Rb. Noord-Nederland, 05-06-2013, nr. C/17/122057 / HA ZA 12-287

Het verloop van de procedure blijkt uit:

Partijen hebben nadien vonnis gevraagd.

[A] vordert dat de rechtbank, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

primair:

Privateer concludeert tot afwijzing van de vorderingen van [A], onder

veroordeling van [A] - bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad - in de kosten van het geding.

Privateer is toerekenbaar tekortgeschoten in de nakoming van de tussen partijen gesloten aannemingsovereenkomst, nu er sprake is van een groot aantal gebreken aan het schip. Tijdens het gebruik van het schip - dat [A] eerst vanaf eind mei 2008 kon gebruiken - constateerde [A] steeds meer gebreken. Deze gebreken zijn door deskundige Brunsmann gedocumenteerd. [A] heeft Privateer meerdere keren in de gelegenheid gesteld, alsook gesommeerd, om het schip af te leveren conform de staat die [A] bij het aangaan van de overeenkomst mocht verwachten. Privateer is daarmee echter in gebreke gebleven. Privateer is derhalve in verzuim geraakt. Het alsnog herstellen van de gebreken aan het schip door Privateer is naar de mening van [A] thans een gepasseerd station. Ter onderbouwing van de huidige stand van zaken met betrekking tot de gebreken aan het schip verwijst [A] naar een lijst van gebreken die hij ter gelegenheid van de comparitie bij brief van zijn raadsman van 28 december 2012 in het geding heeft gebracht (de rechtbank heeft deze lijst van gebreken als bijlage I aan dit vonnis gehecht). Het door Privateer gedane beroep op rechtsverwerking vanwege te laat klagen over de gebreken dient te worden verworpen, nu dit beroep in strijd is met de goede trouw en bovendien tardief is. Daartoe stelt [A] dat Privateer in haar brief van 17 juni 2010 expliciet heeft aangegeven mee te werken aan een gezamenlijk onderzoek naar de gebreken aan het schip. Indien [A] eerder had geweten dat Privateer zich op rechtsverwerking zou beroepen, had hij niet zoveel tijd genomen om de gebreken in kaart te brengen en had hij direct een verzoek tot het bevelen van een voorlopig deskundigenbericht bij de rechtbank ingediend.

Gelet op het voorgaande vordert [A] dat de overeenkomst gedeeltelijk wordt ontbonden vanwege wanprestatie, althans op grond van dwaling de gevolgen van de koopovereenkomst worden gewijzigd, (in beide gevallen) in die zin dat de door [A] verschuldigde koopprijs wordt verminderd met een bedrag nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet en dat Privateer wordt veroordeeld tot betaling van dit bedrag aan [A].

Voorts dient volgens [A] een deskundige te worden benoemd die de gebreken aan het schip beoordeelt, alsmede de noodzakelijke reparatiekosten en de door [A] geleden schade in verband met niet reparabele gebreken en het verschil tussen de waarde van het schip in correcte staat en in de thans bestaande toestand. Ook dient er een deskundige te worden benoemd, die dient te beoordelen of het schip al dan niet voldoet aan de geldende CE-vereisten. Volgens [A] bestaat er op grond van de aan het schip vastgestelde gebreken namelijk gerede twijfel of de CE-keuring destijds wel terecht is afgegeven. Het bureau dat de CE-verklaring heeft afgegeven (ECB), staat in een nauwe contractuele relatie met Privateer, op grond waarvan aan de onafhankelijkheid van deze instantie moet worden getwijfeld.

Ten slotte dient Privateer alle door [A] geleden schade te vergoeden, waaronder - op de voet van artikel 6:96 BW - de kosten ter vaststelling van de schade (expertkosten) en buitengerechtelijke incassokosten. Deze kosten worden door [A] begroot op een bedrag van € 48.754,55.

De levering van het schip heeft op 29 februari 2008 plaatsgevonden, waarna met het schip gedurende het hele vaarseizoen is gevaren. Pas na afloop van het vaarseizoen 2008, in november 2008 (9 maanden na de aflevering) heeft [A] aan de hand van het (eerste) rapport van Brunsmann bij Privateer geklaagd. Gezien de aard van en de hoeveelheid gebreken die [A] stelt, moet worden aangenomen dat [A] hiermee al veel eerder bekend was, althans redelijkerwijs had kunnen zijn. Van [A] had mogen worden verwacht dat hij Privateer zo spoedig mogelijk na de ontdekking van de gebreken aan het schip daarvan op de hoogte had gesteld. [A] heeft evenwel gewacht met klagen tot na afloop van het vaarseizoen 2008. Daarmee is er niet binnen bekwame tijd geklaagd, zoals bedoeld in de artikelen 6:89 en 7:23 lid 1 BW, op grond waarvan [A] zijn rechten terzake de gebreken heeft verwerkt, aldus Privateer. Een en ander geldt te meer voor de gebreken die niet in het eerste rapport van Brunsmann d.d. 27 oktober 2008 zijn genoemd, maar die eerst zijn vermeld in het rapport van Brunsmann d.d. 28 mei 2009. Over deze nieuwe, latere gebreken heeft [A] pas geklaagd bij brief van zijn advocaat d.d. 13 november 2009, waarbij Privateer eerst toen het tweede rapport van Brunsmann onder ogen kreeg. Deze "nieuwe" gebreken zijn dan ook te laat bij Privateer gemeld. Er was bovendien toen al anderhalf jaar verstreken na de levering van het schip en [A] had reeds twee seizoenen met het schip gevaren. Ten aanzien van door Privateer verrichte herstel- en aanvullende werkzaamheden heeft [A] ook zijn rechten verwerkt door niet binnen bekwame tijd op dit punt bij Privateer te klagen. Bedoelde werkzaamheden waren al op 8 mei 2009 afgerond, [A] heeft hierna een expertise door Brunsmann laten uitvoeren, waarna [A] Privateer vervolgens pas op 13 november 2009 van de nadere bevindingen van Brunsmann op de hoogte heeft gesteld.

[A] kan zich evenmin op eventuele tekortkomingen aan de zijde van Privateer beroepen, gelet op de door Brunsmann namens [A] op 8 mei 2009 ondertekende akkoordverklaring. Met deze akkoordverklaring is het tussen partijen ontstane geschil over de tekortkomingen met wederzijds goedvinden beëindigd. Privateer mocht er gerechtvaardigd op vertrouwen dat met deze akkoordverklaring het geschil was afgedaan. Daarbij wijst Privateer er nog op, dat de akkoordverklaring - blijkens de bewoordingen daarvan - niet alleen ziet op de in het rapport van 10 maart 2009 opgesomde werkzaamheden, maar óók op de in het daaraan voorafgaande rapport van 27 oktober 2008 genoemde gebreken. Indien de akkoordverklaring alleen zou zien op de in het rapport van 10 maart 2009 opgesomde werkzaamheden, dan wijst Privateer erop dat dit rapport ook aldus moet worden begrepen dat Brunsmann zich namens [A] ermee akkoord heeft verklaard dat 57 van de 73 gebreken uit het rapport van 27 oktober 2008 naar tevredenheid zijn verholpen. Dan zouden alleen de in dat rapport genoemde gebreken 1, 2, 6, 7, 15, 16, 23, 34, 47, 52, 53, 56 en 57 - waarover partijen het niet eens zijn geworden - zijn uitgezonderd van de akkoordverklaring.

Privateer heeft een schip geleverd dat de eigenschappen bezit die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn. Naar de mening van Privateer heeft [A] niet aan zijn stelplicht terzake van de vermeende gebreken voldaan. [A] heeft in de dagvaarding volstaan met de enkele, algemene stelling dat er sprake is van gebreken onder verwijzing naar de producties bij de dagvaarding. Evenwel heeft [A] nagelaten om concreet en onderbouwd aan te geven om welke gebreken het (thans nog) gaat. Ook is niet ten aanzien van alle gebreken duidelijk hoe deze (kunnen) zijn ontstaan, aldus Privateer. Het valt kennelijk ook nogal mee met de gebreken aan het schip, nu [A] reeds vanaf 2008 met het schip vaart. Veel van de gestelde gebreken aan het schip zien uitsluitend op kleine (uiterlijke) onvolkomenheden, die niet afdoen aan de deugdelijkheid van het schip. In dezen verwijst Privateer uitdrukkelijk naar artikel 5 lid 7 van de algemene voorwaarden, waaruit volgt dat deze onvolkomenheden geen tekortkoming in de zin van artikel 6:265 lid 1 BW opleveren.

Het voorgaande brengt volgens Privateer met zich dat er geen grond is voor gedeeltelijke ontbinding van de overeenkomst zoals door [A] is gevorderd. Evenmin kan [A] - nu van enige tekortkoming zijdens Privateer geen sprake is - zich beroepen op dwaling, nog daargelaten dat niet is onderbouwd waaruit de dwaling zou bestaan.

Benoeming van een (nieuwe) deskundige ter vaststelling van de gebreken aan het schip, zoals [A] wenst, ligt niet in de rede nu er al diverse deskundigenrapporten zijn uitgebracht waardoor er voldoende informatie beschikbaar is aangaande de vermeende gebreken. Voor benoeming van een deskundige om te beoordelen of het schip aan de geldende CE-vereisten voldoet, bestaat evenmin reden. Met de afgifte van het CE-certificaat staat vast dat er een deugdelijk schip is geleverd dat aan de wettelijke eisen voldoet. Dat er reden zou zijn om aan de afgegeven CE-certificering te twijfelen, is door [A] niet onderbouwd.

Ten slotte stelt Privateer dat [A] zijn schade niet heeft onderbouwd. Minst genomen had van [A] mogen worden verwacht dat hij inzicht had gegeven in de diverse schadeposten. [A] kan niet simpelweg in algemene termen vorderen dat Privateer dient te worden veroordeeld tot vergoeding van alle opgekomen schade. Bovendien bestaat er bij de gewenste gedeeltelijke ontbinding c.q. wijziging van de overeenkomst geen ruimte voor vergoeding van alle schade, zoals [A] wenst. Indien [A] herstelkosten vergoed wenst te zien, dan is dat een vordering tot betaling van vervangende schadevergoeding om het schip in de staat te brengen waarin deze had moeten worden geleverd. Een en ander strookt niet met het tevens vorderen van aanpassing van de aanneemsom, door deze te verminderen met de geleden schade. Ook betwist Privateer de op basis van artikel 6:96 BW door [A] gevorderde vergoeding van kosten ter vaststelling van schade en aansprakelijkheid en buitengerechtelijke incassokosten.

De rechtbank constateert dat beide partijen naar aanleiding van het proces-verbaal van comparitie bij brief een aantal opmerkingen hebben gemaakt omtrent de inhoud van het proces-verbaal. Deze brieven zijn aan het proces-verbaal gehecht en maken daarvan thans deel uit. Voor zover nodig, zal de rechtbank hierna nader ingaan op de door partijen gemaakte opmerkingen.

De rechtbank overweegt dat het hier een geschil met een internationaal karakter betreft, nu eiser [A] in Duitsland woont. Derhalve dient eerst te worden beoordeeld of de Nederlandse rechter bevoegd is om kennis te nemen van de vorderingen van [A] en zo ja, welk recht van toepassing is op het geschil.

De rechtbank acht zich op grond van artikel 2 lid 1 EEX-Verordening bevoegd om kennis te nemen van de vorderingen van [A].

Het op de overeenkomst van partijen toepasselijke recht dient te worden bepaald aan de hand van het Europees Verdrag inzake verbintenissen uit overeenkomst (hierna te noemen: EVO), nu de overeenkomst dateert van vóór de inwerkingtreding van de Rome I Verordening per 17 december 2009. Partijen hebben geen rechtskeuze gedaan als bedoeld in artikel 3 van het EVO. In dit geval wordt de overeenkomst van partijen daarom, krachtens artikel 4 lid 1 EVO, beheerst door het recht van het land waarmee zij het nauwst verbonden is. De overeenkomst wordt vermoed het nauwst verbonden te zijn met het land waar de partij die de kenmerkende prestatie moet verrichten, ten tijde van het sluiten van de overeenkomst zijn gewone woonplaats heeft. Dat is in dit geval Nederland, omdat de kenmerkende prestatie - het bouwen van de boot - in Nederland heeft plaatsgevonden. Derhalve is Nederlands recht van toepassing op de overeenkomst van partijen.

De overeenkomst van partijen dient naar het oordeel van de rechtbank als een gemengde overeenkomst te worden beschouwd, die zowel kenmerken van een koopovereenkomst als van een aannemingsovereenkomst in zich heeft. In het vervolg van dit vonnis zal dan ook worden uitgegaan van een koop-/aannemingsovereenkomst, met dien verstande dat deze overeenkomst voor wat betreft het koopgedeelte meer specifiek als een consumentenkoop in de zin van artikel 7:5 lid 1 en lid 4 BW moet worden beschouwd.

Kernpunt van het geschil tussen partijen zijn de door [A] gestelde gebreken aan het schip. In de dagvaarding zijn deze gebreken door [A] niet duidelijk voor het voetlicht gebracht, door te verwijzen naar achterliggende rapportages die als producties in het geding zijn gebracht, zonder voldoende concrete toelichting op deze rapportages in de dagvaarding zelve. Privateer heeft hier bij conclusie van antwoord terecht op gewezen. [A] heeft vervolgens bij brief van zijn raadsman van 28 december 2012 alsnog een gespecificeerd overzicht in het geding gebracht van gebreken aan het schip. De rechtbank zal bij de verdere beoordeling van het geschil deze gebrekenlijst (bijlage I bij dit vonnis) als uitgangspunt nemen.

Alvorens de rechtbank tot een inhoudelijke beoordeling van de gestelde gebreken kan komen, dient te worden ingegaan op de vraag of [A] tijdig bij Privateer heeft geklaagd over deze gebreken, als bedoeld in artikel 6:89 en 7:23 lid 1 BW. Strekking van deze wetsartikelen is dat de consument-koper er geen beroep op kan doen dat hetgeen is geleverd niet aan de koopovereenkomst beantwoordt, indien hij de verkoper daarvan niet binnen bekwame tijd nadat hij dit heeft ontdekt kennis heeft gegeven. De klachttermijn vangt aan zodra de koper ontdekt dat de afgeleverde zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt (zie HR 13 juli 2007, NJ 2007, 408). Of er tijdig is geklaagd, dient te worden beoordeeld aan de hand van alle omstandigheden van het geval, waaronder het nadeel voor de verkoper door de lengte van de in acht genomen klachttermijn. Een uitgangspunt voor een vaste termijn kan daarbij niet worden gehanteerd (zie HR 29 juni 2007, NJ 2008, 606). Artikel 7:23 lid 1 BW bestrijkt mede het geval dat de verkoper een zaak opnieuw aan de koper aflevert, nadat hij daaraan herstelwerkzaamheden heeft verricht op verzoek of na sommatie van de koper (zie HR 29 juni 2007, NJ 2008, 605). De koper die niet op tijd klaagt, verliest alle rechten ter zake van de tekortkoming wegens non-conformiteit. Volgens de parlementaire geschiedenis valt hieronder ook dikwijls het recht zich op een wilsgebrek te beroepen, aangezien een beroep op dwaling of bedrog vaak samenhangt met het feit dat de afgeleverde zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt. Een koper mag nader onderzoek instellen naar de afgeleverde zaak; dit onderzoek moet door koper worden ingesteld en uitgevoerd met de voortvarendheid die gelet op de omstandigheden van het geval van hem mag worden gevergd (zie HR 29 juni 2008, NJ 2008, 606). Indien de resultaten van een onderzoek naar de afgeleverde zaak bekend zijn, dient de koper die resultaten vervolgens met bekwame spoed ter kennis van de verkoper te brengen (zie MvA I, Parl. Gesch. InvW 7, p. 157/8).

De rechtbank stelt vast dat het schip in mei 2008 daadwerkelijk aan [A] is afgeleverd. [A] heeft het schip vervolgens gedurende het vaarseizoen 2008 gebruikt, waarna hij eind november 2008, aan de hand van het eerste rapport van Brunsmann, bij Privateer heeft geklaagd over gebreken aan het schip. Daarmee heeft [A] naar het oordeel van de rechtbank, in de gegeven omstandigheden, binnen bekwame tijd geklaagd. Niet gesteld of gebleken is dat er bij de aflevering een formele oplevering van het schip heeft plaatsgevonden, waarbij [A] in de gelegenheid is gesteld om (de deugdelijkheid van) het schip te inspecteren. [A] moest dus als het ware al varende het gebruik van het schip ervaren. Dat hij van gebreken aan het schip pas na het vaarseizoen 2008 melding heeft gemaakt, acht de rechtbank dan ook niet onbegrijpelijk. Daarbij komt nog, dat er ook nog enige tijd is verstreken als gevolg van het in opdracht van [A] door Brunsmann ingestelde onderzoek naar gebreken aan het schip.

Hierna zijn er, in of omstreeks de weken 14 tot en met 16 van 2009, herstelwerkzaamheden door Privateer uitgevoerd aan het schip. Gelet daarop, lag het naar het oordeel van de rechtbank op de weg van [A] om na het uitvoeren van de herstelwerkzaamheden binnen bekwame tijd melding te maken bij Privateer van eventuele gebreken aan het schip. Daarvan is in de gegeven omstandigheden echter geen sprake geweest. Daartoe is het volgende redengevend. Allereerst heeft Brunsmann zich na het uitvoeren van de herstelwerkzaamheden namens [A] bij verklaring van 8 mei 2009 uitdrukkelijk akkoord heeft verklaard met door Privateer uitgevoerde (herstel- en andere) werkzaamheden aan het schip. Vervolgens is er een nieuw onderzoek naar de gebreken aan het schip door Brunsmann uitgevoerd, hetgeen heeft geresulteerd in diens rapportage van 28 mei 2009. Na het gereedkomen van deze rapportage had [A] deze rapportage onverwijld ter kennis van Privateer moeten brengen, hetgeen echter niet is gebeurd. Integendeel, [A] heeft gedurende het gehele vaarseizoen 2009 gebruik gemaakt van het schip en heeft pas bij brief van zijn advocaat van 13 november 2009 wederom bij Privateer geklaagd over gebreken aan het schip. Daarmee is er naar het oordeel van de rechtbank door [A] niet binnen bekwame tijd geklaagd over de gebreken en de uitgevoerde werkzaamheden aan het schip. In beginsel zou [A] dientengevolge zijn rechten uit hoofde van tekortschieten wegens non-conformiteit hebben verspeeld.

De rechtbank dient bij haar oordeel echter tevens te betrekken in hoeverre de belangen van Privateer al dan niet zijn geschaad als gevolg van het late klagen door [A] in 2009 (zie HR 25 maart 2011, Rvdw 2011, 419). Het niet voldoen aan de klachtplicht van artikel 6:89 en 7:23 lid 1 BW leidt tot een vorm van rechtsverwerking en is daarmee een uitwerking van de redelijkheid en de billijkheid. Indien niet binnen bekwame tijd is geklaagd en de verkoper daardoor in zijn belangen is geschaad, dient de daarmee verstoorde balans tussen partijen te worden hersteld door aan de koper zijn vorderingsrechten te ontzeggen (zie gerechtshof Leeuwarden 17 april 2012, NJF 2012, 258). Ook acht de rechtbank van belang in dezen de ernst van de tekortkoming en de houding van partijen na het bekend worden van de gestelde gebreken.

In dat verband stelt de rechtbank allereerst vast, dat Privateer zich eind 2009 er niet op heeft beroepen dat [A] te laat zou hebben geklaagd over de gebreken en de uitgevoerde (herstel- en andere) werkzaamheden. Na enige correspondentie over en weer heeft Privateer bovendien haar medewerking verleend aan het uitvoeren van een onderzoek naar de gebreken aan het schip door een tweetal deskundigen. Hiermee heeft Privateer laten blijken te willen meewerken aan het in kaart brengen van de gebreken. Ook staat vast dat Privateer - zie bijvoorbeeld haar brief van 17 juni 2010 - zich bereid heeft verklaard om nadere werkzaamheden aan het schip uit te voeren. Tegen deze achtergrond acht de rechtbank het eerst in rechte door Privateer gedane beroep op schending van de klachtplicht naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.

De conclusie is derhalve dat het door Privateer gedane beroep op schending van de op [A] rustende klachtplicht moet worden verworpen. Datzelfde geldt

Gelet op het vorenstaande komt de rechtbank toe aan een inhoudelijk oordeel omtrent de door [A] gestelde - en door Privateer betwiste - gebreken aan het schip.

De rechtbank hanteert daarbij als vertrekpunt het door de beide deskundigen Van der Zee en Schuijt uitgevoerde onderzoek naar gebreken aan het schip. Deze deskundigen hebben zich in de gebreken verdiept, er is een rapportage opgesteld, maar het is - door welke reden dan ook - niet tot een afronding, in de zin van het tot stand komen van een eindrapportage voorzien van de handtekening van de beide deskundigen gekomen. De rechtbank acht het wenselijk dat deze beide deskundigen - die inmiddels bekend zijn met het schip - de draad weer oppakken en aan de hand van de door [A] opgestelde gebrekenlijst (bijlage I bij dit vonnis) de rechtbank van advies dienen over de stand van zaken ten aanzien van (eventuele) gebreken aan het schip. Het alternatief is dat de rechtbank één of meerdere andere deskundigen benoemt. Zodanige deskundigen beschikken niet over de voorkennis van Van der Zee en Schuijt aangaande het schip, zodat denkbaar is dat in het geval er één of meerdere andere deskundigen worden benoemd, de kosten van een deskundigenonderzoek hoger zullen zijn dan wanneer Van der Zee en Schuijt aan de slag gaan als (door de rechtbank benoemde) deskundigen.

De rechtbank verzoekt partijen om zich bij akte na tussenvonnis uit te laten omtrent hetgeen in r.o. 6.12. is overwogen. Indien partijen zich in het gedane voorstel zouden kunnen vinden, dan worden zij verzocht om na te gaan of Van der Zee en Schuijt bereid zijn om als deskundigen te fungeren en dat bij vorenbedoelde akte te melden. Mochten Van der Zee en Schuijt deze bereidheid hebben, dan wordt partijen tevens verzocht zich uit te laten over de aan de deskundigen te stellen vragen en het voorschot dat door Van der Zee en Schuijt wordt gevraagd voor hun onderzoek.

Indien de voorgestelde route van de benoeming door de rechtbank van Van der Zee en Schuijt als deskundigen niet haalbaar blijkt te zijn, dan dienen partijen, conform het door deze rechtbank gehanteerde beleid voor benoeming van deskundigen zelf de naam van één of meer deskundigen aan te dragen. De rechtbank gaat ervan uit dat partijen alsdan in onderling overleg overeenstemming bereiken omtrent de persoon van de deskundige. Partijen dienen die deskundige op voorhand gezamenlijk te benaderen voor het verkrijgen van inlichtingen omtrent aard en duur van het onderzoek, termijn van mogelijke rapportage en de kosten die met het uitvoeren van het onderzoek gemoeid zijn. Voor zover partijen geen overeenstemming kunnen bereiken over de persoon van de deskundige en mitsdien iedere partij een deskundige voorstelt, dienen partijen gemotiveerd aan te geven waarom zij de voorkeur geven aan de door henzelf voorgestelde deskundige, en waarom door de wederpartij voorgestelde deskundige niet voor benoeming in aanmerking zou moeten komen. De rechtbank zal dan in beginsel, na weging van de onderbouwing vóór en tegen de benoeming van een potentiële deskundige, een door één der partijen aangedragen deskundige benoemen. De rechtbank wijst partijen er op dat hun ook in dit geval zal worden opgedragen de te benoemen deskundige te benaderen voor het verkrijgen van inlichtingen omtrent aard en duur van het onderzoek, termijn van mogelijke rapportage en de kosten die met het uitvoeren van het onderzoek gemoeid zijn.

Het debat tussen partijen of het schip aan de vigerende CE-normen voldoet, komt later in dit geding aan de orde. Eerst zal moeten worden bezien of er sprake is van gebreken aan het schip en zo ja, welke dat zijn.

Iedere verdere beslissing zal worden aangehouden.