Tekst

Deze circulaire vervangt de circulaire van 20 december 1991 (Stcrt. 1992, 25), die op 1 januari 1992 in werking is getreden. In die circulaire heeft mijn toenmalige ambtsvoorganger aangegeven dat artikel 9, eerste lid, onder b, van de Rijkswet op het Nederlanderschap met ingang van 1 januari 1992 aldus zal worden toegepast dat de wens van de verzoeker geen afstand te doen van zijn oorspronkelijke nationaliteit geen beletsel zal zijn voor zijn naturalisatie tot Nederlander. Voorts heeft hij daarin medegedeeld dat een wetsvoorstel tot wijziging van de wet in bedoelde zin was ingediend.

Bedoeld wetsvoorstel is thans aanhangig bij de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Echter is gebleken, dat het wetsvoorstel niet kan rekenen op de steun van de meerderheid van deze Kamer. Eén van de gevolgen daarvan is, dat het vanaf 1 januari 1992 gevoerde afstandsbeleid herziening behoeft. Deze circulaire geeft dat herziene beleid weer. Zij treedt in werking op 1 oktober 1997.

Het is mijn bedoeling de verplichting van afstand van de oorspronkelijke nationaliteit, zoals neergelegd in artikel 9, eerste lid, onder b, en de toegelaten uitzonderingen op die verplichting in deze circulaire voor zoveel mogelijk nader te omschrijven en te objectiveren. Vanaf de datum van inwerkingtreding van deze circulaire zal iemand die om naturalisatie tot Nederlander verzoekt, in beginsel gehouden zijn afstand te doen van zijn of haar oorspronkelijke nationaliteit, tenzij op de verzoeker een van de hierna met name genoemde uitzonderingscategorieën van toepassing is. Naast deze zal slechts in zeer bijzondere gevallen en na individuele afweging, om redenen van redelijkheid van de verzoeker niet worden verlangd afstand te doen.

Bij de toepassing van artikel 9, eerste lid, onder b, moet rekening worden gehouden met diverse situaties, te weten:

In een bijlage is ter informatie opgenomen een overzicht van de Staten die geen mogelijkheid van afstand kennen, van de Staten wier nationaliteit van rechtswege verloren gaat bij de verkrijging van de Nederlandse nationaliteit, van de Staten die Partij zijn bij het Verdrag van Straatsburg van 6 mei 1963 tot beperking van gevallen van meervoudige nationaliteit (Trb. 1964, nr. 4), dan wel bij het Tweede Protocol bij het Verdrag van Straatsburg (Trb. 1994, 265). Dit overzicht is uiteraard een momentopname. Buitenlandse nationaliteitswetgevingen worden regelmatig gewijzigd en niet altijd worden die wijzigingen direct aan het ministerie van Justitie bekend gemaakt. Wijzigingen in dit overzicht zullen zo spoedig mogelijk worden bekend gemaakt.

Bij de beoordeling van de vraag of de verzoeker door naturalisatie tot Nederlander zijn oorspronkelijke nationaliteit van rechtswege verliest, speelt het Verdrag van Straatsburg van 6 mei 1963 betreffende beperking van gevallen van meervoudige nationaliteit en betreffende militaire verplichtingen in geval van meervoudige nationaliteit (Trb. 1964, nr. 4) een belangrijke rol. De hoofdregel van hoofdstuk I van het verdrag — inzake de meervoudige nationaliteit — luidt dat een onderdaan van een verdragsstaat die vrijwillig de nationaliteit van een andere verdragsstaat verkrijgt, van rechtswege zijn oorspronkelijke nationaliteit verliest. Aangezien dit verdrag rechtstreekse werking heeft, gaat de nationaliteit ook verloren als het nationale recht zulk verlies niet regelt.

Bij hoofdstuk 1 van dit verdrag zijn partij: België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland (voor het gehele Koninkrijk), Noorwegen, Oostenrijk, en Zweden. Op het Verdrag is in 1993 bij het z.g. Tweede Protocol een belangrijke wijziging aangebracht.

Het op 2 februari 1993 te Straatsburg tot stand gekomen Tweede Protocol tot wijziging van het Verdrag betreffende de beperking van gevallen van meervoudige nationaliteit en betreffende militaire verplichtingen in geval van meervoudige nationaliteit (Trb. 1994, 265) is voor het Koninkrijk der Nederlanden in werking getreden op 20 augustus 1996. Partij bij het Protocol zijn: Frankrijk, Italië (beide sedert 24 maart 1995) en Nederland (voor het gehele Koninkrijk).

Het Protocol bepaalt, dat Verdragspartijen bij het Protocol in bepaalde gevallen in hun nationale wet kunnen afwijken van de hoofdregel van het Verdrag van 1963, zoals hiervoor onder 5 geformuleerd, en derhalve kunnen bepalen dat bij verkrijging van een nieuwe nationaliteit geen verlies van de oorspronkelijke nationaliteit intreedt.

Het Protocol noemt daarbij de volgende gevallen:

Zoals gezegd kunnen de toetredende Staten deze uitzonderingen op het Verdrag van 1963 in hun nationale wetgeving neerleggen.

Dit is in het Koninkrijk nog niet het geval.

Aangezien Nederland (voor het gehele Koninkrijk) tot het Protocol is toegetreden, zal — niet alleen waar het betreft het verlies van de Nederlandse nationaliteit, maar ook waar het de verkrijging betreft — rekening gehouden moeten worden met de daarin gegeven regelingen. Geen afstand zal dan ook gevraagd worden van de verzoeker die onderdaan is van een Staat die Partij is bij het Tweede Protocol. De aan het Protocol ten grondslag liggende doelstellingen van integratie en van eenheid van nationaliteit in het gezin brengen mee, dat de toepassing van de daarin genoemde gevallen niet uitsluitend beperkt kan blijven tot personen die onderdaan zijn van bij het Protocol aangesloten Staten; de genoemde uitzonderingen op de algemene regel dat de Staat van de oorspronkelijke nationaliteit die nationaliteit dient te ontnemen bij de verkrijging van het Nederlanderschap, zullen ook dienen te gelden voor een ieder die bij het verzoek om verkrijging van het Nederlanderschap behoort tot een van de doelgroepen omschreven in het Tweede Protocol.

Voor een aantal Staten geldt dat eerst dan afstand van de nationaliteit kan worden gedaan nadat een andere nationaliteit is verkregen (bijvoorbeeld ter voorkoming van staatloosheid). In die gevallen zal van de naturalisandus moeten worden gevraagd bij de inbehandelingneming van zijn verzoek een schriftelijke verklaring te ondertekenen, houdende dat hij bereid is na de naturalisatie het nodige te zullen doen om ontslag als staatsburger van zijn oorspronkelijke Staat te verkrijgen. Op de uitvoering van die bereidverklaring zal toezicht dienen te worden gehouden. Zo nodig kan artikel 15, onder d, van de Rijkswet op het Nederlanderschap worden toegepast.

Naast de hierboven genoemde gevallen is reeds sinds 1985 een aantal gevallen onderkend, waarin het in objectieve zin niet redelijk geacht is van de verzoeker te verlangen dat hij afstand doet van zijn oorspronkelijke nationaliteit. In het bijzonder betreft dit enerzijds vluchtelingen, anderzijds personen die door het doen van afstand ernstig nadeel lijden.

Daarnaast kan het in andere zeer bijzondere, individuele gevallen onredelijk zijn bij een verzoek tot verkrijging van de Nederlandse nationaliteit de eis van afstand van de oorspronkelijke nationaliteit te stellen.

De overgang van de toepassing van de circulaire van december 1991 naar deze circulaire zal niet ten nadele mogen zijn van personen, die zich voor het tijdstip van inwerkingtreden van deze circulaire ter naturalisatie hebben gemeld. Personen die een naturalisatieverzoek indienen of aan de met de naturalisatie belaste instanties te kennen geven het Nederlanderschap te willen verkrijgen, zullen worden beoordeeld naar de voorwaarden, gesteld in de circulaire van 20 december 1991, indien die instanties dat verzoek of die kennisgeving vóór de datum van inwerkingtreden van deze circulaire hebben ontvangen.

Artikel 9, eerste lid, onder b, zal als volgt worden toegepast.

De verzoeker om naturalisatie tot Nederlander die een andere nationaliteit bezit, zal van die nationaliteit afstand moeten doen, met uitzondering van de volgende gevallen:

Deze circulaire treedt in werking op 1 oktober 1997; zij is alleen van toepassing op verzoeken om naturalisatie of kennisgevingen van het voornemen van naturalisatie die na deze datum worden ontvangen.

Deze circulaire, met de daarbij behorende bijlage, zal in de Staatscourant worden geplaatst.