CBb, 21-03-2006, nr. AWB05/68

1. Verboden zijn overeenkomsten tussen ondernemingen, besluiten van ondernemersverenigingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen die er toe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst.

1. (…)

De directeur-generaal kan op aanvraag een ontheffing verlenen van het verbod van artikel 6, eerste lid, (…)

In geval van overtreding van artikel 6, eerste lid, (…) kan de directeur-generaal de natuurlijke persoon of rechtspersoon aan wie een overtreding kan worden toegerekend:

1. (…)’

‘De rechtbank stelt vast dat, met name gelet op hetgeen eiseres ter zitting ter verduidelijking naar voren heeft gebracht, de klacht van eiseres is gericht tegen het onderscheid dat wordt gemaakt tussen gecertificeerde en niet-gecertificeerde installateurs en het daaraan verbinden van consequenties die financieel gevolg hebben. Het onderscheid houdt in dat installaties aangelegd door een gecertificeerd bedrijf niet door het energiebedrijf worden gekeurd en installaties aangelegd door een niet-gecertificeerd bedrijf wel door het energiebedrijf worden gekeurd. Als gevolg van dit onderscheid en het daarvoor in rekening brengen van kosten van de keuring aan de niet-gecertificeerde installateurs, ontstaat een niet gerechtvaardigd onderscheid, welk onderscheid gelet op het in rekening brengen van de kosten bij het niet-gecertificeerd bedrijf concurrentieverstorend werkt.

De rechtbank stelt vervolgens vast dat eiseres als zijnde een erkend, niet-gecertificeerd installatiebedrijf als zodanig ter zake van de REI een objectief bepaalbaar en voldoende actueel belang heeft. Ook staat vast dat eiseres ter zake enig eigen belang heeft. De rechtbank is echter van oordeel dat daarbij geen sprake is van een belang dat zich in rechtens relevante mate onderscheidt van dat van andere erkende, al dan niet gecertificeerde installatiebedrijven. Uit de brief van 17 augustus 1999 van EnergieNed naar aanleiding van de bij brief van 24 juni 1999 door verweerder gestelde vragen blijkt dat per 1 juli 1999 op grond van de REI 6391 installateurs stonden ingeschreven, waarvan 1663 REI-erkende vergunninghouders en 4728 REI-erkende installateurs, waarvan 1015 gecertificeerd. Elk erkend, al dan niet gecertificeerd installatiebedrijf heeft te maken met hetzelfde onderscheid en de daaraan verbonden financiële consequenties. Niet gebleken is dat ten aanzien van eiseres sprake is van zodanig specifieke of bijzondere omstandigheden, dat zij zich op die grond zou onderscheiden van een willekeurige ander erkend, al dan niet gecertificeerd installatiebedrijf.

De rechtbank kan zich niet verenigen met verweerders stelling dat eiseres als concurrent zijnde, ter zake van het besluit op de klacht belanghebbende is. Immers in het onderhavige geval is — feitelijk — (een deel van) de REI, zijnde een regeling van de Vereniging van energiebedrijven, onderwerp van het geschil en eiseres staat niet in een concurrerende positie ten opzichte van deze energiebedrijven. Dit laatste geldt naar het oordeel van de rechtbank overigens ook voor de vraag of eiseres belanghebbende is bij het besluit van 2 augustus 2002 waarbij de door EnergieNed gevraagde ontheffing is geweigerd.

Tenslotte acht de rechtbank van belang dat klachten van niet-belanghebbenden verweerder aanleiding kunnen geven — en in de praktijk ook veelvuldig blijken te geven — tot het ambtshalve instellen van een onderzoek naar de gedraging(en) waarop de klacht betrekking heeft.

De rechtbank vindt ook steun voor haar opvatting in de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese gemeenschappen (onder — thans — artikel 230, vierde alinea, van het EG-Verdrag), inhoudende dat door een ander dan degene op wiens handelen of nalaten een besluit betrekking heeft (doorgaans aangeduid als de geadresseerde van het besluit), beroep kan worden ingesteld indien die ander daardoor rechtstreeks en individueel wordt geraakt, hetgeen het geval is indien het besluit de rechtspositie van de klager beïnvloedt vanuit een zekere bijzondere hoedanigheid of vanuit een feitelijke situatie die hem ten opzichte van ieder ander karakteriseert en hem op soortgelijke wijze individualiseert als de geadresseerde van het besluit (zie bijvoorbeeld zaak 25/62, Plaumann, Jur. 1963, p. 95 en zaak C-50/00 P, Unión de Pequeños Agricultores, Jur. 2002, p. 6677).

Verweerder heeft gelet op het voorgaande eiseres ten onrechte als belanghebbende aangemerkt en derhalve haar bezwaar in strijd met artikel 7:1, eerste lid, van de Awb, in verbinding met artikel 8:1, eerste lid, van de Awb, ten onrechte ontvankelijk geacht.’

‘(…)

Ingeval van concurrentiebelangen wordt spoedig aangenomen dat de benadeelde belanghebbende is (zie Van Wijk/Konijnenbelt hoofdstukken van administratief recht, bladzijde 106) Zie in dit verband ook commentaar ABW, commentaar op artikel 1:2, onderdeel d. Voor zover een bepaald besluit van invloed kan zijn op het concurrentiebelang van een ander wordt deze ander als belanghebbende aangemerkt.

(…)

In dit geval is A van oordeel dat hij, zoals boven gemeld, financieel nadeel lijdt door het ongerechtvaardigde verschil in behandeling tussen gecertificeerden en niet-gecertificeerden. De rechtbank erkent dat dit nadeel er is, maar dat niet gebleken is dat ten aanzien van A sprake is van zodanig specifieke of bijzondere omstandigheden dat zij zich op die grond zou onderscheiden van een willekeurig ander erkend, al dan niet gecertificeerd installatiebedrijf.

(…)

De rechtbank heeft hierbij een onjuiste maatstaf aangelegd. Het criterium heeft wellicht betekenis in gevallen van natuuraantasting zoals hierboven genoemd, maar niet valt in te zien dat hiermee gerechtvaardigd is dat niet-gecertificeeerden een ongunstige concurrentiepositie hebben ten aanzien van gecertificeerden en dat A daardoor rechtstreeks financieel nadeel lijdt. Het feit dat hij financieel nadeel lijdt geeft hem voldoende reëel belang om als belanghebbende te worden aangemerkt.

(…)’