HR, 12-01-2024, nr. 22/02581

HR, 12-01-2024, nr. 22/02581

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Uitspraak 12‑01‑2024

Inhoudsindicatie

Vrijwaringszaak; cassatieberoep voor geval dat cassatieberoep in hoofdzaak (22/01886) slaagt. Aansprakelijkheid voor schade aan naastgelegen pand door plaatsing afzinkkelder; vrijwaring tussen aannemer en opdrachtgever.

Partij(en)

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

CIVIELE KAMER

Nummer 22/02581

Datum 12 januari 2024

ARREST

In de zaak van

MULTI-BOUWSYSTEMEN B.V.,

gevestigd te Soest,

EISERES tot cassatie,

hierna: Multi,

advocaat: R.T. Wiegerink,

tegen

[verweerder],

wonende te [woonplaats],

VERWEERDER in cassatie,

hierna: [verweerder],

niet verschenen.

1. Procesverloop

Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar:

a. de vonnissen in de zaken C/01/325454 / HA ZA 17-621 en C/01/325639 / HA ZA 17-639 van de rechtbank Oost-Brabant van 29 november 2017 en 19 september 2018;

b. het arrest in de zaak 200.278.355/01 van het gerechtshof 's-Hertogenbosch van 22 februari 2022.

Multi heeft tegen het arrest van het hof beroep in cassatie ingesteld.

Tegen [verweerder] is verstek verleend.

De conclusie van de Advocaat-Generaal T. Hartlief strekt tot verwerping van het cassatieberoep.

2. Uitgangspunten en feiten

2.1

In cassatie kan worden uitgegaan van de feiten vermeld in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 1.2-1.11. Kort samengevat komen deze feiten op het volgende neer.

2.2

Multi heeft in opdracht van [verweerder] bouwwerkzaamheden verricht, bestaande uit het plaatsen van een zogenoemde afzinkkelder op het perceel van [verweerder]. Tijdens de werkzaamheden is schade ontstaan aan een naastgelegen pand (hierna: het pand).

2.3

[de eigenaar en gebruikers van het pand], de eigenaar en gebruikers van het pand, hebben vorderingen ingesteld tegen Multi en [verweerder], die onder meer ertoe strekken dat Multi en [verweerder] onrechtmatig hebben gehandeld jegens [de eigenaar en gebruikers van het pand] en gehouden zijn de door [de eigenaar en gebruikers van het pand] geleden schade te vergoeden (hierna: de hoofdzaak, waarin de Hoge Raad vandaag eveneens uitspraak doet). Multi en [verweerder] hebben elkaar in vrijwaring opgeroepen (hierna: de vrijwaringszaak).

2.4

De rechtbank heeft in de hoofdzaak de vorderingen van [de eigenaar en gebruikers van het pand] afgewezen en heeft in de vrijwaringszaak geoordeeld dat, gelet op de afwijzing van de vorderingen in de hoofdzaak, niet wordt toegekomen aan de beoordeling en beslissing van het gevorderde in vrijwaring.

2.5

In hoger beroep heeft het hof1.zowel in de hoofdzaak als in de vrijwaringszaak het vonnis van de rechtbank bekrachtigd.

3. Beoordeling van het middel

3.1

Het middel klaagt dat het oordeel van het hof in de vrijwaringszaak niet in stand kan blijven als het cassatieberoep van [de eigenaar en gebruikers van het pand] in de hoofdzaak slaagt.

3.2

De Hoge Raad heeft bij arrest van vandaag het arrest van het hof in de hoofdzaak vernietigd en de hoofdzaak ter verdere behandeling verwezen naar het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.2.Dit brengt mee dat ook het arrest van het hof in de vrijwaringszaak niet in stand kan blijven. Het middel is dus gegrond.

4. Beslissing

De Hoge Raad:

- vernietigt het arrest van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch van 22 februari 2022;

- verwijst het geding naar het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden ter verdere behandeling en beslissing;

- veroordeelt [verweerder] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van [verweerder] begroot op € 960,33 aan verschotten en € 2.600,-- voor salaris, vermeerderd met de wettelijke rente over deze kosten indien [verweerder] deze niet binnen veertien dagen na heden heeft voldaan.

Dit arrest is gewezen door de raadsheren F.J.P. Lock, als voorzitter, A.E.B. ter Heide, S.J. Schaafsma, F.R. Salomons en K. Teuben, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer F.J.P. Lock op 12 januari 2024.

Conclusie 31‑03‑2023

Inhoudsindicatie

Vrijwaringszaak. Samenhang met 22/01886 (mogelijke aansprakelijkheid voor schade aan naastgelegen pand door plaatsing afzinkkelder; inbreuk op een recht?; maatschappelijk onzorgvuldig gehandeld?). Ene door eiser in hoofdzaak aangesprokene, de aannemer, heeft andere in hoofdzaak aangesprokene, de opdrachtgever, in vrijwaring opgeroepen.

Partij(en)

PROCUREUR-GENERAAL

BIJ DE

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

Nummer 22/02581

Zitting 31 maart 2023

CONCLUSIE

T. Hartlief

In de zaak

Multi-Bouwsystemen B.V. (hierna: ‘Multi’)

tegen

[verweerder] (hierna: ‘ [verweerder] ’)

Deze zaak heeft betrekking op de schade die is ontstaan aan een pand bij het plaatsen van een afzinkkelder op een naastgelegen perceel. De eigenaar, [A] Holding B.V. (hierna: ‘ [A] ’), en de gebruikers van het pand, [B] B.V., [betrokkene 1] en [betrokkene 2] , (hierna gezamenlijk: ‘ [de eigenaar en de gebruikers van het pand] ’), hebben de aannemer, Multi (en daarnaast de opdrachtgever, [verweerder] ) aansprakelijk gesteld. Multi heeft [verweerder] in vrijwaring opgeroepen. In de hoofdzaak zijn de vorderingen tegen Multi (en [verweerder] ) afgewezen. In de hoofdzaak tussen enerzijds [de eigenaar en de gebruikers van het pand] en anderzijds Multi en [verweerder] heb ik vandaag geconcludeerd tot verwerping (zaaknummer 22/01886). Het cassatieberoep in deze vrijwaringszaak strekt er samengevat toe te bewerkstelligen dat alsnog een inhoudelijke beoordeling van de vordering tot vrijwaring van Multi plaatsvindt indien het cassatieberoep van [de eigenaar en de gebruikers van het pand] in de hoofdzaak slaagt. Nu dat laatste wat mij betreft niet het geval is, moet het cassatieberoep in deze vrijwaringszaak mijns inziens worden verworpen.

1. Feiten

1.1

In cassatie kan van de volgende feiten worden uitgegaan.1.

1.2

[A] is eigenaar van [het pand] (hierna: ‘het pand’). Het pand bestaat uit een winkel met magazijnruimte en een bovenwoning. [B] B.V. exploiteert in het pand een groot- en detailhandel in wijnen en [betrokkene 1] en [betrokkene 2] bewonen de bovenwoning.

1.3

[verweerder] is sinds 2012 eigenaar van het naast het pand gelegen perceel met daarop een pand. Zijn pand bestond uit een winkel met een bovenwoning en is inmiddels gesloopt. Op 22 juni 2015 heeft het college van burgemeester en wethouders van Eindhoven (hierna: ‘het college van B&W’) aan [verweerder] een omgevingsvergunning verleend voor het bouwen van een winkel met appartementen en een kelder op het perceel.

1.4

[verweerder] heeft met Multi een aannemingsovereenkomst gesloten met betrekking tot het plaatsen van een zogenaamde afzinkkelder. Multi is op 12 juli 2016 gestart met het afzinken van de kelder. Op 15 juli 2016 is tijdens deze werkzaamheden een deel van de kelderwand (van de afzinkkelder) gescheurd als gevolg van het raken van een obstakel in de bodem en zijn de werkzaamheden stilgelegd. Multi heeft vervolgens telefonisch contact opgenomen met haar CAR-verzekeraar.2.De CAR-verzekeraar heeft laten weten dat de ontstane situatie moest worden besproken met alle betrokkenen, onder wie de eigenaar van het pand, [A] , en dat indien niet aan deze eis werd voldaan, de verdere werkzaamheden door haar niet gedekt zouden zijn.

1.5

Hierna heeft [verweerder] Multi geïnstrueerd de werkzaamheden voort te zetten zonder overleg met [A] . [verweerder] heeft een brief voor akkoord ondertekend waarin onder andere staat dat Multi de werkzaamheden zal voortzetten voor rekening en risico van [verweerder] .

1.6

Multi heeft het obstakel gedeeltelijk verwijderd en twee zogenaamde groutinjecties in de grond gedaan ter stabilisatie.3.Het afzinkproces is vervolgens op 18 juli 2016 hervat.

1.7

Bij brieven van 22 juli 2016 heeft de advocaat van [de eigenaar en de gebruikers van het pand] bij Multi en [verweerder] gemeld dat er die dag een etalageruit in het pand van [A] is gesprongen en dat er sprake is van ernstige scheurvorming in het pand, en hen gesommeerd de werkzaamheden te staken.4.Vervolgens hebben partijen over en weer deskundigen ingeschakeld en gecorrespondeerd. Multi heeft aan de sommatie geen gehoor gegeven en de werkzaamheden voortgezet.

1.8

Bij brief van 27 juli 2016 heeft de advocaat van [de eigenaar en de gebruikers van het pand] de gemeente Eindhoven (hierna: ‘de gemeente’) over het voorgaande geïnformeerd.5.Het college van B&W heeft een inspectie doen uitvoeren,6.die op 28 juli 2016 plaatsvond. Bij die gelegenheid zijn afspraken gemaakt. Deze afspraken zijn vastgelegd in een e-mailbericht van een bouwinspecteur van de gemeente aan [de eigenaar en de gebruikers van het pand] , de advocaat van [de eigenaar en de gebruikers van het pand] , de door [de eigenaar en de gebruikers van het pand] ingeschakelde deskundige en Multi.7.De afspraken houden onder andere in dat dagelijks deformatiemetingen moeten plaatsvinden, dat meting van de scheurvorming moet plaatsvinden en dat er direct nadat de kelder op diepte is, beton moet worden gestort tussen de kelderwand en de fundering.

1.9

De werkzaamheden in verband met het afzinken van de kelder zijn op 29 juli 2016 afgerond. Op dat moment was de kelder tot op de vereiste diepte afgezonken.

1.10

Omdat uit de deformatiemetingen bleek van verdere verzakking van het pand van [A] , heeft het college van B&W8.op verzoek van [de eigenaar en de gebruikers van het pand] op 12 augustus 2016 spoedeisende bestuursdwang toegepast, onder andere inhoudende een bouwstop en ontruiming en verzegeling van het pand van [A] .9.

1.11

Nadat Multi in overleg bepaalde maatregelen had getroffen, is de bouwstop op 18 augustus 2018 opgeheven10.en is de kelder afgebouwd.

2. Procesverloop

Eerste aanleg

2.1

Bij dagvaarding van 31 maart 2017 zijn [de eigenaar en de gebruikers van het pand] bij de rechtbank Oost-Brabant een procedure gestart tegen Multi en [verweerder] .

2.2

Multi en [verweerder] hebben, nadat de rechtbank dat heeft toegestaan,11.elkaar in vrijwaring opgeroepen. In cassatie is slechts nog de vrijwaringszaak van Multi tegen [verweerder] van belang. Deze is bij dagvaarding van 8 september 2017 ingeleid.

2.3

Bij vonnis van 19 september 2018 heeft de rechtbank de vorderingen van [de eigenaar en de gebruikers van het pand] in de hoofdzaak afgewezen en verstaan dat zij niet toekomt aan de beoordeling en beslissing van de vorderingen in de vrijwaringszaken.12.

Hoger beroep

2.4

Bij dagvaarding van 17 december 2018 hebben [de eigenaar en de gebruikers van het pand] in de hoofdzaak hoger beroep ingesteld tegen het vonnis van 19 september 2018.

2.5

Multi en [verweerder] hebben elk in incident gevorderd dat hen wordt toegestaan de ander in vrijwaring op te roepen. Bij arrest van 21 april 2020 heeft het hof Multi en [verweerder] beide(n) niet-ontvankelijk verklaard in hun incidentele vorderingen.13.Kort gezegd heeft het hof overwogen (i) dat art. 210 Rv ten aanzien van de oproeping in vrijwaring niet van overeenkomstige toepassing is in hoger beroep (onder verwijzing naar rechtspraak van Uw Raad14.) en (ii) dat de dicta van de rechtbank met betrekking tot beide vorderingen tot vrijwaring moeten worden begrepen als een afwijzing daarvan en Multi respectievelijk [verweerder] daartegen op grond van art. 339 lid 5 Rv hoger beroep kunnen instellen tot in de hoofdzaak in hoger beroep de conclusie van antwoord (in de praktijk: ‘memorie van antwoord’) wordt genomen.15.Als gezegd is in cassatie nog slechts de vrijwaringszaak van Multi tegen [verweerder] van belang.

2.6

Bij dagvaarding van 6 mei 2020 heeft Multi hoger beroep ingesteld tegen het vonnis van 19 september 2018 in de vrijwaringszaak van haar tegen [verweerder] .

2.7

Bij arrest van 22 februari 2022 (hierna: ‘het bestreden arrest’) heeft het hof het vonnis van 19 september 2018 in de vrijwaringszaak bekrachtigd, nu het hof in de hoofdzaak tot het oordeel is gekomen dat Multi niet aansprakelijk is jegens [de eigenaar en de gebruikers van het pand] :

“2.8. Hiervoor heeft het hof reeds overwogen dat Multi niet aansprakelijk is jegens [de eigenaar en de gebruikers van het pand] Dit betekent dat de voorwaarde waaronder de vordering in vrijwaring is ingesteld (een veroordeling in de hoofdzaak jegens [de eigenaar en de gebruikers van het pand] ), niet in vervulling is gegaan. Dit betekent dat naar het oordeel van het hof voor toewijzing van de vordering in vrijwaring geen grond is. De vordering is bij het bestreden vonnis terecht afgewezen.”

Cassatieberoep

2.8

Multi heeft bij procesinleiding van 13 juli 2022 tijdig cassatieberoep ingesteld tegen het bestreden arrest.16.[verweerder] is niet verschenen en aan hem is verstek verleend. Multi heeft afgezien van schriftelijke toelichting.

3. Bespreking van het cassatiemiddel

3.1

Het cassatiemiddel houdt in dat de beslissing van het hof in rov. 2.8. van het bestreden arrest (hiervoor weergegeven) niet in stand kan blijven als het cassatieberoep van [de eigenaar en de gebruikers van het pand] in de hoofdzaak slaagt. In dat geval kan immers niet langer worden gesteld dat de voorwaarde waaronder de vordering in vrijwaring is ingesteld niet in vervulling is gegaan, aldus Multi. Daarnaast wordt een voortbouwklacht naar voren gebracht.

3.2

Ik heb vandaag in de hoofdzaak geconcludeerd tot verwerping. Indien Uw Raad mij daarin volgt, slagen de zojuist genoemde klachten niet. Het cassatieberoep dient wat mij betreft daarom te worden verworpen.

4. Conclusie

De conclusie strekt tot verwerping van het cassatieberoep.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

A-G

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.