HvJ EU, 07-04-2022, nr. C-429/20 P

Ter ondersteuning van haar hogere voorziening voert rekwirante twee middelen aan, die samen moeten worden onderzocht en waarmee zij in wezen aanvoert dat het Gerecht blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door te weigeren te erkennen dat zij de hoedanigheid van ‘belanghebbende’ had in de zin van artikel 1, onder h), van verordening 2015/1589, aangezien de ontvankelijkheid van haar beroep afhankelijk is van de erkenning dat zij die hoedanigheid heeft.

Hoewel rekwirante erkent dat het Gerecht in de bestreden beschikking de inhoud van de door haar bij de Commissie ingediende klacht correct heeft weergegeven en de strekking van haar grieven volledig heeft begrepen, met name aangaande het feit dat alleen de HEB-producenten de financiële last moesten dragen in verband met de wegwerking van het tekort op de speciale HEB-rekening, is zij niettemin van mening dat het Gerecht had moeten erkennen dat zij de hoedanigheid van ‘belanghebbende’ had. Zij is in het bijzonder van mening dat het Gerecht het voorwerp van haar grieven weliswaar correct heeft samengevat in punt 10 van de bestreden beschikking, maar dat het in punt 44 van die beschikking heeft nagelaten daar de vereiste conclusies uit te trekken door geen rekening te houden met het feit dat de leveranciers en de HEB-producenten zich in een vergelijkbare situatie bevinden in het kader van het referentiesysteem van de speciale HEB-rekening en het doel van de nieuwe HEB-overeenkomst, namelijk het tekort van die speciale rekening wegwerken. Voorts betoogt rekwirante dat het Gerecht rekening had moeten houden met het feit dat ook de leveranciers gedeeltelijk verantwoordelijk konden worden gehouden voor het bestaan van dit tekort.

Rekwirante betoogt dat indien de leveranciers ook verplicht waren geweest bij te dragen tot het wegwerken van dit tekort, haar vermogenssituatie immers beter zou zijn geweest. Er bestaat een verband tussen enerzijds de vermeende steun die de leveranciers hebben ontvangen door niet te hoeven bijdragen aan het wegwerken van dat tekort, en anderzijds de verlaging van de aan de HEB-producenten zoals rekwirante betaalde feed-in-tarieven, waardoor haar belangen en haar marktpositie zijn aangetast.

In dat opzicht heeft het Gerecht bij zijn onderzoek de regels inzake het bewijs van de hoedanigheid van ‘belanghebbende’ in de zin van artikel 1, onder h), van verordening 2015/1589 geschonden.

In het bijzonder heeft het Gerecht ten onrechte geoordeeld dat rekwirante, om deze hoedanigheid te verkrijgen, de gevolgen van de gestelde steun op haar marktpositie of op haar economische belangen had moeten aantonen. Zo heeft het Hof volgens rekwirante in het arrest van 24 mei 2011, Commissie/Kronoply en Kronotex (C-83/09 P, EU:C:2011:341), de rekwiranten als belanghebbenden aangemerkt, louter op basis van hun argumenten dat niet kon worden uitgesloten dat de in die zaak aan de orde zijnde steun gevolgen heeft gehad voor hun belangen, zonder dat van hen werd geëist dat zij concreet bewijzen dat die mogelijkheid bestond.

Volgens rekwirante kan derhalve niet van haar worden verlangd dat zij bewijst wat de concrete gevolgen van de herziening van de feed-in-tarieven voor de HEB-producenten zouden zijn geweest indien de last om het tekort van de speciale HEB-rekening weg te werken tussen deze producenten en de leveranciers zou zijn verdeeld. Het volstaat om vast te stellen dat niet kan worden uitgesloten dat deze feed-in-tarieven gunstiger zouden kunnen zijn geweest voor de HEB-producenten indien ook de leveranciers aan de financiering van de speciale HEB-rekening hadden moeten bijdragen.

De Commissie is van mening dat dit betoog ongegrond moet worden verklaard.

Vooraf moet eraan worden herinnerd dat artikel 1, onder h), van verordening 2015/1589 het begrip ‘belanghebbende’ definieert als ‘een lidstaat en een persoon, onderneming of ondernemersvereniging waarvan de belangen door de toekenning van steun kunnen worden geraakt, in het bijzonder de begunstigde van de steun, concurrerende ondernemingen en beroepsverenigingen’. Opgemerkt zij dat deze bepaling in de plaats is gekomen van artikel 1, onder h), van verordening (EG) nr. 659/1999 van de Raad van 22 maart 1999 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 93 van het EG-Verdrag (PB 1999, L 83, blz. 1), dat in identieke bewoordingen was geformuleerd. Bijgevolg zijn de in de rechtspraak ontwikkelde beginselen betreffende laatstgenoemde bepaling, waaraan het Gerecht in het bijzonder in punt 31 van de bestreden beschikking heeft herinnerd, van toepassing voor de uitlegging van artikel 1, onder h), van verordening 2015/1589.

Volgens deze bepaling moet onder ‘belanghebbende’ met name worden verstaan iedere persoon, onderneming of ondernemersvereniging waarvan de belangen door de toekenning van steun kunnen worden aangetast, en in het bijzonder de ondernemingen die met de begunstigde van de steun concurreren. Het gaat met andere woorden om een onbepaalde groep adressaten (arrest van 24 mei 2011, Commissie/Kronoply en Kronotex, C-83/09 P, EU:C:2011:341, punt 63 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Bijgevolg sluit deze bepaling niet uit dat een onderneming die niet direct met de begunstigde van de steun concurreert, als belanghebbende kan worden aangemerkt, voor zover zij betoogt dat haar belangen door de steunverlening nadelig kunnen worden beïnvloed. Daartoe is het van belang dat deze onderneming rechtens genoegzaam aantoont dat de steun haar situatie concreet dreigt te beïnvloeden (zie in die zin arrest van 24 mei 2011, Commissie/Kronoply en Kronotex, C-83/09 P, EU:C:2011:341, punten 64 en 65 en aldaar aangehaalde rechtspraak). De aantasting van de belangen van deze onderneming hoeft dus weliswaar enkel potentieel te zijn, maar het risico van een concrete aantasting van die belangen moet wel rechtens genoegzaam kunnen worden aangetoond..

In casu blijkt uit de feitelijke vaststellingen van het Gerecht in de punten 6 tot en met 8 van de bestreden beschikking, die door rekwirante niet worden betwist, dat de nieuwe HEB-overeenkomst, die door de Griekse wetgever is goedgekeurd, tot gevolg heeft dat de aan rekwirante in haar hoedanigheid van HEB-producent betaalde feed-in-tarieven worden verlaagd. Deze overeenkomst beoogt het tekort op de speciale HEB-rekening, die tot doel heeft de activiteiten van de HEB-producenten te financieren, weg te werken.

Volgens rekwirante wordt zij ten onrechte financieel benadeeld doordat de Griekse wetgever heeft verzuimd een bijdrage in te voeren ten laste van de leveranciers, terwijl die volgens rekwirante ten dele verantwoordelijk hadden kunnen worden gehouden voor dit tekort. Rekwirante betoogt immers dat indien de Griekse wetgever de leveranciers had laten bijdragen om dit tekort weg te werken, haar vermogenssituatie gunstiger had kunnen zijn, omdat het dan niet nodig was geweest om de feed-in-tarieven die zij genoot te verlagen. Zij is dus in wezen van mening dat dit verzuim van de Griekse wetgever gevolgen heeft gehad voor haar belangen en dat er dus een verband bestaat tussen de vrijstelling die de leveranciers genieten en de verlaging van deze feed-in-tarieven.

Gelet op die feiten heeft het Gerecht de criteria van de in de punten 34 en 35 van het onderhavige arrest in herinnering gebrachte rechtspraak terecht toegepast door in punt 37 van de bestreden beschikking te preciseren dat rekwirante, om als ‘belanghebbende’ te kunnen worden aangemerkt, had moeten aantonen dat zij in een directe of indirecte concurrentieverhouding stond met de begunstigden van de gestelde steun of had moeten aantonen dat die steun haar situatie concreet dreigde te beïnvloeden.

In de punten 39 tot en met 41 van de bestreden beschikking heeft het Gerecht allereerst vastgesteld dat de leveranciers en de HEB-producenten niet in een concurrentieverhouding stonden, aangezien zij op verschillende niveaus van de elektriciteitsmarkt in Griekenland actief waren.

Vervolgens heeft het Gerecht nagegaan of de gestelde steun een concrete invloed op de situatie van rekwirante had kunnen hebben en of zij een dergelijke potentiële invloed rechtens genoegzaam had aangetoond.

Dienaangaande blijkt uit de bestreden beschikking dat wet 4254/2014 de eerder aan de HEB-producenten verleende steun slechts heeft verminderd, hetgeen de oplossing was die de Griekse wetgever heeft gekozen om het probleem te verhelpen dat de steunregeling voor de HEB-producenten te duur was geworden en moest worden geherfinancierd. In deze context heeft het Gerecht in punt 44 van de bestreden beschikking vastgesteld dat er weliswaar geen twijfel over bestaat dat wet 4254/2014, die voorziet in verlaagde tarieven voor elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen en is vastgesteld om het tekort van de speciale HEB-rekening te verminderen, gevolgen heeft gehad voor de HEB-producenten, maar dat rekwirante er niettemin niet in was geslaagd aan te tonen dat er een verband bestond tussen de verlaagde tarieven voor hernieuwbare energiebronnen en het feit dat- de elektriciteitsleveranciers geen bijdrage betaalden aan de speciale HEB-rekening, en evenmin dat de vermeende steun aan de elektriciteitsleveranciers haar marktpositie of belangen kon hebben aangetast. In het bijzonder heeft rekwirante niet uitgelegd hoe de zogenaamde vrijstelling van de elektriciteitsleveranciers bij wet 4254/2014 van invloed kon zijn op de vaststelling van de nieuwe feed-in-tarieven en de kortingen voor de HEB-producenten, aangezien de aldus doorgevoerde aanpassingen hoofdzakelijk bedoeld waren om een tegenwicht te bieden voor de overcompensatie die eerder aan die producenten was toegekend.

Ten slotte heeft het Gerecht, in het bijzonder gelet op deze laatste feitelijke beoordelingen, in punt 48 van de bestreden beschikking geoordeeld dat rekwirante niet had aangetoond dat zij de hoedanigheid van ‘belanghebbende’ in de zin van artikel 1, onder h), van verordening 2015/1589 had.

Aangezien het Gerecht aldus de in de relevante rechtspraak geformuleerde criteria, die in de punten 34 en 35 van het onderhavige arrest in herinnering zijn gebracht, juist heeft toegepast, kan het Gerecht geen onjuiste rechtsopvatting worden verweten. Gelet op de feitelijke overwegingen in kwestie, die overigens tot de uitsluitende bevoegdheid van het Gerecht behoren, is het relevante criterium waarmee het rekening moest houden, het bestaan van een rechtens genoegzaam aangetoond potentieel causaal verband tussen de gestelde steun en de concrete aantasting van de belangen of de marktpositie van de betrokken onderneming. De vraag of een andere categorie marktdeelnemers eventueel heeft kunnen bijdragen tot het ontstaan van het tekort voor bovengenoemde steunregeling, is daarentegen niet relevant. Ook het feit dat de HEB-producenten en de leveranciers zich mogelijkerwijs in een vergelijkbare situatie bevinden, gelet op de doelstelling om het tekort van de speciale HEB-rekening te verminderen, is niet relevant voor de beoordeling van de hoedanigheid van ‘belanghebbende’ in de zin van artikel 1, onder h), van verordening 2015/1589.

Bijgevolg heeft het Gerecht geen blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door te weigeren te erkennen dat rekwirante de hoedanigheid van ‘belanghebbende’ had in de zin van artikel 1, onder h), van verordening 2015/1589 en door haar beroep derhalve niet-ontvankelijk te verklaren.

Aangezien de twee ter ondersteuning van de hogere voorziening aangevoerde middelen ongegrond zijn, moet deze in haar geheel worden afgewezen.