Rb. Leeuwarden (vzr.), 30-10-2003

Rechtbank Leeuwarden

Sector civiel recht

afdeling handelsrecht

Korte Gedingen

Uitspraak: 30 oktober 2003

Kort-geding-nummer: 60145 KG ZA 03-281

VONNIS

van de voorzieningenrechter van de rechtbank te Leeuwarden, in het kort geding van:

de vennootschap onder firma

[V.]'S TWEEWIELERCENTRUM BLOKKER VOF,

gevestigd te Spanbroek,

eiseres in conventie,

verweerster in reconventie,

procureur: mr. R.A. Schütz,

advocaat: mr. J. van Rhijn te Alkmaar,

tegen

de besloten vennootschap

BATAVUS B.V.,

gevestigd te Heerenveen,

gedaagde in conventie,

eiseres in reconventie,

procureur: mr. V.M.J. Both,

advocaten: mrs. W.B.J. van Overbeek en D. van der Kolk te Amsterdam.

PROCESGANG

[V.] heeft Batavus in kort geding doen dagvaarden tegen de openbare zitting van 9 oktober 2003.

[V.] heeft toen op de bij dagvaarding geformuleerde gronden gevorderd dat de rechter bij vonnis, zo veel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

I. Batavus zal verbieden om op enigerlei wijze de bedrijfsvoering van [V.] (Bikemotion) te belemmeren, meer specifiek door Batavus te verbieden om haar dealers op te dragen om alleen afgemonteerde Batavus-fietsen aan [V.]/Bikemotion te leveren, alsmede Batavus te verbieden haar dealers feitelijk te bewegen om ervoor te zorgen dat [V.]/Bikemotion de Batavus-fietsen uitsluitend afgemonteerd aan haar afnemers levert;

II. Batavas zal gebieden binnen één week na het in deze te wijzen vonnis het aan [V.]/Bikemotion toe te staan vanaf haar website een link te maken naar de site van Batavus in dier voege dat de site van Batavus binnen het frame van Bikemotion geladen kan worden;

III. Batavus zal verbieden om op enigerlei wijze de link die vanaf de site van Bikemotion is gemaakt naar de site van Batavus aan te tasten of op enig andere wijze de ongestoorde werking daarvan te verhinderen;

IV. Het voorgaande (I en/of II en/of III) op straffe van verbeurte van een dwangsom van

€ 10.000,00 per overtreding c.q. per dag of gedeelte van een dag dat Batavus niet of niet volledig aan één of meerdere verboden mocht voldoen na betekening van dit vonnis;

V. Batavus zal veroordelen in de kosten van het geding.

Vervolgens hebben partijen hun standpunten nader doen toelichten door hun advocaten, die beiden mede aan de hand van pleitnotities het woord hebben gevoerd. Batavus heeft in conventie geconcludeerd tot afwijzing van de vordering van [V.], met veroordeling van [V.] in de kosten van het geding.

In reconventie heeft Batavus gevorderd dat de rechter bij vonnis, zo veel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad en op de minuut:

1. [V.] zal veroordelen om met onmiddellijke ingang na betekening van dit vonnis iedere inbreuk op de merkrechten van Batavus, in het bijzonder iedere inbreuk op het onder nummer 508075 bij het Benelux Merkenbureau door Batavus geregistreerde merk door het gebruik van dit merk als hyperlink op de website www.bikemotion.nl, te staken en gestaakt te houden;

2. [V.] zal veroordelen om met onmiddellijke ingang na betekening van dit vonnis iedere inbreuk op de auteursrechten van Batavus op de (vormgeving/het design van de) website www.batavus.nl door het plaatsen van die website in een kader van Bike Motion (framen), te staken en gestaakt te houden;

3. [V.] zal veroordelen om met onmiddellijke ingang na betekening van dit vonnis haar onrechtmatig en misleidend handelen door het plaatsen van de website www.batavus.nl in een kader van Bike Motion (framen), te staken en gestaakt te houden;

4. [V.] zal veroordelen tot betaling van een dwangsom van € 10.000,00 voor iedere dag of ieder geval, zulks ter keuze van Batavus, van de gehele of gedeeltelijke niet-nakoming van de hiervoor sub 1, 2 of 3 genoemde bevelen;

5. [V.] zal veroordelen in de kosten van het geding.

Voorts heeft Batavus de rechter verzocht de termijn als bedoeld in artikel 260 Wetboek van Rechtsvordering vast te stellen op zes maanden.

[V.] heeft in reconventie geconcludeerd tot afwijzing van de vordering, met veroordeling van Batavus in de kosten van het geding.

[V.] heeft vervolgens in conventie haar vordering onder I (de afmontage) ingetrokken.

Partijen hebben met wederzijds goedvinden producties in het geding gebracht.

Na voortgezet debat hebben partijen vonnis gevraagd. De rechter doet heden uitspraak.

RECHTSOVERWEGINGEN

Vaststaande feiten

In conventie en in reconventie:

In dit kort geding gelden onder meer de navolgende feiten als vaststaand.

1.1. Tussen Batavus en [V.] heeft gedurende ongeveer dertig jaren een handelsrelatie bestaan inhoudende dat Batavus op bestelling van [V.] fietsen van het merk "Batavus" aan [V.] leverde. [V.] verkocht deze fietsen onder meer in haar fietsenwinkel te Blokker alsmede via internet, dit laatste onder de naam "www.bikemotion.nl". [V.] hanteerde daarbij lagere verkoopprijzen dan haar concurrentie.

1.2. Batavus heeft in het jaar 2001 de langdurige relatie tussen partijen beëindigd onder druk van een grote marktspeler in de fietsendetailhandel, te weten Euretco Tweewielers B.V.

[V.] heeft in kort geding voortzetting van de handelsrelatie gevorderd. Deze vordering is bij kort-geding-vonnis van deze voorzieningenrechter van 21 december 2001 afgewezen. Daarbij is geoordeeld dat Batavus een zwaarwegend (commercieel) belang heeft bij opzegging van de overeenkomst met [V.] vanwege de pressie die Euretco op Batavus uitoefent. Opgemerkt is dat [V.] geen enkel verwijt kon worden gemaakt van de opzegging. In tegendeel, uit consumentenoogpunt is de moderne en vernieuwende wijze van het aanbieden van fietsen door [V.] -te weten via internet en wel tegen relatief lage prijzen- geenszins onbehoorlijk. Tegen deze manier van ondernemen heeft Batavus overigens ook geen enkel bezwaar gemaakt, aldus nog steeds de voorzieningenrechter in genoemd kort-geding-vonnis. Wat betreft het belang van [V.] bij voortzetting van de handelsrelatie met Batavus heeft de voorzieningenrechter geoordeeld, dat Batavus onweersproken heeft gesteld dat [V.] ook via andere kanalen eenvoudig aan Batavus-fietsen kan komen, zij het tegen een hogere prijs dan indien deze fietsen rechtstreeks bij Batavus worden betrokken.

1.3. [V.] verkoopt thans nog steeds fietsen van het merk Batavus via www.bikemotion.nl. Op deze internetsite is het beeldmerk Batavus -dat onder nummer 508075 bij het Benelux Merkenbureau door Batavus is geregistreerd- als hyperlink opgenomen. Het beeldmerk bestaat uit de naam "Batavus", uitgevoerd in enigszins cursieve en "vette" drukletters, met daarbij een ovaalvormig object waarin gestyleerd, door middel van enkele lijnen, een voorovergebogen fietser is weergegeven. Bij gebruikmaking van deze link wordt de site van Batavus geladen binnen het frame van Bikemotion (framen).

Het geschil en de beoordeling daarvan

In conventie en in reconventie:

2. Na intrekking van een gedeelte van de vordering (te weten ter zake van het geschil van het afmonteren van Batavus-fietsen) is thans nog slechts in geschil de vraag of [V.] gerechtigd is om het beeldmerk Batavus als hyperlink te gebruiken, de vraag of [V.] gerechtigd is om de website van Batavus te plaatsen in een kader van Bikemotion (framen), alsmede de vraag of Batavus gerechtigd is om de link van [V.] naar de website van Batavus aan te tasten. Hierna zal achtereenvolgens op deze geschillen worden ingegaan.

Het gebruik van het merk Batavus als hyperlink

3.1. [V.] heeft aangevoerd dat Batavus ter gelegenheid van het kort geding dat heeft geleid tot het vonnis van 21 december 2000 als het ware heeft toegezegd, althans de suggestie heeft gewekt dat zij geen enkel probleem had met de website van [V.]. Ook het gebruik van het merk Batavus en/of de aangebrachte link naar de Batavus-site is toen niet op bezwaren van de zijde van Batavus gestuit, aldus [V.]. Primair stelt [V.] zich dan ook op het standpunt dat de houding van Batavus in strijd is met door haar gedane toezeggingen, dan wel in strijd is met het door haar opgewekte vertrouwen dat een en ander in orde was. Batavus heeft hierdoor haar rechten verwerkt, aldus [V.].

3.2. Naar het oordeel van de rechter heeft Batavus hiertegen terecht aangevoerd, dat [V.] ten tijde van het kort geding dat heeft geleid tot het vonnis van 12 december 2001 nog dealer was van Batavus. De omstandigheid dat Batavus destijds geen bezwaar heeft gemaakt tegen gebruikmaking van het beeldmerk Batavus door [V.], staat er niet aan in de weg dat Batavus daar thans wel bezwaar tegen maakt omdat [V.] niet langer een dealer van Batavus is. Van rechtsverwerking is dan ook geen sprake.

4.1. Subsidiair heeft [V.] aangevoerd dat er geen sprake is van een merkinbreuk. Onder verwijzing naar de artikelen 5 lid 1 en 6 lid 1 van de merkenrichtlijn heeft [V.] aangevoerd dat het merk Batavus door [V.] niet wordt gebruikt voor "onechte" waren maar juist voor de waren van Batavus zelf. De door [V.] te koop aangeboden fietsen betreffen originele Batavus-fietsen. De herkomst van deze fietsen is dus niet in geding, aldus [V.].

4.2. Vast staat dat Batavus rechthebbende is op het woord- en beeldmerk Batavus en dat zij zich op grond van het bepaalde in artikel 13A lid 1 BMW in beginsel kan verzetten tegen elk gebruik van dat merk voor de waren waarvoor het merk is ingeschreven. Op grond van artikel 13A lid 8 BMW (de uitputtingsregel) en op grond van vaste rechtspraak volgt echter dat wanneer waren voorzien van een merk door of met toestemming van de merkhouder op de gemeenschapsmarkt zijn gebracht, het een wederverkoper niet alleen vrijstaat deze waren door te verkopen, doch eveneens het merk te gebruiken om de verdere verhandeling van deze waren bij het publiek aan te kondigen. Een uitzondering hierop vormt het geval dat het merk in de reclame van de wederverkoper zo wordt gebruikt, dat de indruk kan ontstaan dat er een commerciële band tussen de wederverkoper en de merkhouder bestaat, en met name dat de onderneming van de wederverkoper tot het distributienet van de merkhouder behoort of dat een bijzondere band tussen de twee ondernemingen bestaat. Een dergelijke reclame is niet nodig om de verdere verhandeling van waren die door of met toestemming van de merkhouder onder het merk op de gemeenschapsmarkt zijn gebracht te verzekeren (zie EHJ 23 februari 1999 inzake BMW/Deenik). Met Batavus is de rechter van oordeel dat deze uitzondering in dit geval van toepassing is. Door gebruikmaking van het beeldmerk van Batavus als hyperlink kan bij het publiek de indruk ontstaan dat [V.] een officiële dealer is van Batavus. Hier kan niet aan afdoen dat ergens op de website van [V.] staat vermeld dat [V.] een onafhankelijke dealer is. Voor verdere verhandeling van Batavus-fietsen is gebruikmaking van het beeldmerk Batavus ook niet nodig. Volstaan kan worden met het woordmerk Batavus. Ter zitting heeft Batavus uitdrukkelijk medegedeeld dat zij geen bezwaar heeft tegen gebruikmaking van het woordmerk Batavus als hyperlink op de site van [V.].

De vordering van Batavus zal worden toegewezen zoals in het dictum te melden.

Het plaatsen van de website van Batavus in een kader van Bikemotion (framen)

5.1. [V.] heeft primair aangevoerd, dat Batavus ter gelegenheid van het kort geding dat heeft geleid tot het vonnis van 21 december 2001 heeft goed gevonden, althans de suggestie heeft gewekt dat [V.] op de onderhavige wijze (door framing) gebruik maakt van de site van Batavus.

5.2. Nog afgezien van de omstandigheid dat [V.] -zoals hiervoor sub 3.2 is overwogen- ten tijde van voornoemd kort geding nog dealer was van Batavus, kan [V.] reeds niet gevolgd worden in zijn stelling omdat Batavus onweersproken heeft aangevoerd, dat destijds geen sprake was van framing. [V.] heeft pas op enig moment na het kort geding dat heeft geleid tot het vonnis van 21 december 2001 zijn website zodanig laten aanpassen dat sprake was van framen.

6. [V.] heeft aangevoerd dat vrijwel elke aanbieder van producten op internet een hyperlink heeft naar de site van de fabriek. Dat is maatschappelijk algemeen aanvaard, aldus [V.]. De rechtbank constateert dat Batavus deze stelling van [V.] erkent. Batavus heeft immers aangevoerd dat hyperlinks het wezenskenmerk van internet zijn en dat algemeen wordt aangenomen dat eenvoudige hyperlinks naar rechtmatig materiaal in beginsel geen auteursrechtelijke verveelvoudiging opleveren. In zoverre bestaat er dus geen verschil van mening tussen partijen. Batavus maakt echter bezwaar tegen het framen door [V.]. In vergelijking tot de "papieren-wereld" komt het er op neer dat [V.] een brochure van Batavus aan het publiek verstrekt, waarbij de naam van de fabrikant (Batavus) is vervangen door een etiket met de handelsnaam van [V.], aldus Batavus. De rechter is met Batavus van oordeel dat deze handelwijze onrechtmatig is en tevens in strijd is met het auteursrecht van Batavus. Op deze manier wordt immers de indruk gewekt dat de informatie van de website van Batavus eigen materiaal van [V.] betreft. De vordering van Batavus zal dus ook op dit punt worden toegewezen zoals in het dictum te melden. Het door [V.] gevorderde gebod om -kort gezegd- het framen toe te staan, zal worden afgewezen.

Aantasting van de link van [V.] naar de website van Batavus

7.1. [V.] heeft een verbod gevorderd voor Batavus om op enigerlei wijze de link die vanaf de site van Bikemotion is gemaakt naar de site van Batavus aan te tasten of op enig andere wijze de ongestoorde werking daarvan te verhinderen.

7.2. Batavus heeft hiertegen aangevoerd, dat indien een websitehouder niet wil dat zijn website via een hyperlink van een derde kan worden bereikt, hij dat door technische middelen kan en mag voorkomen.

7.3. De rechter is van oordeel dat hoewel eenvoudige hyperlinks naar rechtmatig materiaal in beginsel geen auteursrechtelijke verveelvoudiging opleveren, dit nog niet met zich meebrengt dat een derde ook het recht heeft op een ongestoorde werking van zijn hyperlink naar een site van een derde. Met Batavus is de rechter van oordeel dat een websitehouder gerechtigd is om te voorkomen dat zijn website via een hyperlink van een derde kan worden bereikt.

8. De in reconventie gevorderde oplegging van dwangsommen zal worden toegewezen als in het dictum te melden. De rechter zal een maximum aan de te verbeuren dwangsommen verbinden. Dit laat uiteraard onverlet, dat bij voortgaande overtreding van dit kort-geding-vonnis oplegging van hogere dwangsommen kan worden gevorderd dan wel hernieuwde oplegging van dezelfde dwangsommen.

Het bedrag van zowel de dwangsom als het maximum staat in een redelijke verhouding tot de zwaarte van het geschonden belang en de beoogde werking van de dwangsomoplegging.

9. Nu de in dit kort geding te treffen voorlopige spoedvoorzieningen ertoe strekken, op verzoek van/aan een in een bij de Overeenkomst inzake de handelsaspecten van de intellectuele eigendom (TRIPs, als bijlage I-C gevoegd bij de Overeenkomst tot oprichting van de Wereldhandelsorganisatie - WTO-overeenkomst) aangesloten land gevestigde natuurlijke-/rechtspersoon te beletten dat zich een inbreuk voordoet op een recht uit hoofde van de intellectuele eigendom, zal eiser - op grond van artikel 50 van vermeld TRIPs-verdrag en onder verwijzing naar de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschap van 16 juni 1998 (in zaak C-53/96 van Hermès tegen FHT) - een fatale termijn van 6 maanden worden gesteld voor het aanhangig maken van een bodemprocedure, zulks op straffe van verval van de hierna onder 3 en 4 te geven veroordelingen.

10. [V.] zal zowel in conventie als in reconventie als de (grotendeels) in het ongelijk te stellen partij worden veroordeeld in de kosten van het geding.

BESLISSING

De rechter, rechtdoende in kort geding:

in conventie:

1. wijst de vordering af;

2. veroordeelt [V.] in de kosten van het geding, aan de zijde van Batavus begroot op 205,00 euro aan verschotten en op 705,00 euroaan salaris procureur.

in reconventie:

3. veroordeelt [V.] om binnen 48 uren na betekening van dit vonnis het gebruik van het onder nummer 508075 bij het Benelux Merkenbureau door Batavus geregistreerde beeldmerk als hyperlink op de website www.bikemotion.nl te staken en gestaakt te houden;

4. veroordeelt [V.] om binnen 48 uren na betekening van dit vonnis iedere inbreuk op de auteursrechten van Batavus op de (vormgeving/het design van de) website www.batavus.nl door het plaatsen van die website in een kader van Bike Motion (framen) -hetgeen tevens onrechtmatig is jegens Batavus- te staken en gestaakt te houden;

5. stelt de termijn als bedoeld in artikel 260 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering vast op zes maanden;

6. bepaalt dat [V.] een dwangsom zal verbeuren van 2.500,00 euro voor iedere dag dat [V.] niet voldoet aan de sub 3 en/of sub 4 bedoelde veroordelingen;

7. verbindt aan de aldus sub 6 te verbeuren dwangsommen een maximum van €50.000,00 euro;

8. veroordeelt [V.] in de kosten van het geding, aan de zijde van Batavus begroot op €352,50 euro aan salaris procureur;

9. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

10. wijst af het anders of meer gevorderde.

Dit vonnis is gewezen door mr. W.K.F. Hangelbroek, voorzieningenrechter, en in aanwezigheid van de griffier uitgesproken ter openbare terechtzitting van 30 oktober 2003.

fn 82