HR, 31-05-2005, nr. 02047/04B

"Beoordeling

De rechtbank overweegt het volgende:

Uit het dossier leidt de rechtbank af; voorzover thans van belang:

Artikel 217 aanhef en onder 3 Wetboek van Strafvordering luidt sedert 1 januari 1998:

Van het geven van getuigenis of van het beantwoorden van bepaalde vragen kunnen zich verschonen: des verdachten of mede-verdachten echtgenoot of eerdere echtgenoot dan wel geregistreerde partner of eerdere geregistreerde partner.

Uit de bewoordingen en de wetsgeschiedenis van dit artikelonderdeel volgt dat de wetgever er betrekkelijk recent en ondubbelzinnig voor heeft gekozen geen andere partners dan huwelijkspartners en geregistreerde partners (alsmede de ex-partners van deze verbanden) onder het verschoningsrecht van artikel 217 Wetboek van Strafvordering te brengen. Nu niet is gebleken van een (huidig of eerder) huwelijk dan wel van een (huidig of eerder) geregistreerd partnerschap tussen [betrokkene] en verdachte, is de rechtbank is van oordeel dat [betrokkene] geen beroep kan doen op het verschoningsrecht van artikel 217 Wetboek van Strafvordering.

Het gegeven dat [betrokkene] en verdachte een ander langdurig samenlevingsverband hebben, doet daar niet aan af. Anders dan door de raadsman aangevoerd volgt naar het oordeel van de rechtbank uit de artikelen 8 en 14 EVRM niet dat de Nederlandse wetgever geen beperking kan aanbrengen in de kring van (aan een verdachte verwante) verschoningsgerechtigden. Een uitbreiding van die kring dient, mede gelet op de verstrekkende gevolgen daarvan, te geschieden door een besluit van de wetgever en gaat om die reden de rechtsvormende taak van de rechter te buiten.

Ter zitting is door de verdediging aangevoerd dat zij, doordat zij geen kennis draagt van relevante dossierstukken, niet zelf kan toetsen of de gevorderde gijzeling dringend noodzakelijk is.

In beginsel dient ook de verdediging de dringende noodzakelijkheid van het toepassen van het dwangmiddel gijzeling te kunnen toetsen aan de hand van aan haar verstrekte stukken. Indien er echter sprake is van een zwaarwegend onderzoeksbelang kan van dit uitgangspunt worden afgeweken. Een dergelijke situatie doet zich thans voor. De rechtbank zelf beschikt wèl over voldoende dossierstukken om de dringende noodzakelijkheid van de gevorderde gijzeling te kunnen beoordelen.

Verder is van de zijde van de verdediging aangevoerd dat [betrokkene] overspannen is en dat haar psychische gesteldheid zou verslechteren bij een eventuele detentie. Daarnaast zou het jongste kind ernstige schade oplopen indien hij gescheiden raakt van zijn moeder.

Tenslotte stelt de verdediging dat [betrokkene] in het geheel niets zal verklaren met betrekking tot deze zaak, ook niet indien zij in gijzeling zal worden genomen.

De rechtbank dient het strafvorderlijk belang af te wegen tegen de persoonlijke belangen van [betrokkene].

Het feit waarvan verdachte wordt verdacht betreft een van de meest ernstige delicten die het Wetboek van Strafrecht kent. Het belang van de waarheidsvinding is in dergelijke zaken daarom zeer zwaarwegend. [Betrokkene] moet redelijkerwijs in staat worden geacht uit eigen, directe waarneming harerzijds relevante informatie te kunnen verschaffen niet alleen aangaande hetgeen zich met betrekking tot verdachte tijdens het schietincident op de plaats van het misdrijf heeft voorgedaan, maar ook aangaande hetgeen zich in de periodes daarvoor en daarna met betrekking tot verdachte heeft voorgedaan.

Niet is gebleken dat deze informatie op een andere, voor [betrokkene] minder belastende, wijze kan worden verkregen.

Voorts stelt de rechtbank vast dat niet is gesteld, noch is gebleken dat bij gijzeling van [betrokkene] het onmogelijk zou zijn om opvang voor haar kinderen te regelen. Hetgeen ter zitting door de verdediging is aangevoerd met betrekking tot de psychische gesteldheid van [betrokkene] is niet onderbouwd door rapporten of andere redengevende stukken. Dit geldt ook ten aanzien van de stelling van de verdediging dat zowel [betrokkene] als het jongste kind onoverkomelijk zwaar zouden lijden als zij van elkaar gescheiden zouden worden. Alles overziend komt de rechtbank tot de slotsom dat het strafvorderlijk belang zwaarder dient te wegen dan de aangevoerde persoonlijke belangen. [Betrokkene] dient derhalve als getuige een verklaring af te leggen bij de rechter-commissaris met betrekking tot de onderhavige zaak. [Betrokkene] heeft op 25 mei 2004 ten overstaan van de rechter-commissaris, alsmede nadien naar het oordeel van de rechtbank zonder wettige grond geweigerd de van haar gewenste getuigenverklaring af te leggen. Het belang van het onderzoek maakt het dringend noodzakelijk dat [betrokkene] als getuige naar waarheid verklaart omtrent hetgeen zij weet met betrekking tot de onderhavige zaak. Om die reden zal de rechtbank alsnog de gijzeling van de getuige bevelen.

De omstandigheid dat [betrokkene] en verdachte met elkaar samenleven als waren zij gehuwd dan wel als hadden zij een geregistreerd partnerschap, brengt de rechtbank niet tot een andere belangenafweging. Het afwijzen van de gijzelingsvordering op grond van deze omstandigheid zou betekenen dat [betrokkene] in feite alsnog - buiten artikel 217 Wetboek van Strafvordering om - een verschoningsrecht krijgt toegekend, hetgeen in strijd zou zijn met bovengemelde keuze van de wetgever.

Door de verdediging is tenslotte nog aangevoerd dat [betrokkene] heeft aangegeven dat zij in het geval van gijzeling niet bereid zal zijn om enige verklaring af te leggen met betrekking tot de onderhavige zaak. De rechtbank is van oordeel dat de proceshouding van de getuige aan de orde dient te komen bij de periodieke toetsing van de te bevelen gijzeling op grond van artikel 222 Wetboek van Strafvordering.

Het beroep van de officier van justitie is gelet op het vorenstaande gegrond."

"Korte inhoud wetsvoorstel regeling geregistreerd partnerschap

Op 19 december 1996 is door de Tweede Kamer aanvaard het wetsvoorstel tot invoering van een geregistreerd partnerschap (kamerstukken II 1995/96, 23 761, nr. 9). Het wetsvoorstel beoogt de meeste gevolgen die de wet aan een huwelijk verbindt, ook te verbinden aan een registratie door twee personen van hetzelfde of verschillend geslacht. De gevolgen strekken zich niet uit tot de familierechtelijke betrekkingen met kinderen.

Aanleiding voor de invoering van een geregistreerd partnerschap vormde het kabinetsstandpunt op het rapport van de toenmalige Commissie voor de Toetsing van Wetgevingsprojecten inzake leefvormen (kamerstukken II 1992/93, 22 700, nr. 3).

Noodzaak van aanpassing van wetgeving

Om tot uitdrukking te brengen dat aan het geregistreerd partnerschap dezelfde - met uitzondering van de betrekkingen met kinderen - rechtsgevolgen zijn verbonden als aan het huwelijk is, naast de invoering van de registratie in het Burgerlijk Wetboek (BW), aanpassing van andere wetgeving noodzakelijk. Gelet op de omvang van deze aanpassingen, is gekozen voor een apart aanpassingswetsvoorstel. Onderhavig voorstel strekt ertoe die aanpassingen door te voeren.

De verwachting van het kabinet is dat de doelgroep van de verschillende regelingen niet zal uitbreiden door de invoering van het geregistreerd partnerschap. Veeleer is sprake van een verschuiving binnen de doelgroep; een deel van de nu nog ongehuwd samenlevenden zal bij de invoering van het geregistreerd partnerschap voor registratie kiezen. Veel wet- en regelgeving, bijvoorbeeld de sociale zekerheid, kent al twee categorieën partners, te weten de huwelijkspartner en degene met wie feitelijk wordt samengeleefd. Met onderhavig wetsvoorstel wordt daar een derde categorie aan toegevoegd. Zie voor de geschatte omvang van de registratie de nota naar aanleiding van het verslag bij wetsvoorstel 23 761 (kamerstukken II 1995/96, nr. 7, blz. 3).

Andere wijzigingen variëren van de uitbreiding van het verschoningsrecht van echtgenoten in het procesrecht met geregistreerden tot de uitbreiding van de vrije overdracht van aandelen aan echtgenoten in Boek 2 van het BW tot geregistreerden (art. 195).

In het onderhavige wetsvoorstel is alle relevante wetgeving aangepast, met uitzondering van wetgeving ter implementatie van internationale regels. Voor de rechten en plichten die in internationaal verband zijn verbonden aan het huwelijk, kunnen registratie en huwelijk niet zonder meer gelijk worden gesteld. Verdragspartijen zijn immers bij het aangaan van het verdrag uitgegaan van het huwelijk. Aan het geregistreerd partnerschap zal niet gedacht zijn."3.