HR, 05-11-2021, nr. 20/03338

In deze grief beklaagt eiser zich erover dat het Hof ten onrechte heeft geoordeeld dat op 28 november 2020 kosten van vervolging inzake een dwangbevel in rekening zijn gebracht. Ten eerste omdat het Hof uw arrest van 17 juli 2020 verkeerd uitlegt dan wel onjuist toepast op deze casus. Ten tweede omdat het Hof ten onrechte oordeelt dat de beschikking vervolgingskosten van 7 december 2018 alsmede correspondentie van de Ontvanger niet van belang zijn voor het oordeel dat kosten op 28 november 2018 in rekening zijn gebracht.

Schending en/of verkeerde toepassing van het recht in het bijzonder art. 8: 77 lid 1 letter b Awb, althans verzuim van vormen, waarvan de niet-inachtneming de nietigheid ten gevolge moet hebben, doordat het Hof, in overwegingen 4.1 tot en met 4.7 heeft geoordeeld dat terecht kosten in rekening zijn gebracht op 28 november 2018 en die kosten gehandhaafd moeten worden waardoor (ten onrechte) het beroep in hoger beroep ongegrond is verklaard.

Naar de mening van eiser behelst het oordeel van het Hof in de overwegingen 4.1 tot en met 4.7 van de bestreden uitspraak een reactie op meerdere verweren van eiser. Eiser leest daarin een reactie op zijn stelling dat op 28 november 2018 de kosten niet in rekening zijn gebracht maar pas per 7 december 2018 alsmede een andere uitleg dan eiser geeft aan uw arrest van 17 juli 2020.

Omdat het onderdeel van dit cassatiemiddel omtrent de uitleg van uw arrest van 17 juli 2020 het meest verstrekkende gevolg heeft, zal eiser dat als eerste toelichtingen.

Grief 1a: uitleg van het arrest: van 17juli 2020

In uw arrest van 17 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1200, oordeelt u in overweging 2.4.5. onder meer:

Net als in deze kwestie was er in uw arrest van 17 juli 2020 sprake van toepassing van art. 10 jo 15 van de Invorderingswet. Uit uw oordeel van 17 juli 2020 moet afgeleid worden dat in die casus op het dwangbevel de kosten waren vermeld en dat er geen ‘exploot betekening dwangbevel’ is geweest.

Uit uw arrest en de bestreden uitspraak van het Gerechtshof 's‑Gravenhage, ECLI:NL:GHDHA:2019:3950 wordt niet (geheel) duidelijk of de Ontvanger bij het opmaken van het dwangbevel (de beschikking van 27 februari 2018) al de kosten van betekening had vermeld dan wel dat de belastingdeurwaarder, die kosten heeft vermeld.

Eiser neemt echter aan, op grond van hetgeen is vermeld in overweging 2.1.2 van uw arrest, dat in die casus er geen sprake is van een betekening door de Ontvanger (per post) maar van een fysieke betekening door een belastingdeurwaarder. Daarvan uitgaande is er geen onderscheid qua werkwijze tussen de door uw Raad beslechte casus en de thans voorliggende, behoudens dat in de thans voorliggende casus vaststaat dat geen kosten in rekening zijn gebracht bij dwangbevel maar bij exploot van een belastingdeurwaarder.

In deze grief beklaagt eiser zich erover dat het Hof ten onrechte heeft geoordeeld dat onder de gegeven omstandigheden van de casus een termijn van twee dagen een redelijke termijn is om kosten te ontlopen. Uit de gedingstukken wordt duidelijk dat een florerend bedrijf van het ene op andere moment kwam stil te liggen en dat de vennoten geconfronteerd werd met een aanzienlijke belastingschuld. Een schuld die binnen twee dagen voldaan, moest worden om kosten tot een bedrag van € 12.197 te kunnen ontlopen.

Schending en/of verkeerde toepassing van het recht in het bijzonder art. 8: 77 lid 1 letter b Awb, althans verzuim van vormen, waarvan de niet-inachtneming de nietigheid ten gevolge moet hebben, doordat het Hof, in overwegingen 4.8 tot en met 4.13 heeft geoordeeld dat aan de eis van het in rekening brengen van kosten als bedoeld in de Kostenwet is voldaan hetgeen impliceert dat het Hof, ten onrechte, een termijn van twee dagen, gelet op de specifieke omstandigheden van deze zaak, een redelijke betalingstermijn vindt.

In uw arrest van 17 juli jl1. overwoog uw Raad in overweging 2.4.5 onder meer:

Uit de woorden ‘in beginsel’ in het hiervoor geciteerde deel uit uw overweging volgt dat een andere termijn mogelijk is. Uit de overweging van het Hof, zijnde (onderstreping door eiser)

volgt naar de mening van eiser dat het Hof heeft geoordeeld dat voor een langere termijn geen aanleiding is nu eiser heeft gesteld op 28 november 2018 niet in staat te zijn om de aanslagen te voldoen. Vervolgens acht het Hof iets aannemelijk en komt in overweging 4.12 aan de hand van vier constateringen tot het oordeel dat een redelijke betalingstermijn van twee dagen is aangezegd.

Naar de mening van eiser legt het Hof een verkeerde maatstaf aan dan wel kiest een verkeerd vertrekpunt bij het beoordelen of een redelijke betalingstermijn, twee dagen is. Het Hof had moeten beoordelen of een langere termijn dan twee dagen in deze casus, gelet op de specifieke feiten en omstandigheden, toegekend had moeten worden. Het enkel feit dat eiser heeft meegedeeld niet terstond in staat te zijn om € 1.772.758,= (zegge: één miljoen zeven honderd twee en zeventig duidend zeven honderd acht en vijftig euro) te voldoen, is voor de vraag of twee dagen een redelijke termijn is, niet relevant. In het kader van versnelde invordering is bekend, als algemene ervaringsregel, dat terstond betalen niet zal geschieden.

De termijn van twee dagen is gegeven om de belanghebbende in de gelegenheid te stellen om over te kunnen gaan tot betaling en daarmee kosten te voorkomen. Dat heeft in zich dat niet gekeken moet worden na de uitlatingen van de belanghebbende ten tijde van het uitreiken van de aanslag maar naar de vraag of de belanghebbende in staat is om de gepretendeerde vordering binnen een redelijke termijn kan voldoen.

Vanuit die doel en strekking van een redelijke betalingstermijn zal dan betrokken moeten worden of door handelingen van verweerder, eiser in staat is om op korte termijn te kunnen voldoen. Daarbij speelt mee dat verweerder er voor koos om na het uitvaardigen van het dwangbevel terstond beslag te leggen op de onroerende zaak van eisers en over te gaan tot beslag bij de vennootschap met afvoer van alle in beslag genomen goederen. Daarmee werden de mogelijkheden voor eiser om op korte termijn, binnen twee dagen, € 1.772.758,= te voldoen, teniet gedaan door verweerder.

Hoe moet de belanghebbende in staat worden geacht om een bedrag van meer dan een miljoen euro te voldoen als hetgeen waarmee hij dat had kunnen doen, wordt meegenomen door het bestuursorgaan en aan de voorkant door het bestuursorgaan een verkeerde beoordeling van vermogensbestanddelen plaatsvindt? Als er geen bedrijfsvoorraad meer aanwezig is, hoe moet een belanghebbende er dan voor zorgen, dat binnen een termijn van twee dagen meer dan een miljoen euro wordt voldaan, om een bedrag van bijna € 13.000,= te voorkomen. Dat is onmogelijk.

Doel en strekking van de redelijke betalingstermijn, zoals blijkt uit uw jurisprudentie, is om een belanghebbende een redelijke kans te geven om kosten te voorkomen. Die kans is eiser niet geboden door verweerder en met het oordeel van het Hof onthouden.

Uw Raad kan deze zaak zelf afdoen door te oordelen dat een termijn van twee dagen, in dit geval, geen redelijke betalingstermijn is en dat deswege het in rekening brengen van kosten ten onrechte is geschied, hetgeen moet leiden tot vernietiging van het arrest in hoger beroep, de uitspraak in eerste aanleg, de uitspraak op bezwaar en beschikking om kosten in rekening te brengen.

In deze grief beklaagt eiseres zich erover dat het Hof ten onrechte heeft geoordeeld dat onder de gegeven omstandigheden er geen sprake is van schending van het recht van de verdediging. Met de rechtbank is het Hof van oordeel dat het besluit om kosten in rekening te brengen na de toepassing van art. 10 jo 15 Invorderingswet 1990 voor inkomstenbelasting niet valt onder de reikwijdte van het verdedigingsbeginsel. Het Hof is van oordeel dat het recht van de verdediging niet toepasbaar is.

Schending en/of verkeerde toepassing van het recht in het bijzonder art. 8: 77 lid 1 letter b Awb, althans verzuim van vormen, waarvan de niet-inachtneming de nietigheid ten gevolge moet hebben, doordat het Hof, in overwegingen 4.15 tot en met 4.22 heeft geoordeeld dat het Europees rechtelijke verdedigingsverdediging niet geschonden is doordat in deze casus het beginsel niet kan worden toegepast.

Alhoewel eiser begrijpt hetgeen het Hof in overweging 4.15 stelt, blijkt daaruit en de overige overwegingen van het onderdeel Unierechtelijk verdedigingsbeginsel dat het Hof duidelijk was dat het verweer van eiser zag op het in strijd met dat verdedigingsbeginsel in rekening brengen van kosten. Aan het moment van in rekening brengen van kosten gaan een paar handelingen vooraf.

Ten eerste de beslissing van de Inspecteur om een aanslag op te maken en de daaraan gekoppelde beslissing van verweerder om die aanslag bekend te maken. In de procedure tegen de aanslag zal ook geklaagd worden over schending van het verdedigingsbeginsel.

Ten tweede de beslissing om de aanslag ter stond en tot het volle bedrag invorderbaar te verklaren.

Ten derde om te beslissen als eiser niet betaald direct een dwangbevel zal worden uitgevaardigd en ter uitvoering zal worden gebracht.

De beslissing om een dwangbevel uit te vaardigen staat los van de beslissing om kosten in rekening te brengen. Een belastingdeurwaarder, al dan niet na overleg met verweerder, kan er voor kiezen om geen kosten in rekening te brengen. Uit art. 75.5 van de Leidraad Invordering 1990 volgt ook dat er omstandigheden zijn dat geen kosten in rekening worden gebracht ondanks dat er sprake is van een handeling, omschreven in de artikelen van de Kostenwet invordering rijksbelastingen.

Met andere woorden: nadat de belastingdeurwaarder na het antwoord dat de terstond en tot het volle bedrag invorderbaar verklaard bedrag van de aanslag niet kon worden betaald, had meegedeeld moeten worden dat een dwangbevel betekend gaat worden en dat het voornemen is om kosten in rekening te brengen. Ten aanzien van dat voornemen had eiser een termijn (weliswaar een bepekte) gegund moeten worden om een zienswijze in te dienen. Vaststaat dat door de belastingdeurwaarder geen termijn is gegund. Evenmin een termijn na betekening van het dwangbevel om kosten te kunnen voorkomen. Als je van oordeel bent dat binnen twee dagen betaald kan worden, ziet eiser geen reden om diezelfde termijn te verlenen om achteraf een zienswijze in te dienen.

Alvorens toegekomen kan worden aan de vraag of het verdedigingsbeginsel is geschonden bij het in rekening brengen van kosten zal beantwoord moeten worden of het verdedigingsbeginsel toepasbaar is. In het arrest van het Hof is het beroep op het verdedigingsbeginsel afgedaan met:

Uit die passages blijkt dat eiser in hoger beroep heeft gesteld dat er sprake is van schending van het vrije verkeer van goederen/diensten, doordat verweerder kosten in rekening brengt voor belastingschuld, die zijn oorsprong vindt in het weigeren van ICL van sieraden. Het is eiser onduidelijk welke nadere onderbouwing daarvoor nog gegeven moet worden. De Belastingdienst corrigeert bij een vennootschap onder firma ICL-transacties, welke correcties bij de vennoten doorwerken in de inkomstenbelasting. De gecorrigeerde inkomstenbelasting wordt door verweerder ingevorderd en bij de invorderingsmaatregelen worden kosten in rekening gebracht.

Eiser hoopt met deze passages/vragen uw Raad te bewegen om nadere duiding te geven aan dit criterium van het Unierechtelijke verdedigingsbeginsel.

Op grond van het voorgaande is eiser van mening dat de bestreden uitspraak vernietigd moet worden en dat de kosten geredresseerd moeten worden tot nihil.