HvJ EG, 18-07-2006, nr. C-519/04P

Het eerste middel, dat is ontleend aan een onjuiste rechtsopvatting, bevat drie onderdelen. Rekwiranten stellen ten eerste dat het Gerecht een onjuiste uitlegging heeft gegeven aan de rechtspraak van het Hof inzake de verhouding tussen sportregelgeving en de werkingssfeer van de verdragsbepalingen. Ten tweede stellen zij dat het Gerecht de draagwijdte van de regelgeving inzake het dopingverbod in het algemeen en de litigieuze antidopingregelgeving in het bijzonder, tegen de achtergrond van deze rechtspaak verkeerd heeft uitgelegd. Ten derde betogen zij dat het Gerecht ten onrechte heeft geoordeeld dat bedoelde regelgeving niet kan worden gelijkgesteld met marktgedrag dat binnen de werkingssfeer van de artikelen 81 EG en 82 EG valt en bijgevolg niet kon worden onderworpen aan de beoordelingsmethode die het Hof heeft toegepast in het reeds aangehaalde arrest Wouters e.a.

Rekwiranten stellen dat de Commissie het IOC ten onrechte niet als een onderneming heeft beschouwd voor de toepassing van artikel 81 EG.

Vaststaat evenwel dat de Commissie — zoals uitdrukkelijk blijkt uit punt 37 van de bestreden beschikking — voor de uitspraak over de door rekwiranten bij haar op basis van de artikelen 81 EG en 82 EG ingediende klacht, ervan uit is gegaan dat het IOC moest worden beschouwd als onderneming en, binnen de Olympische beweging, als een vereniging van nationale en internationale ondernemingsverenigingen.

Aangezien dit middel steunt op onjuiste lezing van de bestreden beschikking, kan het niet slagen en moet het bijgevolg op die grond worden afgewezen.

Rekwiranten betogen dat de Commissie zich voor de afwijzing van hun klacht ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat de litigieuze antidopingregelgeving geen beperking van de mededinging is in de zin van artikel 81 EG. Zij stellen dat de Commissie ter rechtvaardiging van de beperkende gevolgen van de litigieuze antidopingregeling op de handelingsvrijheid van rekwiranten, de door het Hof in het reeds aangehaalde arrest Wouters e.a. vastgestelde criteria onjuist heeft toegepast. Volgens hen is deze regelgeving namelijk, anders dan de Commissie heeft geoordeeld, geenszins onlosmakelijk verbonden met de enkele doelstellingen, de integriteit van de competitie en de gezondheid van de sporters te behouden, maar dient zij de economische belangen van het IOC veilig te stellen. Voorts is deze regelgeving, aangezien zij een maximumwaarde van 2 ng/ml urine stelt zonder dat deze aan enig wetenschappelijk veilig criterium voldoet, buitensporig en gaat zij verder dan noodzakelijk is om doping doeltreffend te bestrijden.

Vooraf moet worden opgemerkt dat hoewel rekwiranten betogen dat de Commissie zich schuldig heeft gemaakt aan een kennelijke onjuiste beoordeling door de algehele context waarin het IOC de betrokken regelgeving heeft vastgesteld, gelijk te stellen met die waarin de Nederlandse orde van advocaten de verordening had vastgesteld waarover het Hof zich moest uitspreken in het arrest Wouters e.a., zij dit middel niet zodanig preciseren dat de gegrondheid ervan kan worden beoordeeld.

Opgemerkt zij vervolgens, dat de verenigbaarheid van een regeling met de communautaire mededingingsregels niet in abstracto kan worden beoordeeld (zie in die zin arrest van 15 december 1994, DLG, C-250/92, Jurispr. blz. I-5641, punt 31). Niet elke overeenkomst tussen ondernemingen of elk besluit van een ondernemersvereniging waardoor de handelingsvrijheid van de partijen of van een van hen wordt beperkt, valt noodzakelijkerwijs onder het verbod van artikel 81, lid 1, EG. Bij de toepassing van deze bepaling op een concreet geval moet namelijk in de eerste plaats rekening worden gehouden met de algehele context waarbinnen het betrokken besluit van de ondernemersvereniging is genomen of zijn werking ontplooit, en meer in het bijzonder met de doelstellingen daarvan. Vervolgens moet worden onderzocht, of de daaruit voortvloeiende beperkende gevolgen voor de mededinging inherent zijn aan deze nagestreefde doeleinden (arrest Wouters e.a., reeds aangehaald, punt 97) en of zij evenredig zijn aan deze doeleinden.

De Commissie heeft voor de algehele context waarin de litigieuze regelgeving tot stand is gekomen, terecht overwogen dat de algemene doelstelling van deze regelgeving — zoals door geen van de partijen wordt betwist — bestaat in de dopingbestrijding met het oog op een eerlijk verloop van de sportcompetitie, en dat daartoe ook de gelijke kansen van de sporters, hun gezondheid, de integriteit en de objectiviteit van de competitie alsook de ethische waarden in de sport moeten worden gewaarborgd.

Aangezien voorts sancties noodzakelijk zijn om te verzekeren dat het dopingverbod wordt nageleefd, moet de invloed die zij hebben op de handelingsvrijheid van de sporters worden geacht in beginsel inherent te zijn aan de antidopingregels.

Gesteld al dat de litigieuze antidopingregelgeving moet worden beschouwd als een besluit van een ondernemersvereniging die de handelingsvrijheid van rekwiranten beperkt, vormt zij bijgevolg nog niet noodzakelijkerwijs een met de gemeenschappelijke markt onverenigbare beperking van de mededinging in de zin van artikel 81 EG, aangezien zij haar rechtvaardiging vindt in een legitiem doel. Een dergelijke beperking is immers onlosmakelijk verbonden met de organisatie en het goede verloop van de sportcompetitie en beoogt juist een gezonde wedijver tussen de sporters te verzekeren.

Ofschoon rekwiranten deze doelstelling niet bestrijden, betogen zij niettemin dat de litigieuze antidopingregelgeving eveneens ertoe strekt, de economische belangen van het IOC te vrijwaren en dat, om deze doelstelling veilig te stellen, buitensporige regels, zoals de thans in geding zijnde, zijn vastgesteld. Deze regels kunnen volgens hen derhalve niet worden beschouwd als aan het goede verloop van de sportcompetitie inherente regels die buiten de verbodsbepalingen van artikel 81 EG vallen.

Toegegeven moet worden, dat het repressieve karakter van de litigieuze antidopingregelgeving en de zwaarte van de in geval van overtreding van deze regelgeving toepasselijke sancties, de mededinging ongunstig kunnen beïnvloeden aangezien zij, wanneer de sancties uiteindelijk ongegrond zouden blijken, ertoe zouden kunnen leiden dat de sporter ten onrechte van competities wordt uitgesloten, waardoor de voorwaarden voor de uitoefening van de betrokken activiteit zouden worden vervalst. De aldus door deze regelgeving opgelegde beperkingen vallen derhalve slechts buiten het verbod van artikel 81, lid 1, EG indien zij niet verder gaan dan noodzakelijk is om het goede verloop van de sportcompetitie te verzekeren (zie in die zin arrest DLG, reeds aangehaald, punt 35).

Een dergelijke regelgeving zou namelijk buitensporig kunnen zijn, in de eerste plaats met betrekking tot de voorwaarden om de scheidingslijn te trekken tussen situaties die onder strafbaar dopinggebruik vallen en situaties die daar niet onder vallen, en in de tweede plaats wat de strengheid van de sancties betreft.

In de litigieuze antidopingregelgeving wordt deze scheidingslijn bepaald door de grenswaarde van 2 ng/ml urine, vanaf welke de aanwezigheid van nandrolon als doping wordt beschouwd. Rekwiranten betwisten deze regel met de stelling dat deze grenswaarde is vastgesteld op een buitensporig laag niveau, dat op geen wetenschappelijk veilig criterium berust.

Rekwiranten tonen echter niet aan dat de Commissie een kennelijke beoordelingsfout heeft gemaakt door deze regel als gerechtvaardigd te beschouwen.

Het staat immers vast dat nandrolon een anabolicum is waarvan de aanwezigheid in het lichaam van sporters hun prestaties kan verbeteren en het eerlijke verloop van de competities waaraan de betrokken sporters deelnemen, kan vervalsen. Gezien de doelstelling van de antidopingregelgeving is het principiële verbod dat op deze stof rust, bijgevolg gerechtvaardigd.

Het staat eveneens vast dat deze stof ook op endogene wijze kan worden aangemaakt en dat, teneinde rekening te houden met dit verschijnsel, de sportieve instanties, in het bijzonder het IOC in het kader van de litigieuze antidopingregelgeving, hebben erkend dat van doping pas sprake is wanneer de aanwezigheid van de genoemde stof een bepaalde grenswaarde overschrijdt. Gelet op de stand van de wetenschap op het tijdstip van de vaststelling van de litigieuze antidopingregelgeving, of zelfs op het tijdstip waarop deze, in 1999, werd toegepast ter bestraffing van rekwiranten, zou dus slechts moeten worden geoordeeld dat die regelgeving niet wordt gerechtvaardigd door haar doel, indien de grenswaarde op een zodanig laag niveau is vastgelegd dat zij moet worden geacht met dit verschijnsel onvoldoende rekening te houden.

Uit de stukken blijkt dat op het relevante tijdstip de in alle toen bekendgemaakte studies vastgestelde endogene aanmaak twintig keer lager lag dan 2 ng/ml urine en dat de vastgestelde maximumwaarde van de endogene aanmaak bijna één derde lager lag. Hoewel rekwiranten stellen dat het IOC reeds in 1993 niet onwetend kon zijn van het door een deskundige gesignaleerde risico dat de loutere consumptie van een kleine hoeveelheid vlees van een ongecastreerd mannelijk varken ertoe kon leiden dat volledig onschuldige sporters de grenswaarde overschreden, is het in elk geval niet komen vast te staan dat dit risico op het relevante tijdstip de heersende mening was in de wetenschap. Bovendien hebben de resultaten van de studies en proefnemingen die op dit punt na de bestreden beschikking zijn uitgevoerd, hoe dan ook geen invloed op de rechtmatigheid van deze laatste.

Nu rekwiranten niet preciseren op welk niveau de betrokken grenswaarde op het relevante tijdstip had moeten worden vastgesteld, kan derhalve niet worden geconcludeerd dat de beperkingen die door deze grenswaarde aan beroepssporters worden opgelegd verder gaan dan noodzakelijk is om het verloop en het goed functioneren van sportcompetities te verzekeren.

Aangezien rekwiranten voor het overige niet hebben aangevoerd dat de in casu toepasselijke en opgelegde sancties buitensporig zijn, is dus niet komen vast te staan dat de betrokken antidopingregelgeving onevenredig is.

Bijgevolg moet het tweede middel worden afgewezen.

Rekwiranten betogen dat de bestreden beschikking op een onjuiste rechtsopvatting berust daar zij in punt 71 hun argument dat de regels van het IOC de bepalingen van artikel 49 EG schenden, afwijst.

Dienaangaande moet echter worden opgemerkt dat het door rekwiranten bij het Gerecht aanhangig gemaakte beroep betrekking heeft op de rechtmatigheid van een beschikking die de Commissie heeft gegeven in een procedure die is ingeleid op basis van een klacht krachtens verordening nr. 17 van de Raad van 6 februari 1962, eerste verordening over de toepassing van de artikelen [81] en [82] van het Verdrag (PB 1962, 13, blz. 204). Bijgevolg moet het rechterlijk toezicht op deze beschikking noodzakelijkerwijze beperkt blijven tot de mededingingsregels zoals neergelegd in de artikelen 81 EG en 82 EG, en mag het zich derhalve niet uitstrekken tot de eerbiediging van de overige verdragsbepalingen (zie in die zin beschikking van 23 februari 2006, Piau, C-171/05 P, niet gepubliceerd in de Jurisprudentie, punt 58).

Ongeacht de motivering waarmee de Commissie het door rekwiranten aangevoerde argument inzake artikel 49 EG heeft afgewezen, kan het middel van rekwiranten derhalve niet slagen en moet het bijgevolg eveneens worden afgewezen.

Gelet op het voorgaande moet het beroep van rekwiranten tegen de bestreden beschikking dus worden verworpen.