Hof 's-Gravenhage, 06-07-2005, nr. 22000059-04

Rolnummer: 22-000059-04

Parketnummer: 12-000080-01

Datum uitspraak: 6 juli 2005

TEGENSPRAAK

Gerechtshof te 's-Gravenhage

economische kamer

Arrest

gewezen op het hoger beroep tegen het vonnis van de economische kamer in de rechtbank te Middelburg van

26 november 2003 in de strafzaak tegen de verdachte:

de besloten vennootschap

[verdachte].,

gevestigd te [adres].

1. Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen in eerste aanleg en het onderzoek op de terechtzittingen in hoger beroep van dit hof van

16 maart 2005 en 22 juni 2005.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door en namens de verdachte naar voren is gebracht.

2. Tenlastelegging

Aan verdachte is tenlastegelegd hetgeen vermeld staat in de inleidende dagvaarding, zoals ter terechtzitting in eerste aanleg op vordering van de officier van justitie gewijzigd.

Van de dagvaarding en van de vordering wijziging tenlastelegging zijn kopieën in dit arrest gevoegd.

3. Procesgang

In eerste aanleg is de verdachte van het onder 1 tenlastegelegde vrijgesproken en terzake van het onder 2 primair tenlastegelegde veroordeeld tot een geldboete van € 20.000,-, waarvan € 10.000,- voorwaardelijk met een proeftijd voor de duur van twee jaren.

Namens de verdachte is tegen het vonnis hoger beroep ingesteld.

4. Omvang van het hoger beroep

Het hoger beroep is kennelijk niet gericht tegen de in eerste aanleg gegeven vrijspraak van het onder 1 tenlastegelegde.

Waar hierna wordt gesproken van "de zaak" of "het vonnis", wordt daarmee bedoeld de zaak of het vonnis voorzover op grond van het vorenstaande aan het oordeel van dit hof onderworpen.

5. Ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de vervolging

De raadsman van de verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep aangevoerd dat het openbaar ministerie niet ontvankelijk dient te worden verklaard in zijn vervolging, omdat het openbaar ministerie heeft gehandeld in strijd met het gelijkheidsbeginsel. Het storten van Tarragrond van de fritesfabrieken in Zeeland wordt door anderen op verschillende landbouwpercelen in Zeeland gestort en het openbaar ministerie laat deze gang van zaken ongemoeid.

Het hof verwerpt dit verweer.

Op grond van het bepaalde in artikel 167, eerste lid van het Wetboek van Strafvordering komt aan het openbaar ministerie een zelfstandige beslissingsbevoegdheid toe om na een onderzoek vervolging tegen een verdachte in te stellen. Op grond van artikel 167, tweede lid van het Wetboek van Strafvordering kan de officier van justitie afzien van vervolging op gronden aan het algemeen belang ontleend. Weliswaar vindt die ruime bevoegdheid zijn begrenzing in (onder andere) het gelijkheidsbeginsel, maar het enkele feit dat - zoals in casu is aangevoerd - een ander niet is vervolgd, brengt nog niet zonder meer mee dat het gelijkheidsbeginsel is geschonden. Feiten of omstandigheden die zouden leiden tot het oordeel dat zulks in casu wel het geval is, zijn niet aannemelijk geworden.

Verder heeft de raadsman de niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in zijn vervolging bepleit, omdat de wijze van onderzoek door het Nederlands Forensisch Instituut strijdig is met de regelgeving, omdat het is uitgevoerd op grond van het Handhavingsprotocol bouwstoffen. Subsidiair dient het NFI-rapport van het bewijs te worden uitgesloten.

Het hof verwerpt dit verweer, nu niet gebleken is dat hier sprake is van een ernstige schending van beginselen van een behoorlijke procesorde. Immers niet is gebleken dat doelbewust en met grove veronachtzaamheid van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekort gedaan. Ten overvloede merkt het hof op dat het NFI-rapport niet voor het bewijs gebruikt wordt.

Voorts heeft de raadsman aangevoerd dat de BV niet samen mag worden veroordeeld met [medeverdachte] persoonlijk, omdat dat zou neerkomen op dubbele bestraffing, hetgeen in strijd is met het ne bis in idem beginsel.

Het hof verwerpt dit verweer omdat het geen steun vindt in het recht. Wel zal het hof, indien het tot oplegging van een straf besluit, bij de bepaling van de straf rekening houden met de verwevenheid van de B.V. en de natuurlijke persoon.

6. Bespreking van verzoeken

De raadsman van de verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep het verzoek gedaan om:

a. nader onderzoek door de rechter-commissaris te gelasten inzake de stortingen van aardappelsorteergrond in de gemeente Borsele met toestemming van het openbaar ministerie, de provincie en de gemeente;

b. opdracht te verstrekken aan een onafhankelijk deskundige advies uit te brengen over rapportages en daarbij tevens te betrekken het aantal grepen en de menging van de monsters en voorts de variatie;

c. door het hof ter plekke het erf en de grond te bezien, zodat duidelijk is dat ook thans nog steeds water moet worden afgevoerd;

d. aan de verdediging de onderzoeksopdrachten aan het NFI ter beschikking te stellen;

e. aanvullende bemonstering plaats te laten vinden met toetsing van alle 45 stoffen, omdat dat nu beperkt is tot 20 en met het juiste wettelijk aantal voorgeschreven grepen;

f. nader onderzoek te verrichten naar onverklaarbaar verschil in monstergewicht ten tijde van monstername, of conform het Handhavingsprotocol is gehandeld met betrekking tot het verplicht contact met contactpersonen van het bevoegde gezag, of voorbehandeling terzake van het analyseren van minerale olie heeft plaatsgevonden, waarom is afgeweken van het Handhavingsprotocol en naar de bodemkwaliteit in Nederland, voorzover resultaten beschikbaar zijn, toegespitst op minerale olie, drins, EOX, DDT.

Het hof wijst de door de raadsman van de verdachte gedane verzoeken af nu zij onvoldoende gespecificeerd zijn en ook overigens niet noodzakelijk zijn.

7. Het vonnis waarvan beroep

Het vonnis waarvan beroep kan niet in stand blijven omdat het hof zich daarmee niet verenigt.

8. Bewezenverklaring

Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder feit 2 primair tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

(zie de hierna ingevoegde bijlage die van dit arrest deel uitmaakt)

Hetgeen meer of anders is tenlastegelegd, is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Voorzover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Blijkens het verhandelde ter terechtzitting is de verdachte daardoor niet geschaad in de verdediging.

9. Bewijsvoering

Het hof grondt zijn overtuiging dat de verdachte het bewezenverklaarde heeft begaan op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen zijn vervat en die reden geven tot de bewezenverklaring.

De raadsman van de verdachte heeft ter terechtzitting aangevoerd dat de "aardappelsorteergrond" (door hem al dan niet te zamen met het door de verdachte van de fritesfabriek afgenomen vloeibare productieresten aangeduid als "aardappeltarra", "tarra" of "tarragrond") geen afvalstof maar grondstof is.

Het hof is van oordeel dat de "aardappelsorteergrond" gedurende tijd dat deze in de nabijheid van de bedrijfsgebouwen van de verdachte was opgeslagen, als afvalstof dient te worden beschouwd. Vast staat dat het fritesbedrijf [betrokkene] zich van deze "aardappelsorteergrond" wilde ontdoen en heeft ontdaan door deze tegen betaling door de verdachte te laten ophalen. De vraag is of deze "aardappelsorteergrond" op het moment van de opslag op de wijze als bovenomschreven het karakter van afvalstof had verloren. Dat is niet het geval, nu het hier blijkens de zich in het dossier bevindende foto's (blzz. 266, 267 en 318) gaat om beduidende hoeveelheden kennelijk voor de productie ongeschikte aardappels en delen van aardappels, vermengd met aardappelloof en wisselende hoeveelheden grond. De opslag van een dergelijk mengsel kan milieuschade in de zin van de Wet milieubeheer veroorzaken tijdens de opslag indien zich rottingsprocessen voordoen. Een zodanige milieuschade is in het onderhavige geval ook door een verbalisant geconstateerd (blz. 328 ev van het dossier; bewijsmiddel 18 bij het vonnis van de rechtbank).

In die gevallen waarin de wet aanvulling van het arrest vereist met de bewijsmiddelen, dan wel, voor zover artikel 359, derde lid, tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering wordt toegepast, met een opgave daarvan, zal zulks plaatsvinden in een aanvulling die als bijlage aan dit arrest zal worden gehecht.

10. Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

Het bewezenverklaarde levert op:

Medeplegen van opzettelijke overtreding van een voorschrift gesteld bij artikel 8.1, eerste lid, van de Wet milieubeheer, begaan door een rechtspersoon.

De raadsman van de verdachte heeft ter terechtzitting aangevoerd dat de verdachte van alle rechtsvervolging dient te woorden ontslagen, aangezien het bedrijf valt onder de AMvB Akker- en tuinbouwbedrijven (het hof leest: het Besluit akkerbouwbedrijven milieubeheer).

Het hof is van oordeel dat dit besluit niet op het bedrijf van verdachte van toepassing is. Het besluit geldt voor akkerbouw- of tuinbouwbedrijf met open grondteelt; als zodanig worden beschouwd bedrijven die geheel of in hoofdzaak zijn bestemd voor het verbouwen van akkerbouwprodukten of tuinbouwprodukten op of in de open grond, waarbij voor een aantal aspecten van de betreffende inrichting een bovengrens is aangegeven. Naar het oordeel van het hof is de omvang van de door de verdachte gepleegde opslag van "aardappelsorteergrond" als onder 9 omschreven zodanig, dat niet meer kan worden gesproken van "geheel of in hoofdzaak bestemd" voor het verbouwen van de bedoelde produkten. Daarbij heeft het hof mede acht geslagen op het feit dat het hier een hoeveelheid betreft die op zichzelf valt binnen categorie 28 van het Inrichtingen- en vergunningenbesluit.

11. Strafbaarheid van de verdachte

De raadsman van de verdachte heeft ter terechtzitting aangevoerd dat de verdachte niet strafbaar is omdat de gemeente de door de verdachte in het kader van het Besluit akkerbouwbedrijven milieubeheer gedane melding heeft geaccepteerd, alsmede omdat de provincie voor de betreffende activiteit toestemming heeft verleend.

Het hof verwerpt dit verweer. Uit de ter zake van de melding overgelegde stukken blijkt niet dat deze betrekking hadden op de opslag van "aardappelsorteergrond" als onder 9 omschreven in hoeveelheden als door de verdachte beoogd. Ook uit de betreffende stukken van de provincie Zeeland blijkt niet dat deze betrekking hebben op zodanige opslag, doch slechts op de toepassing van het materiaal voor bodemverbetering, uit oogpunt van toxiciteit. Verder is evenmin aannemelijk geworden dat door de verdachte ter zake van de bedoelde opslag enige informatie is ingewonnen bij een zodanig deskundige persoon of instelling dat hij daaraan het vertrouwen kon ontlenen dat deze opslag was toegestaan.

Ook overigens is er geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit. De verdachte is dus strafbaar.

12. Strafmotivering

De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot vernietiging van het vonnis waarvan beroep en tot veroordeling van de verdachte terzake van het onder 2 tenlastegelegde tot een geldboete van € 20.000,-, waarvan € 10.000,- voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren.

Het hof heeft de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van het feit en de omstandigheden waaronder dit is begaan en op grond van de omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan is gebleken uit het onderzoek ter terechtzitting.

Daarbij heeft het hof in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

De verdachte heeft met louter commerciële doeleinden grote hoeveelheden afvalstoffen (aardappelsorteergrond) opgeslagen, ten behoeve van het door haar uitgeoefende landbouwbedrijf, terwijl zij daarvoor geen vergunning ingevolge de Wet milieubeheer had. Door aldus te handelen heeft de verdachte het milieu in gevaar gebracht.

De raadsman heeft verzocht om rekening te houden met de op korte termijn verwachte inwerkingtreding van het Besluit vrijstelling stortverbod buiten inrichtingen.

Het hof ziet daartoe geen aanleiding, reeds omdat die regeling gelet op de thans voorziene inhoud ervan geen betrekking zal hebben op een opslag als de onderhavige.

Bij de vaststelling van de geldboete is rekening gehouden met de financiële omstandigheden waarin de verdachte verkeert en met verwevenheid tussen de verdachte en haar mede vervolgde directeur-grootaandeelhouder [medeverdachte].

Het hof is - alles overwegende - van oordeel dat een deels voorwaardelijke geldboete van navermelde hoogte een passende en geboden reactie vormt.

13. Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 14a, 14b, 14c, 23, 24, 47 en 51 van het Wetboek van Strafrecht, de artikelen 1a(oud), 2 en 6(oud) van de Wet op de economische delicten en artikel 8.1 (oud) van de Wet milieubeheer.

14. BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep - voorzover aan het oordeel van het hof onderworpen - en doet opnieuw recht.

Verklaart bewezen dat de verdachte het onder 2 primair tenlastegelegde, zoals hierboven omschreven, heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen terzake meer of anders is tenlastegelegd en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Bepaalt dat het bewezenverklaarde het hierboven vermelde strafbare feit oplevert.

Verklaart de verdachte strafbaar terzake van het bewezenverklaarde.

Veroordeelt de verdachte tot het betalen van een geldboete van € 10.000,00 (tienduizend euro).

Beveelt dat een op € 5.000,00 (vijfduizend euro) bepaald gedeelte van de geldboete niet ten uitvoer zal worden gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten op grond dat de verdachte zich vóór het einde van een proeftijd van 2 (twee) jaren aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt.

Dit arrest is gewezen door mrs. Van den Berg, Reinking en Kramer, in bijzijn van de griffier Van der Mark.

Het is uitgesproken op de openbare terechtzitting van het hof van 6 juli 2005.