wel uit slaken van de band — voortvloeien (arrest van 27 maart 1979, de Cavel, 143/78, EU:C:1979:83, punt 7).

Het Hof heeft geoordeeld dat geschillen over de goederen der echtelieden tijdens een echtscheidingsprocedure gerezen, al naar het geval, kunnen betrekking hebben op c.q. nauw samenhangen met de volgende drie categorieën: 1) vragen betreffende de staat der personen; 2) de vermogensrechtelijke betrekkingen der echtelieden, welke rechtstreeks uit de huwelijksband — of uit het slaken van die band — voortvloeien, of 3) vermogensrechtelijke relaties der echtelieden, welke met het huwelijk geen verband houden; en dat alleen geschillen met betrekking tot laatstgenoemde categorie onder het Executieverdrag vallen, terwijl geschillen die tot beide eerstgenoemde categorieën behoren er niet kunnen worden onder gebracht (arrest van 27 maart 1979, de Cavel, 143/78, EU:C:1979:83, punt 7).

Hieruit volgt dat een geschil tussen voormalige echtgenoten met betrekking tot de vereffening van een roerend goed dat tijdens het huwelijk is verworven, aangezien dat geschil verband houdt met vermogensrechtelijke betrekkingen tussen deze personen, die rechtstreeks voortvloeien uit de ontbinding van het huwelijk, niet onder de werkingssfeer van verordening nr. 1215/2012 valt, maar onder de in het vorige punt genoemde tweede categorie.

Daarnaast zij opgemerkt dat hoewel verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad van 27 november 2003 betreffende de bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid, en tot intrekking van verordening (EG) nr. 1347/2000 (PB 2003, L 228, blz. 1) op grond van artikel 1, lid 1, onder a), ervan ziet op burgerlijke zaken betreffende echtscheiding, zij — zoals uit overweging 8 ervan blijkt — slechts van toepassing is op de ontbinding van de huwelijksband, met terzijdestelling van kwesties zoals de echtscheidingsgronden, de vermogensrechtelijke gevolgen van het huwelijk of andere bijkomende maatregelen.

Bijgevolg dient op de gestelde vragen te worden geantwoord dat artikel 1, lid 2, onder a), van verordening nr. 1215/2012 aldus moet worden uitgelegd, dat een geschil zoals in het hoofgeding met betrekking tot de vereffening, na het uitspreken van de echtscheiding, van een roerend goed dat tijdens het huwelijk is verworven door echtgenoten die staatsburgers zijn van de ene lidstaat, maar woonachtig zijn in een andere lidstaat, niet binnen de werkingssfeer van deze verordening valt, maar onder het huwelijksvermogensrecht, en dus onder de in artikel 1, lid 2, onder a), vermelde uitzonderingen.

Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de verwijzende rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen.

Het Hof (Zesde kamer) verklaart voor recht:

Artikel 1, lid 2, onder a), van verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, moet aldus worden uitgelegd dat een geschil zoals in het hoofgeding met betrekking tot de vereffening, na het uitspreken van de echtscheiding, van een roerend goed dat tijdens het huwelijk is verworven door echtgenoten die staatsburgers zijn van de ene lidstaat, maar woonachtig zijn in een andere lidstaat, niet binnen de werkingssfeer van deze verordening valt, maar onder het huwelijksvermogensrecht, en dus onder de in artikel 1, lid 2, onder a), vermelde uitzonderingen.

ondertekeningen