Rb. Midden-Nederland, 12-06-2013, nr. C-16-337938 - HA RK 13-50

Het verloop van de procedure blijkt uit:

[verzoekster] is op 13 februari 2004 als bestuurder van een personenauto betrokken geraakt bij een aanrijding. [verzoekster] werd, terwijl zij op een kruispunt rechtdoor reed, aangereden door een personenauto die links afsloeg. ASR heeft als WAM verzekeraar de aansprakelijkheid voor dit ongeval erkend.

[verzoekster] werkte als machineoperator bij Media Motion. Haar werkzaamheden bestonden uit het bedienen van de assemblage machine die cd’s inpakte. [verzoekster] heeft zich na het ongeval ziek gemeld bij haar werkgever.

De sector bestuursrecht van de rechtbank ’s-Hertogenbosch heeft in een uitspraak van 27 januari 2011 naar aanleiding van het door [verzoekster] ingestelde beroep tegen een beslissing van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (hierna: Uwv) op grond van de Ziektewet (ZW) onder meer het volgende overwogen. Daarbij wordt [verzoekster] aangeduid als eiseres en het Uwv als verweerder:

“(…)

is op 16 februari 2004 in verband met een verkeersongeval uitgevallen voor haar werk als inpakster voor gemiddeld 40 uur per week. Per einde wachttijd (13 februari 2006) heeft verweerder geweigerd eiseres in aanmerking te brengen voor een uitkering ingevolge de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (Wet WIA) in verband met het ontbreken van medische beperkingen. Bij einde dienstverband op 28 februari 2008 in verband met het faillissement van de werkgever, heeft eiseres zich ziek gemeld met nek- hoofd en armklachten links. Bij besluit van 2 april 2009 heeft verweerder eiseres per 9 april 2009 weer geschikt geacht voor haar verzekerde arbeid. Op 24 juli 2009 heeft eiseres, die op dat moment een uitkering ingevolge de Werkloosheidswet (WW) genoot, zich ziek gemeld in verband met toegenomen psychische klachten.

(…)

[verzoekster] verzoekt de rechtbank bij beschikking te bepalen dat ASR verplicht is:

[verzoekster] legt aan haar verzoek ten grondslag dat gelet op de rapporten van Verhagen en Koerselman, de gezondheidsklachten in juridische zin kunnen worden toegerekend aan het ongeval. Op grond van de beide rapporten in samenhang gezien dient volgens [verzoekster] geconcludeerd te worden, dat zij als gevolg van het ongeval te maken heeft gekregen met een tot nu toe blijvend pijnsyndroom en een tijdelijke psychiatrische aandoening, waardoor zij betaald werk is kwijtgeraakt en gedurende vele perioden een arbeidsongeschiktheidsuitkering heeft ontvangen, afgewisseld met een WW-uitkering.

[verzoekster] vermeldt de volgende schadeposten:

ASR stelt dat geen sprake is van een deelgeschil. Zij stelt daartoe dat het verzoek onder a. geen geschilpunt betreft, aangezien ASR de rapportages van Verhagen en Koerselman reeds als uitgangspunt voor de schadeafwikkeling aanvaardt en dat het verzoek onder b. tot toekenning van een voorschot zich niet leent voor beoordeling in een deelgeschil, omdat daarbij niet op enig punt wordt beslist over de uitgangspunten van de schadevaststelling. Inhoudelijk stelt ASR dat er geen aanleiding is voor toekenning van een voorschot, aangezien er geen schade is aangetoond die uitstijgt boven het al door ASR betaalde bedrag. Uitgaande van enige tijd klachten aansluitend aan het ongeval volstaat volgens ASR hooguit een immateriële schadevergoeding van € 1.500,00. ASR heeft gemotiveerd betwist dat uit de deskundigenrapporten het bestaan van objectiveerbare afwijkingen kan worden afgeleid. ASR betwist de schadepost voor huishoudelijke hulp, aangezien het inschakelen daarvan niet noodzakelijk is en bovendien niet is gebleken van uitgaven op dit punt. Evenmin is er volgens ASR schade vanwege verlies aan verdienvermogen, nu er geen beperkingen bestaan die kunnen leiden tot arbeidsongeschiktheid. ASR stelt in dit verband dat [verzoekster] in 2006 haar werkzaamheden geheel heeft hervat, dat zij haar betaalde werk is kwijtgeraakt als gevolg van het faillissement van haar werkgever en niet vanwege haar arbeidsongeschiktheid. Ter onderbouwing van dit standpunt verwijst ASR naar het oordeel van de rechtbank

’s-Hertogenbosch in de uitspraak van 27 januari 2011. Voorts heeft ASR de door [verzoekster] begrote kosten voor het deelgeschil gemotiveerd betwist.

Partijen zijn het er over eens dat, bij de vaststelling van de door [verzoekster] als gevolg van het ongeval geleden schade, de rapporten van de door de rechtbank benoemde deskundigen Verhagen en Koerselman als uitgangspunt moeten worden genomen. Zoals ASR betoogt zal een toewijzing van de vordering onder a. partijen dan ook niet dichter bij een oplossing van hun geschil brengen. De kern van het geschil betreft echter de vraag of er causaal verband bestaat tussen de door [verzoekster] ervaren gezondheidsklachten en het ongeval en tot welke conclusies op dit punt de uitgebrachte deskundigenrapporten kunnen leiden. Een rechterlijk oordeel daarover kan partijen mogelijk wel een aanknopingpunt bieden om de schade verder buitengerechtelijk af te wikkelen. Gelet op het voorgaande is naar het oordeel van de rechtbank voldaan aan de voorwaarden om het verzoek aan te merken als een deelgeschil.

De gezondheidsklachten

Volgens Verhagen is er bij [verzoekster] sprake van een klachtenpatroon dat het best pas bij een whiplash associated disorder, waarbij differentiaal diagnostisch gedacht kan worden aan posttraumatische hoofd- en nekpijn. Bij de beoordeling zal de rechtbank daarom uitgaan van de diagnose postwhiplashsyndroom. Inherent aan de bij dit syndroom voorkomende klachten is dat ze moeilijk objectiveerbaar zijn omdat veelal een medisch (neurologisch) substraat ontbreekt. Aan het bewijs voor het bestaan van deze klachten kunnen daarom geen al te hoge eisen worden gesteld. Hiervoor is dan ook voldoende dat het bestaan van de - subjectief beleefde - klachten objectief kan worden vastgesteld. Daarvoor dienen de klachten reëel te zijn, dat wil zeggen niet ingebeeld, niet voorgewend en niet overdreven. Indien het bestaan van de klachten is vast komen te staan, kunnen aan het bewijs van het causaal verband tussen de klachten en het ongeval, waarbij een vergelijking dient te worden gemaakt tussen de situatie met ongeval en de situatie zonder ongeval, in de gegeven omstandigheden evenmin al te hoge eisen worden gesteld. Indien voor het ongeval deze gezondheidsklachten niet bestonden, de gezondheidsklachten op zich door het ongeval veroorzaakt kunnen worden en een alternatieve verklaring voor de gezondheidsklachten ontbreekt, zal het bewijs van het oorzakelijk verband daarmee veelal geleverd zijn.

Anders dan [verzoekster] stelt, bieden de rapporten van Verhagen en Koerselman in hun onderlinge samenhang bezien geen aanknopingpunten om te concluderen dat alle door haar gestelde gezondheidsklachten - door [verzoekster] aangeduid als een blijvend pijnsyndroom en een tijdelijke psychiatrische aandoening - in causaal verband staan met het ongeval.

Verhagen heeft in zijn rapport een beschrijving gegeven van de klachten die [verzoekster] naar haar zeggen ondervindt en heeft op grond daarvan en zijn eigen onderzoek de differentiaal diagnose posttraumatische hoofdpijn- en nekklachten gesteld. Het hiervoor in 4.2 weergegeven toetsingskader in aanmerking genomen, kan naar het oordeel van de rechtbank - ondanks het ontbreken van neurologisch substraat - causaal verband worden aangenomen tussen de door Verhagen in zijn diagnose genoemde hoofdpijn- en nekklachten en het ongeval. Verhagen vermeldt dat er bij onderzoek “milde tendyogeen bepaalde afwijkende bevindingen aan de nek worden gedaan”. Verder vermeldt Verhagen dat uit het medisch dossier blijkt dat ook eerder hypertonie en drukpijn in de nekmusculatuur werd beschreven. Voorts acht Verhagen het niet aannemelijk dat [verzoekster] dergelijke klachten zou hebben ontwikkeld indien het ongeval zich niet had voorgedaan. Volgens Verhagen bestaat er consistentie in die zin dat er samenhang is tussen het verhaal van [verzoekster] zelf, de feiten zoals deze uit het medisch dossier naar voren komen en zijn eigen bevindingen bij het medisch onderzoek.

Het rapport van Verhagen biedt echter geen aanknopingspunten om te kunnen concluderen dat de ernst van de nek- en hoofdpijnklachten zoals [verzoekster] die aangeeft (bij Koerselman heeft zij vermeld dat de pijn soms zo ondragelijk is dat zij er ’s nachts schreeuwend van wakker wordt), reëel is of dat er sprake is van een causaal verband tussen het ongeval en de toename van de door [verzoekster] gestelde nekklachten in 2007/2008. Verhagen heeft zich daarover niet uitgelaten. Evenmin blijkt dat de behandelaars zich expliciet hebben uitgelaten over de aard van de door [verzoekster] geuite klachten en (de mate waarin) zij deze reëel achten. Het ligt ook niet in de rede dat behandelaars zich daarover uitlaten. In dit verband is het opmerkelijk dat de behandelend psychiater Güzelcan vermeldt dat [verzoekster] “niet gemotiveerd is voor psychotherapeutische behandeling voor deze pijnklachten”. Koerselman vermeldt in zijn rapport wel expliciet dat consistentie aan het klachtverhaal van [verzoekster] ontbreekt. Een dergelijke gevolgtrekking die is gebaseerd op gedragingen van de betrokkene ligt ook meer op het vakgebied van de psychiater dan op dat van de neuroloog.

Anders dat [verzoekster] stelt doet Koerselman deze mededeling niet uitsluitend ten behoeve van een psychiatrische diagnose. Koerselman baseert zich op zijn observaties in het kader van het psychiatrisch onderzoek waarbij hij vermeldt dat [verzoekster] een levendige mimiek en psychomotoriek heeft, dat bij de spontane bewegelijkheid van nek en schouders hem geen bijzonderheden opvallen en dat hij geen “pijngedrag” ziet. Ook het antwoord van vraag 1 onder e beantwoordt Koerselman in algemene termen dat het klachtverhaal niet voldoet aan de criteria van plausibiliteit en consistentie.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat uit de rapporten van de deskundigen kan worden afgeleid dat er causaal verband kan worden aangenomen tussen het ongeval en de door Verhagen gediagnosticeerde posttraumatische hoofd- en nekpijn, maar dat, getoetst aan het hiervoor in 4.2 geformuleerde criterium, de mate waarin [verzoekster] stelt deze klachten te ervaren niet objectief kan worden vastgesteld.

Uit het rapport van Verhagen blijkt niet van het bestaan van cognitieve beperkingen, zoals door [verzoekster] gesteld. Verhagen concludeert dat [verzoekster] op de MMSE (Mini Mental State Examination) 29 uit 29 scoort en hij vermeldt dat oriënterend neuropsychologisch onderzoek geen afwijkingen liet zien. Volgens hem zijn ook in het verleden geen afwijkingen gedocumenteerd. Ook Koerselman vermeldt dat hij bij onderzoek geen tekortkomingen opmerkt. Hij constateert dat zij juist uitstekend kan terugkomen op passages in het gesprek die ze laten nog een wil toelichten.

Op grond van de rapportage Koerselman kan niet anders worden geconcludeerd dan dat bij [verzoekster] geen sprake is van een psychiatrische ziekte en dat dit ook niet tijdelijk het geval is geweest. Naar het oordeel van de rechtbank heeft Koerselman voldoende gemotiveerd waarom hij tot een andere conclusie is gekomen dan de behandelaars. Daar komt nog bij dat ook de behandelaars niet tot eensluidende diagnosen zijn gekomen.

De gevorderde schade

Gelet op hetgeen hiervoor in 4.6 tot en met 4.8 is overwogen heeft als uitgangspunt te gelden dat [verzoekster] als gevolg van het ongeval hoofd- en nekpijn ervaart. ASR is slechts aansprakelijk voor de door [verzoekster] onder 3.3 vermelde schade indien vast komt te staan dat zij vanwege deze klachten beperkingen ondervindt als gevolg waarvan zij duurzaam niet meer in staat is tot het verrichten van betaalde arbeid (al dan niet als inpakster) en/of niet meer in staat is haar huishoudelijke taken te verrichten. Op [verzoekster] rust de bewijslast daarvan. De ter beschikking staande gegevens bieden echter geen aanknopingspunten voor de conclusie van [verzoekster] dat zij als gevolg van het haar overkomen ongeval niet meer in staat is betaalde arbeid te verrichten. Daartoe is het volgende overwogen.

Na een ziekteperiode van 16 februari 2004 tot 13 februari 2006 werd [verzoekster] vanwege het ontbreken van medische beperkingen, op grond van de WIA in staat geacht haar werk als inpakster te verrichten. Onbetwist is gebleven dat zij dat werk, tot het moment dat het bedrijf in 2008 failliet ging, ook feitelijk heeft verricht, inclusief de ploegendienst. Dat wil zeggen dat zij, ondanks de door haar genoemde klachten, gedurende twee jaar in haar eigen functie heeft gewerkt. Vaststaat dat het dienstverband is geëindigd vanwege het faillissement van Media Motion. Uit de uitspraak van de rechtbank ’s-Hertogenbosch blijkt dat [verzoekster] naar aanleiding van haar ziekmelding op 28 februari 2008 vanuit de WW vanwege nek- hoofd en armklachten, door het Uwv met ingang van 9 april 2009 geschikt werd geacht voor haar “verzekerde arbeid”. Deze beslissing en ook een later besluit tot arbeidsgeschiktverklaring is door de rechtbank ’s-Hertogenbosch in stand gelaten.

Het in kaart brengen van de beperkingen die iemand ondervindt als gevolg van de klachten behoort tot de deskundigheid van de verzekeringsgeneeskundige. Zoals ook [verzoekster] betoogt is de beoordeling van de mate van arbeidsongeschiktheid in het kader van de sociale verzekeringswetgeving deels van een andere aard dan die in een civiele aansprakelijkheidszaak. Dat wil echter niet zeggen dat in het geheel geen waarde toekomt aan de bevindingen van de verzekeringsgeneeskundige ten behoeve van de beoordeling van het recht op een uitkering op grond van de WIA of de ZW.

De rechtbank ’s-Hertogenbosch heeft geoordeeld dat de conclusies van de (bezwaar)verzekeringsarts niet onjuist zijn. Uit deze uitspraak blijkt dat het Uwv heeft beoordeeld of [verzoekster] geschikt is voor haar werkzaamheden als inpakster voor 40 uur per week, dat wil zeggen dat is getoetst aan werk met dezelfde belasting als het werk dat [verzoekster] verrichtte bij Media Motion, voordat dit bedrijf failliet ging. Onder deze omstandigheden is het enkele betoog van [verzoekster] dat in het sociale zekerheidsrecht een andere maatstaf ten aanzien van het begrip arbeidsongeschiktheid wordt gehanteerd dan in het civiele schadevergoedingsrecht onvoldoende onderbouwing van haar stelling dat zij als gevolg van het ongeval arbeidsongeschikt is geworden. [verzoekster] heeft ook niet gesteld of onderbouwd dat er na het einde van haar dienstverband ander werk beschikbaar was, maar dat zij vanwege haar beperkingen daarvoor niet (meer) geschikt is.

Voorts heeft [verzoekster] in het geheel niet onderbouwd om welke reden zij aangewezen zou zijn op huishoudelijk hulp. De enkele verwijzing naar de door haar genoemde klachten die zijn vermeld in het rapport van Verhagen, is daarvoor onvoldoende, gelet op hetgeen daarover in 4.4 tot en met 4.6 is overwogen.

Gelet op het voorgaande zijn er onvoldoende aanknopingspunten om de (hoogte van de) gevorderde schade te kunnen vaststellen. Onder deze omstandigheden is er geen grond voor toekenning van een voorschot op de schade.

De kosten van het deelgeschil

De rechtbank dient op grond van artikel 1019aa lid 1 Rv de kosten van de behandeling van het verzoek te begroten en daarbij de redelijke kosten als bedoeld in artikel 6:96 lid 2 BW in aanmerking te nemen, ook indien een verzoek niet kan worden toegewezen. Deze kosten dienen te voldoen aan de dubbele redelijkheidstoets; zowel het inroepen van de rechtsbijstand als de daarvoor gemaakte kosten moeten redelijk zijn. Voor afwijzing van het verzoek tot vergoeding van de kosten van het deelgeschil zoals ASR voorstaat ziet de rechtbank geen grond. De vraag welke conclusies uit een deskundigenrapport kunnen worden getrokken is een gebruikelijk verzoek in een deelgeschilprocedure en het is niet onredelijk dat [verzoekster] daarvoor kosten heeft gemaakt.

[verzoekster] maakt aanspraak op vergoeding van € 274,00 aan griffiekosten en een bedrag aan advocaatkosten voor een tijdbesteding van in totaal 11 uur: 7 uur voor de voorbereiding van het verzoekschrift en in totaal 4 uur voor de bestudering van het verweerschrift, de voorbereiding van de zitting en het bijwonen van de zitting. Het gehanteerde tarief bedraagt (exclusief BTW en 6% kantoorkosten) € 230,00 voor werkzaamheden verricht in 2012 en € 240,00 voor werkzaamheden verricht in 2013. ASR acht een uurtarief van € 200,00 en een tijdsbesteding van 4 uur en 42 minuten redelijk.

Aanknoping bij een buiten rechte gehanteerd tarief is niet mogelijk, want er zijn daarover geen afspraken gemaakt tussen ASR en de raadsman van [verzoekster].

De rechtbank acht een tijdsbesteding van 11 uur redelijk, gelet op de inhoud van de zaak en de omvang van het dossier. Het door [verzoekster] voorgestelde tarief acht de rechtbank gelet op de specialisatie van de raadsman en de aard van het geschil eveneens gerechtvaardigd, zij het dat voor de tariefverhoging van het eerder gehanteerde tarief van € 230,00 een motivering ontbreekt. Bij de begroting zal de rechtbank daarom uitgaan van een uurtarief van € 230,00 te verhogen met 6% kantoorkosten, (exclusief BTW).

Op grond van het voorgaande begroot de rechtbank de kosten van dit deelgeschil op € 2.681,80 exclusief BTW voor advocaatkosten en € 274,00 griffierecht.