V.4.2 Belangrijkste verschillen tussen de leveringsvormen

436. Moment van overgang van de vordering. Tussen een stille cessie en een openbare cessie bestaan belangrijke verschillen. Het belangrijkste verschil is dat een vordering die stil wordt gecedeerd door de cessionaris wordt verkregen op het moment van de totstandkoming van de authentieke akte, dan wel op de dag van de aanbieding ter registratie van de onderhandse akte1 en niet, zoals in geval van een openbare cessie, op het moment van de mededeling.2 In geval van een stille cessie is de mededeling van cessie slechts van belang voor de rechtsverhouding tot de schuldenaar: zolang de levering de schuldenaar nog niet is medegedeeld, kan de levering de schuldenaar niet worden tegengeworpen (zie art. 3:94 lid 3, tweede zin, BW). De betekenis van deze regel zal hierna uitvoerig worden besproken (zie § 6.2).

437. De rechtspositie van derden. Voorts heeft de stille cessie in vergelijking tot de openbare cessie een aantal belangrijke rechtsgevolgen voor de rechtspositie van derden, waaronder schuldeisers van de cedent.

Op de eerste plaats geldt in geval van het faillissement van de cedent dat, indien de registratie van de akte voor de dag van de faillietverklaring heeft plaatsgevonden, de stil gecedeerde vordering niet meer tot de failliete boedel behoort, ook indien de cessie ten tijde van de faillietverklaring nog niet aan de schuldenaar is medegedeeld. De cessionaris blijft tijdens het faillissement bevoegd om de cessie aan de schuldenaar mede te delen en de vordering vervolgens te innen.3 In geval van een openbare cessie geldt daarentegen dat indien de mededeling niet voor de faillietverklaring heeft plaatsgevonden, de vordering tot de failliete boedel behoort. De cessionaris kan de levering niet meer voltooien door mededeling van cessie te doen (art. 35 lid 1 Fw).

Ook in geval van derdenbeslag onder de schuldenaar ten laste van de cedent geldt voor een stille cessie dat het beslag de vordering niet treft, indien de registratie van de cessie-akte voor de beslaglegging heeft plaatsgevonden. De beslaglegger moet de voor het beslag tot stand gekomen stille cessie eerbiedigen. Ook na de beslaglegging is de cessionaris nog bevoegd de cessie aan de schuldenaar mede te delen en de vordering vervolgens te innen. In geval van een openbare cessie treft het beslag daarentegen wel doel, indien de beslaglegging is geschied voor de mededeling van de cessie. De cessie kan de beslaglegger dan niet worden tegengeworpen (zie art. 475h Rv).4

Ten slotte, in geval van een meervoudige stille cessie geldt dat de vordering wordt verkregen door de cessionaris met de oudste (geregistreerde) akte, ongeacht het tijdstip waarop hij de cessie aan de schuldenaar heeft medegedeeld. Ook nadat de tweede cessionaris mededeling van zijn cessie heeft gedaan, kan de eerste cessionaris de oudere cessie mededelen en de vordering vervolgens innen. Mocht de schuldenaar al bevrijdend hebben betaald aan de tweede cessionaris, dan is deze op grond van art. 6:36 BW gehouden het geïnde aan de eerste cessionaris af te dragen. In geval van een meervoudige openbare cessie geldt daarentegen dat de vordering in de regel wordt verkregen door de cessionaris die als eerste mededeling van zijn cessie doet.5 In geval van een samenloop tussen een stille en een openbare cessie geldt dat de vordering wordt verkregen door de stil cessionaris, indien de registratie van de akte heeft plaatsgevonden voor de mededeling van de openbare cessie, en door de openbaar cessionaris, indien de mededeling voor de registratie is geschied.6 Zoals hiervoor is gebleken,7 wordt de tweede cessionaris niet beschermd tegen de eerdere cessie (of verpanding), ongeacht of het gaat om een stille of een openbare cessie.8

438. Vaststelling van het tijdstip van de overgang. Uit het voorgaande blijkt dat het van groot belang kan zijn om het precieze tijdstip van de cessie te kunnen vaststellen. Dit wordt in geval van een stille cessie in de regel bereikt door de eis van een authentieke akte of een geregistreerde onderhandse akte.9 Aldus wordt een vaste dagtekening van de akte verkregen, wat leidt tot een grotere mate van rechtszekerheid ten aanzien van het moment van levering dan in geval van een openbare cessie, waarbij de mededelingseis deze functie vervult.10