HR, 14-10-2003, nr. 00671/03

Ten laste van de verdachte is onder 1 bewezenverklaard dat

Het Hof heeft vastgesteld dat de verdachte de moeder van het slachtoffer is. De verdachte in de zaak 00670/03, waarin ik heden eveneens conclusie neem, is, naar het Hof in die zaak heeft vastgesteld, de vader van het slachtoffer.

Tegen het onderhavige arrest heeft de verdachte cassatieberoep ingesteld. Namens haar heeft mr. G. Spong, advocaat te Amsterdam, vier middelen tot cassatie voorgesteld. In zijn schriftuur heeft mr. Spong erop gewezen dat de op de voet van art. 434, eerste lid, Sv aanvankelijk aan de Hoge Raad toegezonden stukken niet volledig waren. Naar aanleiding daarvan is dezerzijds informatie ingewonnen bij de Griffier van het Hof, hetgeen er toe heeft geleid dat de stukken zijn aangevuld. Kopieën van de alsnog toegezonden stukken zijn toegestuurd aan mr. Spong, waarna deze het derde middel heeft ingetrokken.

Het eerste middel houdt in dat niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid dat de verdachte de moord heeft medegepleegd.

Bewijsmiddel 2 houdt in als verklaring van [getuige 2][]:

De in bewijsmiddel 5 vervatte verklaring van de verdachte houdt onder meer in dat zij [medeverdachte] (haar man) heeft horen zeggen "Ik wil haar vermoorden", en dat zij zich die avond laat met onder anderen haar man en [het slachtoffer] (het slachtoffer) per auto naar haar moeder heeft begeven, en voorts:

Tevens houdt die verklaring in dat [medeverdachte] op 14 februari 2001 [betrokkene 1] heeft gebeld, en voorts:

Bewijsmiddel 13 houdt als verklaring van [getuige 3][] onder meer in:

Het bestreden arrest bevat de volgende 'nadere bewijsoverweging':

Naar ik meen heeft het Hof het bewezene uit de gebezigde bewijsmiddelen kunnen afleiden, en geeft de 'nadere bewijsoverweging' geen blijk van een verkeerde rechtsopvatting omtrent medeplegen.

Ook al heeft Uw Raad in enkele arresten1. de overweging gebezigd dat de verdachte zich niet van het plan, of van de gedragingen van de anderen, heeft gedistantieerd, uit deze rechtspraak volgt niet dat voor aansprakelijkheid als medepleger het enkele zich niet distantiëren terwijl anderen het feit begaan voldoende is.2. (Zelfs voor aansprakelijkheid wegens openlijke geweldpleging ingevolge art. 141 (nieuw) Sr volstaat het enkele zich niet distantiëren niet.3.) Een persoonlijke bijdrage aan het feit blijft vereist.4. In het in de toelichting op het middel genoemde arrest HR 11 januari 2000, NJ 2000, 228, waarbij het ging om wederrechtelijke vrijheidsberoving, bestond die bijdrage uit het in de nabijheid van het slachtoffer blijven, m.a.w. het in de gaten houden kennelijk ter voorkoming van ontvluchting. In de onderhavige casus bestond zij uit het door het Hof vastgestelde medebegeleiden van het beoogde slachtoffer naar de plaats des onheils, waarvan de verdachte de sleutel onder zich had. Het zich niet hebben gedistantieerd is in de redenering van het Hof dan ook slechts een bijkomend argument, zij het niet zonder gewicht gelet op de in art. 1:247 BW neergelegde plicht van de ouder tot zorg voor onder meer het lichamelijk welzijn van zijn of haar kind.

De verdachte moet voor een hartverscheurend dilemma hebben gestaan. In de toelichting op het middel wordt echter betoogd dat rechtstreeks uit de gebezigde bewijsmiddelen volgt dat de verdachte zich van de voorgenomen moord niet heeft kunnen distantiëren.

Naar ik meen nopen de bewijsmiddelen niet tot dat oordeel, noch blijkt dat een verweer van die strekking ter terechtzitting van het Hof is gevoerd. (Weliswaar heeft de raadsman aldaar onder meer aangevoerd (pleitnotities, blz. 6):

maar daarmee is niet gezegd dat de verdachte haar het slachtoffer begeleidend optreden niet achterwege heeft kunnen laten.)

In cassatie kan niet met vrucht een beroep worden gedaan op feiten en omstandigheden die niet zijn vastgesteld en waarop in feitelijke aanleg geen beroep is gedaan.

Het middel faalt derhalve.

Het tweede middel stelt dat uit de gebezigde bewijsmiddelen niet kan worden afgeleid dat sprake is geweest van wurging.

Uit de gebezigde bewijsmiddelen kan, naar in het middel wordt toegegeven, worden afgeleid dat de dood van het slachtoffer is veroorzaakt doordat haar hals werd afgebonden met behulp van haar sjaal. Of dit oplevert dat zij is gewurgd, zoals bewezenverklaard, hangt ervan af hoe die term moet worden opgevat. In het middel wordt het standpunt ingenomen dat van wurging sprake is indien de hals rechtstreeks en zonder tussenkomst van een voorwerp met één of beide handen krachtig wordt samengedrukt, terwijl strangulatie betekent omsnoering van de hals met één of ander bandvormig voorwerp.

Steun voor dat standpunt kan worden gevonden in het handboek Gerechtelijke Geneeskunde (1966) van de bekende patholoog-anatoom Zeldenrust.5. Deze schreef:

Blijkbaar ging het daarbij echter om een onderscheid dat Zeldenrust zelf bezigde en ingang wilde doen vinden. Zeldenrust deelde immers voorts mede:

Opgemerkt zij nog dat het Latijns-Nederlands woordenboek van H.H. Mallinckrodt (12e druk, 1974) bij strangulare als eerste betekenis opgeeft: worgen.

Kennelijk heeft het Hof de in de tenlastelegging voorkomende term 'gewurgd' opgevat in zijn ruime betekenis, namelijk als mede betrekking hebbend op strangulatie door een bandvormig voorwerp. Die opvatting is, gelet op het voorgaande, niet onbegrijpelijk en zij geeft geen blijk van een verkeerde rechtsopvatting. De bewezenverklaring voorzover inhoudende dat het slachtoffer is 'gewurgd' is toereikend gemotiveerd.

Het middel faalt derhalve.

Het vierde middel betoogt dat het Hof voor het bewijs geen gebruik had mogen maken van het als bewijsmiddel 1 gebezigde proces-verbaal voorover de daarin vervatte verklaring van een hoofdagent een mening, gissing of conclusie behelst. De klachten betreffen de passages "Ik begreep hieruit dat het ging om een ontmaagd moslimmeisje." en "Als het bekend zou worden binnen de familie dat [het slachtoffer] geen maagd meer was, dan zou dit een vreselijke schande voor het gezin veroorzaken."

De eerstbedoelde passage houdt inderdaad een conclusie in. De hoofdagent heeft tevens de waargenomen omstandigheden vermeld waarop die conclusie is gebaseerd. De conclusie betreft niet de vraag of de verdachte al dan niet het tenlastegelegde heeft begaan. Deze conclusie is er dus niet een als is voorbehouden aan de rechter.6. Noch de wet, noch de rechtspraak verzet zich tegen het tot bewijs bezigen van conclusies als de onderhavige.

De tweede klacht gaat ervan uit dat de hoofdagent met de aangevochten passage een eigen mening heeft weergegeven. Het Hof heeft deze passage echter kennelijk (en niet onbegrijpelijk) niet opgevat als uitdrukking van een mening van de verbalisant maar als samenvatting van hetgeen de moeder tegenover hem heeft verklaard.

Beide klachten zijn derhalve tevergeefs voorgesteld. Het middel treft geen doel.

Ambtshalve heb ik geen reden aangetroffen waarom de bestreden uitspraak niet in stand zou mogen blijven. De middelen ongegrond achtende concludeer ik daarom tot verwerping van het beroep.

Voor de Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

Waarnemend Advocaat-Generaal