HR, 17-04-2001, nr. 02078/00E

Bij arrest van 22 december 1999 is verzoekster door het gerechtshof te Amsterdam veroordeeld ter zake van "opzettelijke overtreding van een voorschrift gesteld bij artikel 8.1 eerste lid van de Wet milieubeheer, begaan door een rechtspersoon" tot een geldboete van vijfenvijftigduizend gulden.

Het cassatieberoep is ingesteld door mr. J. Hielkema, advocaat te Rotterdam. Namens verzoekster heeft mr. J.M. Sjöcrona, advocaat te 's Gravenhage, drie middelen van cassatie voorgesteld.

Deze zaak hangt samen met een vijftal andere zaken, bekend onder griffienummers 0275/00 E, 0276/00 E, 0277/00 E, 0279/00 E en 0280/00 E, waarin ik heden eveneens conclusie neem.

Het eerste middel klaagt blijkens de toelichting daarop erover dat het hof het verweer dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk dient te worden verklaard wegens schending van de redelijke termijn ontoereikend gemotiveerd heeft verworpen.

Het hof heeft het in het middel bedoelde verweer in de bestreden uitspraak als volgt weergegeven en verworpen:

Aldus heeft het hof het beroep op niet-ontvankelijkheid toereikend gemotiveerd verworpen. In 's hofs oordeel dat tussen het instellen van het hoger beroep en de behandeling ter terechtzitting meer dan 28 maanden zijn verstreken ligt namelijk besloten dat de overschrijding van de redelijke termijn ruim vier maanden bedraagt1.. In aanmerking genomen dat dit slechts een geringe overschrijding van de redelijke termijn is, terwijl de sanctie van niet-ontvankelijkheid de zwaarst denkbare is en derhalve slechts in uitzonderlijke gevallen dient te worden toegepast, zoals wanneer in een eenvoudige zaak een zeer ernstige overschrijding van de redelijke termijn is voorgevallen, is 's hofs oordeel dat in casu strafvermindering de toepasselijke sanctie is ook zonder nadere motivering niet onbegrijpelijk.

Hetgeen de raadsman ter terechtzitting bij pleidooi heeft aangevoerd, namelijk dat naderhand door Gedeputeerde Staten alsnog het in werking hebben van de asfaltrecylingcentrale tijdelijk is vergund, kan hieraan niet afdoen.

Het eerste middel faalt dus.

Het tweede middel klaagt erover dat de bewezenverklaring ontoereikend is gemotiveerd. De steller van het middel doelt hierbij op een "inrichting bestemd tot het breken van steen-, beton- en asfaltpuin, en het wassen en zeven van steen-, beton- en asfaltpuin, en/of op- en overslag van bouwstoffen voor de wegenbouw en betonindustrie en/of het zeven van zand voor de betonindustrie". Dat hiervan - ten tijde van het bewezenverklaarde feit "in de periode van 1 januari 1997 tot en met 17 februari 1997"- sprake is geweest zou niet uit de bewijsmiddelen kunnen volgen.

Tot het bewijs heeft het hof onder 1. gebezigd een beschikking van Gedeputeerde Staten van de Provincie Utrecht d.d. 12 november 1991, waarbij het aan verzoekster is vergund om een inrichting als onder 4.1. omschreven op te richten en in werking te hebben. De vergunning is verleend tot vijf jaren na de datum van het van kracht worden van de vergunning. Bewijsmiddel 2 houdt in, als relaas van verbalisanten, dat zij op 29 januari 1997 een bedrijfscontrole hebben uitgeoefend bij [verdachte] op het terrein [a-straat 1] te [vestigingsplaats] en dat zij daar zagen dat de oprichting van de asfaltrecyclingcentrale in een verder gevorderd stadium was dan op 21 januari 1997. Bewijsmiddel 3 houdt in dat door verzoekster een conceptaanvraag, maar nog geen ontvankelijke (uitbreidings)aanvraag, is ingediend voor uitbreiding van de aan haar op 30 december 1996 verleende vergunning, welke uitbreiding betrekking heeft op het oprichten en in werking stellen van een asfalt recycling centrale. Bewijsmiddel 4 houdt de verklaring van de vertegenwoordiger van verzoekster in, die luidt dat [verdachte] in zijn opdracht in de periode van 1 januari 1997 tot en met 17 januari 1997 (dit is ongetwijfeld een verschrijving, bedoeld zal zijn februari 1997, AM) een asfaltrecyclingcentrale liet bouwen.

Het derde middel klaagt erover dat het hof niet heeft gerespondeerd op het verweer dat [verdachte] geen asfaltrecyclinginstallatie "heeft opgericht/gebouwd".

Blijkens het proces-verbaal van het hof van 8 december 1999 is aldaar door de verdediging het in het middel bedoelde verweer gevoerd. Dit verweer is gebaseerd op de stelling dat van "veranderen" van de inrichting alleen sprake kan zijn indien de oprichting/bouw van de asfaltrecyclingcentrale is voltooid.

's Hofs verkorte arrest houdt - zoals de steller van het middel terecht betoogt - niet een respons op dit verweer van kwalificatieve strekking in. Dit behoeft echter niet tot cassatie te leiden op grond van het volgende.

Het hof heeft wel in de aanvulling op het verkorte arrest een nadere bewijsoverweging opgenomen, die luidt:

Deze overweging moet aldus worden verstaan dat aan verzoekster destijds een vergunning is verleend om een inrichting, zoals is bewezenverklaard, op te richten en in werking te hebben. Het hof heeft voorts aan het begrip 'veranderen' klaarblijkelijk de uitleg gegeven dat daarvan reeds sprake is indien de bestaande inrichting wordt uitgebreid.

In het commentaar op de Wet milieubeheer3. wordt het begrip 'veranderen' in gelijke zin uitgelegd: "Verandering van een inrichting houdt zowel wijziging als uitbreiding in. Uitgangspunt is dat een verandering van de inrichting of van de werking ervan vergunningplichtig is."

's Hofs oordeel dat in casu sprake is van een verandering van de inrichting getuigt dus niet van een onjuiste rechtsopvatting en is ook niet onbegrijpelijk. Enerzijds gelet op 's hofs oordeel dat de asfaltrecyclingcentrale een uitbreiding is van de aanvankelijk vergunde activiteiten op het terrein van verzoekster, die alle betrekking hebben op de opslag en be- en verwerking van onder andere asfaltpuin. Anderzijds omdat deze uitbreiding - op zichzelf - vergunningplichtig is. Dit kan worden afgeleid uit het feit dat dit type inrichting is genoemd in Categorie 11 van bijlage I bij het Inrichtingen- en vergunningenbesluit Wet milieubeheer, waarvoor ingevolge art. 1.1, derde lid Wet milieubeheer en art. 1.2 van genoemd besluit een vergunningplicht geldt. Overigens volgt uit de bewijsmiddelen dat ook verzoekster zelf van oordeel was dat sprake was van een vergunningplichtige uitbreiding.

In 's hofs oordeel ligt voorts besloten dat reeds sprake is van een verandering van de inrichting indien sprake is van "een begin van uitvoering" van de werkzaamheden die moeten leiden tot die verandering. Voor die opvatting is steun te vinden in uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Als voorbeeld kan dienen een uitspraak van 24 december 19984.. Daarin was sprake van het voornemen om graafwerkzaamheden te verrichten teneinde de inrichting uit te breiden. De Afdeling overwoog dat "uit de stukken blijkt dat de voorgenomen graafwerkzaamheden tot doel hebben een afgraving tot stand te brengen, die dient ter vergroting van de jachthaven. Tussen de voorgenomen afgraving en hetgeen de inrichting ingevolge art. 8.1, eerste lid onder b, Wet milieubeheer, vergunningplichtig maakt bestaat aldus een nauwe samenhang, nu de afgraving de vergroting van de jachthaven en de aldaar te ontplooien activiteiten mogelijk maakt. Het tot stand brengen van de afgraving vormt dan ook een verandering van de inrichting. Deze verandering is in beginsel vergunningplichtig ingevolge art. 8.1, eerste lid onder b, Wet milieubeheer."

Aldus is ook het proces van het bouwen van een asfaltrecyclingcentrale een 'verandering'.

De in het middel opgeworpen stelling dat sprake moet zijn van de voltooide oprichting van de asfaltrecyclingcentrale is derhalve onjuist en het middel treft geen doel.

Het eerste en het tweede middel lenen zich overigens naar mijn smaak voor de zogenoemde 101a RO-afdoening.

Nu ik ambtshalve geen gronden tot cassatie heb aangetroffen, concludeer ik tot verwerping van het beroep.