HvJ EG, 22-06-2006, nr. C-399/03

Met haar eerste middel stelt de Commissie dat de Raad niet bevoegd was om de bestreden beschikking vast te stellen.

Zij voert in de eerste plaats aan dat de bepalingen van het Verdrag en verordening nr. 659/1999 enkel haar de bevoegdheid verlenen om een beschikking als de bestreden beschikking vast te stellen. De Raad bezit op dit gebied slechts een als uitzonderlijk aan te merken bevoegdheid, waarvan de uitoefening strikt moet worden uitgelegd, omdat anders een bevoegdheidsgeschil tussen de twee instellingen dreigt te ontstaan. Bovendien heeft de Raad in casu zijn bevoegdheid rationae temporis verloren, aangezien was voldaan aan de voorwaarden voor het in artikel 88, lid 2, EG geregelde verval daarvan.

De Commissie betoogt in de tweede plaats dat de bestreden beschikking strekt tot handhaving van de gevolgen van de belastingregeling waarvan de verenigbaarheid met de gemeenschappelijke markt aanleiding heeft gegeven tot de twijfel die zij onder woorden heeft gebracht in haar brief van 23 april 2003, en dat deze beschikking niet betrekking heeft op een regeling van nieuwe steun of individuele maatregelen, maar op steun die wordt beschouwd als bestaande steun in de zin van het Verdrag.

De Raad stelt dat de oplossing van het arrest van 29 juni 2004, Commissie/Raad (C-110/02, Jurispr. blz. I-6333), niet kan worden getransponeerd naar de onderhavige zaak, aangezien hij een nieuwe steunmaatregel heeft goedgekeurd die verschilt van die welke door de Commissie onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt is verklaard.

Hij betoogt daartoe dat de goedgekeurde steunmaatregelen, die zijn ingevoerd bij nieuwe wettelijke bepalingen, zijn toegekend aan een beperkt aantal ondernemingen die alle kunnen worden geïdentificeerd, dat wil zeggen een dertigtal coördinatiecentra waarvan de erkenning tussen 17 februari 2003 en 31 december 2005 verstreek. Bovendien waren de gevolgen van deze beschikking beperkt in de tijd, aangezien zij niet werd verlengd tot na 31 december 2005. Deze steunmaatregelen zijn volgens de Raad minder voordelig voor de ondernemingen dan de regeling die voorheen bestond.

Hij is verder van mening dat de bestreden beschikking het Koninkrijk België niet toestond om de door de Commissie onverenigbaar verklaarde regeling te handhaven, maar om een nieuwe rechtshandeling vast te stellen.

Aangaande de termijn die is verstreken tussen de indiening door het Koninkrijk België van een verzoek krachtens artikel 88, lid 2, EG en de vaststelling van de bestreden beschikking, heeft de Raad gesteld dat de brief van de permanente vertegenwoordiger van het Koninkrijk België van 20 maart 2003 louter een voorbereidend document was dat was bedoeld om de vertalingen te vergemakkelijken, zodat de besprekingen over de voorgenomen maatregelen konden plaatsvinden. Het verzoek van het Koninkrijk België is hem derhalve pas op 26 mei 2003 voorgelegd.

In voormeld arrest Commissie/Raad heeft het Hof gepreciseerd onder welke voorwaarden de Raad een beschikking tot goedkeuring van staatssteun kan vaststellen wanneer de Commissie een beschikking heeft gegeven waarbij wordt vastgesteld dat die steun onverenigbaar is met de gemeenschappelijke markt.

Het Hof heeft om te beginnen in punt 31 van dat arrest de draagwijdte van artikel 88, lid 2, derde alinea, EG uitgelegd en overwogen dat de bevoegdheid van de Raad klaarblijkelijk een uitzondering vormt. Het leidt hieruit af dat indien de betrokken lidstaat geen verzoek uit hoofde van deze bepaling tot de Raad richt voordat de Commissie de steunmaatregel onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt verklaart, de Raad niet langer gerechtigd is om de hem in die bepaling toegekende uitzonderlijke bevoegdheid uit te oefenen om een dergelijke steunmaatregel verenigbaar te verklaren met de gemeenschappelijke markt (arrest Commissie/Raad, reeds aangehaald, punt 33).

Het Hof is van oordeel dat een dergelijke uitlegging, waardoor kan worden voorkomen dat de Commissie en de Raad ten aanzien van eenzelfde steunmaatregel achtereenvolgens tegenstrijdige beslissingen geven, aldus bijdraagt tot de rechtszekerheid (arrest Commissie/Raad, reeds aangehaald, punt 35).

Het Hof heeft vervolgens onderzocht of deze onbevoegdheid van de Raad met zich bracht dat hij eveneens onbevoegd is om te beslissen over een steunmaatregel waarmee aan de begunstigden van onwettige steun, die eerder bij beschikking van de Commissie onverenigbaar werd verklaard, een bedrag moet worden toegekend ter compensatie van de terugbetalingen waartoe de begunstigden ter uitvoering van die beschikking gehouden zijn.

Het heeft erop gewezen dat het vaste rechtspraak is dat, indien een lidstaat aan de begunstigden van een dergelijke onwettige steun nieuwe steun ten bedrage van de onwettig verklaarde steun mocht toekennen om de last van de terugbetalingen waartoe deze laatste ter uitvoering van genoemde beschikking gehouden zijn, te compenseren, de door de Commissie krachtens de artikelen 87 EG en 88 EG gegeven beschikkingen duidelijk elk nuttig effect zouden verliezen (arrest Commissie/Raad, reeds aangehaald, punt 43).

Het Hof heeft dus geoordeeld dat de Raad noch zich kan verzetten tegen een beschikking van de Commissie waarbij de onverenigbaarheid van een steunmaatregel met de gemeenschappelijke markt wordt vastgesteld, door deze steun zelf verenigbaar te verklaren, noch de doeltreffendheid van een dergelijke beschikking teniet kan doen door op basis van artikel 88, lid 2, derde alinea, EG verenigbaar met de gemeenschappelijke markt te verklaren een steunmaatregel waarmee de begunstigden van de onwettige steun die onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt is verklaard, een compensatie moeten ontvangen voor de terugbetalingen waartoe zij ter uitvoering van die beschikking gehouden zijn (arrest Commissie/Raad, reeds aangehaald, punten 44 en 45).

In het licht van deze rechtspraak dient te worden geconcludeerd dat de Raad de bestreden beschikking niet rechtsgeldig kon vaststellen.

In de eerste plaats staat het namelijk vast dat het Koninkrijk België zich tot de Raad heeft gewend na de vaststelling van beschikking 2003/757 waarbij de door de Belgische Staat aan de coördinatiecentra toegekende steunmaatregelen onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt zijn verklaard.

In de tweede plaats dient te worden nagegaan of de in artikel 1 van de bestreden beschikking omschreven steunmaatregelen en die welke het voorwerp vormen van beschikking 2003/757, identiek zijn.

Dienaangaande blijkt uit de stukken van het dossier en in het bijzonder uit de nota van het Koninkrijk België aan de Raad van 6 maart 2003, dat het bij de steunregeling die de Raad verenigbaar met de gemeenschappelijke markt moest verklaren, ging om de steunregeling die het voorwerp van beschikking 2003/757 was.

Bovendien laat de nota van 26 mei 2003, waarin de permanente vertegenwoordiger van het Koninkrijk België bij de Europese Unie de inhoud van de steun heeft beschreven, er geen twijfel over bestaan dat de betrokken maatregelen identiek zijn.

De bestreden beschikking keurt ten slotte maatregelen goed die bestaan in de toepassing van dezelfde methoden voor de vaststelling van de belastbare winsten en de verschuldigde belasting op basis van het aantal werknemers als die welke zijn voorzien in de belastingregeling voor coördinatiecentra. Dezelfde vrijstellingen van roerende en onroerende voorheffingen alsmede van kapitaalrechten komen erin voor.

In de derde plaats dienen de gevolgen van de bestreden beschikking te worden vastgesteld. Hier volstaat de vaststelling dat reeds uit de bewoordingen van de motivering van die beschikking voortvloeit dat zij beoogde de gevolgen van beschikking 2003/757 te ondervangen voor wat betreft de coördinatiecentra waarvan de erkenning tussen 17 februari 2003 en 31 december 2005 is verstreken.

Derhalve is de bestreden beschikking gegeven in strijd met beschikking 2003/757. De omstandigheid dat zij slechts een beperkt aantal ondernemingen betreft en voor een beperkte duur geldt, is niet van invloed op de vaststelling dat zij strijdig is met beschikking 2003/757, die in artikel 2 bepaalt dat vanaf de datum van kennisgeving ervan het voordeel van de betrokken regeling niet in stand mag worden gehouden door verlenging van de lopende erkenningen, en dat, indien de erkenning afloopt vóór 31 december 2010, het voordeel van de genoemde regeling niet meer mag worden toegekend, zelfs niet tijdelijk.

Uit een en ander volgt dat de Raad de bestreden beschikking niet rechtsgeldig heeft kunnen vaststellen.

Derhalve is het eerste middel dat de Commissie ter ondersteuning van haar beroep heeft aangevoerd en dat is ontleend aan onbevoegdheid van de Raad om de bestreden beschikking vast te stellen, gegrond, en deze beschikking moet bijgevolg nietig worden verklaard.