Rb. Noord-Holland, 11-12-2018, nr. 15/872259-17

Beroep op niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie

Verjaring

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft aangevoerd dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard in de vervolging voor wat betreft de onder 1 impliciet ten laste gelegde doodslag en de onder 2 ten laste gelegde verkrachting, nu het recht tot strafvordering voor deze feiten is verjaard op 9 juni 2012.

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat geen van de ten laste gelegde feiten is verjaard. Daartoe is aangevoerd dat de verjaringstermijn voor wat betreft de aan verdachte ten laste gelegde doodslag en verkrachting weliswaar in beginsel zou verstrijken op 9 juni 2012, maar deze verjaring tijdig is gestuit. Dit is in ieder geval gebeurd op 23 december 2005, toen er in het onderzoek naar de gewelddadige dood van [slachtoffer] tussenkomst is geweest van de rechter-commissaris, die een machtiging heeft verstrekt tot het tappen van telefoonnummers. Op dat moment is in de visie van de officier van justitie een nieuwe verjaringstermijn aangevangen voor de duur van 20 jaar. Voorts heeft de officier van justitie erop gewezen dat het onderzoek naar de dood van [slachtoffer] in de loop der jaren nooit heeft stilgelegen. Op verschillende momenten heeft het Openbaar Ministerie handelingen verricht waaruit blijkt dat nog altijd werd gezocht naar de dader, ten einde deze te kunnen vervolgen. In dat verband zijn door de officier van justitie onder meer deskundigen benoemd ten behoeve van DNA-onderzoek en zijn er opdrachten voor dit onderzoek gegeven op 27 november 2006 en 13 februari 2009. Ook deze handelingen dienen te worden aangemerkt als stuitingshandelingen, waardoor voor zowel de doodslag als de verkrachting een nieuwe verjaringstermijn is aangevangen voor de duur van 20 jaar.

Oordeel van de rechtbank

Ingevolge artikel 70 Sr vervalt het recht tot strafvordering voor onderscheiden categorieën van strafbare feiten door verjaring. Gelet op de inhoud van deze bepaling en de wijzigingen die deze in de loop der tijd heeft ondergaan, geldt in deze zaak dat het recht tot strafvordering voor de onder 1 impliciet subsidiair ten laste gelegde doodslag en de onder 2 ten laste gelegde verkrachting, behoudens stuiting, is verjaard op 9 juni 2012. De rechtbank moet daarom beoordelen of er tijdig een stuitingshandeling heeft plaatsgevonden.

Volgens het bepaalde in artikel 72, eerste lid, Sr wordt een lopende verjaring gestuit door ‘elke daad van vervolging’. Hieronder wordt verstaan iedere formele daad uitgaande van het Openbaar Ministerie of de rechter om in de fase voorafgaand aan de tenuitvoerlegging tot een (uitvoerbare) rechterlijke beslissing te raken. Daden die enkel aan te merken zijn als daden van opsporing kunnen niet gelden als stuitingshandeling.

De officier van justitie heeft naar voren gebracht dat de rechter-commissaris op 23 december 2005 een machtiging bevel tot het opnemen van telecommunicatie (telefoontap) heeft afgegeven in het onderzoek dat destijds nog was gericht tegen een onbekende verdachte (‘N.N.’). Dat er op dat moment nog geen verdenking bestond tegen deze verdachte en er evenmin een andere identiteit van een verdachte bekend was, betekent gelet op de wetsgeschiedenis niet per definitie dat aan deze handeling van de rechter-commissaris geen stuitende werking kan toekomen. Voor de beantwoording van de vraag of daarmee de verjaring is gestuit, is van belang of de machtiging voor de telefoontap op zichzelf als een daad van vervolging kan worden aangemerkt. De rechtbank is van oordeel dat dit niet het geval is nu deze handeling binnen het domein van de opsporing dient te worden geplaatst.

Ambtshalve heeft de rechtbank zich nog de vraag gesteld of de bewuste machtiging door de rechter-commissaris is gegeven binnen het kader van een gerechtelijk vooronderzoek (GVO). Dit aangezien de vordering tot het instellen van een gerechtelijk vooronderzoek, die in dat geval op enig moment aan de machtiging voor de telefoontap vooraf moet zijn gegaan, zonder twijfel is aan te merken als een daad van vervolging. De verjaring zou dan zijn gestuit op het moment dat het Openbaar Ministerie deze vordering tot instellen van het gerechtelijk vooronderzoek heeft gedaan. In het strafdossier bevinden zich echter geen stukken op basis waarvan met zekerheid kan worden vastgesteld of en wanneer een gerechtelijk vooronderzoek is gevorderd.

Ook uit het gegeven dat het onderzoek naar de gewelddadige dood van [slachtoffer] in de loop der jaren nooit heeft stilgelegen, zoals de officier van justitie verder nog heeft aangevoerd, en dat er in 2006 en 2009 door de officier van justitie een deskundigenbenoeming en opdracht tot het verrichten van DNA-onderzoek is gegeven, volgt niet dat de verjaring tijdig is gestuit. Ook deze verrichtingen zijn niet aan te merken als daden van vervolging, zoals bedoeld in artikel 72, eerste lid, Sr.

Nu andere stuitingshandelingen niet door het Openbaar Ministerie zijn aangevoerd en de rechtbank niet zijn gebleken uit het onderzoek, moet worden geconcludeerd dat het recht tot strafvordering voor de onder 1 impliciet subsidiair ten laste gelegde doodslag en de onder 2 ten laste gelegde verkrachting sinds 9 juni 2012 is verjaard. Daarmee is het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk in de vervolging met betrekking tot die feiten.

Dit geldt niet voor de onder 1 primair ten laste gelegde moord en de onder 1 subsidiair ten laste gelegde gekwalificeerde doodslag. Niet ter discussie staat dat ten aanzien van deze delicten geen verjaring heeft plaatsgevonden.

Vormverzuimen

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich, overeenkomstig zijn ter zitting overgelegde pleitnota, op het standpunt gesteld dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk dient te worden verklaard in de strafvervolging. De raadsman meent dat sprake is van onherstelbare vormverzuimen in het voorbereidend onderzoek, waardoor sprake is van dusdanige veronachtzaming van de belangen van verdachte dat van een eerlijk proces niet langer kan worden gesproken. Immers zijn door de jaren heen de nodige zaken kwijtgeraakt en is ook overigens op veel punten zeer onzorgvuldig gehandeld. Deze verzuimen zijn in de pleitnota gespecificeerd onder de letters a t/m j.

De zorgvuldigheid ter zake strekt tot eerbiediging van het recht van de verdachte om dezelfde onderzoeksmogelijkheden als het Openbaar Ministerie te kunnen uitoefenen. Dat is op veel punten onmogelijk gemaakt. De verzuimen maken dat geen sprake meer is van “equality of arms” en vormen een grove schending van de goede procesorde, aldus de raadsman.

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft naar voren gebracht dat in de loop der jaren inderdaad enkele stukken van overtuiging verloren zijn gegaan, echter alle bemonsteringen van de relevante sporen zijn bewaard gebleven voor onderzoek. Volgens de officier van justitie valt niet in te zien waarom het kwijtraken van een paar sporen(dragers), waarvan bovendien niet evident te verwachten valt dat onderzoek daaraan tot geheel andere inzichten zou leiden, maakt dat geen sprake is van een eerlijk proces.

Oordeel van de rechtbank

Onder een vormverzuim in de zin van artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering (Sv) wordt verstaan het niet naleven van strafprocesrechtelijke geschreven en ongeschreven voorschriften. Indien sprake is van een onherstelbaar vormverzuim in het voorbereidend onderzoek in de zin van artikel 359a Sv en de rechtsgevolgen daarvan niet uit de wet blijken, moet de rechter beoordelen of aan dat vormverzuim enig rechtsgevolg dient te worden verbonden en, zo ja, welk rechtsgevolg dan in aanmerking komt.

Niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie in de vervolging komt volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad slechts in uitzonderlijke gevallen in aanmerking. Daarvoor is alleen plaats wanneer het vormverzuim daarin bestaat dat met de opsporing of vervolging belaste ambtenaren ernstig inbreuk hebben gemaakt op beginselen van een behoorlijke procesorde waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan. (ECLI:NL:HR:2004:AM2533).

Bij de beantwoording van de vraag of sprake is van onherstelbare vormverzuimen en of daaraan rechtgevolgen dienen te worden verbonden, stelt de rechtbank het volgende vast.

- Zoekgeraakte stukken van overtuiging

Blijkens het Forensisch Dossier (p. 475 ev.) zijn in de omgeving van de plaats delict onder andere een gipsspoor voorzien van het nummer 18 (in de pleitnota van de raadsman genoemd onder d) en een mintgroen pluisje (f) veilig gesteld. Ook is bij het stoffelijk overschot van [slachtoffer] een zedenset (j) afgenomen. Gebleken is dat dit gipsspoor, het pluisje en de zedenset thans niet meer konden worden aangetroffen. Deze stukken van overtuiging zijn dan ook niet meer beschikbaar voor (nader) onderzoek of tegenonderzoek. Dit leidt tot de conclusie dat sprake is van vormverzuimen die niet meer kunnen worden hersteld.

Bij de vraag of hieraan enig rechtsgevolg moet worden verbonden in de zin van artikel 359a Sv dient rekening te worden gehouden met het belang dat het geschonden voorschrift dient, de ernst van het verzuim en het nadeel dat daardoor wordt veroorzaakt. In dat verband wordt als volgt overwogen.

Hoewel de zedenset niet meer voorhanden is, geldt dat alle voor het onderzoek van belang zijnde resultaten (de bemonsteringen) uit deze set dat wel zijn. Deze bemonsteringen zijn beschikbaar voor nader onderzoek of tegenonderzoek, hetgeen echter door de verdediging niet is verzocht. Niet kan daarom worden gezegd dat verdachte door het kwijtraken van de zedenset in zijn belangen is geschaad. Voorts zijn uit het dossier geen aanwijzingen verkregen dat het gipsspoor en het mintgroene pluisje misdrijf-gerelateerd zijn, zodat verdachte tegen de achtergrond van het dossier ook bij het kwijtraken daarvan niet in zijn belangen is geschaad.

Gelet op het voorgaande zal de rechtbank op dit punt volstaan met de vaststelling dat onherstelbare vormverzuimen zijn begaan en dat aan deze verzuimen geen strafvorderlijke consequenties zullen worden verbonden.

- Niet-verricht onderzoek

De rechtbank is van oordeel dat het niet verrichten van onderzoek op de punten die in de pleitnota van de raadsman zijn weergegeven (letters a, b, c, d, e, f, h en i) geen vormverzuim oplevert. Bij het uitgebreide sporenonderzoek dat destijds op de plaats delict heeft plaatsgevonden is blijkens het Forensisch Dossier een beredeneerde keuze gemaakt voor het bemonsteren en onderzoeken van bepaalde sporen. Niet is gebleken dat bij het maken van deze keuze onzorgvuldig is gehandeld. Het enkele feit dat er niet voor is gekozen om meer of andere sporen te bemonsteren dan wel ander onderzoek te verrichten, maakt niet dat sprake is van een vormverzuim als bedoeld in artikel 359a Sv.

Voorts is de rechtbank niet gebleken dat de verslaglegging van de patholoog (in de pleitnota genoemd onder g) niet voldoet aan de destijds geldende normen, zodat ook op dit punt geen sprake is van een vormverzuim.

Dit verweer van de raadsman wordt in al zijn onderdelen verworpen. Het Openbaar Ministerie is ontvankelijk in de vervolging van verdachte.

Er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging.

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft vrijspraak van de onder 1 primair ten laste gelegde moord gevorderd. Zij acht wel wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan de onder 1 subsidiair ten laste gelegde gekwalificeerde doodslag, alsmede de afzonderlijk onder 2 ten laste gelegde verkrachting.

De officier van justitie heeft hiervoor onder meer gewezen op de wijze waarop [slachtoffer] is aangetroffen in de Noordervaldeursloot te Zaandam. [slachtoffer] is aangetroffen met een aantal zichtbare verwondingen, waarbij de toegebrachte steek- en snijverwondingen in de hals, die de grote halsader en slagader rechts hebben geraakt, haar dood tot gevolg hebben gehad. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat op meerdere plekken in het lichaam van [slachtoffer] (baarmoederhalskanaal, vagina en anus) sperma is aangetroffen. Het DNA-profiel van verdachte matcht met het aangetroffen DNA-profiel van het sperma, hetgeen niet door de verdediging is betwist. De officier van justitie acht het niet waarschijnlijk dat de spermasporen in [slachtoffer] terecht zijn gekomen op een eerder moment dan tijdens hetgeen die avond op de plaats delict heeft plaatsgevonden. Evenmin acht zij aannemelijk dat de sporen daar gekomen zijn op een andere wijze dan door een gedwongen seksuele daad. De spermasporen zijn daarom dadersporen van een verkrachting.

De wijze van aantreffen van het slachtoffer impliceert dat het levensdelict vrij snel op het seksuele delict is gevolgd, in ieder geval dat beide delicten als één samenhangend delict kunnen worden beschouwd. Op grond van het voorgaande kan volgens de officier van justitie niet anders worden geconcludeerd dan dat het zeden- en levensdelict bij elkaar horen, zodat het gevonden sperma ook een daderspoor is van het levensdelict.

Uit het hele sporenbeeld leidt de officier van justitie af dat [slachtoffer] niet vrijwillig met verdachte is meegegaan, dat zij seksueel contact met verdachte onder dwang heeft ondergaan en dat voor, tijdens en/of na deze verkrachting dusdanig geweldig is toegepast dat zij om het leven is gekomen. Voorts leidt de officier van justitie uit de situatie waarin het slachtoffer is aangetroffen, te weten in het water en afgedekt met riet, af dat verdachte, teneinde te voorkomen dat ontdekt zou worden dat hij [slachtoffer] heeft verkracht, haar om het leven heeft gebracht.

De officier van justitie houdt verdachte aan zijn eerste verklaring zoals hij deze bij de politie heeft afgelegd en die hij bij de rechter-commissaris heeft bevestigd, welke verklaring als authentiek dient te worden aangemerkt. Bovendien vindt deze verklaring op bepaalde punten steun in de verklaringen van [getuige 1] en [getuige 2] . De latere verklaring van verdachte, eerst ter terechtzitting van 19 november 2018 afgelegd, dat hij een geheime seksuele relatie met [slachtoffer] heeft gehad in de maanden voor haar dood en in dat kader vrijwillig seksueel contact met haar heeft gehad op 5 of 6 juni 1992, is volgens de officier van justitie volstrekt ongeloofwaardig en wordt op geen enkele wijze ondersteund. Verder is uit de gesprekken die verdachte in de penitentiaire inrichting heeft gevoerd met zijn vrouw en dochters, welke zijn opgenomen, op te maken dat hij van meet af aan bezig is geweest met het verzinnen van leugenachtige scenario’s.

Standpunt van de verdediging

Verdachte heeft ter terechtzitting van 19 november 2018 verklaard dat hij in zijn eerdere verklaringen niet de waarheid heeft gesproken. Voorafgaand aan het eerste verhoor bij de politie heeft verdachte, naar zijn zeggen, van zijn advocaat gehoord dat er een fietser was gezien op de bewuste avond, waarna hij heeft gezegd dat hij dat was. Verdachte stelt dat hij, vanwege schaamte omdat hij destijds net was getrouwd, niet heeft verklaard over de kortstondige seksuele relatie die hij had met [slachtoffer] voorafgaand aan haar dood. Volgens verdachte heeft hij [slachtoffer] in maart of april 1992 in een snackbar in Zaandam leren kennen, waarna hij haar acht of negen keer heeft ontmoet. Bij twee gelegenheden heeft hij seks met haar gehad. Verdachte heeft aangegeven dat er sprake is geweest van vaginale penetratie, waarbij hij is klaargekomen. Er werden door hem geen voorbehoedsmiddelen gebruikt. De omstandigheid dat sperma van hem in [slachtoffer] ’s lichaam is aangetroffen, is te verklaren doordat verdachte op 5 of 6 juni 1992 nog vrijwillige seks met haar heeft gehad.

De raadsman van verdachte heeft integrale vrijspraak bepleit. De eerste verklaring die verdachte bij de politie heeft afgelegd bevat geen bekentenis en overigens ook onvoldoende concrete elementen om te veronderstellen dat deze gaat over een treffen van verdachte en [slachtoffer] bij de Noordervaldeursloot in de nacht van 7 op 8 juni 1992, rond het tijdstip waarop zij om het leven moet zijn gebracht. Deze verklaring kan volgens de raadsman niet als belastend worden beschouwd, nu voor verdachte begrijpelijke redenen bestonden (verwarring, schaamte, angst) om aldus te verklaren. Doordat er in het onderzoek steeds van is uitgegaan dat het aangetroffen spermaspoor een daderspoor betrof, zou verdachte zichzelf ten onrechte op de plaats delict hebben geplaatst als hij in een eerder stadium zou hebben verteld over zijn seksuele contact met haar. Pas toen bleek dat conclusies in het dossier met betrekking tot het aangetroffen sperma – en met name over de vraag hoe lang dat al in het lichaam van [slachtoffer] aanwezig kon zijn geweest – onjuistheden bevatten, werd dit dilemma voor verdachte opgeheven. Eerst toen bestond voor hem de mogelijkheid om naar waarheid te verklaren, zonder zichzelf in een positie te manoeuvreren waaruit zijn daderschap ten onrechte zou kunnen worden gededuceerd.

Het aantreffen van het sperma van verdachte in het lichaam van [slachtoffer] kan aldus worden verklaard door een ontmoeting tussen haar en verdachte op 5 of 6 juni 1992, waarbij vrijwillige seks heeft plaatsgevonden. In combinatie met het feit dat het slachtoffer vermoedelijk ettelijke uren in het water heeft gelegen voordat de bemonstering is gedaan, acht de raadsman het aannemelijk dat het spermaspoor dat aan verdachte wordt toegeschreven, en dat is aangetroffen op en rond de vagina en op de anus nadat het slachtoffer uit het water is gehaald, het resultaat kan zijn van een (vaginale) zaadlozing van verdachte, die heeft plaatsgevonden in de dagen voorafgaand aan het aantreffen van haar lichaam.

Bovendien is enig overig aan verdachte te koppelen technisch bewijs op en rond de plaats delict niet aangetroffen. Daarnaast is sprake van een zo minimaal DNA-spoor dat aanvankelijk niet van een volledig DNA-spoor kon worden gesproken. Ook deze omstandigheden bieden steun aan de lezing van verdachte dat hij niet vlak voor het levensdelict, maar op een eerder moment (in de week daaraan voorafgaand) geslachtsgemeenschap heeft gehad met [slachtoffer] en dat hij zich niet heeft schuldig gemaakt aan het ten laste gelegde.

Op basis van het vorenstaande meent de raadsman dat de verklaring van verdachte omtrent zijn relatie met [slachtoffer] noch vanwege het tijdstip waarop deze is afgelegd, noch vanwege de inhoud van zijn eerdere verklaring, als ongeloofwaardig terzijde kan worden geschoven. Ook de inhoud van de opgenomen gesprekken die verdachte in de penitentiaire inrichting met zijn vrouw en dochters heeft gevoerd (OVC-gesprekken) biedt geen steun aan de stelling dat zijn ter terechtzitting afgelegde verklaring ongeloofwaardig moet worden geacht. Verdachte heeft hierin zelf op geen enkele wijze aangegeven van plan te zijn niet overeenkomstig de waarheid te verklaren.

Oordeel van de rechtbank

Vrijspraak van moord

De rechtbank is, met de officier van justitie en de raadsman, van oordeel dat niet wettig en overtuigend is bewezen hetgeen verdachte onder 1 primair als moord ten laste is gelegd, nu in het dossier geen, althans onvoldoende aanknopingspunten aanwezig zijn voor bewezenverklaring van de voor moord vereiste voorbedachte rade. Niet gebleken is dat sprake is geweest van kalm beraad en rustig overleg Verdachte zal dan ook van de onder 1 primair ten laste gelegde moord worden vrijgesproken.

Redengevende feiten en omstandigheden ten aanzien van gekwalificeerde doodslag1.

De rechtbank komt tot bewezenverklaring van de onder 1 subsidiair ten laste gelegde gekwalificeerde doodslag op grond van het volgende.

Op 8 juni 1992 omstreeks 08.52 uur werd in de Noordervaldeursloot, vlakbij het terras van de St. Jozefkerk gelegen aan de Veldbloemenweg te Zaandam, gemeente Zaanstad, het deels ontblote levenloze lichaam van een onbekend persoon aangetroffen. Het lichaam was enigszins bedekt door het aldaar aanwezige riet. Het bovenlichaam van het slachtoffer was gekleed en zij had sokken aan. Boven de knieën zat een zwarte damesslip. Op het trottoir, links naast de oprit, welke toegang gaf tot de kerk, werd een hoeveelheid bloed waargenomen. Vanaf deze plaats liep een sleepspoor schuin over het aldaar gelegen grasperk tot aan een tegelpad. In de aarde werd een sleepspoor aangetroffen dat leidde naar een achter de bosschage gelegen grasveld. Op diverse plaatsen waren geringe hoeveelheden bloed aanwezig. Vanaf de bosschage was in de richting van het water een sleepspoor zichtbaar, welke eindigde op de wallekant waarna direct in het water een rietkraag stond. Op de plaats waar het slachtoffer in het water had gelegen was het riet in de richting van het water platgedrukt. Op een aantal platgedrukte rietstengels werd bloed aangetroffen. Een zwarte spijkerbroek en een zwarte broeksriem werden afzonderlijk van elkaar in het water aangetroffen.2.Op basis van de gehouden reconstructie van het sleepspoor leek het meest waarschijnlijk dat sprake was van een willoos slachtoffer dat achterwaarts, middels vasthouding onder de oksels was versleept.3.

Het slachtoffer bleek te zijn [slachtoffer] .4.De avond tevoren, op 7 juni 1992, had zij omstreeks 23.55 uur een feestje aan de [adres 2] te Zaandam verlaten.5.

Bij de sectie op haar lichaam werden meerdere letsels geconstateerd, te weten: een oppervlakkige snijverwonding bij de linker mondhoek, een snijverwonding van links in de hals naar rechts verlopend met aan de rechterzijde een steekkanaal dat achterwaarts, buiten- en neerwaarts verliep, een steekverwonding onder de kin waarbij het steekkanaal buiten- en neerwaarts verlopend was, perforaties van de weke delen van de hals, tong, grote halsader en slagader rechts, enkele oppervlakkige krasverwondingen en gebieden van onderhuidse bloedingen.6.Vrijwel al deze letsels zijn bij leven ontstaan.7.De snijverwonding in de hals kan zijn veroorzaakt door zowel een éénzijdig als een tweezijdig scherp snijdend voorwerp. De steekverwonding onder de kin is veroorzaakt door een éénzijdig scherp snijdend voorwerp.8.Verder waren de knieën van het slachtoffer ontveld en waren haar nagels teruggeslagen.9.De letsels ten gevolge van steek- en snijverwondingen in de hals waarbij onder andere de grote halsader en slagader rechts waren geperforeerd, hebben de dood tot gevolg gehad.10.

In de slip van [slachtoffer] werden beschadigingen aangetroffen die goed passen bij het beeld van het kapottrekken daarvan.11.Gezien het feit dat het slipje van [slachtoffer] gedeeltelijk afgestroopt was, werd een oppervlakkig uitstrijkje gemaakt, waarbij een (de rechtbank begrijpt:) spermatozoïde is waargenomen onder een microscoop. De staart was van de kop gescheiden.12.In de preparaten van de uitstrijkjes van het baarmoederhalskanaal en de anus van het slachtoffer werden enkele cellen gezien die een sterke overeenkomst vertoonden met de zogenaamde kop van de spermatozoön en ook de zure fosfatase testen gaven een aanwijzing voor de aanwezigheid van sperma.13.De anus- en vagina-uitstrijkjes van het slachtoffer zijn in 2002 door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) voorzien van de volgende identiteitszegels: [ABU402]#1 voor het restant van het DNA-extract van het anusuitstrijkje, [ABU402]#2 voor het resterende sporenmateriaal van het anusuitstrijkje en [ABU403]#1 en [ABU405]#1 voor het resterende sporenmateriaal van twee van de drie vagina-uitstrijkjes. Van het onderzochte sperma in het anusuitstrijkje [ABU402]#2 is een volledig DNA-profiel verkregen van een onbekend persoon. Van het celmateriaal in het extract van het anusuitstrijkje [ABU402]#1 is een DNA-mengprofiel verkregen waarbij de DNA-kenmerken van het slachtoffer en dezelfde onbekende spermadonor kunnen worden geïdentificeerd.14.De vagina-uitstrijkjes [ABU403]#1 en [ABU405]#1 zijn nader onderzocht. Uit onderzoek aan het celmateriaal van het hierin aangetroffen sperma volgt dat de kans dat het DNA-profiel van een willekeurig gekozen persoon matcht met het DNA-profiel van deze spermasporen kleiner is dan één op één miljard.15.Zowel in de uitstrijkjes die zijn afgenomen in de vagina en baarmoederhals, als in de uitstrijkjes van de anus, is het DNA-profiel van één en dezelfde persoon aangetroffen naast het DNA-profiel van [slachtoffer] zelf. Deze persoon is aangeduid als onbekende man A.16.

In het kader van een grootschalig DNA-verwantschapsonderzoek (GVDO) heeft [broer van verdachte] vrijwillig wangslijm afgestaan. Het celmateriaal is gewaarmerkt onder SIN RABP2016NL. [broer van verdachte] gaf aan dat hij in 1992 op [adres 3] woonde samen met zijn ouders en broer.17.Het Y-chromosomale DNA-profiel van [broer van verdachte] is vergeleken met het Y-chromosomale DNA-profiel van het spoor [ABU402]#2. Zijn Y-chromosomale DNA-profiel matchte op 22 van de 23 vergeleken loci, wat betekent dat een verwantschap in mannelijke lijn tussen hem en de donor van het spoor [ABU402]#2 niet kan worden uitgesloten. Vervolgens is het referentiemonster onderworpen aan autosomaal DNA-onderzoek. De kans dat de persoon onder referentiemonster RABP2016NL en de donor van het spoor [ABU402]#2 volle broers zijn, is 2,8 miljoen keer groter dan wanneer zij niet verwant zijn.18.Onderzoek in de Basisregistratie Personen leverde onder andere op dat [broer van verdachte] een broer heeft die woonachtig is in [plaatsnaam] , genaamd [verdachte] , zijnde verdachte.19.Vervolgens is bij verdachte wangslijm afgenomen onder SIN RABP1650NL.20.Het DNA-profiel van verdachte onder RABP1650NL matcht met het DNA-profiel van het sperma in de bemonstering [ABU402]#2. De kans dat het DNA-profiel van een willekeurig gekozen persoon matcht met het DNA-profiel van het spermaspoor [ABU402]#2 is kleiner dan één op één miljard.21.

Verdachte heeft verklaard dat het klopt dat zijn sperma in het lichaam van [slachtoffer] is aangetroffen.22.Hij fietste ‘s avonds in het donker in de wijk Kogerveld richting zijn huis, toen hij bij de kerk een vrouw zag.23.Verdachte is vervolgens omgekeerd.24.

Bewijsoverwegingen

Spermasporen zijn dadersporen

Gelet op de bewijsmiddelen en het verhandelde ter terechtzitting concludeert de rechtbank dat op verschillende plekken in het lichaam van [slachtoffer] sperma van verdachte is aangetroffen. Dit wordt niet door de verdediging weersproken. De rechtbank dient thans de vraag te beantwoorden of sprake is geweest van verkrachting, ten laste gelegd als onderdeel van gekwalificeerde doodslag, of van vrijwillige seks, zoals verdachte heeft verklaard.

De rechtbank komt op basis van de bewijsmiddelen tot de conclusie dat sprake is geweest van excessief geweld dat op de plaats delict tegen [slachtoffer] is uitgeoefend. Dat zij zich hevig heeft verzet, kan naast het aangetroffen letsel onder meer blijken uit de teruggeslagen nagels van haar vingers. [slachtoffer] is in het water aangetroffen zonder broek en met haar slipje afgestroopt halverwege haar bovenbenen. Dit slipje bevat beschadigingen die passen bij het kapot trekken daarvan. De rechtbank is van oordeel dat deze omstandigheden, in combinatie met de aangetroffen spermasporen op meerdere plaatsen in het lichaam, de conclusie rechtvaardigen dat in de nacht van 7 op 8 juni 1992 seksuele gemeenschap heeft plaatsgevonden met [slachtoffer] nabij de St. Jozefkerk in Zaandam en dat dit niet op vrijwillige basis is gebeurd. De seksuele gemeenschap moet, gelet op het toegepaste geweld, onder dwang hebben plaatsgevonden, zodat sprake is van verkrachting.

De rechtbank stelt vast dat de spermasporen die op meerdere plaatsen in het lichaam van [slachtoffer] zijn aangetroffen toebehoren aan verdachte, terwijl op geen enkele wijze is gebleken van tactische en/of technische aanwijzingen die erop duiden dat een ander persoon de verkrachting heeft gepleegd. De rechtbank is daarom van oordeel dat de spermasporen met betrekking tot deze verkrachting als dadersporen moeten worden aangemerkt.

Het daderspoor in het licht van gekwalificeerde doodslag

Gelet op het totaalbeeld van de plaats delict waarbij op diverse plaatsen bloed afkomstig van [slachtoffer] is aangetroffen en waarbij een sleepspoor met daarin bloed zichtbaar is geweest van de stoep richting het water van de Noordervaldeursloot, alsmede de wijze waarop [slachtoffer] in dit water is aangetroffen, is de rechtbank van oordeel dat moet worden geconcludeerd dat het levensdelict kort op het zedendelict heeft plaatsgevonden. De omstandigheid dat [slachtoffer] is aangetroffen zonder broek aan – welke afzonderlijk in het water is gevonden – met haar slipje afgestroopt tot halverwege haar bovenbenen, duidt er immers op dat [slachtoffer] geen mogelijkheid heeft gehad haar slipje en/of broek weer aan te trekken nadat zij was verkracht. De rechtbank is dan ook van oordeel dat het zeden- en levensdelict bij elkaar horen als een samenhangend complex van handelingen. Dit rechtvaardigt de conclusie dat de aangetroffen spermasporen, toebehorende aan verdachte, eveneens dadersporen zijn met betrekking tot het levensdelict. De conclusie luidt dan ook dat verdachte degene is geweest die [slachtoffer] heeft verkracht en gedood.

Uit de omstandigheid dat hij [slachtoffer] van de stoep naar het water heeft gesleept en haar gedeeltelijk ontklede lichaam grotendeels bedekt onder omgebogen rietstengels heeft achtergelaten, leidt de rechtbank af dat verdachte ontdekking van zijn daad wilde voorkomen. Op grond daarvan komt de rechtbank tot de conclusie dat verdachte [slachtoffer] heeft gedood met het oogmerk om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf straffeloosheid te verzekeren voor de gepleegde verkrachting. Daarmee is sprake van gekwalificeerde doodslag.

Ten overvloede merkt de rechtbank nog op dat de omstandigheid dat het recht tot strafvordering voor de afzonderlijk onder 2 ten laste gelegde verkrachting thans is verjaard niet in de weg staat aan de conclusie dat sprake is gekwalificeerde doodslag, in die zin dat de doodslag – kort gezegd – heeft plaatsgevonden om te zorgen dat de verkrachting ongestraft zou blijven.

Alternatief scenario

Uit het voorgaande volgt reeds dat het alternatieve scenario dat ter terechtzitting door verdachte is geschetst en dat inhoudt dat de aangetroffen spermasporen worden verklaard door een eerder vrijwillig seksueel contact tussen hem en [slachtoffer] , niet door de rechtbank wordt gevolgd. Dit scenario, dat pas naar voren is gebracht toen verdachte reeds bijna een jaar in voorlopige hechtenis verbleef en kennis had genomen van het volledige dossier, acht de rechtbank niet aannemelijk. Hiertoe wordt overwogen dat zijn verhaal op geen enkele wijze verifieerbaar is en dat in het dossier geen aanknopingspunten te vinden zijn voor de door verdachte gestelde relatie. Zo blijkt uit de verhoren van de zussen en vriendinnen van [slachtoffer] dat geen van hen op de hoogte was van het bestaan van een (seksuele) relatie tussen verdachte en [slachtoffer] , terwijl zij allen aangeven dat [slachtoffer] heel open was over haar (seksuele) relaties. Daarnaast geven zij aan dat [slachtoffer] ’s seksuele contacten altijd plaatsvonden binnen een relatie, terwijl haar relatie met [naam] , die enige maanden heeft geduurd, pas twee weken voor haar dood is beëindigd. Ook om deze reden komt het de rechtbank ongeloofwaardig voor dat tussen verdachte en [slachtoffer] in die tijd een (seksuele) relatie heeft bestaan.

Hier komt bij dat uit de OVC-gesprekken, die verdachte met zijn vrouw en dochters heeft gevoerd in de penitentiaire inrichting, blijkt dat is gesproken over de mogelijkheid dat verdachte zou kunnen zeggen “dat een relatie of geslachtsgemeenschap heeft plaatsgevonden, maar dat andere niet”. “Ze had zijn geliefde kunnen zijn”.

De rechtbank zal verdachte dan ook houden aan zijn eerste, bij de politie afgelegde verklaring. In tegenstelling tot de ter terechtzitting van 19 november 2018 afgelegde verklaring vindt deze eerste verklaring van verdachte steun in het dossier. [getuige 1] heeft in de nacht van 7 op 8 juni 1992 omstreeks 00.00 uur een man op een fiets zien rijden over de Veldbloemenweg in de richting van de [adres 2] in Zaandam. Hij heeft hierbij aangegeven dat zijn vrouw dacht dat het, gelet op het silhouet, ging om een Turkse jongeman. Toen zij even later weer keken zagen zij dat de jongeman was gekeerd en weer hun kant was opgereden. Nadat hij bij een boom had stilgestaan, zagen zij hem wegrijden in westelijke richting, zijnde de richting van de St. Jozefkerk. Het voorgaande past in hetgeen verdachte bij zijn eerste verhoor heeft verklaard over zijn gedrag, inhoudende dat hij ’s avonds in het donker in de wijk Kogerveld richting zijn huis fietste, dat hij bij de kerk een vrouw zag en dat hij is omgekeerd. [getuige 2] heeft verklaard zat zij op 7 juni 1992 omstreeks 23.55 uur een meisje, dat voldoet aan het signalement van [slachtoffer] , heeft zien lopen op de [straatnaam] in Zaandam. Uit onderzoeksbevindingen met behulp van het programma Dynacap blijkt dat het mogelijk is geweest dat de personen die door de [getuige 1] en [getuige 2] zijn gezien elkaar hebben ontmoet.

Verder blijkt uit de beelden van het eerste verhoor van verdachte bij de politie van een ontspannen sfeer, waarin verdachte uit eigen initiatief uitvoerig is gaan vertellen. Verdachte heeft tijdens dit verhoor meermalen aangegeven dat hij zich op dat moment “lekker” en relaxt voelt. Verder heeft hij aangeven dat hij zich nooit schuldig heeft gevoeld, omdat het voor hem net een droom lijkt. De overige inhoud van de verklaring van verdachte biedt geen ruimte voor twijfel dat deze ziet op de onderhavige beschuldiging. Zo is hij er onder andere mee geconfronteerd dat zijn DNA-profiel overeenkomt met de in het lichaam van [slachtoffer] aangetroffen sporen. De rechtbank ziet geen aanleiding om vraagtekens te zetten bij de wijze waarop de eerste door verdachte afgelegde verklaring bij de politie tot stand is gekomen.

Onderzoekswensen raadsman

Ter zitting heeft de raadsman de rechtbank verzocht nadere onderzoekswensen in te willigen uitgaande van het gepresenteerde alternatieve scenario.

Nu de rechtbank hiervoor al heeft vastgesteld dat het zedendelict en het levensdelict als samenhangend delict kunnen worden beschouwd en dat de spermasporen als dadersporen kunnen worden aangemerkt terwijl de rechtbank het scenario van verdachte dat hij vrijwillig seks heeft gehad met [slachtoffer] , terzijde heeft geschoven, ziet de rechtbank geen aanleiding voor nader onderzoek voortbordurend op het alternatieve scenario.

Conclusie

Al het voorgaande leidt tot de conclusie dat de onder 1 subsidiair ten laste gelegde gekwalificeerde doodslag wettig en overtuigend bewezen wordt geacht.

Bewezenverklaring

De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte de onder 1 subsidiair ten laste gelegde gekwalificeerde doodslag heeft begaan, met dien verstande dat:

Feit 1:

Subsidiair (gekwalificeerde doodslag)

hij op 8 juni 1992 te Zaandam, gemeente Zaanstad, [slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte opzettelijk meermalen met een scherp voorwerp gesneden en/of gestoken in de hals van die [slachtoffer] , tengevolge waarvan die [slachtoffer] is overleden, welke voren omschreven doodslag werd vergezeld en/of voorafgegaan van enig strafbaar feit, te weten verkrachting, en welke doodslag werd gepleegd met het oogmerk om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf straffeloosheid te verzekeren.

Hetgeen aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hier als bewezen is aangenomen, is niet bewezen. Verdachte moet hiervan worden vrijgesproken.