Rb. Utrecht, 25-11-2009, nr. 272473 / HA RK 09-286

Verzoekers hebben op 6 augustus 2009 een verzoekschrift ter griffie van deze rechtbank ingediend. Het verzoek strekt ertoe dat de rechtbank een voorlopig getuigenverhoor zal bevelen.

De griffier van deze rechtbank heeft partijen opgeroepen tegen de terechtzitting van 13 oktober 2009, waarbij aan verweerders een afschrift van het verzoekschrift is toegezonden.

Op 6 oktober 2009 hebben [verweerder sub 1] en [verweerder sub 3] een verweerschrift ingediend

Op 7 oktober 2009 hebben [verweerder sub 2] en Fortis N.V. (verder: Fortis) een verweerschrift ingediend.

Ter zitting zijn verschenen:

Ten slotte is de uitspraak bepaald op heden.

Fortis was een internationale groep met aan het hoofd twee moedermaatschappijen: het Belgische Fortis SA/NV en het Nederlandse Fortis N.V. Per 3 oktober 2008 zijn de Nederlandse bank- en verzekeringsactiviteiten van Fortis overgenomen door de Nederlandse Staat. De andere bankactiviteiten zijn door de Belgische staat overgenomen.

[verweerder sub 1] (voormalig Chief Executive Officer van de Executive Committee van Fortis en voormalig lid van de Raad van Bestuur van Fortis), [verweerder sub 2] (voormalig niet-uitvoerend voorzitter van de Raad van Bestuur van Fortis) en [verweerder sub 3] (voormalig Chief Financial Officer van de Executive Committee van Fortis) hebben in 2007 en 2008 in het openbaar informatie verspreid over de financiële toestand en het door Fortis in 2008 uit te keren dividend.

De Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam heeft bij beschikking van 24 november 2008 een onderzoek bevolen naar het beleid en gang van zaken van Fortis over de periode vanaf 29 mei 2007. De Ondernemingskamer heeft op 5 december 2008

dr. F.G.J.M. Cremers, mr. C.E. Drion en drs. C.J.M. Scholtes benoemd tot onderzoekers.

[verzoekers c.s.] hebben bij dagvaarding van 3 augustus 2009 een bodemprocedure bij deze rechtbank tegen verweerders en Fortis aanhangig gemaakt. In die procedure vorderen [verzoekers c.s.] om voor recht te verklaren dat [verweerder sub 1], [verweerder sub 2], [verweerder sub 3] en Fortis, onrechtmatig jegens verzoekers (in die procedure eisers) hebben gehandeld en om [verweerder sub 1], [verweerder sub 2] en [verweerder sub 3] (hoofdelijk) te veroordelen tot vergoeding van de door eisers geleden en te lijden schade, vermeerderd met de wettelijke rente, nader op te maken bij staat, met veroordeling van gedaagden in kosten van die procedure.

[verzoekers c.s.] hebben zich in de bodemprocedure op het standpunt gesteld dat

de onder 2.2. bedoelde informatie een onjuist en/of misleidend beeld gaf over de financiële toestand van Fortis en het door Fortis uit te keren dividend. [verzoekers c.s.] hebben op basis van de door verweerders gedane mededelingen effecten aangekocht en/of reeds in hun bezit zijnde effecten Fortis behouden, althans zij hebben hun beleggingsbeslissing afgestemd op het door voornoemde mededelingen veroorzaakte oordeel over de effecten Fortis in de markt. Hierdoor hebben [verzoekers c.s.] aanzienlijke schade geleden, voorlopig begroot op

€ 1,3 miljoen, waarvoor zij verweerders en Fortis aansprakelijk houden. Door het houden van een voorlopig getuigenverhoor wensen [verzoekers c.s.] opheldering te verkrijgen over hun rechts- en bewijspositie ten behoeve van de aanhangige bodemprocedure.

[verzoekers c.s.] wensen in het verzochte getuigenverhoor te achterhalen welke uitspraken verweerders hebben gedaan en welke informatie bij verweerders bekend was bij het doen van die mededelingen in de periode van 1 augustus 2007 tot 30 juni 2008. Daarnaast (onderdeel 11 tot en met 14 van het verzoekschrift) wensen [verzoekers c.s.] te vernemen of onder meer de in de dagvaarding opgenomen citaten uit krantenartikelen, interviews en boeken – welke citaten afkomstig heten te zijn van verweerders – correct zijn weergegeven.

De rechtbank overweegt in de eerste plaats dat het feit dat [verzoekers c.s.] in hun verzoekschrift Fortis niet als verweerder of belanghebbende hebben aangemerkt niet met zich brengt dat het verzoek niet aan de daaraan te stellen eisen voldoet.

De rechtbank stelt voorts voorop dat de wettelijke regeling van het voorlopig getuigenverhoor ertoe strekt om een partij in de gelegenheid te stellen helderheid te verkrijgen omtrent feiten en omstandigheden die voor haar bewijspositie in een eventuele procedure relevant kunnen zijn. Een verzoek tot het houden van een voorlopig getuigenverhoor wordt afgewezen indien het verzoek in strijd is met een goede procesorde, de bevoegdheid misbruikt wordt of het verzoek afstuit op een (ander) door de rechtbank zwaarwichtig geoordeeld bezwaar.

Het verzoek van [verzoekers c.s.] is naar het oordeel van de rechtbank voldoende duidelijk en specifiek voor wat betreft de onderdelen die zien op de vraag over welke informatie verweerders beschikten ten tijde van de uitlatingen die verweerders in de periode van 1 augustus 2007 tot 30 juni 2008 bij de in het verzoekschrift genoemde gelegenheden hebben gedaan over de financiële situatie van Fortis en het uit te keren dividend. Dat Fortis reeds uitgebreide informatie heeft verstrekt over die periode en dat in de bodemprocedure nog niet duidelijk is welke feiten en omstandigheden worden betwist en mogelijk relevant zullen zijn voor de beoordeling van de vorderingen van [verzoekers c.s.] betekent niet dat er sprake is van strijd met een goede procesorde en/of misbruik van de bevoegdheid. Het staat [verzoekers c.s.] in beginsel vrij om – ook in deze fase van de bodemprocedure – een getuigenverhoor te verzoeken en van misbruik van bevoegdheid in die zin, dat verzoekers hun rechten uitoefenen met geen ander doel dan een ander te schaden of met een ander doel dan waarvoor zij is verleend is niet gebleken. Evenmin kan de stand van zaken in de bodemprocedure of het feit dat een onderzoek is ingesteld door de Ondernemingskamer de conclusie rechtvaardigen dat het verzoek in strijd is met de goede procesorde of dient af te stuiten op een ander zwaarwichtig bezwaar. Daarbij is nog van belang dat het onderzoek door de Ondernemingskamer weliswaar naar het zich laat aanzien raakvlakken heeft met het onderwerp van het verzochte getuigenverhoor, maar reeds omdat verzoekers in die procedure niet in de gelegenheid zijn om vragen te stellen en de getuigen niet onder ede worden gehoord in dat onderzoek, kan niet worden gezegd dat dat onderzoek het getuigenvoor naar aard of inhoud overbodig maakt. De rechtbank is dan ook van oordeel dat het verzoek tot het houden van een voorlopig getuigenverhoor dient te worden toegewezen, met uitzondering van de onderdelen 11 t/m 14. Nu [verzoekers c.s.] niet hebben aangegeven om welke citaten in welke publicaties het hen gaat, is te dien aanzien niet voldaan aan het vereiste van artikel 187 lid 3 sub b Rv en dient het verzoek voor deze onderdelen te worden afgewezen als onvoldoende specifiek en onvoldoende afgebakend.

Voor wat betreft het subsidiaire verweer – dat er op neerkomt dat de verhoren eerst zouden moeten plaatsvinden na het verschijnen van het onderzoeksrapport van de Ondernemingskamer en na een op basis daarvan te houden regiezitting – overweegt de rechtbank als volgt. De raakvlakken tussen dat onderzoek en het in deze procedure te gelasten verhoor zijn niet zodanig dat die aanleiding moeten vormen om te bepalen dat de verhoren eerst zullen plaatsvinden nadat het onderzoek zal zijn afgerond en het verslag bekend is. Daartoe is van belang dat niet bekend is wanneer het onderzoek zal zijn afgerond en het verslag beschikbaar zal zijn. Indien het onderzoeksverslag echter voorafgaand aan de te bepalen zittingsdagen gereed zal zijn, dienen partijen zo spoedig mogelijk een afschrift van dit rapport te zenden aan de rechtbank, voorzien van een nadere reactie van elk der partijen. De te benoemen rechter-commissaris zal vervolgens beoordelen of er een regiezitting, al dan niet voorafgaand aan het te gelasten getuigenverhoor, zal plaatsvinden.

[verzoekers c.s.] worden voorts verzocht uiterlijk één week voor de zittingsdatum aan de rechter-commissaris en aan de wederpartij toe te zenden (afschriften van) de bescheiden waarvan de kennisneming voor de rechter-commissaris van belang is.

Het getuigenverhoor zal efficiënter kunnen verlopen als de getuigen worden gehoord aan de hand van door hen van tevoren op schrift gestelde verklaringen over hetgeen hen uit eigen waarneming bekend is over de te bewijzen feiten en/of omstandigheden. Verzoeker wordt verzocht deze verklaringen één week voor de zittingsdatum aan de rechtbank (mevrouw H. Alberts, kamer A2-16) en aan de wederpartij toe te zenden.

Nu de advocaten van verweerders en van Fortis van de griffier van deze rechtbank een afschrift van deze beschikking zullen ontvangen, zijn [verzoekers c.s.] niet gehouden verweerders en Fortis op de voet van artikel 188 Rv een afschrift van deze beschikking te zenden.