HvJ EU, 25-07-2018, nr. C-404/17

Het verzoek om een prejudiciële beslissing betreft de uitlegging van artikel 31, lid 8, van richtlijn 2013/32/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende gemeenschappelijke procedures voor de toekenning en intrekking van de internationale bescherming (PB 2013, L 180, blz. 60).

Dit verzoek is ingediend in het kader van een geding tussen A en de Migrationsverket (immigratiedienst, Zweden; hierna: ‘immigratiedienst’) betreffende het besluit van laatstgenoemde om het verzoek van A om toekenning van de vluchtelingenstatus en om een verblijfsvergunning af te wijzen, diens terugkeer naar zijn land van herkomst te bevelen en hem een verbod tot terugkeer naar Zweden op te leggen voor een periode van twee jaar.

Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat A, een Servisch staatsburger, in maart 2017 een verzoek om asiel en om een verblijfsvergunning in Zweden heeft ingediend.

Tot staving van dit verzoek voerde hij aan dat hij tussen 2001 en 2003 slachtoffer was geweest van bedreigingen en geweld door een illegale paramilitaire groepering en dat hij in 2003 aangifte had gedaan tegen deze groepering. Hij maakte melding van het feit dat hij tot in 2012 getuigenbescherming had gekregen door de Servische autoriteiten en door de Missie van de Verenigde Naties voor Interimbestuur in Kosovo (UNMIK), maar dat hij vanwege deze bescherming op verschillende plaatsen in Servië was ondergebracht, onder andere in een gevangenis. Gelet op die omstandigheden wilde hij vanaf 2012 niet langer als getuige worden beschermd en gaf hij er de voorkeur aan toevlucht te zoeken in zijn geboortedorp, ondanks de doodsbedreigingen die hij bleef ontvangen.

De immigratiedienst wees dat verzoek als kennelijk ongegrond af op grond dat volgens de inlichtingen die door de verzoeker zelf waren verstrekt, de Republiek Servië in staat was om hem een doeltreffende bescherming te bieden en dat het voornamelijk aan de autoriteiten van het land van herkomst was om bescherming te verlenen tegen bedreigingen als die waarvan hij meende het slachtoffer te zijn.

Deze afwijzing omvatte tevens een bevel om het grondgebied te verlaten. Dit bevel was onmiddellijk uitvoerbaar omdat gronden voor het verzoek om asiel kennelijk ontbraken en omdat A geen relevante argumenten ter onderbouwing van zijn verzoek om een verblijfsvergunning aanvoerde.

A heeft tegen het besluit van de immigratiedienst beroep ingesteld bij de Förvaltningsrätten i Malmö — Migrationsdomstolen (bestuursrechter in immigratiezaken Malmö, Zweden), die de tenuitvoerlegging van het bevel om het grondgebied te verlaten heeft opgeschort.

Deze rechter vraagt zich af welke uitlegging moet worden gegeven aan artikel 31, lid 8, van richtlijn 2013/32, dat — gelezen in samenhang met artikel 32, lid 2, van dezelfde richtlijn — de lidstaten de mogelijkheid biedt om bepaalde verzoeken als kennelijk ongegrond af te wijzen.

In die omstandigheden heeft de Förvaltningsrätten i Malmö — Migrationsdomstolen de behandeling van de zaak geschorst en het Hof verzocht om een prejudiciële beslissing over de volgende vraag:

Met zijn vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 31, lid 8, onder b), van richtlijn 2013/32, gelezen in samenhang met artikel 32, lid 2, van deze richtlijn, aldus moet worden uitgelegd dat op grond van die bepaling een verzoek om internationale bescherming als kennelijk ongegrond kan worden beschouwd in een situatie als aan de orde in het hoofdgeding, waarin ten eerste uit de informatie over het land van herkomst van de verzoeker blijkt dat hem daar aanvaardbare bescherming kan worden geboden, en ten tweede deze verzoeker informatie heeft verstrekt die ontoereikend is om de toekenning van internationale bescherming te rechtvaardigen, wanneer de lidstaat waar het verzoek is ingediend geen voorschriften ter omzetting van het begrip ‘veilig land van herkomst’ heeft vastgesteld.

Zoals blijkt uit de verwijzingsbeslissing heeft de immigratiedienst in wezen het verzoek van A overeenkomstig het nationale recht waarbij richtlijn 2013/32 is omgezet, als kennelijk ongegrond afgewezen op grond dat in zijn land van herkomst, Servië, was voorzien in doeltreffende bescherming en dat hij niet had aangetoond dat dit land hem geen afdoende bescherming bood tegen de bedreigingen waarvan hij meende het slachtoffer te zijn.

Daardoor heeft de immigratiedienst zijn besluit gebaseerd op een redenering die analoog is aan die welke in de artikelen 36 en 37 van richtlijn 2013/32 wordt gehanteerd voor de behandeling van verzoeken om internationale bescherming die door onderdanen van veilige landen van herkomst zijn ingediend.

Bij deze bepalingen wordt een bijzonder behandelingsregeling ingesteld die berust op een vorm van weerlegbaar vermoeden van afdoende bescherming in het land van herkomst, dat door de verzoeker kan worden weerlegd door dwingende redenen in verband met zijn specifieke omstandigheden aan te voeren.

Wanneer dergelijke dwingende redenen ontbreken kan het verzoek als kennelijk ongegrond worden afgewezen overeenkomstig artikel 31, lid 8, onder b), juncto artikel 32, lid 2, van richtlijn 2013/32, indien de bedoelde situatie — in casu het feit dat de verzoeker afkomstig is uit een veilig land van herkomst — zo in de nationale wetgeving is omschreven.

Eén van de gevolgen voor de betrokkene wiens verzoek om die reden is afgewezen bestaat erin dat, anders dat wat is bepaald in geval van een eenvoudige afwijzing, het mogelijk is dat hem niet wordt toegestaan op het grondgebied van de staat waar hij zijn verzoek heeft ingediend te blijven in afwachting van de uitkomst van zijn rechtsmiddel, zoals blijkt uit artikel 46, leden 5 en 6, van richtlijn 2013/32.

In dit kader dient elke lidstaat de veilige landen van herkomst in de zin van deze wetgeving aan te merken op de in de artikelen 36 en 37 en bijlage I bij richtlijn 2013/32 voorgeschreven wijze, te weten met name de vaststelling, door de nationale wetgever, van een lijst van derde landen volgens de in bijlage I vastgelegde criteria, de vaststelling van verdere toepassingsvoorschriften en -bepalingen, de kennisgeving aan de Commissie van de lijst van veilige landen van herkomst en de periodieke herziening ervan.

De verwijzende rechter merkt dienaangaande op dat op datum van het bestreden besluit in het hoofdgeding, waarop de termijn voor omzetting van de relevante bepalingen van richtlijn 2013/32 was verstreken, het Koninkrijk Zweden geen schikkingen als vermeld in het vorige punt had getroffen en evenmin had bepaald dat het feit dat een persoon afkomstig is uit een veilig land van herkomst tot afwijzing van het verzoek als kennelijk ongegrond in de zin van artikel 32, lid 2, van deze richtlijn kan leiden.

In herinnering dient evenwel te worden gebracht dat overeenkomstig de overwegingen 11 en 12 en artikel 1 van richtlijn 2013/32 het kader voor toekenning van internationale bescherming is gebaseerd op het begrip ‘een eenheidsprocedure voor asiel’ en berust op gemeenschappelijke minimumnormen (zie naar analogie arrest van 31 januari 2013, D. en A., C-175/11, EU:C:2013:45, punt 57).

Een lidstaat kan dus geen gebruik maken van het weerlegbare vermoeden dat is geregeld in de voorschriften van richtlijn 2013/32 betreffende de procedures op basis van het begrip ‘veilig land van herkomst’ zonder die voorschriften volledig te hebben omgezet in de door hem vast te stellen wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen.

Aangaande de door de verwijzende rechter geuite twijfel betreffende de mogelijkheid om op grond van artikel 31, lid 8, van richtlijn 2013/32 een verzoek als kennelijk ongegrond te beschouwen omdat de verklaringen van de verzoeker ontoereikend zijn, zij eraan herinnerd dat bij deze richtlijn richtlijn 2005/85 is herschikt.

Het is juist dat artikel 23, lid 4, onder g), van richtlijn 2005/85 betrekking had op het geval van ‘ontoereikende’ verklaringen van de verzoeker, maar artikel 31, lid 8, onder e), van richtlijn 2013/32, waarbij die bepaling is vervangen, vermeldt dit geval niet meer.

Uit de bewoordingen van artikel 31, lid 8, onder e), van richtlijn 2013/32, gelezen in samenhang met artikel 32, lid 2, van deze richtlijn, volgt dus dat een lidstaat een verzoek om internationale bescherming niet als kennelijk ongegrond kan beschouwen omdat de verklaringen van de verzoeker ontoereikend zijn.

Bijgevolg moet op de prejudiciële vraag worden geantwoord dat artikel 31, lid 8, onder b), van richtlijn 2013/32, gelezen in samenhang met artikel 32, lid 2, van deze richtlijn, aldus moet worden uitgelegd dat op grond van die bepaling een verzoek om internationale bescherming niet als kennelijk ongegrond kan worden beschouwd in een situatie als aan de orde in het hoofdgeding, waarin ten eerste uit de informatie over het land van herkomst van de verzoeker blijkt dat hem daar aanvaardbare bescherming kan worden geboden, en ten tweede deze verzoeker informatie heeft verstrekt die ontoereikend is om de toekenning van internationale bescherming te rechtvaardigen, wanneer de lidstaat waar het verzoek is ingediend geen voorschriften ter omzetting van het begrip ‘veilig land van herkomst’ heeft vastgesteld.

Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de verwijzende rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen. De door anderen wegens indiening van hun opmerkingen bij het Hof gemaakte kosten komen niet voor vergoeding in aanmerking.

Het Hof (Eerste kamer) verklaart voor recht:

Artikel 31, lid 8, onder b), van richtlijn 2013/32/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende gemeenschappelijke procedures voor de toekenning en intrekking van de internationale bescherming, gelezen in samenhang met artikel 32, lid 2, van deze richtlijn, moet aldus worden uitgelegd dat op grond van die bepaling een verzoek om internationale bescherming niet als kennelijk ongegrond kan worden beschouwd in een situatie als aan de orde in het hoofdgeding, waarin ten eerste uit de informatie over het land van herkomst van de verzoeker blijkt dat hem daar aanvaardbare bescherming kan worden geboden, en ten tweede deze verzoeker informatie heeft verstrekt die ontoereikend is om de toekenning van internationale bescherming te rechtvaardigen, wanneer de lidstaat waar het verzoek is ingediend geen voorschriften ter omzetting van het begrip‘veilig land van herkomst’heeft vastgesteld.

ondertekeningen