Hof Arnhem, 07-06-2011, nr. 200.007.192

Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar de inhoud van de vonnissen van 13 juni 2007 en 19 december 2007 die de rechtbank Arnhem tussen appellante (hierna ook te noemen: REAAL) als eiseres en geïntimeerde (hierna ook te noemen: Athlon) als gedaagde heeft gewezen; van het laatstgenoemde vonnis is een fotokopie aan dit arrest gehecht.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

De rechtbank heeft in haar vonnis van 19 december 2007 onder 2.1 tot en met 2.9 feiten vastgesteld. REAAL heeft in haar memorie van grieven bezwaren geuit tegen de feitenvaststelling onder 2.4 en 2.6. Het hof zal hierna onder 4.1, met inachtneming van deze bezwaren, de feiten opnieuw vaststellen. Voor het overige zijn tegen de feitenvaststelling van de rechtbank geen grieven gericht of bezwaren geuit, zodat ook in hoger beroep van die feiten zal worden uitgegaan.

Het gaat in de onderhavige zaak, samengevat, om het volgende. REAAL is als WAM-verzekeraar aansprakelijk voor de schade bij een aanrijding die zich op 1 mei 2004 heeft voorgedaan. Bij die aanrijding is een aan (de rechtsvoorganger van) Athlon toebehorende leaseauto van het merk Mazda beschadigd geraakt. Athlon heeft bij brief van 21 juni 2004 bij REAAL schadevergoeding gevorderd, die bestaat in zaakschade aan het voertuig

(€ 2.487,81), bedrijfsschade (€ 103,21) alsmede expertisekosten en buitengerechtelijke kosten. Bij de brief is een expertiserapport gevoegd van Interpolis Technische Expertisedienst, waarin de herstelkosten aan de leaseauto zijn gespecificeerd. De schadeberekening in het expertiserapport is gemaakt met behulp van het zogenoemde Audatex-systeem. In dit systeem worden op het desbetreffende type auto afgestemde standaardprijzen voor de te vervangen onderdelen en standaard tijdsduur voor de te verrichten werkzaamheden gehanteerd. In het onderhavige expertiserapport zijn uurtarieven van € 66,- exclusief BTW voor arbeidsloon en € 69,80 exclusief BTW voor spuitwerk gehanteerd. Deze uurtarieven zijn voor de schadeberekening aangeleverd door het autoherstelbedrijf CARe, dat de herstelwerkzaamheden aan de Mazda heeft uitgevoerd.

Bij creditfactuur van 17 juni 2004 heeft CARe aan Athlon een korting verleend van 15% (€ 373,18 exclusief BTW) op de in het expertiserapport genoemde uurtarieven. Deze creditfactuur is opgesteld in verband met een tussen CARe en Athlon gesloten overeenkomst, op grond waarvan Athlon jaarlijks een minimum aantal opdrachten zal verlenen aan CARe waartegenover CARe aan Athlon de genoemde korting op haar uurtarief verstrekt.

REAAL heeft zich op het standpunt gesteld dat zij slechts gehouden is om een bedrag aan schadevergoeding te voldoen dat overeenkomt met het daadwerkelijk aan Athlon in rekening gebrachte tarief, derhalve het door Athlon van REAAL gevorderde schadebedrag verminderd met het bedrag van de creditfactuur (€ 2.487,81 - € 373,18 =) € 2.114,63.

REAAL heeft vervolgens de onderhavige procedure aanhangig gemaakt bij de rechtbank Arnhem en daarbij gevorderd dat voor recht wordt verklaard dat zij aan Athlon slechts dit laatstgenoemde bedrag verschuldigd is. Daarnaast heeft REAAL gevorderd dat Athlon wordt verboden om in de toekomst een hogere schadevergoeding te vorderen dan het bedrag dat zij – na verrekening van de korting – aan het herstelbedrijf verschuldigd is, op straffe van een dwangsom. Athlon heeft gemotiveerd verweer gevoerd.

De rechtbank heeft bij eindvonnis van 19 december 2007 de vorderingen van REAAL afgewezen. Tegen dit vonnis heeft REAAL één ‘algemene grief’ gericht, die bestaat uit verschillende (ongenummerde) deelgrieven.

De grief stelt allereerst aan de orde of bij de schadevaststelling in een geval als het onderhavige geval moet worden uitgegaan van de daadwerkelijk aan de eigenaar van de auto in rekening gebrachte uurtarieven of dat daarvan mag worden geabstraheerd, in die zin dat een algemeen (geobjectiveerd) uurtarief mag worden gehanteerd.

Het hof stelt bij de beoordeling van deze grief het volgende voorop. Ingevolge artikel 6:97 BW begroot de rechter de schade op de wijze die het meest met de aard ervan in overeenstemming is. Indien dit met de aard van de schade in overeenstemming is, heeft de rechter bij de toepassing van dit artikel de vrijheid de schade abstract te berekenen (MvA II, Parl. Gesch. Boek 6, p. 339). Voor gevallen van zaakbeschadiging heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de eigenaar van een zaak die wordt beschadigd, door die beschadiging reeds voor en onafhankelijk van herstel daarvan in zijn vermogen een nadeel lijdt, gelijk aan de waardevermindering van de zaak. Indien het een zaak betreft waarvan herstel mogelijk en verantwoord is, zal het geldbedrag waarin deze waardevermindering kan worden uitgedrukt, in het algemeen gelijk zijn aan de – naar objectieve maatstaven berekende – met het herstel gemoeide kosten (HR 7 mei 2004, LJN AO2786; HR 12 april 1985, LJN AG4995; HR 16 juni 1961, NJ 1961, 444). Dat zaakschade, in het bijzonder bij grote aantallen schadegevallen, ‘abstract’ mag worden vastgesteld, in die zin dat geen rekening wordt gehouden met de benadeelde rakende bijzondere omstandigheden, houdt mede verband met de hanteerbaarheid van de methode van schadebegroting (vgl. HR 28 april 2000, LJN AA5651).

Het in de autoschadepraktijk toegepaste Audatex-systeem houdt, naar onweersproken is gesteld en door partijen ter gelegenheid van het pleidooi in hoger beroep nog nader is toegelicht, in dat een expertiserapport wordt opgesteld aan de hand van het Audatex-systeem, dat voor het desbetreffende type auto standaardprijzen voor onderdelen en een standaardduur van de verschillende handelingen genereert. Tevens wordt door de expert die het schadecalculatierapport opstelt een uurtarief voor de herstelwerkzaamheden ingevoerd, dat evenwel niet van Audatex afkomstig is. Daarnaast bestaan voor ieder type auto vaste tarieven voor waardevermindering bij autoschades, welke schadepost in het onderhavige geval evenwel geen rol speelt. Het in een concreet geval opgestelde Audatex-schadecalculatierapport wordt, zoals ook in dit geval is geschied, gecontroleerd door een onafhankelijke NIVRE-taxateur.

Voor zover REAAL mocht betogen dat zaakschade, zoals autoschade, niet abstract mag worden berekend, vindt dat betoog geen steun in het recht, waarbij het hof verwijst naar de onder 4.6 weergegeven rechtsregels. Juist bij veel voorkomende schades als de onderhavige is voor een doelmatige schadeafwikkeling een abstracte schadeberekening wenselijk.

REAAL betoogt evenwel (ook) dat binnen een abstracte schadevaststelling, zoals die plaatsvindt op grond van het Audatex-systeem, in ieder geval voor het (arbeids)urentarief van de schadehersteller niet zou mogen worden geabstraheerd en dat een eventueel door de zaakseigenaar bedongen korting op het urentarief zou moeten worden meegenomen in de schadeberekening, met als gevolg dat alleen het daadwerkelijke (‘netto’)tarief aan de (verzekeraar van de) aansprakelijke partij in rekening wordt gebracht.

Het hof volgt REAAL niet in dit betoog.

Uitgangspunt voor een abstracte schadeberekening is dat de herstelkosten onafhankelijk van het daadwerkelijk verrichte herstel, naar objectieve maatstaven worden vastgesteld. Dit betekent dat van geobjectiveerde standaardtarieven mag worden uitgegaan voor de verschillende in de schadeberekening opgenomen variabelen (prijs voor onderdelen, duur van werkzaamheden en uurtarief). Deze methode van schadeberekening vindt, zoals onder 4.6 is overwogen, haar grondslag in de omstandigheid dat de schade ontstaat op het moment van de beschadiging en maakt een doelmatige, hanteerbare schadevaststelling mogelijk, waaraan met name bij veel voorkomende schade (zoals zaakschade aan auto’s) behoefte kan bestaan. Bij deze methode van schadevaststelling past niet dat – zoals door REAAL wordt bepleit – voor één van de in de berekening verwerkte variabelen – het uurtarief – wordt uitgegaan van de daadwerkelijke herstelkosten. Het loslaten van een abstracte benadering voor deze kostenpost past allereerst niet bij het uitgangspunt dat de schade naar objectieve maatstaven wordt vastgesteld op het moment waarop de schade ontstaat, terwijl de door REAAL voor het uurtarief van de hersteller voorgestane benadering voorts afdoet aan de onder 4.8 besproken hanteerbaarheid van de methode van schadeberekening in zaken als de onderhavige. Dat een doelmatige schadeafwikkeling ermee gediend is dat voor de schadevaststelling wordt geabstraheerd van het concrete aan de eigenaar in rekening gebrachte uurtarief, blijkt reeds uit de door Athlon gestelde en onvoldoende gemotiveerd weersproken stelling dat de door haar bedongen kortingen deel (kunnen) uitmaken van een groter geheel van rechten en verplichtingen waardoor het niet redelijk is dat een bedongen korting (volledig) van het in de schadeberekening gehanteerde tarief wordt afgetrokken. Daarmee kan niet zonder meer van het kortingstarief worden uitgegaan bij de schadeberekening, hetgeen, zoals eerder gezegd, afdoet aan de hanteerbaarheid van de schadeberekening.

Dat Athlon, naar zij onvoldoende gemotiveerd betwist heeft gesteld, op grond van haar marktpositie en bedrijfsvoering in de gelegenheid is om kortingen te bedingen voor herstelwerkzaamheden, vloeit bovendien voort uit een met haar individuele situatie samenhangende omstandigheid waarmee – bij een abstracte schadevaststelling – in beginsel nu juist geen rekening wordt gehouden.

De grief faalt, zodat het bestreden vonnis moet worden bekrachtigd.

Als de in het ongelijk gestelde partij zal REAAL in de kosten van het hoger beroep worden veroordeeld, uitvoerbaar bij voorraad zoals gevorderd.

Het hof, recht doende in hoger beroep: