CBb, 09-04-2014, nr. AWB 12/931

In artikel 3 van het Fokkerijbesluit is, voor zover hier van belang, bepaald dat een organisatie na een daartoe strekkend verzoek kan worden erkend als een instelling, die één of meer stamboeken of registers voor paardachtigen bijhoudt, indien voldaan wordt aan de voorwaarden en de nadere regelen die daaromtrent bij verordening en bij regelgeving van de Europese Gemeenschap op grond van artikel 4 van richtlijn 90/427/EEG zijn gesteld. De op grond van Richtlijn 90/427/EEG gestelde criteria voor de erkenning van organisaties en verenigingen die stamboeken bijhouden of aanleggen zijn neergelegd in Beschikking 92/353/EEG van de Commissie. Het bestuur van verweerder is in artikel 11 van het Fokkerijbesluit aangewezen bij verordening de nadere regelen te stellen.

In de hier toepasselijke Verordening erkenningsvoorwaarden voor stamboeken, prestatieonderzoek en fokwaardeschatting 2010 (hierna: Verordening) is in artikel 3, eerste lid onder a, bepaald dat erkenning wordt verleend indien wordt voldaan aan de in Bijlage I opgenomen erkenningsvoorwaarden. Op grond van het tweede lid onder b, kan een erkenning als bedoeld in het eerste lid onder a niet verleend worden indien voor het ras reeds één of meer erkende organisaties bestaan, en - voor zover hier van belang - erkenning van een nieuwe organisatie de uitvoering van het zoötechnische programma van één of meer van de reeds erkende organisaties zou kunnen doorkruisen.

In overeenstemming met het daarover bepaalde in de Europese regelgeving is het uitgangspunt van de erkenningsregeling zoals die is opgenomen in de Verordening, dat een erkenning wordt verleend als door de aanvragende organisatie aan alle voorwaarden daarvoor wordt voldaan. Aan de gevallen waarin alsnog erkenning wordt geweigerd wordt pas toegekomen als aan alle erkenningsvoorwaarden wordt voldaan. De vraag is dan ook allereerst of verweerder terecht de erkenning heeft geweigerd vanwege het niet voldoen aan de erkenningsvoorwaarden.

Voorwaarde B van Bijlage I van de Verordening houdt in dat in de statuten van de organisatie of het huishoudelijk reglement (dat in overeenstemming met de statuten is goedgekeurd) moet zijn bepaald dat tussen leden of aangeslotenen niet mag worden gediscrimineerd.

Het College constateert dat aan deze voorwaarde is voldaan, nu in artikel 2, vierde lid, van de statuten van appellante een dergelijke bepaling is opgenomen. Dat in het Algemeen Reglement van appellante is geregeld dat een commissie het bestuur adviseert omtrent de toelating van leden is daarmee niet onverenigbaar. Ter zitting is immers door appellante bevestigd dat het bestuur uiteindelijk altijd zal moeten beslissen met inachtneming van de bepaling in de statuten dat niet gediscrimineerd wordt. Zoals verweerder stelt ontbreekt inderdaad een bepaling dat indien de paarden van een bepaalde fokker voldoen aan de inschrijvingsvoorwaarden de toelating van de betreffende fokker als lid altijd verplicht is. Dit kan appellante echter niet worden tegengeworpen; een zo absolute bepaling zou zich immers moeilijk verdragen met bepalingen in een reglement of de statuten inzake royement die volgens verweerders toelichting ter zitting wel zijn toegestaan.

Dat de gronden voor ontzegging van het lidmaatschap in de statuten of het huishoudelijk reglement moeten worden opgenomen is niet voorgeschreven door de Verordening. Blijkens verweerders toelichting ter zitting bevatten bovendien de statuten of reglementen van wel erkende stamboekorganisaties dergelijke criteria ook niet (altijd). Toezicht op de voorwaarde dat niet wordt gediscrimineerd tussen fokkers geschiedt in het kader van de naleving van de erkenningsvoorwaarden. Zo blijkt uit het door verweerder vastgestelde model voor de jaarlijkse rapportage die erkende organisaties verplicht zijn in te leveren bij verweerder op grond van artikel 9 van de Verordening, dat organisaties omtrent het discriminatiebeding moeten aangeven of daarover klachten zijn ingediend en hoe daarmee is omgegaan. Nu appellante in het Algemeen Reglement heeft opgenomen dat een fokker wiens verzoek om lidmaatschap wordt geweigerd in staat wordt gesteld om zich daartegen te verdedigen, en in verband daarmee op de hoogte zal moeten worden gesteld van de reden van weigering, kan niet gezegd worden dat er geen sprake is van transparantie en toezicht op de voorwaarde dat niet gediscrimineerd op voorhand onmogelijk is. Mocht uit de praktijk blijken dat het bestuur niet met inachtneming van de discriminatiebepaling beslist op aanvragen om toelating als lid dan kan dit een reden opleveren voor handhaving door verweerder.

Het College concludeert op grond van het voorgaande dat verweerder in strijd met het bepaalde in Bijlage 1, onder B, van de Verordening heeft geconcludeerd dat appellante niet voldoet aan de daarin neergelegde erkenningsvoorwaarde en appellante om die reden niet voor erkenning in aanmerking komt.

Voorwaarde E in Bijlage I van de Verordening houdt in dat de organisatie aantoont dat zij voldoende dieren omvat om haar programma tot verbetering van het ras uit te voeren of de instandhouding van het ras te kunnen garanderen, wanneer dat noodzakelijk wordt geacht. In ieder geval toont de organisatie aan dat haar fokkerij- en selectiebeleid is gericht op het mijden van inteelt en dat het percentage inteelttoename lager is dan 1% per generatie. Indien bijzondere omstandigheden daartoe aanleiding geven, kan van dit maximale percentage inteelttoename worden afgeweken.

Zoals het College eerder, in de uitspraak van 1 augustus 2007 (ECLI:NL:CBB:2007:BB3632), heeft geoordeeld vereist de toepassing van de voorwaarde dat een organisatie aantoont dat zij voldoende dieren omvat om haar programma tot rasverbetering of veredeling uit te voeren een, per afzonderlijk geval te verrichten, beoordeling waarbij factoren van verschillende aard een rol kunnen spelen. In dit verband kan worden gedacht aan het historische of economische belang van het ras of aan de positie van het ras in andere landen binnen en buiten de EU. In elk geval gaat het om een, op de concrete omstandigheden van het individuele geval toegespitste, beoordeling waarbij alle van belang zijnde factoren bij de besluitvorming dienen te worden betrokken.

Verweerder heeft de weigering appellante te erkennen als stamboekorganisatie in verband met erkenningsvoorwaarde E uitsluitend gebaseerd op het niet voldoen aan het getalscriterium van 15. In het bestreden besluit of het advies van de Commissie ETP, noch in de door verweerder gegeven toelichting is uiteengezet waarom het met dit aantal hengsten in het specifieke geval van appellante niet mogelijk is haar programma tot rasverbetering of veredeling uit te voeren of om de instandhouding van het ras te garanderen als dat nodig is. Verweerder erkent bovendien dat het om een bijzonder ras gaat en dat uit het door appellante overgelegde PopReport blijkt dat het percentage inteelttoename thans lager is dan 1%, maar niet gebleken is dat verweerder die omstandigheden bij het besluit heeft betrokken. De weigering van de erkenning op grond van erkenningsvoorwaarde E kan daarom niet worden gedragen door de daaraan ten grondslag gelegde motivering, zodat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) .

Zoals volgt uit het vorenstaande is het beroep van appellante gegrond en komt het bestreden besluit voor vernietiging in aanmerking.

Het College kan in dit geval niet zelf in deze zaak voorzien, zoals bedoeld in artikel 8:72, vierde lid, van de Awb nu onder meer de afweging of er sprake is van voldoende dieren om appellantes programma tot verbetering van het ras uit te voeren of de instandhouding van het ras te kunnen garanderen, informatie vergt waarover het College niet beschikt. Verweerder zal met in achtneming van deze uitspraak opnieuw op het bezwaar moeten beslissen. Als alsnog geoordeeld zou worden dat aan de erkenningsvoorwaarden wordt voldaan, zal de vraag of een erkenning op grond van artikel 3, tweede lid alsnog moet worden geweigerd, moeten worden beantwoord naar de stand van zaken op dat moment; niet kan worden volstaan met een verwijzing naar de eerdere – inmiddels gedateerde - adviezen van de Commissie ETP.

Verweerder wordt veroordeeld in de reiskosten die appellante in verband met de behandeling van dit beroep heeft gemaakt. Deze kosten zijn met toepassing van het Besluit proceskosten bestuursrecht, artikel 1, onder c, vastgesteld op € 237,-- (de kosten zijn berekend op basis van openbaar vervoer, tweede klasse).