HvJ EU, 03-12-2009, nr. C-399/06 P, nr. C-403/06 P

Hassan (C-399/06 P) en Ayadi (C-403/06 P) vorderen vernietiging van de arresten van het Gerecht van eerste aanleg van de Europese Gemeenschappen van 12 juli 2006, Hasan/Raad en Commissie (T-49/04 ; hierna: ‘bestreden arrest Hassan’) en Ayadi/Raad (T-253/02, Jurispr. blz. II-2139; hierna: ‘bestreden arrest Ayadi’) (hierna samen: ‘bestreden arresten’).

Bij de bestreden arresten heeft het Gerecht de beroepen tot nietigverklaring verworpen die Hassan en Ayadi hadden ingesteld tegen verordening (EG) nr. 881/2002 van de Raad van 27 mei 2002 tot vaststelling van bepaalde specifieke beperkende maatregelen tegen sommige personen en entiteiten die banden hebben met Usama bin Laden, het Al-Qa'ida-netwerk en de Taliban, en tot intrekking van verordening (EG) nr. 467/2001 van de Raad tot instelling van een verbod op de uitvoer van bepaalde goederen en diensten naar Afghanistan, tot versterking van het verbod op vluchten en verlenging van de bevriezing van tegoeden en andere financiële middelen ten aanzien van de Taliban van Afghanistan (PB L 139, blz. 9; hierna: ‘litigieuze verordening’), voor zover deze verordening op hen betrekking heeft. Het beroep van Hassan was meer bepaald gericht tegen de litigieuze verordening, zoals gewijzigd bij verordening (EG) nr. 2049/2003 van de Commissie van 20 november 2003 (PB L 303, blz. 20). Bij het bestreden arrest Hassan heeft het Gerecht ook de door Hassan ingestelde vordering tot schadevergoeding afgewezen.

De voorgeschiedenis van het geding is uiteengezet in de punten 6 tot en met 34 van het bestreden arrest Hassan en in de punten 11 tot en met 49 van het bestreden arrest Ayadi.

De feiten kunnen in het kader van het onderhavige arrest worden samengevat als volgt.

Op 19 oktober 2001 heeft het comité dat is ingesteld bij resolutie 1267 (1999) van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (hierna: ‘sanctiecomité’), een addendum bekendgemaakt bij haar geconsolideerde lijst van 8 maart 2001 van personen en entiteiten wier tegoeden ingevolge de resoluties 1267 (1999) en 1333 (2000) van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (zie communiqué SC/7180) moeten worden bevroren, met daarin onder meer de naam van Ayadi, die is aangemerkt als een persoon die banden heeft met Usama bin Laden.

Eveneens op 19 oktober 2001 heeft de Commissie van de Europese Gemeenschappen verordening (EG) nr. 2062/2001 houdende de derde wijziging van verordening (EG) nr. 467/2001 vastgesteld (PB L 277, blz. 25). Bij verordening nr. 2062/2001 is de naam van Ayadi samen met andere aan de lijst in bijlage I bij verordening (EG) nr. 467/2001 van de Raad van 6 maart 2001 (PB L 67, blz. 1) toegevoegd.

Op 16 januari 2002 heeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (hierna: ‘Veiligheidsraad’) resolutie 1390 (2002) aangenomen, die voorziet in maatregelen tegen Usama bin Laden, de leden van de Al-Qa'ida-organisatie, de Taliban en andere daarmee verbonden personen, groepen, ondernemingen en entiteiten. De paragrafen 1 en 2 van deze resolutie voorzien in wezen in de handhaving van de maatregelen, met name de bevriezing van de tegoeden, die in paragraaf 4, sub b, van resolutie 1267 (1999) en in paragraaf 8, sub c, van resolutie 1333 (2000) zijn voorgeschreven.

Aangezien de Raad van de Europese Unie van mening was dat voor de uitvoering van resolutie 1390 (2002) een optreden van de Gemeenschap noodzakelijk was, heeft hij op 27 mei 2002 gemeenschappelijk standpunt 2002/402/GBVB vastgesteld, betreffende beperkende maatregelen tegen Usama bin Laden, de leden van de Al-Qa'ida-organisatie, de Taliban en andere daarmee verbonden personen, groepen, ondernemingen en entiteiten, en tot intrekking van de gemeenschappelijke standpunten 96/746/GBVB, 1999/727/GBVB, 2001/154/GBVB en 2001/771/GBVB (PB L 139, blz. 4). Artikel 3 van gemeenschappelijk standpunt 2002/402 bepaalt met name dat de bevriezing van de tegoeden en andere financiële activa en economische middelen van de personen, groepen, ondernemingen en entiteiten op de door het sanctiecomité uit hoofde van de resoluties 1267 (1999) en 1333 (2000) opgestelde lijst dient te worden gehandhaafd.

Op 27 mei 2002 heeft de Raad op grond van de artikelen 60 EG, 301 EG en 308 EG de litigieuze verordening vastgesteld.

Volgens punt 4 van de considerans van deze verordening vallen onder meer de bij resolutie 1390 (2002) vastgestelde maatregelen ‘binnen de werkingssfeer van het [EG-Verdrag] en [is] bijgevolg […], met name ter voorkoming van concurrentiedistorsies, communautaire wetgeving noodzakelijk voor de toepassing van de relevante besluiten van de Veiligheidsraad voor zover het gaat om het grondgebied van de Gemeenschap’.

Artikel 1 van de litigieuze verordening omschrijft de begrippen ‘tegoeden’ en ‘bevriezing van tegoeden’ in wezen op dezelfde wijze als artikel 1 van verordening nr. 467/2001. Bovendien omschrijft het wat moet worden verstaan onder ‘economische middelen’.

Artikel 2 van de litigieuze verordening luidt als volgt:

Bijlage I bij de litigieuze verordening bevat de lijst van personen, groepen en entiteiten wier tegoeden ingevolge artikel 2 moeten worden bevroren. Deze lijst bevat onder meer de naam van Ayadi.

De naam van Ayadi staat inmiddels nog steeds op de lijst, maar de betrokken vermelding is herhaaldelijk vervangen door verordeningen van de Commissie die zijn vastgesteld op grond van artikel 7, lid 1, van de litigieuze verordening, waarbij aan deze laatste de bevoegdheid is verleend om bijlage I bij deze verordening te wijzigen of aan te vullen.

Op 20 december 2002 nam de Veiligheidsraad resolutie 1452 (2002) aan, die bedoeld was om de nakoming van de verplichtingen op het gebied van de terreurbestrijding te vergemakkelijken. Paragraaf 1 van deze resolutie voorziet in een aantal afwijkingen van en uitzonderingen op de bevriezing van tegoeden en economische middelen die is voorgeschreven bij de resoluties 1267 (1999) en 1390 (2002), die om humanitaire redenen door de staten kunnen worden toegepast, behoudens goedkeuring door het sanctiecomité.

Op 17 januari 2003 nam de Veiligheidsraad resolutie 1455 (2003) aan met het oog op een betere uitvoering van de maatregelen die zijn voorgeschreven in paragraaf 4, sub b, van resolutie 1267 (1999), paragraaf 8, sub c, van resolutie 1333 (2000) en de paragrafen 1 en 2 van resolutie 1390 (2002). Volgens paragraaf 2 van resolutie 1455 (2003) zouden deze maatregelen na het verstrijken van een termijn van twaalf maanden of zo nodig eerder, opnieuw worden verbeterd.

Aangezien de Raad van mening was dat voor de uitvoering van resolutie 1452 (2002) een optreden van de Gemeenschap noodzakelijk was, stelde hij op 27 februari 2003 gemeenschappelijk standpunt 2003/140/GBVB vast, betreffende uitzonderingen op de beperkende maatregelen, opgelegd bij gemeenschappelijk standpunt 2002/402 (PB L 53, blz. 62). Artikel 1 van gemeenschappelijk standpunt 2003/140 bepaalt dat de Gemeenschap bij de uitvoering van de maatregelen van artikel 3 van gemeenschappelijk standpunt 2002/402 ervoor zorgt dat wordt voorzien in de krachtens deze resolutie toegestane uitzonderingen.

Op 27 maart 2003 stelde de Raad verordening (EG) nr. 561/2003 vast, tot wijziging van verordening nr. 881/2002 met betrekking tot uitzonderingen op de bevriezing van tegoeden en economische middelen (PB L 82, blz. 1). In punt 4 van de considerans van deze verordening geeft de Raad te kennen dat, gelet op resolutie 1452 (2002), de door de Gemeenschap opgelegde maatregelen moeten worden bijgesteld.

Op 12 november 2003 heeft het sanctiecomité een addendum toegevoegd aan haar geconsolideerde lijst van personen en entiteiten wier tegoeden ingevolge de resoluties 1267 (1999), 1333 (2000) en 1390 (2002) moeten worden bevroren. Dit addendum bevat onder meer de naam van Hassan, die is aangemerkt als een persoon die banden heeft met de Al-Qa'ida-organisatie.

Op 20 november 2003 heeft de Commissie verordening nr. 2049/2003 tot vijfentwintigste wijziging van verordening (EG) nr. 881/2002 vastgesteld. Bij verordening nr. 2049/2003 is de naam van Hassan samen met andere aan de lijst in bijlage I bij de litigieuze verordening toegevoegd.

Op 30 januari 2004 heeft de Veiligheidsraad resolutie 1526 (2004) aangenomen met het oog op een betere uitvoering van de maatregelen die zijn voorgeschreven in paragraaf 4, sub b, van resolutie 1267 (1999), paragraaf 8, sub c, van resolutie 1333 (2000) en de paragrafen 1 en 2 van resolutie 1390 (2002), en op een versterking van het mandaat van het sanctiecomité. Volgens paragraaf 3 van resolutie 1526 (2004) zouden deze maatregelen na het verstrijken van een termijn van achttien maanden of zo nodig eerder, opnieuw worden verbeterd.

Op 29 juli 2005 heeft de Veiligheidsraad resolutie 1617 (2005) vastgesteld, die met name voorziet in de handhaving van de maatregelen die zijn opgelegd bij paragraaf 4, sub b, van resolutie 1267 (1999), bij paragraaf 8, sub c, van resolutie 1333 (2000) en bij de paragrafen 1 en 2 van resolutie 1390 (2002). Volgens paragraaf 21 van resolutie 1617 (2005) zouden deze maatregelen binnen zeventien maanden of zo nodig eerder, opnieuw worden bekeken teneinde ze eventueel te versterken.

Ayadi staat nog steeds op de lijst van bijlage I bij de litigieuze verordening. De betrokken vermelding is vervangen door verordening (EG) nr. 1210/2006 van de Commissie van 9 augustus 2006 tot 67e wijziging van verordening (EG) nr. 881/2002 (PB L 219, blz. 14).

Ook de naam van Hassan staat nog steeds op deze lijst, maar de betrokken vermelding is vervangen door verordening (EG) nr. 46/2008 van de Commissie van 18 januari 2008 tot 90e wijziging van verordening (EG) nr. 881/2002 (PB L 16, blz. 11).

Bij verzoekschrift, ingediend ter griffie van het Gerecht op 12 februari 2004, heeft Hassan een beroep ingesteld tegen de Raad en de Commissie, strekkende tot nietigverklaring van de litigieuze verordening. Hij heeft het Gerecht verzocht:

Ter terechtzitting voor het Gerecht heeft Hassan gepreciseerd dat zijn beroep slechts tegen de litigieuze verordening en verordening nr. 2049/2003 gericht was voor zover deze hem rechtstreeks en individueel raken.

Bij verzoekschrift, ingediend ter griffie van het Gerecht op 26 augustus 2002, heeft Ayadi een beroep tot nietigverklaring van de litigieuze verordening tegen de Raad ingesteld en het Gerecht verzocht:

Ter terechtzitting heeft Ayadi gepreciseerd dat zijn beroep enkel tegen de litigieuze verordening gericht was voor zover deze hem rechtstreeks en individueel raakt.

In de zaak Ayadi zijn het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland en de Commissie door het Gerecht toegelaten als interveniënten aan de zijde van de Raad.

Ter ondersteuning van zijn conclusies voerde Hassan één middel aan, namelijk schending van bepaalde van zijn grondrechten en van het evenredigheidsbeginsel. Hij laakte meer bepaald het feit dat zijn recht op eerbiediging van zijn eigendom, zijn recht op eerbiediging van zijn privé- en gezinsleven, zijn recht om te worden gehoord en zijn recht op een eerlijk proces waren geschonden.

Ayadi voerde ter ondersteuning van zijn conclusies drie middelen aan: ten eerste, onbevoegdheid van de Raad om de artikelen 2 en 4 van de litigieuze verordening vast te stellen, alsook misbruik van bevoegdheid, ten tweede, schending van de fundamentele beginselen van subsidiariteit, evenredigheid en eerbiediging van de grondrechten, en ten derde schending van een wezenlijk vormvoorschrift.

Aangezien de hogere voorzieningen — op de vordering tot schadevergoeding na die Hassan in het kader van zijn hogere voorziening heeft ingediend — slechts betrekking hebben op de bestreden arresten voor zover deze verband houden met de middelen inzake schending van de grondrechten van rekwiranten, zal enkel dit onderdeel van deze arresten hierna worden samengevat.

Het Gerecht heeft in punt 91 van het bestreden arrest Hassan en in punt 115 van het bestreden arrest Ayadi met betrekking tot deze middelen geoordeeld dat het zich, behoudens één rechtspunt dat specifiek is voor elk van deze zaken, in zijn arresten van 21 september 2005, Yusuf en Al Barakaat International Foundation/Raad en Commissie (T-306/01, Jurispr. blz. II-3533, punten 226–346; hierna: ‘arrest Yusuf van het Gerecht’) en Kadi/Raad en Commissie (T-315/01, Jurispr. blz. II-3649, punten 176–291; hierna : ‘arrest Kadi van het Gerecht’) (hierna samen: ‘arresten Yusuf en Kadi van het Gerecht’), reeds heeft uitgesproken over alle door rekwiranten opgeworpen rechtspunten.

In punt 92 van het bestreden arrest Hassan en in het gelijkluidende punt 116 van het bestreden arrest Ayadi heeft het Gerecht opgemerkt dat het in zijn arresten Yusuf en Kadi met name het volgende had vastgesteld:

In de punten 95 tot en met 124 van het bestreden arrest Hassan is het Gerecht verder ingegaan op de argumenten die Hassan ter terechtzitting nader had uitgewerkt, namelijk dat de maatregel tot bevriezing van al zijn fondsen en economische middelen overdreven streng was en dat de conclusie van het Gerecht in zijn arresten Yusuf en Kadi, dat de in die arresten vastgestelde leemte in de rechterlijke bescherming van de belanghebbenden verenigbaar was met het jus cogens, onjuist was.

Zo ook heeft het Gerecht in de punten 117 tot en met 154 van het bestreden arrest Ayadi in aanvulling op de overwegingen die in punt 34 van het onderhavige arrest zijn uiteengezet, een antwoord geformuleerd op de door Ayadi nader uitgewerkte argumenten dat de vrijstellingen en afwijkingen van de bevriezing van tegoeden als bedoeld in verordening nr. 561/2003, met name wat de uitoefening van een beroepswerkzaamheid betreft, niet doeltreffend zijn, en dat de conclusie van het Gerecht in de arresten Yusuf en Kadi, dat de vastgestelde leemte in de rechterlijke bescherming van de belanghebbenden verenigbaar is met het jus cogens, onjuist is.

Het Gerecht heeft deze argumenten onderzocht en is tot de conclusie gekomen dat deze zijn overwegingen over de betrokken rechtsvragen in de arresten Yusuf en Kadi niet konden ontkrachten.

In de punten 126 tot en met 128 van het bestreden arrest Hassan heeft het Gerecht voorts de grieven van Hassan onderzocht dat zijn recht op eerbiediging van zijn privé- en gezinsleven was geschonden en dat zijn reputatie was aangetast. Het heeft deze grieven voornamelijk verworpen op grond van de overweging dat op basis van het jus cogens diende te worden geoordeeld dat er geen sprake was van een willekeurige inmenging in de uitoefening van de betrokken rechten door rekwirant.

Voorts heeft het Gerecht in punt 156 van het bestreden arrest Ayadi het — in zijn arresten Yusuf en Kadi nog niet onderzochte — argument verworpen dat de leden van de VN niet verplicht zijn de maatregelen waartoe de Veiligheidsraad hen ‘oproept’, onvoorwaardelijk toe te passen,

Bijgevolg heeft het Gerecht de vorderingen van rekwiranten tot nietigverklaring ongegrond verklaard.

Ten slotte heeft het Gerecht de vordering van Hassan tot schadeloosstelling niet-ontvankelijk verklaard op grond dat deze niet nauwkeurig was geformuleerd, en er op basis van de andere door Hassan verstrekte gegevens aan toegevoegd dat deze vordering hoe dan ook ongegrond was.

Bijgevolg heeft het Gerecht de twee beroepen in hun geheel verworpen.

Bij beschikking van de president van het Hof van 5 november 2008 zijn de Franse Republiek en het Verenigd Koninkrijk toegelaten tot interventie aan de zijde van de Raad en de Commissie in zaak C-399/06 P. Bij beschikking van de president van het Hof van 30 maart 2009 is de Franse Republiek toegelaten tot interventie aan de zijde van de Raad in zaak C-403/06 P.

Bij verzoekschrift, neergelegd ter griffie van het Hof op 7 januari 2009, heeft Ayadi krachtens artikel 76 van het Reglement voor de procesvoering van het Hof om kosteloze rechtsbijstand verzocht.

Bij beschikking van 2 september 2009 heeft het Hof dit verzoek ingewilligd.

De onderhavige zaken dienen overeenkomstig artikel 43 van het Reglement voor de procesvoering van het Hof wegens verknochtheid te worden gevoegd voor het arrest. De partijen en de advocaat-generaal zijn op dit punt gehoord.

Met zijn hogere voorziening verzoekt Hassan het Hof:

Met zijn hogere voorziening verzoekt Ayadi het Hof:

De Raad en de Commissie verzoeken in beide zaken om de hogere voorzieningen af te wijzen, afgezien van de middelen die overeenstemmen met die welke het Hof reeds gegrond heeft verklaard in zijn arrest van 3 september 2008, Kadi en Al Barakaat International Foundation/Raad en Commissie (C-402/05 P en C-415/05 P, Jurispr. blz. I-6351; hierna: ‘arrest Kadi van het Hof’) en om rekwiranten te verwijzen in het deel van de kosten dat het Hof passend acht.

Met zijn eerste middel verwijt Hassan het Gerecht dat het bij het onderzoek van de door hem aangevoerde middelen betreffende de schending van bepaalde van zijn grondrechten blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting doordat het niet rechtstreeks heeft beoordeeld of de door de Veiligheidsraad verleende bescherming gelijkwaardig is aan die welke voortvloeit uit het EVRM, meer bepaald uit de artikelen 6, 8 en 13 ervan en uit artikel 1 van protocol nr. 1 bij het EVRM, maar de maatregelen van de Veiligheidsraad slechts indirect heeft onderzocht krachtens het beginsel van het jus cogens.

Met zijn tweede middel verwijt Hassan het Gerecht dat het blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door te oordelen dat de beperking die aan het gebruik van een goed wordt gesteld, niet raakt aan het wezen zelf van het eigendomsrecht.

Blijkens de memorie van repliek van Ayadi wenst deze thans in het licht van het arrest Kadi van het Hof nog slechts twee middelen aan te voeren, namelijk, ten eerste, dat het Gerecht blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door te oordelen dat de gemeenschapsrechter de wettigheid van een gemeenschapshandeling ter uitvoering van een besluit van de Veiligheidsraad slechts kan toetsen aan het jus cogens en dat het een dergelijke handeling niet ter bescherming van de door de rechtsorde van de Verenigde Naties erkende grondrechten nietig kon verklaren en, ten tweede, dat het Gerecht blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door te oordelen dat de bestreden punten van de litigieuze verordening geen inbreuk maken op de grondrechten van Ayadi.

Volgens artikel 61, eerste alinea, tweede volzin, van het Statuut van het Hof van Justitie kan het Hof in geval van vernietiging van de beslissing van het Gerecht zelf de zaak afdoen wanneer deze in staat van wijzen is.

In casu is het Hof van oordeel dat de door rekwiranten ingeleide zaken, strekkende tot nietigverklaring van de litigieuze verordening, in staat van wijzen zijn en dienen te worden afgedaan.

In de eerste plaats dient de grief van rekwiranten dat de maatregelen tot bevriezing van de tegoeden zoals deze bij de litigieuze verordening zijn opgelegd, inbreuk maken op de rechten van de verdediging, in het bijzonder op het recht om te worden gehoord en op het recht op effectieve rechterlijke controle, op haar gegrondheid te worden beoordeeld.

Dienaangaande moet worden vastgesteld dat niet wordt betwist dat de concrete omstandigheden waarin de naam van rekwiranten is geplaatst op de in bijlage I bij de litigieuze verordening opgenomen lijst van personen en entiteiten waartegen de beperkende maatregelen zijn gericht, volkomen overeenstemmen met die waarin de naam van de betrokkenen in de zaken die hebben geleid tot het arrest Kadi van het Hof, op deze lijst was geplaatst.

Gelet op deze omstandigheden heeft het Hof in punt 334 van het arrest Kadi geoordeeld dat de rechten van verdediging van de betrokkenen, in het bijzonder het recht om te worden gehoord en het recht op een effectieve rechterlijke controle, duidelijk niet waren geëerbiedigd.

In punt 348 van dat arrest heeft het Hof tevens geoordeeld dat, aangezien de Raad de betrokkenen niet de tegen hen in aanmerking genomen elementen had meegedeeld waarop de opgelegde beperkende maatregelen waren gebaseerd, en hun evenmin het recht had verleend om binnen een redelijke termijn na de vaststelling van deze maatregelen kennis te nemen van deze elementen, de betrokkenen niet de gelegenheid hadden gehad om hun standpunt daarover naar behoren kenbaar te maken. Het Hof heeft daar in hetzelfde punt uit afgeleid dat de rechten van verdediging van de betrokkenen, in het bijzonder hun recht om te worden gehoord, niet waren geëerbiedigd.

Deze conclusie dringt zich ook op in de onderhavige zaken, en dit om dezelfde redenen, zodat dient te worden vastgesteld dat de rechten van verdediging van rekwiranten niet zijn geëerbiedigd.

Bovendien heeft het Hof in punt 349 van zijn arrest Kadi geoordeeld dat de betrokkenen, gelet op het feit dat zij niet waren ingelicht over de tegen hen in aanmerking genomen feiten en op het in de punten 336 en 337 van dat arrest genoemde verband tussen de rechten van de verdediging en het recht op een effectief beroep in rechte, hun rechten dienaangaande evenmin toereikend voor de gemeenschapsrechter hadden kunnen verdedigen, zodat ook een schending van dit recht op een effectief beroep in rechte diende te worden vastgesteld.

Dezelfde conclusie dient in de onderhavige zaken te gelden ten aanzien van het recht van rekwiranten op een effectief beroep in rechte, zodat dient te worden vastgesteld dat dit grondrecht van Hassan en Ayadi in casu niet is geëerbiedigd.

Voorts dient te worden vastgesteld dat deze schending in het kader van de onderhavige beroepen niet ongedaan is gemaakt. De Raad heeft immers geen elementen van die aard aangevoerd, aangezien zij principieel van mening is dat dergelijke elementen in beginsel niet door de gemeenschapsrechter kunnen worden geverifieerd (zie naar analogie arrest Kadi van het Hof, punt 350). Verder heeft de Raad weliswaar in het kader van de onderhavige hogere voorzieningen kennis genomen van de leer van het arrest Kadi van het Hof, maar hij heeft geen aanwijzingen verstrekt over de feiten die tegen rekwiranten in aanmerking zijn genomen.

Het Hof kan dus enkel vaststellen dat het niet in staat is om de wettigheid van de bestreden verordening te controleren voor zover deze betrekking heeft op rekwiranten, zodat de conclusie dient te luiden dat hun grondrecht op een effectief beroep in rechte in casu ook om deze reden niet is geëerbiedigd (zie naar analogie arrest Kadi van het Hof, punt 351).

Bijgevolg dient te worden geoordeeld dat de litigieuze verordening, voor zover zij betrekking heeft op rekwiranten, is vastgesteld zonder dat hun enige garantie is geboden dat de tegen hen in aanmerking genomen feiten zouden worden meegedeeld of dat zij hierover zouden worden gehoord, zodat dient te worden geconcludeerd dat deze verordening is vastgesteld volgens een procedure waarin de rechten van de verdediging niet zijn geëerbiedigd, waardoor ook het beginsel van effectieve rechterlijke bescherming is geschonden (zie naar analogie arrest Kadi van het Hof, punt 352).

Uit al het bovenstaande volgt dat de middelen inzake schending van de rechten van de verdediging, met name van het recht om te worden gehoord en van het beginsel van effectieve rechterlijke bescherming, die Hassan et Ayadi ter ondersteuning van hun beroep tot nietigverklaring van de litigieuze verordening hebben aangevoerd, gegrond zijn (zie naar analogie arrest Kadi van het Hof, punt 353).

Wat in de tweede plaats de grief betreft dat de door de litigieuze verordening opgelegde bevriezingsmaatregelen inbreuk maken op het recht op eerbiediging van de eigendom, heeft het Hof in punt 366 van zijn arrest Kadi geoordeeld dat de bij deze verordening opgelegde beperkende maatregelen beperkingen van het eigendomsrecht vormen die in beginsel gerechtvaardigd zouden kunnen zijn.

Vaststaat evenwel dat de litigieuze verordening, voor zover deze betrekking heeft op Hassan en Ayadi, is vastgesteld zonder dat hun enige garantie is geboden dat zij hun zaak voor de bevoegde autoriteiten zouden kunnen toelichten, en dit in omstandigheden waarin de beperking van hun eigendomsrechten als aanzienlijk dient te worden beschouwd, gelet op de algemene draagwijdte ervan en de duur van de beperkende maatregelen die tegen hen zijn vastgesteld (zie naar analogie arrest Kadi van het Hof, punt 369).

Bijgevolg dient te worden geconcludeerd dat de beperkende maatregelen die bij de litigieuze verordening tegen Hassan en Ayadi zijn vastgesteld wegens hun opname in de lijst van bijlage I bij deze verordening, in de omstandigheden van de onderhavige zaken een ongerechtvaardigde beperking van hun eigendomsrecht vormen (zie naar analogie, arrest Kadi van het Hof, punt 370).

De grieven van rekwiranten inzake schending van het grondrecht op eerbiediging van de eigendom zijn dus gegrond.

In deze omstandigheden hoeven de grieven van Hassan inzake schending van zijn door artikel 8 EVRM gegarandeerde recht op eerbiediging van zijn privé- en gezinsleven niet meer te worden onderzocht.

Gelet op een en ander dient de litigieuze verordening, voor zover zij betrekking heeft op rekwiranten, nietig te worden verklaard, rekening houdend met de preciseringen in punt 67 van het onderhavige arrest met betrekking tot de versie van deze verordening waartegen de respectieve beroepen van rekwiranten gericht zijn.

Artikel 122, eerste alinea, van het Reglement voor de procesvoering bepaalt dat wanneer de hogere voorziening gegrond is en het Hof zelf de zaak afdoet, het Hof ten aanzien van de proceskosten beslist. Artikel 69 van dit Reglement, dat krachtens artikel 118 ervan van toepassing is op de procedure in hogere voorziening, bepaalt in lid 2 dat de in het ongelijk gestelde partij wordt verwezen in de kosten, voor zover dat is gevorderd. Lid 4, eerste alinea, van artikel 69 bepaalt dat de lidstaten die in het geding zijn tussengekomen, hun eigen kosten dragen.

Aangezien de hogere voorzieningen van Hassan en Ayadi moeten worden toegewezen en de litigieuze verordening binnen de in punt 67 van het onderhavige arrest vastgestelde grenzen nietig moet worden verklaard voor zover zij op hen betrekking heeft, dient de Raad te worden verwezen in zijn eigen kosten alsook, overeenkomstig de vordering van rekwiranten, in de helft van de kosten die Hassan en Ayadi zowel in eerste aanleg als in het kader van de onderhavige hogere voorzieningen hebben gedragen.

Het Verenigd Koninkrijk zal zijn eigen kosten in verband met de procedure in eerste aanleg en de hogere voorzieningen dragen.

De Franse Republiek zal haar eigen kosten in verband met de hogere voorzieningen dragen.

De Europese Commissie zal haar eigen kosten in verband met de procedure in eerste aanleg en de hogere voorziening in de zaak Hassan dragen. Daarnaast zal zij in de zaak Ayadi haar eigen kosten in verband met haar interventie in de procedure voor het Gerecht en het Hof dragen.

Het Hof van Justitie (Tweede kamer) verklaart:

ondertekeningen