HR, 26-06-2007, nr. 03192/06

HR, 26-06-2007, nr. 03192/06

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Conclusie 26‑06‑2007

Inhoudsindicatie

Betekening dagvaarding. Het in de bestreden – bij verstek gewezen - uitspraak besloten liggende oordeel dat verdachte in 1e aanleg behoorlijk is gedagvaard, is niet begrijpelijk nu de akte inhoudt dat de dagvaarding niet op het adres X, 2e verdieping, kon worden uitgereikt en kennelijk daar een bericht van aankomst is achtergelaten, terwijl verdachte als ingezetene in de GBA was ingeschreven op de 3e verdieping van genoemd adres. Daaraan kan niet afdoen dat de dagvaarding later als gewone brief naar het juiste adres is verzonden. HR verklaart om doelmatigheidsredenen de inleidende dagvaarding nietig.

Griffienr. 03192/06

Mr Wortel

Zitting:17 april 2007 (bij vervroeging)

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Dit cassatieberoep betreft een arrest van het Gerechtshof te Amsterdam waarbij verzoeker wegens "valsheid in geschrift" is veroordeeld tot elf weken gevangenisstraf.

2. Namens verzoeker heeft mr K. Canatan, advocaat te Amsterdam, een schriftuur houdende cassatieklachten ingediend.

3. Het eerste middel bevat de klacht dat het Hof de inleidende dagvaarding nietig had behoren te verklaren wegens een fout bij het betekenen daarvan.

4. Op de bij de inleidende dagvaarding behorende akte van uitreiking is als verzoekers adres afgedrukt "[a-straat 2]", op welk adres verzoeker (blijkens een aangehechte uitdraai uit een register) stond ingeschreven.

De steller van het middel wijst er terecht op dat de postbesteller die de eerste rubriek van de akte invulde, daarop heeft aangetekend dat hij het gerechtelijk schrijven op 8 november 1995 heeft aangeboden aan het adres "[a-straat 1] [woonplaats]", doch het stuk aldaar niet kon uitreiken omdat niemand werd aangetroffen.

5. Blijkens diezelfde akte is de inleidende dagvaarding, nadat zij naar het parket was teruggezonden en aan de griffier uitgereikt, door de laatste als gewone brief verzonden naar het "aan ommezijde vermelde adres" hetgeen verstaan zal moeten worden als "[a-straat 2], derde étage"; het juiste, van verzoeker bekende adres.

6. Daarom konden politierechter en Hof aannemen dat de inleidende dagvaarding (tijdig, gelet op art. 370 Sv) aan verzoeker is betekend op de in art. 588, derde lid, onder c, Sv voorziene wijze, en dus - uiteindelijk - geldig.

Daarom faalt de klacht bij gebrek aan belang.

7. Het tweede middel klaagt over overschrijding van de in art. 6, eerste lid, EVRM bedoelde redelijke termijn, doordien na het wijzen van de bestreden uitspraak onvoldoende voortvarendheid is betracht bij het betekenen van de in art. 366 Sv voorgeschreven 'verstekmededeling'.

8. De bestreden uitspraak is gedaan op 1 juli 1997.

Het meest recente overzicht van de verzoeker betreffende GBA-gegevens (opgevraagd in verband met het betekenen van de in art. 435, eerste lid, Sv bedoelde aanzegging) houdt in dat verzoeker

- ten tijde van de bestreden uitspraak ingeschreven was op een adres in [plaats A] (maar ten tijde van het betekenen van de appèldagvaarding nog op het [...] adres [a-straat 2]);

- bijna vijftien maanden later, per 22 september 1998, is uitgeschreven als "zonder vaste woon- of verblijfplaats";

- na een periode van ongeveer anderhalf jaar weer is ingeschreven (per 24 maart 2000) op een adres in [woonplaats], en in die gemeente op verschillende adressen bekend is geweest totdat hij, ook weer na een periode van ongeveer anderhalf jaar, wederom werd uitgeschreven (per 4 september 2001) wegens "zonder vaste woon- of verblijfplaats";

- ongeveer vier jaar en drie maanden zwervend is gebleven, namelijk pas sinds 19 december 2005 weer is ingeschreven op een adres in [woonplaats].

De mededeling van het bij verstek gewezen arrest is verzoeker in persoon uitgereikt op 20 oktober 2005.

Voordien is gepoogd deze verstekmededeling aan verzoeker uit te reiken op 20 januari 1998 en op 23 maart 1998, telkens op het toen van verzoeker bekende inschrijvingsadres in [plaats A]. Beide betekeningspogingen zijn mislukt omdat een op het betreffende adres aangetroffen persoon mededeelde dat verzoeker daar woonde noch verbleef. Na de laatste vergeefse aanbieding (23 maart 1998) is de mededeling van de bestreden uitspraak aan de griffier uitgereikt en door deze (op 15 april 1998) als gewone brief naar het adres in [plaats A] verzonden.

9. Er heeft derhalve binnen een jaar na de uitspraak een geldige betekening van de verstekmededeling plaatsgevonden, namelijk op de in art. 588, derde lid, onder c Sv voorziene wijze.

10. Tussen het moment van die (geldige) betekening en het moment waarop de verstekmededeling aan verzoeker in persoon kon worden uitgereikt zijn er ongeveer zeven jaren en zes maanden verstreken, maar in dit tijdvak heeft verzoeker in totaal vijf jaar en negen maanden niet op een adres ingeschreven gestaan, zodat hij het grotendeels aan zichzelf te wijten heeft dat justitie er niet eerder in slaagde verzoeker persoonlijk met de bestreden uitspraak bekend te maken.

Voor zover men het Openbaar Ministerie zou kunnen verwijten dat er te weinig werk is gemaakt van pogingen de verstekmededeling (na de geldige betekening overeenkomstig het derde lid van art. 588 Sv) aan verzoeker in persoon uit te reiken betreft dat een periode van enkele maanden in 1998, en voorts een periode van ongeveer anderhalf jaar tussen maart 2000 en september 2001.

11. Ik zie in deze gang van zaken niet een zó ernstige overschrijding van de in art. 6, eerste lid, EVRM bedoelde redelijke berechtingsduur dat er aanleiding is het Openbaar Ministerie in deze vervolging niet-ontvankelijk te verklaren, zoals in de toelichting op het middel verzocht.

Daarom houd ik het middel voor vruchteloos voorgesteld.

12. Voor zover de opgetreden en aan justitie toe te rekenen vertraging invloed zou moeten hebben op de straf, kan daarvoor aansluiting worden gevonden bij een volgend middel, dat betrekking heeft op het overschrijden van de zogenaamde inzendtermijn na het instellen van dit cassatieberoep.

13. Het derde middel klaagt over grondslagverlating. Die klacht wordt als volgt onderbouwd. De bewezenverklaring houdt in dat verzoeker een formulier, dat hij moest invullen met het oog op een arbeidsongeschiktheidsuitkering, valselijk heeft opgemaakt door op dat formulier niet te vermelden dat hij "inkomsten uit werkzaamheden" had genoten. Dat moet, aldus de steller van het middel, worden verstaan als werkzaamheden in loondienst. Voor het bewijs is evenwel gebruik gemaakt van een stuk tekst uit het formulier, waaruit moet worden afgeleid dat het Hof aannemelijk heeft geacht dat verzoeker inkomsten uit zelfstandige beroepsbeoefening heeft genoten en verzwegen. Bewijsmiddel 3 geeft immers weer dat verzoeker met "nee" heeft beantwoord de vraag "Heeft u vorig jaar en/of dit jaar inkomsten uit uw bedrijf of zelfstandig beroep genoten".

14. De klacht is geenszins onzinnig, maar tot cassatie behoeft dit niet te voeren, aangezien uit bewijsmiddel 2, een verklaring van een leidinggevende van de uitkeringsinstantie, kan worden afgeleid dat verzoeker door middel van het betreffende formulier ook inkomsten uit arbeid had behoren op te geven.

15. Het vierde middel behelst de klacht dat de bewezenverklaring onvoldoende is gemotiveerd omdat die bewezenverklaring inhoudt dat door het gebruik van het valse of vervalste geschrift enig nadeel kon ontstaan, doch de bewijsmiddelen ten aanzien van zulk nadeel niets inhouden.

16. Het middel faalt omdat uit het reeds genoemde bewijsmiddel 2 kan worden afgeleid dat de verzwegen inkomsten bepalend behoorden te zijn voor het recht op, en de hoogte van, de aan verzoeker toegekende uitkering.

17. Het vijfde middel klaagt over overschrijding van de in art. 6, eerste lid, EVRM bedoelde redelijke termijn voor berechting bij de behandeling van dit cassatieberoep, doordat de stukken van het geding te laat aan de Hoge Raad zijn toegezonden.

In aanmerking genomen dat het cassatieberoep is ingesteld op 28 oktober 2005, terwijl de stukken van het geding eerst op 16 november 2006 bij de Hoge Raad zijn binnengekomen, is de klacht terecht voorgesteld.

18. Teneinde de gevolgen van deze vertraagde inzending zo veel mogelijk te beperken wordt deze conclusie bij vervroeging, namelijk op de (eerste) dienende dag, genomen. Niettemin zal de Hoge Raad in het tijdsverloop aanleiding willen vinden de opgelegde straf te matigen, daarbij wellicht ook rekening houdend met de totale duur van deze strafzaak, betreffende een feit dat ongeveer vijftien jaar geleden is gepleegd.

19. Behoudens het laatste middel lenen de middelen zich voor afdoening met de in art. 81 RO bedoelde korte motivering.

20. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak doch uitsluitend ten aanzien van de opgelegde straf, matiging van die straf in verband met het overschrijden van de redelijke termijn voor berechting, en verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden,

Uitspraak 26‑06‑2007

Inhoudsindicatie

Betekening dagvaarding. Het in de bestreden – bij verstek gewezen - uitspraak besloten liggende oordeel dat verdachte in 1e aanleg behoorlijk is gedagvaard, is niet begrijpelijk nu de akte inhoudt dat de dagvaarding niet op het adres X, 2e verdieping, kon worden uitgereikt en kennelijk daar een bericht van aankomst is achtergelaten, terwijl verdachte als ingezetene in de GBA was ingeschreven op de 3e verdieping van genoemd adres. Daaraan kan niet afdoen dat de dagvaarding later als gewone brief naar het juiste adres is verzonden. HR verklaart om doelmatigheidsredenen de inleidende dagvaarding nietig.

26 juni 2007

Strafkamer

nr. 03192/06

EC/SM

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

op het beroep in cassatie tegen een bij verstek gewezen arrest van het Gerechtshof te Amsterdam van 1 juli 1997, nummer 23/003814-96, in de strafzaak tegen:

[verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1952, wonende te [woonplaats].

1. De bestreden uitspraak

Het Hof heeft in hoger beroep - met vernietiging van een bij verstek gewezen vonnis van de Politierechter in de Rechtbank te Amsterdam van 27 november 1995 - de verdachte ter zake van "valsheid in geschrift" veroordeeld tot elf weken gevangenisstraf.

2. Geding in cassatie

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. K. Canatan, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Wortel heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak ten aanzien van de strafoplegging zal vernietigen, de straf zal matigen en het beroep voor het overige zal verwerpen.

3. Beoordeling van het eerste middel

3.1. Het middel behelst de klacht dat het Hof de betekening van de inleidende dagvaarding ten onrechte geldig heeft geacht.

3.2. Voor de beoordeling van het middel is het volgende van belang:

(i) Een akte van uitreiking - gehecht aan het dubbel van de dagvaarding van de verdachte om te verschijnen op de terechtzitting van de Politierechter van 27 november 1995 - houdt in dat die dagvaarding op 8 november 1995, is aangeboden op het adres "[a-straat 1] [woonplaats]", maar aldaar niet is uitgereikt omdat "op het door mij ingevulde adres niemand werd aangetroffen". Ter plaatse is een bericht van aankomst achtergelaten, waarin is vermeld dat de brief binnen een in dat bericht gestelde termijn kan worden afgehaald op het daarin genoemde postkantoor of politiebureau. De akte houdt verder in dat de brief op 15 november 1995 is teruggezonden naar de afzender. De dagvaarding is op 21 november 1995 uitgereikt aan de griffier van de Rechtbank te Amsterdam en op diezelfde datum verzonden 'aan het aan de ommezijde vermelde adres van de geadresseerde, te weten [a-straat 2] te [woonplaats]'.

(ii) Een aan de genoemde akte van uitreiking gehechte uitdraai van persoonsgegevens, gedateerd 21 november 1995, houdt in dat de verdachte sedert 10 augustus 1993 stond ingeschreven op het adres [a-straat 2] te [woonplaats].

3.3. Het in de bestreden - bij verstek gewezen - uitspraak besloten liggende oordeel dat de verdachte in eerste aanleg behoorlijk is gedagvaard, is niet begrijpelijk nu de akte inhoudt dat de dagvaarding niet op het adres [a-straat 1], tweede verdieping, kon worden uitgereikt en kennelijk daar een bericht van aankomst is achtergelaten, terwijl de verdachte als ingezetene in de basisadministratie persoonsgegevens was ingeschreven op de derde verdieping van genoemd adres. Daaraan kan niet afdoen dat blijkens de akte van uitreiking de dagvaarding later als gewone brief naar het juiste adres is verzonden.

3.4. Het middel is terecht voorgesteld. De Hoge Raad zal om doelmatigheidsredenen de inleidende dagvaarding nietig verklaren.

4. Slotsom

Hetgeen hiervoor is overwogen brengt mee dat de overige middelen geen bespreking behoeven en als volgt moet worden beslist.

5. Beslissing

De Hoge Raad:

vernietigt de bestreden uitspraak, behoudens voor zover daarbij het vonnis van de Rechtbank is vernietigd;

verklaart de inleidende dagvaarding nietig.

Dit arrest is gewezen door de vice-president F.H. Koster als voorzitter, en de raadsheren J.P. Balkema en J. de Hullu, in bijzijn van de waarnemend griffier J.D.M. Hart, en uitgesproken op 26 juni 2007.

Beroepschrift 05‑02‑2007

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

Betekening aanzegging

ex art. 435 lid 1 Sv. op 7 december 2006

Griffienummer 03192/06

SCHRIFTUUR HOUDENDE

MIDDELEN VAN CASSATIE

Inzake:

[verdachte]

geboren op [geboortedatum] 1952 te [geboorteplaats]

rekwirant van cassatie van een hem betreffend arrest van het gerechtshof te Amsterdam d.d. 1 juli 1997 in de zaak met parketnummer 23/003814-96

Middel I

Het recht is geschonden en/of er zijn vormen verzuimd waarvan niet naleving nietigheid met zich meebrengt. Met name zijn geschonden de artt. 349 in verbinding met art. 416, 588 en 590 Sv. omdat het Hof ten onrechte de inleidende dagvaarding niet nietig heeft verklaard.

Toelichting

Uit de stukken het geding blijkt dat de inleidende dagvaarding op 8 november 1995 getracht is te betekenen. Daarbij heeft de postbesteller echter een fout gemaakt. Blijkens zijn handgeschreven mededeling heeft hij geprobeerd de dagvaarding uit te reiken op het adres ‘[a-straat] [1]’ te [woonplaats], terwijl uit het zogeheten GBA-overzicht (en de dagvaarding zelf) blijkt dat rekwirant ten tijde van de uitreiking ingeschreven stond op het adres ‘[a-straat] [2]’ te [woonplaats]. Kortom, de postbesteller heeft dus bij verkeerde huisnummer gepoogd de dagvaarding uit te reiken. Dat hij bij het adres is geweest dat hij heeft ingevuld en niet het adres dat is afgedrukt op de akte, blijkt uit het aankruisen van de mededeling dat hij de brief ‘niet [heeft] kunnen uitreiken, omdat op het door mij ingevulde adres niemand werd aangetroffen’. De inleidende dagvaarding is derhalve niet uitgereikt overeenkomstig 588 lid 1 aanhef en onder b sub 1oSv.

Nu de betekening van de inleidende dagvaarding niet op wettige wijze is geschied en de verdachte noch een raadsman is verschenen op de terechtzitting in eerste aanleg had het Hof de inleidende dagvaarding nietig moeten verklaren.1.

Middel II

Het recht is geschonden en/of er zijn vormen verzuimd waarvan niet naleving nietigheid met zich meebrengt. Met name zijn geschonden de artt. 366, 588 Sv. en art. 6 EVRM omdat het openbaar ministerie bij het betekenen van de verstekmededeling niet de nodige voortvarendheid heeft betracht.

Toelichting

Onder de stukken van het geding bevinden zich een drietal aktes van uitreiking die betrekking hebben op de verstekmededeling, respectievelijk gedateerd op 11 december 1997, 20 januari 1998 en 9 maart 1998.

De betekening op 11 december 1997 heeft niet op wettige wijze plaatsgevonden. Getracht is om op het adres ‘[a-straat] [2]’ uit te reiken, terwijl uit het zogeheten GBA-overzicht blijkt dat rekwirant ten tijde van de uitreiking ingeschreven stond op het adres ‘[b-straat] [1]’ te [woonplaats]. De verstekmededeling is derhalve niet uitgereikt overeenkomstig 588 lid 1 aanhef en onder b sub 1 oSv.

Een betekening op 9 maart 1998 heeft in het geheel niet plaatsgevonden nu om onduidelijke redenen de akte is teruggezonden naar de afzender. Rekwirant stond toen echter ingeschreven op het adres ‘[b-straat] [1]’ te [woonplaats]. Ook deze verstekmededeling is derhalve niet uitgereikt overeenkomstig 588 lid 1 aanhef en onder b sub 1oSv.

Uitsluitend de verstekmededeling van 20 januari 1998, derhalve ruim een jaar na de datum van het arrest is op rechtsgeldige wijze betekend. Daarna is nooit meer getracht de verstekmededeling te betekenen in persoon of overeenkomstig het bepaalde in art. 588 lid 2 Sv.

Gelet op het hiervoor gestelde en in aanmerking genomen dat rekwirant van 16 mei 1997 tot 22 september 1998 en van 24 maart 2000 tot 4 september 2001 onafgebroken ingeschreven is geweest in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens moet worden geoordeeld dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6 EVRM is overschreden.

Bij afweging van enerzijds het belang dat de gemeenschap ook na overschrijding van de redelijke termijn behoudt bij normhandhaving door berechting en anderzijds het belang dat rekwirant heeft bij verval van het recht op strafvervolging nadat die termijn is overschreden, moet laatstgenoemd belang prevaleren, zodat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard in de vervolging. Daarbij moet in aanmerking worden genomen:

a.

dat het bewezenverklaarde op 17 november 1992 zou hebben plaatsgevonden en dus meer dan zestien jaren geleden;

b.

dat de verjaringstermijn van het bewezenverklaarde twaalf jaren bedraagt (art. 70 onder 4 jo. 225 Sr.) en;

c.

de betrekkelijke ernst van het bewezenverklaarde feit gezien de opgelegde gevangenisstraf voor de duur van elf weken.

's Hofs arrest kan op grond van het hierboven gestelde niet in stand blijven.

Middel III

Het recht is geschonden en/of er zijn vormen verzuimd waarvan niet naleving nietigheid met zich meebrengt. Met name zijn geschonden de artt. 350, 359, in verbinding met 415 Sv. en art. 225 Sr. omdat het Hof de grondslag van de telastelegging heeft verlaten, althans omdat het bewezenverklaarde niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan volgen.

Toelichting

Het Hof heeft onder meer bewezenverklaard dat rekwirant een geschrift valselijk heeft opgemaakt, omdat hij opzettelijk valselijk niet had doen vermelden dat hij inkomsten had ontvangen uit werkzaamheden.

Als bewijsmiddel onder 3 is een deel van het geschrift opgenomen dat redengevend voor het bewijs is geacht, luidend: ‘9a. Heeft u vorig jaar en/of dit jaar inkomsten uit uw bedrijf of zelfstandig beroep genoten? Welke vraag met ‘neen’ is beantwoord’. Dit ziet dus op ofwel inkomsten uit een eigen bedrijf ofwel inkomsten uit zelfstandig beroep. Uit het bewijsmiddel onder 1 blijkt echter niet dat hij inkomsten uit een eigen bedrijf of zelfstandig beroep heeft genoten, maar inkomsten uit arbeid (in loondienst).

De telastelegging ziet ook uitsluitend op de valsheid wegens het verzwijgen van inkomsten uit arbeid. Dit volgt uit het bestanddeel ‘werkzaamheden’. Inkomsten uit een eigen bedrijf of zelfstandig beroep hoeven immers niet noodzakelijkerwijs te zijn genoten door werkzaamheden (ook al zal dat doorgaans wel het geval zijn). Het Hof heeft derhalve aan (onderdelen van) de tenlastelegging in de bewezenverklaring een wezenlijk andere betekenis heeft gegeven dan daaraan toekomt krachtens de delictsomschrijving waarop de tenlastelegging is toegesneden, waardoor de grondslag van de telastelegging is verlaten.

Voor zover het Hof de grondslag van de telastelegging niet heeft verlaten geldt dat bewezenverklaarde niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan volgen. Immers van valsheid in het bewijsmiddel onder 3 was geen sprake, omdat uit de overige bewijsmiddelen niet blijkt dat rekwirant wel inkomsten uit een eigen bedrijf of zelfstandig beroep heeft genoten.

Middel IV

Het recht is geschonden en/of er zijn vormen verzuimd waarvan niet naleving nietigheid met zich meebrengt. Met name zijn geschonden de artt. 350, 359, in verbinding met 415Sv. en art. 225 Sr. omdat het bewezenverklaarde niet ten volle uit de gebezigde bewijsmiddelen kan volgen.

Toelichting

Het Hof heeft onder meer bewezenverklaard dat uit het gebruik van het vervalste of valselijk opgemaakte geschrift enig nadeel kon ontstaan. De bewijsmiddelen houden echter niets in waaruit dit nadeel kan worden afgeleid.

De bewezenverklaring is derhalve in zoverre niet naar de eis van de wet met redenen omkleed. 's Hofs arrest kan op grond hiervan niet in stand blijven.

Middel V

Het Hof heeft het recht geschonden en/of vormen verzuimd, waarvan niet naleving nietigheid meebrengt. In het bijzonder zijn geschonden de artt. 434 Sv., 6 lid 1EVRM en 14 lid 1IVBPR, omdat tussen het instellen van het beroep in cassatie en de ontvangst van de stukken ter griffie van de Hoge Raad meer dan 8 maanden zijn verlopen. De berechting van rekwirant in de cassatiefase heeft niet plaatsgevonden binnen de redelijke termijn c.q. zonder ‘undue delay’ als bedoeld in voormelde verdragsbepalingen.

Deze schriftuur wordt ondertekend en ingediend door mr. K. Canatan, advocaat te Amsterdam, die verklaart daartoe bepaaldelijk te zijn gevolmachtigd door rekwirant van cassatie.

Amsterdam, 5 februari 2007

Mr. K. Canatan

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.