HvJ EG, 11-07-2006, nr. C-205/03 P

Met haar hogere voorziening verzoekt Federación Española de Empresas de Tecnología Sanitaria (hierna: ‘FENIN’) om vernietiging van het arrest van het Gerecht van eerste aanleg van de Europese Gemeenschappen van 4 maart 2003, FENIN/Commissie (T-319/99, Jurispr. blz. II-357; hierna: ‘bestreden arrest’), houdende verwerping van haar beroep tot nietigverklaring van de beschikking van de Commissie van 26 augustus 1999, waarbij de klacht is afgewezen die zij had ingediend tegen 26 overheidsorganen, waaronder drie ministeries, die instaan voor het beheer van het nationale gezondheidsstelsel (Sistema Nacional de Salud; hierna: ‘SNS’), op grond dat deze organen (hierna: ‘beheersorganen van het SNS’) geen ondernemingen in de zin van artikel 82 EG zijn (hierna: ‘litigieuze beschikking’).

De feiten, zoals zij in het bestreden arrest zijn weergegeven, kunnen worden samengevat als volgt.

FENIN is een vereniging waarbij de meeste leveranciers van medische hulpmiddelen, in het bijzonder medische instrumenten voor ziekenhuizen in Spanje, zijn aangesloten. De leden van deze vereniging verkopen dit materieel met name aan de beheersorganen van het SNS. Met de verkoop van medische hulpmiddelen aan deze organen behalen de bij FENIN aangesloten ondernemingen meer dan 80 % van hun omzet.

In december 1997 heeft FENIN bij de Commissie van de Europese Gemeenschappen een klacht ingediend waarmee zij opkwam tegen het feit dat de beheersorganen van het SNS hun schulden stelselmatig te laat betaalden, wat volgens haar misbruik van een machtspositie in de zin van artikel 82 EG vormt. Zij heeft verklaard dat deze organen hun schulden tegenover haar leden met een gemiddelde vertraging van 300 dagen betaalden, terwijl zij hun schulden tegenover andere leveranciers binnen veel redelijker termijnen betaalden. Deze discriminatie valt volgens FENIN hierdoor te verklaren, dat haar leden op deze organen geen commerciële druk kunnen uitoefenen, omdat deze op de Spaanse markt van de medische hulpmiddelen een machtspositie innemen.

Bij de litigieuze beschikking heeft de Commissie deze klacht afgewezen op grond dat de beheersorganen van het SNS niet als ondernemingen handelen wanneer zij deelnemen aan het beheer van de openbare gezondheidsdienst, en verder dat hun hoedanigheid van koper niet kan worden losgemaakt van het gebruik dat na de aankoop van de medische hulpmiddelen wordt gemaakt. Volgens de Commissie handelen deze organen bijgevolg niet als ondernemingen in de zin van het communautaire mededingingsrecht wanneer zij medische hulpmiddelen kopen, en zijn de artikelen 81 EG en 82 EG op hen niet van toepassing.

Bij verzoekschrift, neergelegd ter griffie van het Gerecht op 10 november 1999, heeft FENIN beroep ingesteld tot nietigverklaring van de litigieuze beschikking.

Tot staving van haar beroep voerde FENIN drie middelen aan: 1) schending van de rechten van de verdediging door de Commissie, 2) onjuiste rechtsopvatting dan wel kennelijk verkeerde beoordeling bij de toepassing van de artikelen 82 EG en 86 EG, 3) ontoereikende motivering en gebrek aan transparantie van de litigieuze beschikking.

Het Gerecht heeft om te beginnen het tweede middel, betreffende de toepassing van de artikelen 82 EG en 86 EG, afgewezen, waar het in punt 40 van het bestreden arrest heeft geoordeeld dat de beheersorganen van het SNS niet als ondernemingen handelen wanneer zij van leden van FENIN medische hulpmiddelen kopen om de aangeslotenen van het SNS gratis gezondheidsdiensten te verstrekken. Volgens het Gerecht volgt deze conclusie uit de in punt 39 van zijn arrest weergegeven situatie, dat het SNS op basis van het solidariteitsbeginsel werkt, aangezien het met sociale en andere bijdragen van de overheid wordt gefinancierd, en het zijn aangeslotenen op basis van een algemene dekking gratis diensten verleent, zodat de beheersorganen van het SNS bij hun beheer van het gezondheidsstelsel niet als ondernemingen handelen.

Het Gerecht heeft in de punten 41 tot en met 44 van het bestreden arrest gepreciseerd, dat het argument dat de Spaanse openbare ziekenhuizen van het SNS, althans in specifieke gevallen, tegen betaling diensten verrichten ten behoeve van personen die niet bij het stelsel zijn aangesloten, in het bijzonder aan buitenlandse toeristen, voor de Commissie niet, en voor het Gerecht eerst in repliek is aangevoerd. Het heeft bijgevolg geoordeeld dat met dit argument geen rekening kon worden gehouden bij de toetsing van de wettigheid van de litigieuze beschikking.

Verder heeft het Gerecht het eerste middel, betreffende schending van de rechten van de verdediging, afgewezen, na in de punten 49 en 50 van het bestreden arrest te hebben vastgesteld, dat de Commissie de bij haar ingediende klacht mocht afwijzen op grond dat de beheersorganen van het SNS niet als ondernemingen in de zin van artikel 82 EG handelen. Het Gerecht heeft geoordeeld dat de Commissie de andere aspecten van verzoeksters klacht dus niet behoeft te onderzoeken.

Wat ten slotte het derde middel betreft, namelijk ontoereikende motivering en gebrek aan transparantie van de litigieuze beschikking, blijkt uit de punten 58 en 59 van het bestreden arrest dat volgens het Gerecht de Commissie een uiteenzetting heeft gegeven van de overwegingen rechtens die in het bestek van deze beschikking van wezenlijk belang zijn. Na in herinnering te hebben gebracht dat de Commissie niet verplicht was haar standpunt te bepalen over alle tot staving van de klacht aangevoerde argumenten, heeft het Gerecht vastgesteld dat deze beschikking niet ontoereikend was gemotiveerd. Wat het gestelde gebrek aan transparantie van deze beschikking betreft, heeft het Gerecht in punt 63 van zijn arrest geoordeeld dat de Commissie de enige verplichting is nagekomen die in casu op haar rustte, te weten FENIN de mogelijkheid bieden om over de aanvankelijke standpuntbepaling van de Commissie schriftelijke opmerkingen in te dienen.

Daar het Gerecht de drie middelen van FENIN tot staving van haar beroep heeft afgewezen, heeft het ook het beroep in zijn geheel verworpen.

Volgens artikel 69, lid 2, eerste alinea, van het Reglement voor de procesvoering, dat ingevolge artikel 118 daarvan van toepassing is op de procedure in hogere voorziening, wordt de in het ongelijk gestelde partij in de kosten verwezen, voorzover dit is gevorderd. Aangezien FENIN ten aanzien van haar middel in het ongelijk is gesteld, moet zij overeenkomstig de vordering van de Commissie in de kosten van deze instantie worden verwezen. Krachtens artikel 69, lid 4, eerste alinea, dragen de lidstaten en de instellingen die in het geding zijn tussengekomen, hun eigen kosten.

Het Hof van Justitie (Grote kamer) verklaart:

ondertekeningen