Rb. 's-Gravenhage, 18-07-2008, nr. AWB 07/663 OB

Eiseres bezit sportterreinen aan de [locatie A.], de [locatie B.] en de [locatie C.]. Aanvankelijk bevonden zich daar natuurgrasvelden welke vrijgesteld van omzetbelasting werden verhuurd aan respectievelijk een korfbalvereniging, een voetbalvereniging en een handbalvereniging.

Ter zake van de verkrijging van de sportterreinen door eiseres is aan haar geen omzetbelasting in rekening gebracht en is door haar geen omzetbelasting afgetrokken.

In 2003 is in opdracht van eiseres begonnen met het vervangen van de natuurgrasvelden op door kunstgrasvelden (voor wat betreft de voetbal- en korfbalvelden) en door asfaltvelden (voor wat betreft de handbalvelden).

De kunstgrasvelden en de asfaltvelden (hierna gezamenlijk aangeduid als: de kunstvelden) zijn op 29 oktober 2004 in gebruik genomen door de vrijgestelde verhuur daarvan aan de sportverenigingen die eerder de natuurgrasvelden huurden.

Verweerder heeft de ingebruikneming van de kunstvelden aangemerkt als een levering in de zin van artikel 3, eerste lid, letter h, van de Wet op de omzetbelasting 1968 (hierna: Wet OB) en heeft een naheffingsaanslag opgelegd die als volgt is berekend:

aanlegkosten € 1.547.330

kosten personeel € 24.997

grondwaarde € 610.940

totaal € 2.183.267

verschuldigde omzetbelasting € 414.821

Vooraftrek € 293.993

Te betalen € 120.828

(De aanslag is uiteindelijk per abuis € 342 lager opgelegd, te weten € 120.486).

Over de aanslag is € 7.055 aan heffingsrente in rekening gebracht.

In de bezwaarfase heeft eiseres verzocht om vergoeding van de kosten van het bezwaar. Verweerder heeft ter zitting verklaard dat hij per abuis in de uitspraak op bezwaar geen beslissing heeft genomen op dit verzoek en dat recht bestaat op kostenvergoeding overeenkomstig het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht.

De teksten van artikel 5, zevende lid, letter a, van de Zesde Richtlijn en het daarmee corresponderende artikel 3, eerste lid, letter h, van de Wet OB zijn niet identiek. Waar de Zesde Richtlijn spreekt over het voor bedrijfsdoeleinden bestemmen van een in het bedrijf vervaardigd goed, spreekt de nationale wetgeving over het beschikken voor bedrijfsdoeleinden over een in het bedrijf vervaardigd goed. Deze tekstuele verschillen leiden echter niet tot de conclusie dat de nationale wetgeving buiten de grenzen van de richtlijnbepaling komt. Richtlijnconforme uitleg van de wet brengt mee dat onder het tijdstip van bestemmen moet worden verstaan het moment dat daadwerkelijk over het desbetreffende goed wordt beschikt. Pas als het goed daadwerkelijk in gebruik wordt genomen, is immers de bestemming van het goed bekend. Tot die tijd kan hooguit sprake zijn van een voornemen om het goed voor bepaalde doeleinden te bestemmen.

De stelling van eiseres dat geen sprake is van een bestemmingswijziging omdat de grond reeds jaren is bestemd/gebruikt voor bedrijfsdoeleinden treft geen doel, nu het object van de levering niet de grond als zodanig betreft maar het vervaardigde goed (de kunstvelden inclusief de ondergrond).

Naar het oordeel van de rechtbank heeft zich in het voorliggende geval op 29 oktober 2004 met het in gebruik nemen van de kunstvelden, een belaste levering in de zin van artikel 3, eerste lid, letter h, van de Wet OB voorgedaan.

Maatstaf van heffing

In zijn arrest van 11 juni 1997, nr 32 334, BNB 1997/304*, heeft de Hoge Raad geoordeeld dat voor het buiten de maatstaf van heffing blijven van elementen van de kostprijs terzake waarvan geen recht op aftrek is ontstaan, geen steun kan worden gevonden in Wet en Richtlijn. Eiseres stelt zich op het standpunt dat latere jurisprudentie van het Hof vav Justitie tot een ander oordeel moet leiden. Zij beroept zich daarbij in het bijzonder op overweging 90 van het arrest Gemeente Leusden en Holin Groep waarin het Hof van Justitie vaststelt dat de levering in de zin van artikel 5, zevende lid, letter a, van de Zesde Richtlijn en de herziening als bedoeld in artikel 20, tweede lid, van de Zesde Richtlijn twee mechanismen zijn met hetzelfde economische effect, namelijk dat de belastingplichtige wordt gedwongen de bedragen te betalen die overeenkomen met de aftrek waarop hij geen recht had. Naar het oordeel van de rechtbank volgt daaruit niet dat bij de herziening als bedoeld in artikel 5, zevende lid, letter a, van de Richtlijn uitsluitend mag worden gecorrigeerd hetgeen belastingplichtige ten onrechte heeft afgetrokken. Het enkele feit dat eenzelfde economisch effect kan worden onderkend, betekent niet dat niet ook andere gevolgen aan de heffing kunnen zijn verbonden. De rechtbank wijst er daarbij op dat in Leusden en Holin Groep in het bijzonder de vraag aan de orde was of een integratieheffing mogelijk is indien de oorzaak daarvan een wetswijziging is. Dit is een zo specifieke vraag dat aan de overwegingen van het Hof van Justitie niet de algemene betekenis kan worden toegekend die eiseres bepleit.

De overige door eiseres aangehaalde jurisprudentie (Wollny en Kaupunki) leidt evenmin tot het oordeel dat bij de integratieheffing slechts heffing kan plaatsvinden van hetgeen (ten onrechte) is afgetrokken. De zaak Wollny betreft de toepassing van artikel 6, tweede lid, letter a, van de Zesde Richtlijn (het gebruik voor privédoeleinden van een tot het bedrijf behorend goed, wanneer voor dit goed recht op aftrek van voorbelasting is ontstaan) en de zaak Kaupunki betreft de toepassing van artikel 5, zesde lid, van de Zesde Richtlijn (onttrekking van een goed aan een bedrijf voor privédoeleinden). Aangezien beide zaken niet zien op de hier aan de orde zijnde integratieheffing van artikel 5, zevende lid, letter a, van de Zesde Richtlijn kan deze jurisprudentie hier niet rechtstreeks worden toegepast.

De artikelen 5, zesde lid, van de Zesde Richtlijn en 6, tweede lid, letter a, van de Zesde Richtlijn beogen de ondernemer als eindgebruiker in eenzelfde positie te brengen als iedere andere consument die een product aanschaft. Met deze bepalingen wordt beoogd te voorkomen dat de ondernemer-eindgebruiker “omzetbelastingvrij” kan consumeren. Artikel 5, zevende lid, letter a, van de Zesde Richtlijn beoogt de concurrentiepositie tussen ondernemers te neutraliseren door de maatstaf van heffing bij inkoop en vervaardiging gelijk te maken. Gezien dit verschil in doel en strekking tussen deze bepalingen kan de jurisprudentie inzake Wollny en Kaupunki evenmin analoog worden toegepast op de hier aan de orde zijnde integratieheffing.

De toelichting op de Zesde Richtlijn waarop eiseres zich beroept leidt evenmin tot een ander oordeel nu die passage in het bijzonder ziet op onderdeel c van het toen voorgestelde artikel 5, derde lid, van de Zesde Richtlijn met betrekking tot het voor een niet belaste sector bestemmen van goederen waarvoor bij de aanschaf daarvan recht op (gedeeltelijke) aftrek is ontstaan, welke regeling uiteindelijk is opgenomen in artikel 5, zevende lid, letter b, van de Zesde Richtijn. Die toelichting ziet derhalve niet op het bepaalde in artikel 5, zevende lid, letter a, van de Zesde Richtlijn .

Kosten bezwaar

Ingevolge artikel 7:15 van de Awb vergoedt het bestuursorgaan, indien een bezwaar gegrond wordt verklaard, op verzoek de kosten die de belanghebbende redelijkerwijs heeft moeten maken in verband met de behandeling van dat bezwaar. Door in de uitspraak op het bezwaarschrift geen passage op te nemen over de kostenvergoeding, heeft verweerder kennelijk het verzoek om kostenvergoeding afgewezen. Nu aan het bezwaar gedeeltelijk is tegemoet gekomen, is dat onjuist. De rechtbank stelt de kosten van bezwaar overeenkomstig het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht vast op € 322 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift en 1 punt voor het verschijnen op de hoorzitting met een waarde per punt van € 161).