Rb. Zutphen, 16-11-2010, nr. 06/580177-08
ECLI:NL:RBZUT:2010:BO4105
- Instantie
Rechtbank Zutphen
- Datum
16-11-2010
- Zaaknummer
06/580177-08
- LJN
BO4105
- Vakgebied(en)
Strafrecht algemeen (V)
- Brondocumenten en formele relaties
ECLI:NL:RBZUT:2010:BO4105, Uitspraak, Rechtbank Zutphen, 16‑11‑2010; (Eerste aanleg - meervoudig)
Uitspraak 16‑11‑2010
Inhoudsindicatie
Verkrachting. Beroep op psychische overmacht wordt verworpen. De oorzaak voor het agressief gedrag was niet voor 100% of nagenoeg volledig te leggen in het stoppen van het gebruik van het medicijn paroxetine. Het was slechts een van de factoren die (mogelijk) een rol heeft gespeeld bij het plegen van het delict. De rechtbank veroordeelt verdachte tot een gevangenisstraf van 30 maanden waarvan 6 maanden voorwaardelijk.
Partij(en)
RECHTBANK ZUTPHEN
Sector Straf
Meervoudige kamer
Parketnummer: 06/580177-08
Uitspraak d.d.: 16 november 2010
Tegenspraak / dip/oip/oip/oip/oip
VONNIS
in de zaak tegen:
[verdachte],
geboren te [plaats op 1966],
wonende te [plaats],
thans gedetineerd in het huis van bewaring te Zwolle.
Raadsman: mr. P.T. Pel, advocaat te Hattem.
Onderzoek van de zaak
Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van 6 januari 2010, 16 maart 2010, 28 mei 2010, 25 augustus 2010 en 2 november 2010.
De tenlastelegging
Aan verdachte is ten laste gelegd dat:
hij op of omstreeks 07 april 2008 in de gemeente Ermelo en/of de gemeente
Harderwijk,
door geweld of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) en/of bedreiging met geweld of
- (een)
andere feitelijkhe(i)d(en) [slachtoffer] heeft gedwongen tot het
ondergaan van (een) handeling(en) die bestond(en) uit of mede bestond(en) uit
het seksueel binnendringen van het lichaam van die [slachtoffer],
hebbende verdachte:
- -
meermalen, althans eenmaal, de borst(en) van die [slachtoffer] betast en/of (met
- kracht)
haar borst(en) vastgepakt en/of (met kracht) in haar borst(en)
geknepen en/of
- -
meermalen, althans eenmaal, zijn, verdachtes, vingers in de vagina van die
[slachtoffer] gebracht/gestoken/geduwd en/of (vervolgens) zijn, verdachtes,
vinger(s) heen en weer bewogen en/of de vagina, althans de schaamstreek,
van die [slachtoffer] betast en/of
- -
zijn, verdachtes, broek open gedaan, althans uitgetrokken en/of (vervolgens)
een condoom om zijn, verdachtes, penis gedaan
en bestaande dat geweld of die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die bedreiging
met geweld of die andere feitelijkhe(i)d(en) hierin dat verdachte:
- -
die [slachtoffer] heeft vastgepakt en/of (vervolgens) van de fiets heeft
getrokken en/of
- -
die [slachtoffer] aan/bij haar lichaam heeft vastgepakt en/of heeft meegetrokken
en/of op de grond heeft gedrukt, althans heeft vastgehouden en/of
- -
meermalen, althans eenmaal, die [slachtoffer] (met kracht) in het gezicht en/of
- (elders)
op het lichaam heeft geslagen en/of
- -
tegen die [slachtoffer] heeft gezegd:"Hou je mond" en/of "Shut the fuck up",
althans woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
zijn, verdachtes, hand op de mond van die [slachtoffer] heeft gelegd en/of
daarbij tegen die [slachtoffer] heeft gezegd:"Stil zijn, anders ga ik verder met
slaan", althans woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
tegen die [slachtoffer] heeft gezegd: "Ik wil seks met je" en/of "Ik wil dat je
me oraal bevredigd" en/of "Doe mijn penis in je mond" en/of "Put it in your
mouth", althans woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
de trui van die [slachtoffer] (met kracht) naar boven heeft getrokken en/of de
broek van die [slachtoffer] heeft opengemaakt en/of de broek van die [slachtoffer]
(met kracht) naar beneden heeft getrokken en/of de string van die [slachtoffer]
(met kracht) naar beneden heeft getrokken en/of (vervolgens) de string van
die [slachtoffer] (met kracht) kapot heeft gescheurd en/of de bh van die
[slachtoffer] (met kracht) kapot heeft getrokken en/of
- (aldus)
voor die [slachtoffer] een bedreigende situatie heeft doen ontstaan;
art 242 Wetboek van Strafrecht
ALTHANS, dat
hij op of omstreeks 07 april 2008 in de gemeente Ermelo en/of de gemeente
Harderwijk,
ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om door geweld of
- (een)
andere feitelijkhe(i)d(en) en/of bedreiging met geweld of (een) andere
feitelijkhe(i)d(en) [slachtoffer] te dwingen tot het ondergaan van (een)
handeling(en) die bestond(en) uit of mede bestond(en) uit het seksueel
binnendringen van het lichaam van die [slachtoffer],
hebbende verdachte:
- -
die [slachtoffer] vastgepakt en/of (vervolgens) van de fiets getrokken en/of
- -
die [slachtoffer] aan/bij haar lichaam vastgepakt en/of meegetrokken en/of op
de grond gedrukt, althans vastgehouden en/of
- -
meermalen, althans eenmaal, die [slachtoffer] (met kracht) in het gezicht en/of
- (elders)
op het lichaam geslagen en/of
- -
tegen die [slachtoffer] gezegd:"Hou je mond" en/of "Shut the fuck up", althans
woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
zijn, verdachtes, hand op de mond van die [slachtoffer] gelegd en/of daarbij
tegen die [slachtoffer] gezegd:"Stil zijn, anders ga ik verder met slaan",
althans woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
tegen die [slachtoffer] gezegd: "Ik wil seks met je" en/of "Ik wil dat je me
oraal bevredigd" en/of "Doe mijn penis in je mond" en/of "Put it in your
mouth", althans woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
de trui van die [slachtoffer] (met kracht) naar boven getrokken en/of de broek
van die [slachtoffer] opengemaakt en/of de broek van die [slachtoffer] (met kracht)
naar beneden getrokken en/of de string van die [slachtoffer] (met kracht) naar
beneden getrokken en/of (vervolgens) de string van die [slachtoffer] (met
- kracht)
kapot gescheurd en/of de bh van die [slachtoffer] (met kracht) kapot
getrokken en/of
- -
meermalen, althans eenmaal, de borst(en) van die [slachtoffer] betast en/of (met
- kracht)
haar borst(en) vastgepakt en/of (met kracht) in haar borst(en)
geknepen en/of
- -
meermalen, althans eenmaal, zijn, verdachtes, vingers in/tegen de vagina van
die [slachtoffer] gebracht/gestoken/geduwd en/of (vervolgens) zijn, verdachtes,
vinger(s) heen en weer bewogen en/of de vagina, althans de schaamstreek,
van die [slachtoffer] betast en/of
- -
zijn, verdachtes, broek open gedaan, althans uitgetrokken en/of (vervolgens)
een condoom om zijn, verdachtes, penis gedaan,
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
art 242 Wetboek van Strafrecht
art 45 lid 1 Wetboek van Strafrecht
ALTHANS, dat
hij op of omstreeks 07 april 2008 te Ermelo,
door geweld of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) en/of bedreiging met geweld of
- (een)
andere feitelijkhe(i)d(en) [slachtoffer] heeft gedwongen tot het plegen
en/of dulden van een of meer ontuchtige handeling(en), bestaande uit:
- -
het meermalen, althans eenmaal, betasten van de borst(en) van die [slachtoffer]
en/of (met kracht) vastpakken van haar borst(en) en/of (met kracht) in haar
borst(en) knijpen en/of
- -
het meermalen, althans eenmaal, brengen/steken/duwen van zijn, verdachtes
vingers, in/tegen de vagina van die [slachtoffer] en/of (vervolgens) zijn,
verdachtes, vinger(s) heen en weer bewegen en/of het betasten van de vagina,
althans de schaamstreek, van die [slachtoffer] en/of
- -
het open maken, althans uittrekken, van zijn, verdachtes, broek en/of
- (vervolgens)
om doen van een een condoom om zijn, verdachtes, penis
en bestaande dat geweld of die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die bedreiging
met geweld of die andere feitelijkhe(i)d(en) hierin dat verdachte:
- -
die [slachtoffer] heeft vastgepakt en/of (vervolgens) van de fiets heeft
getrokken en/of
- -
die [slachtoffer] aan/bij haar lichaam heeft vastgepakt en/of heeft meegetrokken
en/of op de grond heeft gedrukt, althans heeft vastgehouden en/of
- -
meermalen, althans eenmaal, die [slachtoffer] (met kracht) in het gezicht en/of
- (elders)
op het lichaam heeft geslagen en/of
- -
tegen die [slachtoffer] heeft gezegd:"Hou je mond" en/of "Shut the fuck up",
althans woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
zijn, verdachtes, hand op de mond van die [slachtoffer] heeft gelegd en/of
daarbij tegen die [slachtoffer] heeft gezegd:"Stil zijn, anders ga ik verder met
slaan", althans woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
tegen die [slachtoffer] heeft gezegd: "Ik wil seks met je" en/of "Ik wil dat je
me oraal bevredigd" en/of "Doe mijn penis in je mond" en/of "Put it in your
mouth", althans woorden van gelijke aard of strekking en/of
- -
de trui van die [slachtoffer] (met kracht) naar boven heeft getrokken en/of de
broek van die [slachtoffer] heeft opengemaakt en/of de broek van die [slachtoffer]
(met kracht) naar beneden heeft getrokken en/of de string van die [slachtoffer]
(met kracht) naar beneden heeft getrokken en/of (vervolgens) de string van
die [slachtoffer] (met kracht) kapot heeft gescheurd en/of de bh van die
[slachtoffer] (met kracht) kapot heeft getrokken en/of
- (aldus)
voor die [slachtoffer] een bedreigende situatie heeft doen ontstaan;
art 246 Wetboek van Strafrecht
Taal- en/of schrijffouten
Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten en/of kennelijke omissies voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.
Overwegingen ten aanzien van het bewijs1
Vaststaande feiten / aanleiding van het onderzoek
Op 7 april 2008 omstreeks 2.27 uur hebben twee met noodhulp in het gebied Ermelo/Putten belaste verbalisanten via de meldkamer de opdracht gekregen om naar [adres te plaats] te gaan alwaar een meisje was komen aanlopen dat even daarvoor was overvallen2. Ter plaatse kwam een meisje naar hen toe, naar later bleek het slachtoffer.
In de droge sloot naast het fietspad werden diverse voetsporen aangetroffen die door elkaar heen stonden alsof er een worsteling had plaatsgevonden3. Verder werd een doosje met een verpakte condoom aangetroffen en resten van een lege opengescheurde condoomverpakking. Het doosje en de verpakkingen zijn veiliggesteld en voor onderzoek naar het NFI verzonden4.
Gelet op de te verwachten omvang van het onderzoek en gezien het ernstige karakter van het feit, werd besloten tot de inzet van het Team Grootschalige Opsporing5.
Uit onderzoek door het NFI bleek dat van de condoomverpakking en van het deel van een condoomverpakking een DNA-mengprofiel is verkregen waarin DNA-kenmerken zichtbaar waren van (minimaal) één man en één vrouw6. Het wangslijmvlies van het slachtoffer leverde een match op7. In de DNA-databank werden geen matches gevonden met andere DNA-profielen.
Op 25 juni 2009 is een DNA-profiel van verdachte opgenomen in de Nederlandse DNA-databank voor strafzaken. Daarbij is een match gevonden met het celmateriaal in de bemonstering van de condoomverpakking8. De kans dat een willekeurig gekozen man dit DNA-profiel heeft is minder dan één op één miljard.
Standpunt van het Openbaar Ministerie
De officier van justitie heeft gerekwireerd tot bewezenverklaring van het primair ten laste gelegde.
Standpunt van de verdachte / de verdediging
De raadsman heeft zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.
Beoordeling door de rechtbank
De bewezenverklaring is gebaseerd op de bekennende - en naar oordeel van de rechtbank op het niveau van de relevante bijzonderheden ook - gespecificeerde verklaring van verdachte9, bij de politie en ter terechtzitting afgelegd, en zijn verklaring ter terechtzitting van 2 november 2010, en de aangifte van [slachtoffer]10.
[slachtoffer] heeft onder meer verklaard11, dat een man plotseling vanuit de berm het fietspad op sprong. Hij schreeuwde, ging voor haar staan en greep haar bij het stuur van de fiets vast. De man duwde of trok haar naar de berm van het fietspad. Zij kwam met haar fiets ten val. De man trok haar door de droge sloot tegen de achterliggende wal op. De man sprak Engels tegen haar. Hij heeft haar geslagen, een hand over haar mond gelegd omdat ze bleef schreeuwen en gezegd dat ze stil moest zijn omdat hij haar anders opnieuw zou slaan. De man heeft haar gedeeltelijk van haar boven- en onderkleding ontdaan en daarbij haar onderbroek en bh kapot getrokken. De man heeft haar borsten aangeraakt en haar linkerborst hard vastgepakt. Hij heeft een van zijn vingers in haar vagina gestoken en is een aantal keer heen en weer gegaan. Het slachtoffer bleef tegen hem praten en zei - met de bedoeling hem af te schrikken - dat ze een ziekte had. De man heeft zijn broek open gemaakt en zichzelf vervolgens een condoom omgedaan. Hij wilde dat zij hem pijpte; ze heeft hem weggeduwd. Toen er een auto langzaam in de richting van Ermelo langs reed, heeft ze de man hierop geattendeerd en gezegd dat de auto mogelijk terug zou komen. De man is vervolgens weg gelopen.
Bewezenverklaring
Naar het oordeel van de rechtbank is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het primair ten laste gelegde heeft begaan, te weten dat:
hij op 7 april 2008 in de gemeente Ermelo door geweld of andere feitelijkheden en bedreiging met geweld of andere feitelijkheden [slachtoffer] heeft gedwongen tot het ondergaan van handelingen die mede bestonden uit het seksueel binnendringen van het lichaam van die [slachtoffer],
hebbende verdachte:
- -
de borsten van die [slachtoffer] betast en met kracht haar borst vastgepakt en/of met kracht in
haar borst geknepen en
- -
meermalen zijn, verdachtes, vingers in de vagina van die [slachtoffer] gebracht/gestoken/
geduwd en/of de vagina, althans de schaamstreek, van die [slachtoffer] betast en
- -
zijn, verdachtes, broek open gedaan, althans uitgetrokken en vervolgens een condoom om
zijn, verdachtes, penis gedaan
en bestaande dat geweld of die andere feitelijkheden en die bedreiging met geweld of die andere feitelijkheden hierin dat verdachte:
- -
die [slachtoffer] heeft vastgepakt en vervolgens van de fiets heeft getrokken en
- -
die [slachtoffer] aan/bij haar lichaam heeft vastgepakt en heeft meegetrokken en op de grond
heeft gedrukt, althans heeft vastgehouden en
- -
meermalen die [slachtoffer] met kracht in het gezicht en/of elders op het lichaam heeft geslagen
en
- -
tegen die [slachtoffer] heeft gezegd:"Hou je mond" en/of "Shut the fuck up", althans woorden
van gelijke aard of strekking en
- -
zijn, verdachtes, hand op de mond van die [slachtoffer] heeft gelegd en daarbij tegen die
[slachtoffer] heeft gezegd:"Stil zijn, anders ga ik verder met slaan", althans woorden van
gelijke aard of strekking en
- -
tegen die [slachtoffer] heeft gezegd: "Ik wil seks met je" en/of "Ik wil dat je me oraal
bevredigt" en/of "Doe mijn penis in je mond" en/of "Put it in your mouth", althans woorden
van gelijke aard of strekking en
- -
de trui van die [slachtoffer] (met kracht) naar boven heeft getrokken en de broek van die
[slachtoffer] heeft opengemaakt en de broek van die [slachtoffer] (met kracht) naar beneden heeft
getrokken en de string van die [slachtoffer] met kracht naar beneden heeft getrokken en
vervolgens de string van die [slachtoffer] met kracht kapot heeft gescheurd en de bh van die
[slachtoffer] met kracht kapot heeft getrokken en
aldus voor die [slachtoffer] een bedreigende situatie heeft doen ontstaan.
Vrijspraak van het meer of anders ten laste gelegde
Wat meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor bewezen is verklaard, is naar het oordeel van de rechtbank niet bewezen. De verdachte behoort daarvan te worden vrijgesproken.
Strafbaarheid van het bewezen verklaarde
Het bewezenverklaarde levert op het misdrijf: verkrachting.
Strafbaarheid van de verdachte
Primair heeft de raadsman betoogd dat sprake is geweest van psychische overmacht. Zijn cliënt is kort voor het incident gestopt met het gebruik van Paroxetine. Volgens de deskundige De Ruiter is niet uit te sluiten dat onttrekkingsverschijnselen de oorzaak zijn geweest van het gedrag van zijn cliënt. Door onttrekkingsverschijnselen was zijn wilsvrijheid aangetast, kon hij niet meer handelen overeenkomstig zijn geweten en kon hij geen weerstand bieden aan de dientengevolge opkomende agressie, aldus de raadsman. Zijn cliënt dient daarom te worden ontslagen van alle rechtsvervolging.
De officier van justitie is van mening dat er geen sprake is van psychische overmacht.
Hij heeft hiertoe betoogd dat de oorzaak voor het agressief (seksueel) gedrag niet voor 100% is te leggen in het stoppen van het gebruik van het medicijn seroxat/paroxetine. Niet valt uit te sluiten dat het gedrag van verdachte niets van doen heeft met het stoppen van het gebruik van dat medicijn.
De rechtbank overweegt dat psychische overmacht zich voordoet in die gevallen waarin sprake is van een van buiten komende dwang waartegen weerstand weliswaar niet volkomen onmogelijk is, maar redelijkerwijs niet van iemand kan worden gevergd. De gedraging zelf moet zijn gesteld in een (voor de verdachte) ongewone psychische toestand.
Omtrent de persoon van verdachte is een multidisciplinair onderzoek verricht, waarvan de resultaten zijn neergelegd in een rapport gedateerd 2 februari 2010, opgemaakt door
drs. J.P.M. van der Leeuw, klinisch psycholoog/psychotherapeut, en in een rapport gedateerd 5 februari 2010, opgemaakt door drs. G.T. Gersen, psychiater.
De raadsman heeft verzocht om een contra-expertise, waarna verdachte nogmaals multidisciplinair is onderzocht. De resultaten van dit onderzoek zijn neergelegd in een rapport van drs. R.J.H. Winter, psychiater, gedateerd 21 juni 2010, en een rapport van drs. S. Labrijn, GZ-psycholoog, gedateerd 6 juli 2010.
Uit het rapport van drs. Van der Leeuw komt naar voren dat verdachte lijdt aan een ziekelijke stoornis en een gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens. Er is sprake van een partnerrelatieprobleem, beroepsprobleem en misbruik van alcohol. Differentiaal diagnostisch is alcoholafhankelijkheid te overwegen. De hoofddiagnose is de persoonlijkheidsstoornis NAO met narcistische en antisociale trekken. Ten tijde van het plegen van het ten laste gelegde waren de genoemde ziekelijke stoornis en gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens aanwezig. Van der Leeuw concludeert dat verdachte verminderd toerekeningsvatbaar is te achten.
Drs. Gerssen heeft gerapporteerd dat verdachte lijdt aan een gebrekkige ontwikkeling en een ziekelijke stoornis. Hij heeft een ernstige antisociale persoonlijkheidsstoornis en alcoholproblematiek. Als gevolg van verdachtes antisociale persoonlijkheidsstoornis is er bij hem een basaal gebrek aan achting en moreel besef naar andere personen toe. Zijn gewetensfunctie is lacunair. Hij neigt tot impulsiviteit en agressief gedrag. Onder invloed van alcohol neemt de kans op grensoverschrijdend gedrag verder toe. Het incident kan volgens Gerssen worden beschouwd als een ziekelijke uiting van agressie/wraakneming op zijn mislukte huwelijk. Zijn agressieve houding is slechts gedeeltelijk een uiting van heftige, niet te kanaliseren emoties. Voor een ander deel lijkt er sprake te zijn van instrumentele agressie van berekende koelbloedigheid. De planmatige aanpak bij het plegen van het delict wijst op de ernst van verdachtes persoonlijkheidsstoornis.
Ten tijde van het ten laste gelegde was sprake van een ernstige persoonlijkheidsstoornis. Verdachte was toen onder invloed van alcohol.
Volgens Gerssen is bij verdachte sprake van verminderde toerekeningsvatbaarheid.
Volgens Winter zijn er bij verdachte geen aanwijzingen voor een ziekelijke en/of gebrekkige ontwikkeling van zijn persoonlijkheid. Verdachte voldoet niet aan een aantal criteria voor een persoonlijkheidsstoornis. Ten tijde van het delict speelden het overmatig alcoholgebruik, de combinatie van krenking en uitzichtloosheid in zijn relatie en de onttrekkingsverschijnselen van de Seroxat een rol. Winter adviseert verdachte als enigszins verminderd toerekeningsvatbaar te achten.
Drs. Labrijn heeft geconcludeerd dat sprake is van afhankelijkheid van alcohol in gedwongen remissie. Er zijn narcistische trekken van een persoonlijkheidsstoornis. Ten tijde van het ten laste gelegde was sprake van afhankelijkheid van alcohol, van een aanpassingsstoornis met een gemengde stoornis van emoties en gedrag, en van een partnerrelatieprobleem. De trekken van een persoonlijkheidsstoornis droegen ertoe bij dat een situatie ontstond waarin verdachte langdurig werd blootgesteld aan grote spanning die hij uiteindelijk niet meer kon hanteren. Hij had hooggespannen, irreële verwachtingen van zijn relatie. Hij ervoer zijn seksueel verlangen als vanzelfsprekend en de afwijzende houding van zijn echtgenote als problematisch en krenkend. De krenking riep spanning op. Verdachte decompenseerde met depressieve klachten, waarvoor hij aanvankelijk antidepressiva kreeg voorgeschreven. De depressieve klachten (aanpassingsstoornis) leidden tot meer draaglast (spanning) en prikkelbaarheid. In die zin droegen zowel de narcistische trekken, de aanpassingsstoornis, het alcoholmisbruik en de onttrekking van het voorgeschreven medicijn bij aan de agressieve en seksuele ontremming die leidde tot het ten laste gelegde. Labrijn adviseert verdachte enigszins verminderd toerekeningsvatbaar te achten.
In opdracht van de rechter-commissaris, belast met de behandeling van strafzaken in deze rechtbank, is over de werking van paroxetine op 13 oktober 2010 gerapporteerd door prof.dr. C. de Ruiter, hoogleraar Forensische psychologie, verbonden aan de universiteit van Maastricht. Uit de tijdlijn die De Ruiter heeft gemaakt volgt dat verdachte vanaf ongeveer 4 april 2008 geen paroxetine meer gebruikt. Uit de tijdlijn komt verder naar voren dat verdachte rond Pasen (23 en 24 maart 2008) in een brief heeft aangegeven dat hij overspannen reageert sinds het slikken van de pillen.
Wat betreft de paroxetine heeft zij gerapporteerd dat er geen aanwijzingen zijn dat gebruik van paroxetine leidt tot een verhoogde kans op (seksuele) agressie. Er is veel wetenschappelijk bewijs dat een tekort aan serotonine in het centraal zenuwstelsel samenhangt met een verhoogd risico op (impulsieve) agressie. Paroxetine remt de opname van serotonine in het brein, hetgeen inhoudt dat er meer serotonine beschikbaar is voor de prikkeloverdracht. Experimenteel laboratoriumonderzoek laat zien dat acute toediening van paroxetine leidt tot afname van agressieve responsen. Het staken van de behandeling met paroxetine kan onttrekkingsverschijnselen tot gevolg hebben, aldus De Ruiter. Een veel voorkomend verschijnsel is geïrriteerdheid/agitatie. De verschijnselen ontstaan meestal binnen een week na het staken. Volgens De Ruiter heeft verdachte in die periode een toegenomen boosheid bij zichzelf opgemerkt. Zij concludeert dat het staken van het gebruik van paroxetine derhalve een rol kan hebben gespeeld bij het aan verdachte ten laste gelegde. Hoe groot die rol is, is op basis van de huidige stand van de wetenschap niet te zeggen. De Ruiter acht verder van belang dat alcoholgerelateerde agressie wordt versterkt als er al sprake is van verhoogde agressie als persoonlijkheidstrek. Volgens haar komt uit het psychologisch testonderzoek van collega Labrijn naar voren dat bij verdachte in verhoogde mate sprake is van een vijandige instelling naar de omgeving en dat hij snel geïrriteerd en ongeduldig is. Ook komt een verhoogde impulsiviteit naar voren. Het is volgens De Ruiter derhalve goed mogelijk dat de alcoholintoxicatie in samenhang met de aanwezige kwetsbaarheden in de persoonlijkheid van verdachte de (seksuele) agressie ten tijde van het ten laste gelegde kan verklaren. Hoe groot de rol van de alcohol is geweest, is niet eenduidig vast te stellen.
De rechtbank concludeert naar aanleiding van de genoemde rapporten dat de deskundigen niet eensluidend zijn over de aanwezigheid van een persoonlijkheidsstoornis al is er minstgenomen wel sprake van enige persoonlijkheidsproblematiek. Volgens de deskundigen is sprake van een verminderde toerekeningsvatbaarheid, dan wel een enigszins verminderde toerekeningsvatbaarheid. Uit de rapporten van Labrijn, Winter en De Ruiter komt naar voren dat het stoppen van het gebruik van paroxetine een rol kan hebben gespeeld bij het plegen van het bewezenverklaarde delict. Hoe groot die rol is geweest, is niet vast te stellen. De deskundigen menen dat daarnaast andere oorzaken aanwezig waren.
De rechtbank is met de officier van justitie van oordeel dat de oorzaak voor het agressief (seksueel) gedrag derhalve niet voor 100% of nagenoeg volledig is te leggen in het stoppen van het gebruik van het medicijn paroxetine. Het is immers slechts een van de factoren die (mogelijk) een rol heeft gespeeld bij het plegen van het delict. Daarbij benadrukt de rechtbank dat zowel de deskundige Labrijn als Winter die deze factor (tezamen met andere factoren) mee hebben gewogen komen tot enigszins verminderde toerekeningsvatbaarheid, hetgeen ver verwijderd staat van volledige ontoerekeningsvatbaarheid.
Alles overziend is de rechtbank van oordeel dat zich in dit geval geen situatie heeft voorgedaan die zou kunnen leiden tot een geslaagd beroep op psychische overmacht.
Van verdachte kon in de gegeven omstandigheden wel degelijk worden gevergd dat hij weerstand bood tegen de dwang of drang die uitging van de situatie op die bewuste avond.
Het beroep wordt daarom verworpen.
Verdachte is dan ook strafbaar, zij het dat hij, gelet op de bovengenoemde rapportages, waarvan de rechtbank de conclusies met betrekking tot de toerekeningsvatbaarheid overneemt, (enigszins) verminderd toerekeningsvatbaar kan worden geacht.
Oplegging van straf en/of maatregel
De officier van justitie heeft primair gevorderd dat verdachte wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar met aftrek van de tijd die verdachte in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, en de maatregel van terbeschikkingstelling met dwangverpleging. Subsidiair heeft de officier van justitie gevorderd dat verdachte wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaar met aftrek van de tijd die hij in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht.
De raadsman heeft een onvoorwaardelijke gevangenisstraf bepleit die gelijk is aan het voorarrest en een voorwaardelijk strafgedeelte met als bijzondere voorwaarde dat verdachte zich laat begeleiden door de reclassering en dat hij zich zal laten behandelen ten aanzien van het alcoholmisbruik.
De rechtbank heeft bij de bepaling van de op te leggen straf gelet op de aard en de ernst van hetgeen bewezen is verklaard, de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon en de omstandigheden van de verdachte zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.
Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan verkrachting van een voor hem onbekende jonge vrouw die na een avondje uit, op de fiets op weg naar huis was. Verdachte heeft het meisje met geweld van haar fiets getrokken, haar mishandeld en haar kleding kapot getrokken. Vervolgens heeft hij haar betast en heeft hij zijn vingers in haar vagina gebracht en bewogen. Verdachte is daarbij welbewust en berekenend te werk gegaan. Hij heeft daarover verklaard dat hij handelde zoals hij bij het Corps Commando-troepen had geleerd: maximaal geweld om de vijand te overrompelen. Ter terechtzitting heeft verdachte verklaard dat de plaats delict leek op een militaire hinderlaag. De plek voldeed aan alle eisen, waarna hij met militaire precisie heeft gehandeld, aldus verdachte.
Verdachte heeft, door te handelen als bewezen verklaard, de lichamelijke integriteit van het slachtoffer geschonden en haar een traumatische ervaring bezorgd. Naar de ervaring leert, dragen delicten als het onderhavige bij aan de in de samenleving levende gevoelens van onveiligheid.
De rechtbank heeft verder rekening gehouden met de eerder genoemde rapporten van de deskundigen. Zoals eerder is overwogen, zijn de deskundigen niet eensluidend over de aanwezigheid van een persoonlijkheidsstoornis. Uit de rapporten komt naar het oordeel van de rechtbank in ieder geval naar voren dat sprake is van enige persoonlijkheidsproblematiek, waarvoor verdachte behandeling behoeft.
In de oriëntatiepunten van het LOVS is een gevangenisstraf van twee jaar uitgangspunt voor verkrachting.
De omstandigheden waaronder het bewezenverklaarde feit is gepleegd, hebben naar het oordeel van de rechtbank een strafverhogend effect. De rechtbank neemt in dit verband in aanmerking dat:
- -
het delict midden in de nacht is gepleegd;
- -
verdachte het slachtoffer van haar fiets heeft getrokken;
- -
verdachte fors geweld tegen haar heeft gebruikt;
- -
verdachte haar kleding los heeft gerukt en kapot heeft getrokken;
- -
verdachte hierbij welbewust en berekenend heeft gehandeld.
De rechtbank acht deze omstandigheden dermate ernstig dat een hogere straf dan op basis van het beschreven uitgangspunt van de LOVS-oriëntatipunten gerechtvaardigd is.
De rechtbank houdt bij het opleggen van de straf op de voet van artikel 63 van het Wetboek van Strafrecht in het voordeel van verdachte rekening met de veroordeling van verdachte door de politierechter te Zutphen op 15 december 2008. De rechtbank houdt ook rekening met het feit dat verdachte (enigszins) verminderd toerekeningsvatbaar is te achten.
Alles in aanmerking nemend acht de rechtbank een gevangenisstraf van 30 maanden passend en geboden.
Anders dan de officier van justitie heeft gevorderd zal de rechtbank niet overgaan tot het opleggen van de maatregel tot terbeschikkingstelling met dwangverpleging. Deze kan immers slechts worden opgelegd wanneer bij de verdachte ten tijde van het begaan van het bewezenverklaarde feit een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens bestond. Gelet op het feit dat de deskundigen hierover van mening verschillen - Van der Leeuw en Gerssen komen wel tot die conclusie, Labrijn en Winter daarentegen niet - staat naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende vast dat hiervan bij verdachte sprake was. De rechtbank acht het onder die omstandigheden niet opportuun om verdachte de maatregel tot terbeschikkingstelling met dwangverpleging op te leggen.
Wel zal de rechtbank de gevangenisstraf deels voorwaardelijk opleggen teneinde verdachte ervan te weerhouden opnieuw (soortgelijke) strafbare feiten te plegen. De rechtbank zal voorts de bijzondere voorwaarde stellen, dat verdachte zich zal houden aan de aanwijzingen en voorschriften hem te geven door de reclassering, ook als dat inhoudt dat verdachte meewerkt aan een ambulante behandeling gericht op de preventie van seksuele delicten en een behandeling in het kader van zijn alcoholmisbruik.
Toepasselijke wettelijke voorschriften
Beslissing
De rechtbank:
- *
verklaart bewezen dat verdachte het primair ten laste gelegde heeft begaan;
- *
verklaart niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt verdachte daarvan vrij;
- *
verklaart het bewezenverklaarde strafbaar, kwalificeert dit als: verkrachting;
- *
verklaart verdachte strafbaar;
- *
veroordeelt verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 30 (dertig) maanden;
- *
bepaalt, dat een gedeelte van de gevangenisstraf, groot 6 (zes) maanden niet zal worden ten uitvoer gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten, op grond dat veroordeelde zich vóór het einde van een proeftijd van 2 jaren aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt dan wel de navolgende bijzondere voorwaarde niet heeft nageleefd;
- *
stelt als bijzondere voorwaarde dat veroordeelde zich gedurende de proeftijd zal gedragen naar de aanwijzingen en voorschriften die veroordeelde zullen worden gegeven door of namens de reclassering, zolang deze instelling dit noodzakelijk oordeelt, ook als dit inhoudt dat veroordeelde meewerkt aan een ambulante behandeling gericht op de preventie van seksuele delicten en een behandeling in het kader van zijn alcoholmisbruik. De veroordeelde zal zich dan houden aan regels die hem door of namens de leiding van de instelling waar hij zal worden behandeld zullen worden gegeven;
- *
beveelt, dat de tijd, door veroordeelde vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en voorlopige hechtenis doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht.
Aldus gewezen door mrs. Van der Mei, voorzitter, Van der Hooft en Gilhuis, rechters, in tegenwoordigheid van mr. Althoff, griffier, en uitgesproken op de openbare terechtzitting van 16 november 2010.
Voetnoten:
- 1.
Wanneer hierna verwezen wordt naar dossierpagina's, betreft dit delen van in de wettelijke vorm opgemaakte processen-verbaal, als bijlagen opgenomen bij (stam)proces-verbaal nummer 08-255074, Regiopolitie Noord- en Oost Gelderland, Team recherche Noord-West Veluwe, gesloten en ondertekend op 11 november 2009.
- 2.
Proces-verbaal ambtelijk verslag, p.484
- 3.
Proces-verbaal ambtelijk verslag, p.484
- 4.
Proces-verbaal sporenonderzoek, p.75
- 5.
Stamproces-verbaal, p.009
- 6.
Deskundigenrapport NFI, p.140
- 7.
Deskundigenrapport NFI, p.151/152
- 8.
Deskundigenrapport NFI, p.171
- 9.
Proces-verbaal van verhoor van verdachte [verdachte], p.249-250, 292-296, 306-307
- 10.
Proces-verbaal van aangifte door [slachtoffer], p.510, 512-519
en proces-verbaal van verhoor van aangeefster [slachtoffer], p.553
- 11.
Proces-verbaal van bevindingen, p.489