Hof Arnhem-Leeuwarden, 25-04-2013, nr. 24-000514-12

ingeschreven staand te [woonplaats], [adres],

thans verblijvende in [verblijfplaats].

Het hof zal het vonnis waarvan beroep vernietigen en opnieuw rechtdoen.

Aan verdachte is – na wijziging van de tenlastelegging ter terechtzitting in eerste aanleg – tenlastegelegd dat:

primair:

hij op of omstreeks 10 september 2010 te [plaats], (althans) in de gemeente [gemeente], ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk en met voorbedachten rade, althans opzettelijk een persoon, genaamd [benadeelde] van het leven te beroven, met dat opzet en/of na kalm beraad en rustig overleg, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, met een mes, althans een scherp en/of puntig voorwerp, in de (boven)rug, althans het (boven)lichaam van die [benadeelde] heeft gestoken, en/of (daarbij/daarna) heeft gezegd "We gaan je dood maken. Je gaat het zien, je gaat eraan.", terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

subsidiair:

hij op of omstreeks 10 september 2010 te [plaats], (althans) in de gemeente [gemeente], ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, aan een persoon genaamd [benadeelde], opzettelijk en met voorbedachten rade, althans opzettelijk zwaar lichamelijk letsel toe te brengen, met dat opzet en/of na kalm beraad en rustig overleg, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met dat opzet met een mes, althans een scherp en/of puntig voorwerp, in de (boven)rug, althans het (boven)lichaam van die [benadeelde] heeft gestoken, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Op 21 mei 2012 heeft in de onderhavige zaak een regiezitting plaatsgevonden. De verdediging heeft de stelling betrokken dat er bij het onderzoek door de politie ten onrechte gebruik is gemaakt van een verklaring van een medewerkster van Bureau Jeugdzorg over haar contact met [medeverdachte 1], omdat zij als reclasseringsambtenaar een zwijgplicht zou hebben en door de politie onder druk zou zijn gezet een verklaring af te leggen. De verdediging heeft aangegeven de rechtmatigheid van het politieoptreden op dit punt nader te willen onderzoeken en heeft verzocht de betrokken inspecteur van politie, [inspecteur], en de manager van de betreffende medewerkster van Bureau Jeugdzorg, [manager BJ 1], als getuigen te horen. Het hof heeft deze verzoeken toegewezen en de zaak verwezen naar de rechter-commissaris. Deze getuigen zijn door de rechter-commissaris gehoord. Uit de verklaringen van [inspecteur] en [manager BJ 1] blijkt niet dat de politie enige druk op een (jeugd)reclasseringsmedewerker heeft uitgeoefend om een verklaring af te leggen. [manager BJ 1] heeft verklaard dat een andere manager van Bureau Jeugdzorg, [manager BJ 2], contact heeft onderhouden met de politie.

Op 22 oktober 2012 heeft in de onderhavige zaak een nadere regiezitting plaatsgevonden. De verdediging heeft betoogd dat nader onderzoek naar de precieze gang van zaken nodig was en heeft verzocht de betrokken medewerkster van Bureau Jeugdzorg, [medewerkster BJ], de manager van Bureau Jeugdzorg die contact heeft gehad met de politie, [manager BJ 2], de chef van de CIE, [chef CIE] en [recherchecoördinator], recherchecoördinator districtsrecherche [plaats] te horen. Het hof heeft deze verzoeken toegewezen en de zaak opnieuw verwezen naar de rechter-commissaris. Uit de verhoren van [medewerkster BJ], [manager BJ 2], [chef CIE] en [recherchecoördinator] is niet gebleken van enige druk van de politie op een (jeugd)reclasseringsmedewerker of van enig ander onrechtmatig politieoptreden. Uit het verhoor van [recherchecoördinator] is gebleken dat hij aan de hand van zogeheten journaals een proces-verbaal heeft opgesteld dat relevant was voor het contact tussen de politie en de Jeugdreclassering, terwijl hij ten tijde van het contact nog niet betrokken was bij het onderzoek. [recherchecoördinator] noemt [getuige 1], de toenmalige coördinator van het team Lokaal Ernstige Criminaliteit, als persoon die (nog) meer zou kunnen verklaren over de gang van zaken. Vervolgens heeft de rechter-commissaris contact gezocht met de voorzitter van het gerechtshof met het verzoek om – uit praktisch oogpunt – het dossier onder zich te mogen houden om deze [getuige 1] ook te horen. De voorzitter heeft ingestemd met de door de rechter-commissaris voorgestelde gang van zaken. Hierop is getracht [getuige 1] te horen, maar hij bleek door ziekte (ernstige overspannenheid) niet gehoord te kunnen worden. Omdat het de rechter-commissaris uit telefonisch contact met [getuige 1] was gebleken dat het horen van [getuige 1] volgens diens eigen inschatting niet binnen 2 à 3 maanden mogelijk zou zijn, heeft de rechter-commissaris het dossier retour gezonden aan het hof.

Ter terechtzitting van 11 april 2013 heeft de verdediging het verzoek gedaan [getuige 1] als getuige te horen en de zaak te verwijzen naar de rechter-commissaris.

Het hof ziet zich voor de vraag gesteld of dit verzoek dient te worden toegewezen. Het hof heeft bij de beantwoording van die vraag nauwkeurig gekeken naar de verklaringen die de zes bij het contact tussen Bureau Jeugdzorg en de politie gehoorde getuigen hebben afgelegd, waaronder de betreffende medewerkster van Bureau Jeugdzorg zelf. Daaruit is op geen enkele wijze aannemelijk geworden dat er door de politie ongeoorloofde of ontoelaatbare druk zou zijn uitgeoefend. Van hetgeen door de verdediging naar voren is gebracht is derhalve niets aannemelijk geworden. Tegen de achtergrond van die verklaringen en de verdere inhoud van het dossier acht het hof – nog los gezien van het feit dat de verdachte op geen enkele manier in zijn belangen is geschaad – het niet noodzakelijk om een zevende persoon die over het gebeurde zou kunnen verklaren te horen en wijst het verzoek van de verdediging af.

Medeverdachte [medeverdachte 1] wordt op 25 mei 2011 aangehouden. Hij bekent tegenover de politie diezelfde dag zijn betrokkenheid bij de steekpartij en legt daarover een gedetailleerde verklaring af. Hij verklaart dat hij samen met [medeverdachte 2] en een ander een afspraak had gemaakt met [benadeelde] en met die ander het plan had opgevat om [benadeelde] te vermoorden. De volgende dag trekt [medeverdachte 1] zijn verklaring in. [medeverdachte 1] beroept zich vervolgens op zijn zwijgrecht en stelt dat hij door de politie onder druk is gezet en een briefje kreeg voorgelegd waarop stond wat hij moest verklaren, waarna hij naar huis zou mogen. Ook bij de behandeling in eerste aanleg beroept [medeverdachte 1] zich op zijn zwijgrecht.

Ter terechtzitting in hoger beroep op 11 april 2013 geeft [medeverdachte 1] naar eigen zeggen openheid van zaken. Hij verklaart dat hij wel betrokken is geweest bij het neersteken van [benadeelde], maar dat hij zelf niet heeft gestoken en dat er geen plan was om [benadeelde] te vermoorden. Verdachte [verdachte] was volgens [medeverdachte 1] degene die er die avond - naast [medeverdachte 2] - bij was en [benadeelde] had gestoken. Voorts verklaart [medeverdachte 1] eerder te hebben gelogen over de door de politie uitgeoefende druk. Hij geeft aan dat hij zijn bekennende verklaring op 25 mei 2011 had afgelegd om zichzelf er ‘onderuit te praten’.

[medeverdachte 1] zou dus kennelijk niet naar waarheid hebben verklaard op 25 mei 2011. Dit is ook door de raadsman betoogd en verdient op deze plek een nadere overweging.

Het hof acht de verklaring van [medeverdachte 1] d.d. 25 mei 2011 wél geloofwaardig. Die verklaring is zeer gedetailleerd en vindt ondersteuning in andere verklaringen en bewijsmiddelen, zowel wat betreft aanleiding van de steekpartij als wat betreft chronologie van hetgeen daaraan voorafging. Dat [medeverdachte 1] zichzelf er – naar eigen zeggen – onderuit heeft geprobeerd te praten door zichzelf en anderen te belasten acht het hof volstrekt onaannemelijk omdat hij zich door die verklaring juist níet heeft ontlast. In tegendeel.

Het hof zal de verklaring van 25 mei 2011 dus voor het bewijs bezigen, althans voorzover zoals zij hieronder onder 7 is weergegeven.

Het hof gaat bij de bespreking van de verweren van de verdediging onder 8 en de bewezenverklaring onder 9 uit van de hiernavolgende bewijsmiddelen die – omwille van de leesbaarheid – al op deze plek worden genoemd:

Medeplegen

De raadsman van verdachte heeft betoogd dat er geen bewijs is voor een bewuste en nauwe samenwerking tussen verdachte en [verdachte] en dat verdachte derhalve dient te worden vrijgesproken van het ten laste gelegde.

Voor medeplegen is vereist dat er een bewuste en nauwe samenwerking bestond tussen twee of meer personen tijdens het plegen van het strafbare feit. Uit de onder 7 opgenomen bewijsmiddelen blijkt dat zowel verdachte als [medeverdachte 1] boos waren op [benadeelde] en hem dood wilden maken. Zij zijn samen op zoek gegaan naar [benadeelde] en hebben – na gezamenlijk (en met hulp van [medeverdachte 2]) het telefoonnummer van [benadeelde] te hebben achterhaald – telefonisch (onder een andere naam) een afspraak met hem gemaakt, zogenaamd om wiet van hem te kopen. Verdachte en [medeverdachte 1] zijn vervolgens samen naar de afgesproken plek gereden en zijn samen op [benadeelde] afgegaan, voorzien van een mes. Zij hadden afgesproken van twee kanten naar [benadeelde] toe te lopen. Ter plekke heeft verdachte [benadeelde] gestoken. Het hof is op basis van deze omstandigheden van oordeel dat er een bewuste en nauwe samenwerking bestond tussen verdachte en [medeverdachte 1] . Voorafgaand aan het steekincident is er al overleg geweest tussen verdachte en [medeverdachte 1] en beiden gingen op [benadeelde] af met de intentie hem te doden. Er is derhalve ook geen sprake van een korte tijdspanne tussen besluitvorming en uitvoering, zoals door de raadsman betoogd. Het hof verwerpt het verweer van de verdediging.

Voorbedachten rade

De raadsman heeft betoogd dat er is gehandeld vanuit een plotselinge ogenblikkelijke gemoedsopwelling. De besluitvorming en uitvoering van het delict hebben in een hevige drift plaatsgevonden, aldus de raadsman. Om die reden kan de voorbedachten rade niet bewezen worden verklaard en dient verdachte hiervan te worden vrijgesproken.

Voor een bewezenverklaring van het bestanddeel ‘met voorbedachten rade’ moet komen vast te staan dat de verdachte zich gedurende enige tijd heeft kunnen beraden op het te nemen of het genomen besluit en dat hij niet heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsopwelling, zodat hij de gelegenheid heeft gehad na te denken over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad en zich daarvan rekenschap te geven. Bij de vraag of sprake is van voorbedachte raad gaat het bij uitstek om een weging en waardering van de omstandigheden van het concrete geval door de rechter, waarbij deze het gewicht moet bepalen van de aanwijzingen die voor of tegen het bewezen verklaren van voorbedachte raad pleiten. De vaststelling dat de verdachte voldoende tijd had om zich te beraden op het te nemen of het genomen besluit vormt weliswaar een belangrijke objectieve aanwijzing dat met voorbedachte raad is gehandeld, maar behoeft de rechter niet ervan te weerhouden aan contra-indicaties een zwaarder gewicht toe te kennen. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de omstandigheid dat de besluitvorming en uitvoering in plotselinge hevige drift plaatsvinden, dat slechts sprake is van een korte tijdspanne tussen besluit en uitvoering of dat de gelegenheid tot beraad eerst tijdens de uitvoering van het besluit ontstaat. Zo kunnen bepaalde omstandigheden (of een samenstel daarvan) de rechter uiteindelijk tot het oordeel brengen dat de verdachte in het gegeven geval niet met voorbedachte raad heeft gehandeld.

Uit de onder 7 opgenomen bewijsmiddelen blijkt dat verdachte en [medeverdachte 1] reeds in de auto – toen zij telefonisch contact zochten met [benadeelde] – het plan hadden opgevat om [benadeelde] om het leven te brengen. Door het tijdsverloop tussen het maken van de afspraak en de daadwerkelijke afspraak – waar ongeveer 10 minuten tussen heeft gezeten – bestond er voor verdachte gelegenheid om zich te beraden op het genomen besluit en zich daarvan rekenschap te geven. Derhalve heeft verdachte niet – evenmin als [medeverdachte 1] – gehandeld vanuit een ogenblikkelijke gemoedsopwelling.

Het hof acht het niet aannemelijk geworden dat er ten tijde van het delict door verdachte uit drift zou zijn gehandeld, al dan niet in reactie op een (plotselinge) beweging die [benadeelde] zou hebben gemaakt. Het hof acht de verklaring die medeverdachte [medeverdachte 1] op 25 mei 2011 tegenover de politie over de wijze waarop de confrontatie tussen hem en verdachte enerzijds en aangever anderzijds heeft afgelegd geloofwaardig. [medeverdachte 1] heeft toen niets verklaard over een ‘plotselinge’ beweging door aangever

Het hof ziet geen contra-indicaties voor het bestaan van voorbedachten rade. Er bestond geen korte tijdspanne tussen het genomen besluit om [benadeelde] van het leven te beroven en de uitvoering van dat besluit. Er is niet gehandeld vanuit een plotselinge ogenblikkelijke gemoedsopwelling. In tegendeel. Het betrof juist een weldoordacht plan, waarbij er voorafgaand aan het steekincident sprake was van een nauwgezette planning om de ontmoeting met [benadeelde] op te zetten.

Het hof verwerpt het verweer van de raadsman.

Door de hierboven weergegeven wettige bewijsmiddelen, waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, acht het hof wettig bewezen en heeft het hof de overtuiging gekregen, dat verdachte het primair tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

primair:

hij op 10 september 2010 te [plaats], ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met een ander, opzettelijk en met voorbedachten rade een persoon genaamd [benadeelde] van het leven te beroven, met dat opzet en na kalm beraad en rustig overleg tezamen en in vereniging met een ander, met een mes in de rug van die [benadeelde] heeft gestoken en heeft gezegd "We gaan je dood maken. Je gaat het zien, je gaat eraan.", terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Het primair bewezen verklaarde levert op:

medeplegen van poging tot moord.

Verdachte is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Verdachte heeft zich op 10 september 2010 samen met zijn jongere broer schuldig gemaakt aan een poging tot moord. Hij wilde aangever [benadeelde] van het leven beroven en heeft om die reden samen met [medeverdachte 1] een afspraak met aangever gemaakt, zogenaamd om wiet van hem te kopen. Tijdens die afspraak – in de avonduren en op de openbare weg - is aangever door verdachte met een groot mes dusdanig krachtig in zijn rug gestoken dat het heft afbrak en is hij door de mededader geslagen en geschopt. Het is niet aan de gedragingen van verdachte en zijn mededader te danken dat aangever het er levend vanaf heeft gebracht. Door aldus te handelen heeft verdachte een zeer ernstige inbreuk gemaakt op de lichamelijke integriteit van aangever. Daarbij heeft hij voor gevoelens van onrust en onveiligheid gezorgd in de maatschappij en met name bij degenen die zich bevonden in de nabije omgeving van het incident.

Uit de slachtofferverklaring van [benadeelde] d.d. 28 maart 2013 blijkt dat aangever ten gevolge van het delict nog steeds problemen heeft met zijn ademhaling en het daardoor iedere dag benauwd heeft. Voorts gaat het emotioneel slecht met aangever. Hij is nog steeds in de war en heeft last van zogeheten flashbacks en angst- en paniekaanvallen. Aangever voelt zich sinds de steekpartij onveilig buiten en gaat daarom het liefst zo weinig mogelijk naar buiten. Hij voelt zich somber en verdrietig en vraagt zich – nu iemand heeft geprobeerd hem te vermoorden – af wie er nog om zijn leven geeft.

Het hof slaat bij de strafoplegging voorts acht op het de verdachte betreffende uittreksel justitiële documentatie d.d. 18 maart 2013, waaruit blijkt dat hij eerder onherroepelijk is veroordeeld.

Gelet op voorgaande overwegingen acht het hof – evenals de advocaat-generaal – oplegging van een gevangenisstraf voor de duur van 8 jaren passend en geboden. Een gevangenisstraf van kortere duur is – gelet op de ernst van het bewezenverklaarde feit – niet aan de orde.

Het hof zal teruggave gelasten aan de verdachte van de in beslag genomen zwarte telefoon van het merk Samsung, nu het belang van de strafvordering zich daartegen niet verzet.

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt € 2.111,-. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen. Daarbij heeft de benadeelde partij zich opnieuw gevoegd in het geding in hoger beroep.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is voldoende gebleken dat de benadeelde partij als gevolg van het primair bewezenverklaarde handelen van verdachte rechtstreeks schade heeft geleden tot een bedrag van € 2.111,-. Deze schade is niet inhoudelijk door de verdediging weersproken. Verdachte is hoofdelijk tot vergoeding van die schade en de wettelijke rente gehouden. Derhalve zal de vordering worden toegewezen. Het hof verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten.

Om te bevorderen dat de schade door verdachte wordt vergoed, zal het hof de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht opleggen op de hierna te noemen wijze.

Het hof heeft gelet op de artikelen 36f, 45, 47 en 289 van het Wetboek van Strafrecht.

Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezenverklaarde.

BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het ten primair laste gelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het primair bewezen verklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 8 (acht) jaren.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Gelast de teruggave aan verdachte van het in beslag genomen, nog niet teruggegeven voorwerp, te weten:

zwarte mobiele telefoon van het merk Samsung.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde]

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde] ter zake van het bewezen verklaarde tot het bedrag van € 2.111,00 (tweeduizend honderdelf euro) bestaande uit € 361,00 (driehonderdeenenzestig euro) materiële schade en € 1.750,00 (duizend zevenhonderdvijftig euro) immateriële schade en veroordeelt de verdachte die, evenals zijn mededaders, hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, met dien verstande dat indien en voor zover de een aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan, de een of meer anderen daarvan in zoverre zullen zijn bevrijd, om dit bedrag tegen een behoorlijk bewijs van kwijting te betalen aan de benadeelde partij.

Bepaalt dat voormeld toegewezen bedrag aan materiële en immateriële schadevergoeding vermeerderd wordt met de wettelijke rente vanaf 10 september 2010 tot aan de dag der algehele voldoening.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [benadeelde], een bedrag te betalen van € 2.111,00 (tweeduizend honderdelf euro) bestaande uit € 361,00 (driehonderdeenenzestig euro) materiële schade en € 1.750,00 (duizend zevenhonderdvijftig euro) immateriële schade, bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 31 (eenendertig) dagen hechtenis, met dien verstande dat de toepassing van die hechtenis de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet opheft.

Bepaalt dat de verplichting tot betaling van schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer voor de verdachte komt te vervallen indien en voor zover mededaders hebben voldaan aan de verplichting tot betaling aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer.

Bepaalt dat voormelde betalingsverplichting ter zake van de materiële en immateriële schade vermeerderd wordt met de wettelijke rente vanaf 10 september 2010 tot aan de dag der algehele voldoening.

Bepaalt dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij in zoverre komt te vervallen en andersom dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen.

Bepaalt dat indien en voor zover de mededaders van de verdachte voormeld bedrag hebben betaald, verdachte in zoverre is bevrijd van voornoemde verplichtingen tot betaling aan de benadeelde partij of aan de Staat.

Aldus gewezen door

mr. L.T. Wemes, voorzitter,

mr. H.M.E. Tebbenhoff Rijnenberg en mr. J. Hielkema, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. S.G.H. van Krugten, griffier,

en op 25 april 2013 ter openbare terechtzitting uitgesproken.