HR, 11-11-2008, nr. S01572/07

Nr. 01572/07

Mr. Machielse

Zitting 9 september 2008

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Het Gerechtshof te 's-Gravenhage heeft verdachte op 19 februari 2007 voor overtreding van artikel 2.1.1, lid 1 van de Algemene Plaatselijke Verordening voor de gemeente Rotterdam, veroordeeld tot een geldboete van 90 euro.

2. Mr. M. van Stratum, advocaat te 's-Gravenhage, heeft cassatie ingesteld. Mrs. F.G.L. van Aardenne en M.L. Groeneveld, advocaten te Rotterdam, hebben een cassatieschriftuur ingezonden, houdende drie middelen van cassatie.

3.1. Het eerste en tweede middel klagen over de verwerping van het verweer dat de aanhouding van verdachte onrechtmatig is geweest en lenen zich voor gezamenlijke bespreking.

3.2. In hoger beroep heeft de advocaat blijkens de pleitnota het volgende aangevoerd:

"De verdediging betwist dat er op 30 april 2005 dreiging uitging van "de groep" dan wel "de groepen", waarvan [verdachte] deel uitmaakte, en voorts dat er sprake was van het "groepsgewijze bij elkaar komen van mensen die kwade bedoelingen hebben om de openbare orde te verstoren". [Verdachte] verklaart heel stellig dat hij op de bewuste Koninginnedag niets gedaan heeft en ook niets van plan was te gaan doen. Uit het dossier blijkt niet van het tegendeel. Ook uit verklaringen van andere aangehouden "groepsleden" blijkt niet van kwade bedoelingen. De verdediging betwist dan ook dat er sprake was van een samenscholing.

Ondersteuning van het verweer dat geen concrete en feitelijke dreiging uitging van "de groep" dan wel groepen vindt de verdediging in verklaringen van politieambtenaren, die ter plekke aanwezig waren of camerabeelden bekeken- al houden deze er wisselende opvattingen op na. De verdediging hecht de meeste waarde aan de verklaringen, waarnaar in het vervolg wordt verwezen. Hierbij is niet altijd volledig duidelijk welke "groep" de relaterend politieambtenaren voor ogen stond. De "groep" verplaatste zich immers van café [C] aan de [a-straat] over de Coolsingel naar het Stadhuisplein en vervolgens naar café [A] en het Stadhuis en wisselde in de tussentijd ook nog danig van samenstelling. Daarbij geldt dat de opdracht tot aanhouding ter zake van overtreding van de APV door [verbalisant 4] werd gegeven voordat "de groep" zich opsplitste. De van deze "groep" uitgaande veronderstelde dreiging is dan ook het meest van belang. De exacte reden van de aanhouding omschrijft [verbalisant 4] als het "totaalbeeld". Hierbij speelden eerdere ervaringen bij grootschalige evenementen mee, alsmede CIE informatie dat er rellen geschopt zouden worden. Het gedrag van "de groep", waarin bij de politie bekende mensen aanwezig waren, in relatie tot het sfeer proces-verbaal was ook van belang. De verdediging meent dat [verdachte] niet op basis van een dergelijk "totaalbeeld", geheel en al gebaseerd op ervaringen uit het verleden, als verdachte ter zake van overtreding van lid 1 van artikel 2.1.1. van de APV Rotterdam had mogen worden aangehouden. Van een objectieve, feitelijke dreiging was geenszins sprake, terwijl dit wel vereist is.

Ten aanzien van de "grote groep" die zich bevond bij café [C]:

Verschillende malen wordt in het strafdossier melding gemaakt van het gooien van een fles naar politieambtenaren en het roepen van: "vanavond wordt het rellen", "de groep" bestond echter uit ruim 50 personen. De verdediging acht het - mede gelet op de verklaring van [verdachte] zelf en het feit dat [verdachte] zich samen met anderen afsplitste van deze grotere "groep" - aannemelijk dat de onregelmatigheden incidenten betroffen die bij [verdachte] onopgemerkt zijn gebleven (voetnoot 2: Vgl. Gerechtshof' s-Hertogenbosch 2 mei 2003, LJN AF8342.). Het hof achtte de tenlastelegging in deze zaak niet bewezen. Dit terwijl er wel een rellerige sfeer bestond.

Hierbij dienen de enorme mensenmassa's op Koninginnedag in steden als Amsterdam en Rotterdam te worden betrokken. Met andere woorden: wie was de vermeende flessenwerper?

Een opmerkelijke omschrijving van de veronderstelde dreiging wordt gegeven door [getuige 1]: "ik had het idee dat het fout zou gaan uit het bekende gedrag: elkaar hartelijk begroeten, handen geven, schouderklopjes geven en elkaar omhelzen". Het komt de verdediging onjuist en zelfs ridicuul voor om deze gedragingen te duiden als dreiging.

Hoogerwerf verklaart ten overstaan van de rechter-commissaris dat de eerder door hem aangeduide grillige sfeer in "de groep" ter hoogte van café [C] niet blijkt uit de in het dossier gevoegde foto's l en 2. De sfeer komt hem juist ontspannen over. Getuige [getuige 1] vond "de groep" niet in overtreding van artikel 2.1.1. APV op enig moment. Het was volgens hem gewoon druk op straat. [Getuige 3] verklaart bij de rechter-commissaris dat hij afgezien van het gooien van een fles geen strafbare feiten heeft waargenomen en dat hij geen dreiging van "de groep" vond uitgaan. Hij had meer het idee dat er iets stond te gebeuren, maar de verdediging meent dat dit juist illustrerend is voor het hierna nader uit te werken "onderbuikgevoel".

Ten aanzien van de "kleine groep" die zich bevond bij café [A]:

[Verbalisant 1] blijkt een specialist "dreiging". Hij verklaart ten overstaan van de rechtercommissaris op 1 november 2006 - en dus ruim 1 jaar na dato - dat hij dreiging herkende in "een manier van bewegen met stijve benen", in het "sneller weglopen van 5 of 6 personen uit "de groep" van ongeveer 20 man" en in "praten met elkaar en kijken naar elkaar". De verdediging acht een dergelijke omschrijving niet steekhoudend ter onderbouwing van de conclusie dat er dreiging uitging van "de groep". [Verbalisant 3] en [verbalisant 4] relateren in hun pv d.d. 30 april 2005 dat deze "groep" zich kenmerkte door een vorm van cohesie, welke bleek uit de zichtbare wijze van communicatie. Naar de mening van de verdediging wordt juist elke groep gekenmerkt door een vorm van cohesie, anders is slechts sprake van een verzameling van individuen. De dreiging omschreef [verbalisant 4] bij de rechtercommissaris vooral door te relateren aan de grotere "groep" van door hem aangeduide "Hooligans".

[Verbalisant 1], [verbalisant 3] en [verbalisant 4] menen dat er van [verdachte] zelf ook een duidelijke dreiging uitging. Ook deze verklaring kan de verdediging niet volgen. [Verbalisant 1] baseert deze verklaring namelijk niet zozeer op eigen waarnemingen ter plaatse, maar op zijn eerdere ervaringen met [verdachte]. Opvallend is tevens dat [verbalisant 1] in het door hem opgemaakte proces-verbaal van bevindingen d.d. 30 april 2005 geen melding maakt van dreiging, uitgaande van "de groep", noch van dreiging uitgaande van [verdachte]. [Verbalisant 3] duidt de rol van [verdachte] binnen deze "groep" ook aan als leidend, maar het gaat hem om "aan het woord zijn", om "bellen" en om " wenken". Dit acht de verdediging volstrekt onvoldoende, als een en ander al heeft plaatsgevonden.

De verdediging stelt zich aldus op het standpunt dat geen sprake was van een concrete en feitelijke dreiging van welke groep personen dan ook. Uit de feiten en omstandigheden vloeit geen redelijk vermoeden van schuld aan samenscholing in de zin van artikel 2.1.1. APV Rotterdam voort. De Memorie van Toelichting bij artikel 27 lid 1 Sv drukt dit immers als volgt uit: "redelijk, dat wil zeggen niet enkel in de ogen van den opsporingsambtenaar, doch redelijk op zichzelf' (voetnoot 3: MvT, p. 39). Er moet niet louter een subjectief vermoeden bestaan, het moet gaan om een objectief vermoeden. Uit het strafdossier kan niet anders dan geconcludeerd worden dat in casu op basis van een onderbuikgevoel dat al is ingezet tijdens verschillende briefings voorafgaand aan de inzet van politieambtenaren is overgegaan tot vergaande controle en uiteindelijk de aanhouding van onder andere [verdachte]. Niet anders kan geconcludeerd worden dan dat op voorhand vaststond dat bepaalde groepen personen door justitie niet gewenst waren op het evenement Koninginnedag 2005. Dit blijkt met name uit de verklaring van brigadier [verbalisant 1], inhoudende dat de leiding "creatief had onderzocht hoe er iets gedaan kon worden tegen ordeverstoringen zoals die er in het verleden waren geweest". De oplossing werd gevonden in artikel 2.1.1. APV Rotterdam. De grondslag voor de hele dag was volgens getuige [verbalisant 1] een proces-verbaal van [verbalisant 4] over "hit and run" gedrag, waarbij vermeld werd dat dit vooral voetbalgerelateerd is en wordt vertoond door groepen van voetbalsupporters. [Verbalisant 4] zelf relateert in een door hem opgemaakt proces-verbaal van bevindingen van 3 juni 2005 dat op basis van een sfeer proces-verbaal omtrent "hit and run" groepen met het openbaar ministerie was afgesproken dat personen die voldeden aan uiterlijke- en gedragskenmerken en die op de in dat proces-verbaal omschreven wijze samenschoolden, kennelijk met de bedoeling om de openbare orde en veiligheid te gaan verstoren, in een vroegtijdig stadium aangehouden konden worden ter zake van overtreding van artikel 2.1.1. lid l APV, waarbij de strategie van het OM en de politie zich daarmee richtte op het voortijdig voorkomen van risicovolle samenscholingen. De verdediging stelt zich op het standpunt dat er ten tijde van de aanhouding van [verdachte] geen sprake was van samenscholing, maar dat door de strafvorderlijke overheid maatregelen ter preventie van nog niet bestaande escalatie zijn genomen. [Verbalisant 4] merkt ook op dat tijdens de Koninginnedagviering 2005 geen grootschalige verstoringen van de openbare orde en de veiligheid plaatsvonden. De aanhouding van [verdachte] was derhalve onrechtmatig en moet in casu leiden tot niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie. De hoofdofficier van justitie heeft zelf de term preventieve aanhouding gebezigd. Hiermee is ernstig inbreuk gemaakt op beginselen van een behoorlijke procesorde, waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van de zaak is tekort gedaan."

3.3. Het arrest van het hof bevat de volgende overwegingen:

"Ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de vervolging

Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de raadsman van de verdachte bepleit dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk dient te worden verklaard in zijn vervolging, om redenen zoals nader toegelicht in zijn overgelegde pleitnota.

Het hof overweegt het volgende. Bij de politie bestond bij de voorbereiding van Koninginnedag de wens om grootschalige ordeverstoringen en daarmee grote schade en ernstig letsel zoals bij eerdere gelegenheden waren ontstaan te voorkomen. Daartoe had men het plan opgevat om bij dreigende ordeverstoring in te grijpen op het moment dat nog (net) geen strafbare feiten als bedoeld in artikel 141 Sr en ernstige ordeverstoringen plaatsvonden. Dat ingrijpen zou dan gebeuren op grond van het in de APV opgenomen verbod tot samenscholing.

Blijkens de verklaringen, bij de rechter-commissaris afgelegd door enkele betrokken verbalisanten, en blijkens de processen-verbaal, opgesteld gedurende het opsporingsonderzoek, gaf de wijze van optreden van verdachte, in samenhang met het optreden van anderen in de groep, aanleiding tot vrees voor escalatie. Hierbij vormde de bekendheid van een aantal aanwezigen op straat als deelnemers aan voetbalrellen slechts een aandachtspunt; niet die bekendheid maar hun actuele gedrag leidde tot het vermoeden dat het zou kunnen uitgroeien tot het ongewenste strafbare en ordeverstorende gedrag. Het hof begrijpt dat de in de genoemde schriftelijke stukken neergelegde waarnemingen en indrukken moeten worden gezien als gebrekkige neerslag van hetgeen de betrokken verbalisanten, die ervaring hadden met ordeverstoringen, op straat en via de camera hebben waargenomen.

De omstandigheid dat de verdachte kennelijk deel uitmaakte van een groep die zich als groep manifesteerde betekende dat men op risicovolle wijze samenschoolde, en daarmee overtrad men, waaronder verdachte, het samenscholingsverbod. Het optreden daartegen door tot aanhouding over te gaan was juridisch juist en niet disproportioneel.

Van enig misbruik van bevoegdheden of van enig disproportioneel gedrag is niets gebleken. Het verweer wordt verworpen."

3.4. Bewezenverklaard is dat

"hij op 30 april 2005 in de gemeente Rotterdam, op een weg te weten de Coolsingel heeft deelgenomen aan een samenscholing."

3.5.Artikel 2.1.1 lid 1 APV Rotterdam heeft de volgende inhoud:

"1. Het is verboden op de weg deel te nemen aan een samenscholing, onnodig op te dringen of door uitdagend gedrag aanleiding te geven tot wanordelijkheden."

De Toelichting op artikel 2.1.1 houdt onder meer in:

"In het eerste lid van artikel 2.1.1 zijn gedragingen aangegeven die door hun dreigende karakter aanleiding kunnen zijn voor verstoring van de openbare orde.

Onder "samenscholing" verstaat Van Dale: "het groepsgewijze bij elkaar komen van mensen die een dreigende houding aannemen of kwade bedoelingen hebben". Het begrip "samenscholing" is ontleend aan artikel 186 Wetboek van Strafrecht (Sr.): "Hij die opzettelijk bij gelegenheid van een volksoploop zich niet onmiddellijk verwijdert na het derde door of vanwege het bevoegd gezag gegeven bevel, wordt, als schuldig aan deelneming aan samenscholing, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of geldboete van de tweede categorie." (1)

3.6. Van de verdenking van samenscholing zal sprake zijn indien er uit feiten en omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld kan worden afgeleid, en wel aan het bijdragen aan de dreiging die van een groep mensen uitgaat. Daarvan kan mijns inziens sprake zijn als men zich duidelijk als lid van een groep met kwade bedoelingen manifesteert. Denk aan het geval dat men meeloopt met een groep die kennelijk er op uit is een aanval op de politie in te zetten.

Het hof heeft onder meer verwezen naar verklaringen van politieambtenaren bij de rechter-commissaris. Uit die verklaringen is op te maken dat het gaat om gebeurtenissen op een Koninginnedag, terwijl juist twee weken daarvoor bij een voetbalwedstrijd Feyenoord-Ajax ernstige ongeregeldheden waren uitgebroken.

Voor enige van die verklaringen vraag ik de aandacht, omdat daaruit kan blijken dat er een sfeer van verharding en grimmigheid ontstond. Op 9 maart 2006 heeft verbalisant Van Tellingen ten overstaan van de rechter-commissaris onder meer het volgende verklaard:

"Op 30 april 2005 was ik in de Westenwagenstraat. Ik was in burger. (...) Onze opdracht was het observeren en verifiëren en om de sfeer te proeven. Ik zit sinds 2000 bij de observatie-eenheid en in het verleden is het vaak opgevallen dat bij grote manifestaties in Rotterdam groepen Feijenoord supporters zich negatief gedragen. (...) Toen wij in de Westenwagenstraat gingen kijken zag ik ambtshalve bekende supporters in de groep waarvan ik wist dat zij zich in het verleden negatief hadden gemanifesteerd. (...) Op enig moment verscheen de openbare ordegroep. Dit zijn 5 a 6 personen met gele hesjes. Zij stonden eerst aan de zijkant de groep te observeren. Op enig moment loopt de openbare ordegroep richting de groep supporters en de chef van die groep spreekt hen aan. Op dat moment zie ik dat de groep ander gedrag begint te vertonen. Men begint te schreeuwen en te roepen en hun houding en gedrag verandert. En blok reageren ze op de openbare ordegroep en gaan er als een soort halve maan erom heen staan. (...) Ik heb niet kunnen horen wat de chef van de openbare ordegroep heeft gezegd. Ik heb later begrepen dat hij de groep heeft gevraagd zich te verspreiden of het café in te gaan maar niet met z'n allen het voetgangergebied te blokkeren. Ik zag de sfeer omslaan, mensen gingen zich anders gedragen. Er werden jassen aangetrokken, jassen dichtgetrokken en kragen omhoog gedaan. Dit terwijl het een warme dag was. Vanuit mijn ervaring weet ik dat dit gedrag erop duidt dat er mogelijk iets kan gebeuren. Ik zag mensen hun volle glas wegzetten en zag ze ineens richting het openbare ordegroep lopen terwijl ze ergens anders aan het praten waren. Er werd boos gekeken, ik zag starre en strakke houding."

Op 8 december 2005 is verbalisant [verbalisant 6] door de rechter-commissaris gehoord. Hij verklaarde onder meer:

"Bij de Westerwagenstraat stond er een grote groep van 50 à 60 man bij café [C]. Een kleinere groep van 15 à 30 man stond daar tegenover. Ik was naar die kleine groep toegestuurd. Een aantal van die mensen van die kleine groep herkende ik als Feyenoordfans, deel uitmakend van de harde kern. Er is een club mensen die altijd bij wedstrijden is en die zich onderscheidt door met meer dan enige regelmaat rotzooit te trappen. Van 2 van die mensen uit de groep wist ik de naam en het gezicht, dat waren [betrokkene 1] en [betrokkene 2]. [Betrokkene 2] is een jaar of 40. Om hen heen stonden veel mensen die ik ook in het Feyenoordstadion rond [betrokkene 2] en [betrokkene 1] zie zitten. Ik ben niet specifiek belast met voetbalaangelegenheden. Een aantal personen uit die groep heb ik meerdere malen bij rellen gezien. [Betrokkene 2] is altijd bij rellen aanwezig, Ik zie hem als organisator daarvan en hij is ook vaak aan het filmen. Waar een rel is, is [betrokkene 2]. Ik heb hem nooit een steen zien gooien of hem iemand zien slaan. [Betrokkene 1] heb ik o.a. 2 of 3 jaar geleden meegemaakt bij een betoging van extreem-rechts en extreem-links waar de harde kern van Feyenoord op afkwam en waarbij mensen zijn aangehouden voor openlijke geweldpleging.

(...)

Die groep van 15 a 30 man loopt naar de hoek van de Westerwagenstraat en de Hoogstraat. (...) Voor mij was het een club van personen die wij regelmatig in het Feyenoord stadion tegenkomen en die zich aan het verzamelen was."

Eveneens op 8 december 2005 is [verbalisant 4], de politiefunctionaris die op 30 april 2005 de leiding had, door de rechter-commissaris gehoord. Deze verklaarde dat er bij de CIE informatie was binnengekomen dat op 30 april 2005 rellen zouden worden veroorzaakt met name door Feyenoord-supporters, welk informatie op 30 april uit andere bronnen is bevestigd. Deze politiefunctionaris heeft opdracht gegeven om tot aanhouding over te gaan. Eerder is met het OM besproken in welke gevallen aangehouden zou worden. Toen heeft ook het OM goedgekeurd dat de aanhoudingen zouden worden verricht op basis van artikel 2.1.1 APV.

Ik citeer voorts uit de verklaring van verbalisant [verbalisant 3] bij de rechter-commissaris afgelegd op 23 oktober 2006:

"Ik zal nu beschrijven wat ik van de samenscholing zag via het beeld dat één camera gaf die gericht stond op een deel van de Coolsingel. (...)

Er waren zeven tot tien personen die met hun gedrag aangaven bij elkaar te horen. Ik kende geen van deze personen. Hun cohesie bleek uit de manier waarop ze praatten, gebaren maakten, telefoneerden en van elkaar af gingen en weer bij elkaar kwamen. Deze groep had eerder deel uitgemaakt van een grotere groep. Ik meen dat we hebben opgeschreven dat dat een groep van ongeveer zeventig personen was. Verder vertoonden zij geen standaardgedrag van iemand die tijdens koninginnedag gewoon op de Coolsingel wandelt. Ze keken om zich heen, hielden de boel in de gaten, waren aan het bellen en maakten handgebaren. Ook liepen ze achter elkaar aan met telefoons. Eerder waren zij al deel van de grote groep die via gebaren en het roepen hadden aangegeven te zullen losgaan tegen de politie. Dit hadden wij van collega's gehoord, want waar wij zaten hadden wij geen omgevingsgeluid, maar alleen beeld. Als in het proces-verbaal staat dat zij heftig gebaarden, dan bedoel ik het maken van armbewegingen.

Kort voor de afsplitsing was door de algemeen commandant van de regeling al besloten tot aanhouding. (...) Door omstandigheden was het nog niet gelukt tot aanhouding over te gaan. Een kenmerk is ook dat de cohesie van zo'n groep nogal varieert.

Vanuit de grote groep ging dreiging uit. Wij hadden het vermoeden dat zij de openbare orde zouden verstoren en verder gold er met name het samenscholingsverbod.

U houdt mij voor dat in het proces-verbaal staat dat ook een aantal agressieve voetbalsupporters binnen die groep waren herkend en dat zij dingen hadden geroepen. Dat klopt. Dat laatste heb ik net ook verklaard.

De naam [verdachte] zegt me alleen iets van de uitnodiging voor het verhoor van vandaag. Verder weet ik dat hij achteraf dezelfde persoon bleek als de man die wij hadden gezien in het groene T-shirt. Die persoon was een heel manifest deel van de club en vervulde zelfs een soort leidende rol. Hij was steeds aan het woord en aan het bellen en verder wenkte hij anderen mee die hem ook volgden. Via de camera hebben wij uiteindelijk ook gezien dat hij is aangehouden."

En uit de op dezelfde dag afgelegde verklaring van verbalisant [verbalisant 4]:

"Eerst was er een grotere groep en kwam het signaal dat zij vanavond zouden rellen met de politie. Ik schat dat die grote groep zo'n vijftig tot zeventig man groot was, maar in het proces-verbaal staat het precies gerelateerd. Vervolgens was er sprake van een splitsing in kleine groepen. Een van hen kwam in beeld op camera's op de Coolsingel. [Verdachte] was hierbinnen een centrale figuur. Hij maakte armbewegingen en had uiterlijke kenmerken die ik ook genoemd heb in mijn sfeerverbaal. De uiterlijke kenmerken zijn het maken van armbewegingen, het dragen van bepaalde kleding, de manier van bellen en het wegvluchten bij het zien van de politie. De richting waar [verdachte] heen rende, rende de groep met hem mee. Ook gingen zij soms uit elkaar en kwamen ze weer samen. Feitelijk heb ik alleen het wegrennen gezien en later dat ze op de Coolsingel uit elkaar gingen en weer samen kwamen. [Verdachte] gebaarde dan ook waarop de anderen weer samen kwamen.

(...)

Van de groep ging een duidelijke dreiging uit. Ze waren aan het rennen, aan het bellen en het was echt afwijkend gedrag binnen een mensenmassa. Verder werd hun gedrag gekoppeld aan het groter geheel. De grote groep had uiterlijke kenmerken zoals de samenstelling en een aantal personen die werden herkend als kernleden binnen de voetbal hooligans. Verder was er de opmerking dat zij zouden gaan rellen met de politie."

3.7. Uit dit samenstel van verklaringen heeft het hof kunnen afleiden dat er verdenking bestond van samenscholing in de betekenis zoals hiervoor aangegeven. Die verdenking is gebaseerd op waarnemingen van gedragingen van de leden van de groep en van ervaringen met van die groep deel uitmakende Feijenoordsupporters van wie eerder is gezien dat zij bij rellen betrokken waren. De gedragingen van de groep waaruit de verdachte voortkwam onderscheidden zich van de gedragingen van mensen die gewoon aanwezig waren om Koninginnedag te vieren.

Overigens vraag ik mij af hoe aan verdachtes recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak zou zijn tekortgedaan als de aanhouding op een onvoldoende verdenking zou zijn gebaseerd. Verdachte heeft immers ter terechtzitting alles kunnen doen aanvoeren wat ter verdediging zou strekken, niet blijkt en evenmin is gesteld dat verdachte bijvoorbeeld onder ongeoorloofde druk is gezet of dat hem is verhinderd getuigen te doen horen.

Het middel faalt.

4.1. Het derde middel klaagt over de bewezenverklaring. Deze zou niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kunnen worden afgeleid.

4.2. De bewezenverklaring berust op de volgende bewijsmiddelen:

1. Het proces-verbaal van de regiopolitie Rotterdam-Rijnmond, nr. 2005150063-2, d.d. 30 april 2005, opgemaakt in de wettelijke vorm door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 1]. Dit proces-verbaal houdt onder meer in -zakelijk weergegeven-:

als relaas van deze opsporingsambtenaar:

Op 30 april 2005, omstreeks 16.29 uur, was ik werkzaam als commandant van een ondersteuningsgroep van de mobiele eenheid van de politie Rotterdam-Rijnmond. Mijn groep was herkenbaar als een groep politieambtenaren in zogenaamde M.E.-tenue en rijdend in een M.E.-voertuig. Wij waren werkzaam in het kader van de Koninginnedagregeling in Rotterdam Centrum.

Ik kreeg op voornoemd tijdstip de opdracht van de pelotonscommandant, [...], om te gaan naar de Coolsingel, ter hoogte van café [A], alwaar zich een groep personen ophield. Ik kreeg vervolgens de opdracht om deze groep in zijn geheel aan te houden op grond van artikel 2.1.1 van de Algemene Plaatselijke Verordening voor de gemeente Rotterdam. Deze groep was volgens de pelotonscommandant te herkennen aan enkele mannen met geruite petjes en blauwe T-shirts. Ter plaatse zag ik een groep mannen waarvan enkelen aan dit signalement voldeden. Ik zag dat deze mannen met elkaar overlegden op het moment dat wij voor café [A] ter plaatse kwamen. Ik zag dat een groep van ongeveer 20 man tegelijk het terras van café [A] verliet en wegliep in de richting van de Meent in Rotterdam. Ik zag dat een man met een zwart T-shirt vanaf de Coolsingel wegrende in de richting van het Stadhuisplein. Ik zag dat een groep van ongeveer vier mannen, die eerder bij de groep van ongeveer 20 mannen was, zich los maakte uit deze groep en al overleggend met versnelde pas achter de man in het zwarte T-shirt aanliepen. Ik vreesde dat deze groep van ongeveer vier personen de openbare orde zou verstoren. Ter hoogte van café [B] sprak ik deze mannen aan. Ik deelde hen mede dat zij waren aangehouden. Ik zag dat een van de mannen, naar later bleek de verdachte [verdachte], zich liet aanhouden.

2. Het proces-verbaal van de rechter-commissaris mr. M.E.A. Nijssen, belast met de behandeling van strafzaken in de arrondissementsrechtbank te Rotterdam van 23 oktober 2006. Dit proces-verbaal houdt onder meer in -zakelijk weergegeven-:

als de op 23 oktober 2006 tegenover deze rechter-commissaris afgelegde verklaring van [verbalisant 4 ]:

De Koninginnedagregeling is een evenement dat onder het grootschalig en bijzonder optreden valt.

Op 30 april 2005 waren [verbalisant 3] en ik Chef Operatie binnen het Grootschalig Bijzonder Optreden van de regiopolitie Rotterdam-Rijnmond.

Op de dag zelf hebben de commandanten mij gebeld met hun waarnemingen. Zij belden mij dan rechtstreeks en gaven bijvoorbeeld dingen door die er zouden gebeuren. Ik kan mij herinneren dat er vanuit de groep is gezegd dat zij zouden gaan rellen met de politie.

Eerste was er een grotere groep en kwam het signaal dat zij vanavond zouden rellen met de politie. Ik schat dat die groep zo'n vijftig tot zeventig man groot was. Vervolgens was er sprake van splitsing in kleine groepen. Een van hen kwam in beeld op camera's op de Coolsingel. [Verdachte] was hierbinnen een centrale figuur. Hij maakte armbewegingen en had uiterlijke kenmerken. De uiterlijke kenmerken zijn het maken van armbewegingen, het dragen van bepaalde kleding, de manier van bellen het wegvluchten bij het zien van de politie. De richting waar [verdachte] heen rende, rende de groep met hem mee. Ik heb alleen het wegrennen gezien en later dat ze op de Coolsingel uit elkaar gingen en weer samen kwamen. [Verdachte] gebaarde dan ook waarop de anderen weer samen kwamen. Van de groep ging een duidelijke dreiging uit. Ze waren aan het rennen, aan het bellen en het was echt afwijkend gedrag binnen een mensenmassa.

Op het moment dat er nog sprake was van de grote groep hadden wij al opdracht gegeven tot aanhouding. We hadden tevoren besproken op welk moment we mochten aanhouden. Dat wij in een vroegtijdig stadium wilden ingrijpen betekende dat wij één stap voor vernielingen of geweldpleging tot aktie zouden overgaan. Hier was sprake van samenscholingen en via signalen hadden wij een vermoeden dat zij de orde wilden verstoren.

3. Het proces-verbaal van de regiopolitie Rotterdam-Rijnmond, nr. 2005150091-1, d.d. 30 april 2005, opgemaakt in de wettelijke vorm door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 2]. Dit proces-verbaal houdt onder meer in -zakelijk weergegeven-:

als relaas van deze opsporingsambtenaar:

Op 30 april 2005 te 16.30 uur, heb ik op de openbare weg, de Coolsingel te Rotterdam aangehouden:

[verdachte],

geboren op [geboortedatum] 1971 te [geboorteplaats]."

4.3. De stellers van het middel wijzen op enige overwegingen die het hof heeft gewijd aan de verwerping van het beroep op niet-ontvankelijkheid van het OM. Zij luiden:

"Het hof begrijpt dat de in de genoemde schriftelijke stukken neergelegde waarnemingen en indrukken moeten worden gezien als gebrekkige neerslag van hetgeen de betrokken verbalisanten, die ervaring hadden met ordeverstoringen, op straat en via de camera hebben waargenomen.

De omstandigheid dat de verdachte kennelijk deel uitmaakte van een groep die zich als groep manifesteerde betekende dat men op risicovolle wijze samenschoolde, en daarmee overtrad men, waaronder verdachte, het samenscholingsverbod."

De stellers van het middel huldigen het standpunt dat het hof aldus zelf in de eerste volzin de gebezigde bewijsmiddelen heeft gediskwalificeerd. De tweede volzin is onbegrijpelijk volgens de stellers van het middel, omdat het enkele deel uitmaakte van groep reeds zou inhouden dat het samenscholingsverbod wordt overtreden.

4.4. Ik moet eerlijk bekennen dat de betekenis van de eerste volzin mij ook niet duidelijk is kunnen worden. Maar anders dan de stellers van het middel ben ik van oordeel dat het hof de processen-verbaal van de politie en de verklaringen die verbalisanten tegenover de rechter-commissaris hebben afgelegd wel voor het bewijs heeft kunnen gebruiken. In de gewraakte overweging lees ik dat verbalisanten op straat en via de camera veel meer hebben waargenomen dan is neergeslagen in schriftelijke stukken. Dat betekent dus dat de inhoud van de processen-verbaal en verklaringen wel degelijk weergeeft wat ze hebben waargenomen of ondervonden en dat daarom dat materiaal voor het bewijs bruikbaar is.

De tweede volzin is eigenlijk een holle frase. Maar als het hof aldus er blijk van zou hebben gegeven het begrip samenscholing verkeerd te hebben uitgelegd doet dat nog geen afbreuk aan de onderbouwing van de bewezenverklaring. De gebezigde bewijsmiddelen kunnen mijns inziens die bewezenverklaring dragen. Daaruit blijkt dat er op Koninginnedag eerst een grote groep op de Coolsingel was waarvan de leden vermoedelijk uit waren op rellen, dat besloten is daarom tot aanhoudingen over te gaan en dat deze grote groep in kleinere groepen is uiteengevallen, in een waarvan de verdachte de centrale figuur leek te zijn. Uit de gedragingen van de groep waartoe verdachte behoorde leidde de politie af dat ook deze groep andere en wel ordeverstorende bedoelingen had dan de feestvierende bezoekers van de Coolsingel.

Het middel faalt.

5. De voorgestelde middelen falen. Ambtshalve heb geen grond aangetroffen tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

6. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

1 Overlegdocument t.b.v. Raad & Commissie: Voorstel tot wijziging van de Algemene Plaatselijke Verordening Rotterdam 2003-1064, http://www.rotterdam.nl/smartsite.dws?id=2091232&MainMenu=&Menu=2091232