HvJ EU, 08-06-2023, nr. C-640/21

De overwegingen 15 en 23 van het douanewetboek van de Unie luiden:

Artikel 5, punten 16 en 26, van dit wetboek (‘Definities’) bepaalt het volgende:

Artikel 15, lid 2, van het douanewetboek van de Unie (‘Verstrekking van inlichtingen aan de douaneautoriteiten’) bepaalt het volgende:

Artikel 42, lid 1, van dit wetboek (‘Opleggen van sancties’) luidt:

Artikel 173 van dit wetboek (‘Wijziging van een douaneaangifte’) bepaalt het volgende:

Artikel 174 van dit wetboek (‘Ongeldigmaking van een douaneaangifte’) luidt:

Artikel 175 van het douanewetboek van de Unie bepaalt het volgende:

Artikel 176 van dit wetboek luidt:

Artikel 194 van dit wetboek (‘Vrijgave van de goederen’) luidt:

Vooraf zij eraan herinnerd dat het douanewetboek van de Unie berust op een gecontroleerd aangiftesysteem8. om douaneformaliteiten en -controles zoveel mogelijk te beperken, en tegelijk fraude of onregelmatigheden die nadelig kunnen zijn voor de begroting van de Unie te voorkomen. Vanwege het belang van deze voorafgaande aangiften voor de goede werking van de douane-unie verplicht artikel 15 van het douanewetboek van de Unie de aangever om juiste en volledige inlichtingen te verstrekken.9.

In dit verband is het uitgangspunt van de onveranderlijkheid van douaneaangiften een fundamenteel beginsel van douanerecht en het verlengstuk van de op elke aangever rustende verplichting om een juiste aangifte in te dienen.10.

Dit beginsel van onveranderlijkheid van de douaneaangiften is evenwel niet absoluut.11. Zonder dit beginsel ter discussie te stellen, bieden de artikelen 173 en 174 van het douaneboek van de Unie de mogelijkheid om een douaneaangifte te wijzigen of ongeldig te maken, terwijl de goederen reeds zijn vrijgegeven.

In deze context zal ik deze bepalingen, rekening houdend met het uitzonderlijke karakter ervan, uitleggen.

Met zijn eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 173 dan wel artikel 174 van het douanewetboek van de Unie het mogelijk maakt een douaneaangifte te wijzigen of ongeldig te maken om hierin een extra hoeveelheid goederen op te nemen, wanneer de douaneautoriteiten de betrokken goederen reeds hebben vrijgegeven.

Met zijn tweede prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter te vernemen of de zinsnede ‘andere goederen dan die waarop [de douaneaangifte] oorspronkelijk betrekking had’ in artikel 173 van het douanewetboek van de Unie betrekking heeft op andere goederen vanuit kwantitatief oogpunt, kwalitatief oogpunt, of vanuit beide oogpunten.

Met andere woorden, de verwijzende rechter vraagt zich af of een extra hoeveelheid goederen waarvoor een andere factuur is opgesteld dan de reeds aangegeven goederen, moet worden geacht te vallen onder ‘andere goederen’ dan die waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had.

Deze tweede vraag staat mijns inziens centraal bij de beantwoording van de eerste prejudiciële vraag betreffende de toepasselijkheid van artikel 173 van het douanewetboek van de Unie op een situatie als die in het hoofdgeding.

Uit de gecombineerde lezing van artikel 173, lid 3, en artikel 173, lid 1, van dit wetboek volgt namelijk dat de wijziging van een douaneaangifte in geen geval — noch vóór noch na de vrijgave van de goederen — kan worden toegestaan indien de verzochte wijziging ertoe leidt dat de douaneaangifte wordt opgemaakt voor ‘andere goederen’ dan die waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had, hetgeen a contrario betekent dat de wijziging mogelijk is indien zij betrekking heeft op identieke goederen.

Ik geef derhalve in overweging om de eerste en de tweede prejudiciële vraag gezamenlijk te beantwoorden door, om te beginnen, vast te stellen wat moet worden verstaan onder ‘andere goederen’ dan die waarop de douaneaangifte oorspronkelijk betrekking had, en, voorts, na te gaan of en in hoeverre het mogelijk is een douaneaangifte te wijzigen nadat de douaneautoriteiten de betrokken goederen hebben vrijgegeven.

Vervolgens zal ik, alvorens de derde prejudiciële vraag te beantwoorden, onderzoeken of artikel 174 van het douanewetboek van de Unie een procedure kent die van toepassing zou kunnen zijn op een situatie als die in het hoofdgeding.

De verwijzende rechter vraagt zich af of de zinsnede ‘andere goederen’ dan die waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had in de zin van artikel 173, lid 1, van het douanewetboek van de Unie, betrekking heeft op andere goederen vanuit kwantitatief oogpunt, kwalitatief oogpunt, of vanuit beide oogpunten.

In de eerste plaats merk ik op dat noch het douanewetboek van de Unie noch gedelegeerde verordening (EU) 2015/244612. noch uitvoeringsverordening (EU) 2015/244713. preciseert wat onder ‘andere goederen’ moet worden verstaan.

In de tweede plaats wordt het bijvoeglijk naamwoord ‘andere’, van het Latijnse ‘alter’, gedefinieerd als dat wat onderscheidend is, verschillend van entiteiten of dingen van dezelfde categorie.14. Deze definitie doet dan wel vermoeden dat ‘andere goederen’ goederen zijn die een andere aard of andere kenmerken hebben dan de goederen waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had, maar een dergelijke formulering blijft bijzonder ruim. Het is dan ook niet uitgesloten dat een extra hoeveelheid identieke goederen kan worden aangemerkt als ‘andere goederen’ in de zin van artikel 173, lid 1, van het douanewetboek van de Unie.

In de derde plaats kan dit begrip niet met behulp van de verschillende taalversies van deze bepaling worden gespecificeerd. De Spaanse (‘mercancías distintas’), de Duitse (‘andere Waren’), de Engelse (‘goods other’), de Italiaanse (‘merci diverse’) en de Roemeense (‘altor mărfuri’) taalversie verwijzen namelijk allemaal letterlijk naar de zinsnede ‘andere goederen’.

Volgens de bewoordingen van het douanewetboek van de Unie kan dit begrip verwijzen naar goederen van een andere aard en met andere kenmerken (kwalitatief verschil) alsook naar goederen van dezelfde aard maar in een andere hoeveelheid (kwantitatief verschil) dan die waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had.

Uitgaande van de logica van de tekst, is het echter mogelijk om dat wat onder de zinsnede ‘andere goederen’ dan die waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had valt, anders op te vatten.

Dienaangaande zij eraan herinnerd dat het douanewetboek van de Unie berust op een aangiftesysteem om douaneformaliteiten en -controles te beperken, en tegelijk fraude of onregelmatigheden die nadelig kunnen zijn voor de begroting van de Unie te voorkomen.15.

Om te beginnen volgt uit dit systeem dat douaneaangiften onmiddellijk kunnen worden aanvaard, zoals is bepaald in artikel 172 van het douanewetboek van de Unie. Voorts heeft het Hof erkend dat om snelle en doeltreffende procedures voor het in het vrije verkeer brengen te waarborgen de douaneautoriteiten niet alle goederen die worden aangegeven, aan een grondig onderzoek onderwerpen, hetgeen noch in het belang zou zijn van de deelnemers aan het economisch verkeer, noch in het belang van genoemde autoriteiten.16.

Mijns inziens lijken dus twee criteria doorslaggevend te zijn om te bepalen of een extra hoeveelheid goederen geen ‘andere goederen’ dan die waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had in de zin van artikel 173, lid 1, van het douanewetboek van de Unie, vormen.

Ten eerste hadden de goederen die voorwerp van de wijziging zijn, in dezelfde oorspronkelijke douaneaangifte kunnen worden opgenomen indien er geen materiële fout was gemaakt. Enkel de hoeveelheid aangegeven goederen verschilt.

Dit argument vindt steun in artikel 222 van uitvoeringsverordening 2015/2447 dat bepaalt dat wanneer een douaneaangifte twee of meer artikelen omvat, de op elk artikel betrekking hebbende vermeldingen in die aangifte worden beschouwd als een afzonderlijke douaneaangifte. Tenzij specifieke goederen die deel uitmaken van een zending aan verschillende maatregelen zijn onderworpen, worden goederen die deel uitmaken van een zending beschouwd als één artikel wanneer zij, onder andere, worden ingedeeld onder één enkele tariefonderverdeling.

Heeft het verzoek om wijziging van de douaneaangifte betrekking op een extra hoeveelheid goederen die identiek zijn aan de goederen waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had, dat wil zeggen goederen die onder dezelfde tariefonderverdeling zijn ingedeeld, dan kan deze wijziging dus, anders dan de Commissie betoogt, worden aanvaard, aangezien alle goederen het voorwerp van één enkele douaneaangifte hadden kunnen zijn.

Ten tweede is het, aangezien de goederen waarop de gewijzigde douaneaangifte betrekking heeft identiek zijn aan de goederen waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had, niet per sé nodig een verdere fysieke controle van die goederen uit te voeren. Hetzelfde geldt a fortiori wanneer de goederen waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had, vóór de aanvaarding van die aangifte en de vrijgave niet aan een fysieke controle werden onderworpen.

Het Hof heeft namelijk geoordeeld dat artikel 78 van verordening (EEG) nr. 2913/9217. het voor de douaneautoriteiten mogelijk maakte de resultaten van het gedeeltelijke onderzoek van in een douaneaangifte opgenomen goederen, welk onderzoek is verricht op basis van monsters die van deze goederen zijn genomen, te extrapoleren naar goederen die in eerder door diezelfde aangever ingediende douaneaangiften zijn opgenomen en waarvoor geen dergelijk onderzoek is verricht — en ook niet meer kan worden verricht aangezien reeds vrijgave van deze goederen is verleend — wanneer het om identieke goederen gaat.18.

Ook zij erop gewezen dat de extra goederen kunnen worden omschreven als identiek aan die waarvoor de oorspronkelijke douaneaangifte is gedaan, rekening houdend met onder andere de verstrekte gegevens waaruit blijkt dat deze goederen afkomstig zijn van dezelfde fabrikant, dezelfde benaming en samenstelling hebben en er hetzelfde uitzien.19. Ik ben derhalve van mening dat de hoeveelheid extra goederen niet onder de zinsnede ‘andere goederen’ in de zin van artikel 173, lid 1, van het douanewetboek van de Unie moet vallen om wijziging van de douaneaangifte te verbieden.

Bijgevolg geef ik het Hof in overweging te verklaren dat onder de zinsnede ‘andere goederen’ dan die waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had in de zin van artikel 173, lid 1, van het douanewetboek van de Unie, niet een extra hoeveelheid van dezelfde goederen valt wanneer kan worden aangetoond dat die tweede hoeveelheid goederen identiek is aan de eerste hoeveelheid goederen, omdat zij onder dezelfde tariefonderverdeling zijn ingedeeld en in één enkele aangifte hadden kunnen worden opgenomen indien er geen materiële fout was gemaakt.

Aangezien een extra hoeveelheid goederen niet onder de zinsnede ‘andere goederen’ in de zin van artikel 173, lid 1, van het douanewetboek van de Unie valt, kan de douaneaangifte worden gewijzigd zolang de goederen niet zijn vrijgegeven. Derhalve moet worden nagegaan of het verzoek tot wijziging van een douaneaangifte teneinde deze extra hoeveelheid daarin op te nemen, kan worden ingewilligd nadat de goederen overeenkomstig artikel 173, lid 3, van dit wetboek zijn vrijgegeven.

In herinnering moet worden gebracht dat artikel 173, lid 2, onder c), van het douanewetboek van de Unie bepaalt dat de wijziging van een douaneaangifte niet wordt toegestaan als het verzoek daartoe wordt gedaan nadat de douaneautoriteiten de goederen hebben vrijgegeven.

Bij wijze van uitzondering bepaalt artikel 173, lid 3, van dit wetboek dat de wijziging van de douaneaangifte kan worden toegestaan na vrijgave van de goederen om de aangever in staat te stellen zijn verplichtingen inzake het plaatsen van goederen onder de desbetreffende douaneregeling na te komen.

Wat een dergelijke mogelijkheid betreft, lijkt mij de ontwikkeling van de bepalingen tot regeling van de procedure tot wijziging van een douaneaangifte in de verschillende teksten die de materie achtereenvolgens hebben geregeld, veelzeggend.

Het communautair douanewetboek voorzag in twee verschillende regelingen die respectievelijk voor en na de vrijgave van de goederen van toepassing waren op de wijzigingen die konden worden aangebracht in de gegevens die voor de bepaling van de douanewaarde en bijgevolg van de invoerrechten in aanmerking waren genomen.20.

Op grond van artikel 65 van dit wetboek kon de aangever een of meer van de vermeldingen in de douaneaangifte wijzigen nadat deze was aanvaard en zolang de goederen door de douaneautoriteiten niet waren vrijgegeven. Dit recht was te verklaren door het feit dat de juistheid van de wijzigingen zo nodig tot de vrijgave door de douaneautoriteiten aan de hand van een fysieke controle van de goederen gemakkelijk kon worden geverifieerd.21.

Bij artikel 78 van dit wetboek werd een restrictievere regeling ingevoerd door de douaneautoriteiten de mogelijkheid te bieden om na de vrijgave van de goederen ambtshalve of op verzoek van de aangever tot wijziging van de douaneaangifte over te gaan, op een tijdstip waarop de goederen niet meer konden worden aangebracht en de invoerrechten reeds waren vastgesteld. Een dergelijke wijziging stond zowel wat betreft het principe ervan als wat betreft het resultaat ervan ter beoordeling van de douaneautoriteiten.22.

De specifieke logica van dit artikel 78, die erin bestond de douaneprocedure af te stemmen op de werkelijke situatie door met name materiële fouten of weglatingen en vergissingen te herstellen, pleitte ertegen dat dit artikel aldus werd uitgelegd dat algemeen kon worden uitgesloten dat de douaneautoriteiten een herziening of andere controles achteraf van douaneaangiften verrichten om in voorkomend geval een en ander recht te zetten.23.

Bij verordening (EG) nr. 450/200824. is het communautair douanewetboek ingetrokken en is een artikel 113 ingevoerd, waarvan de leden 1 en 2 hetzelfde waren geformuleerd als artikel 173, leden 1 en 2, van het douanewetboek van de Unie. Lid 3 van dit artikel 113 voorzag in de mogelijkheid voor de Commissie om maatregelen vast te stellen om te bepalen in welke gevallen wijziging na vrijgave van de goederen kon worden toegestaan. De Commissie heeft echter nooit gebruikgemaakt van deze mogelijkheid.

Ingevolge artikel 173, lid 3, van het douanewetboek van de Unie kunnen de douaneautoriteiten voortaan toestaan dat een douaneaangifte na vrijgave van de goederen wordt gewijzigd, maar enkel om de aangever in staat te stellen zijn verplichtingen inzake het plaatsen van goederen onder de desbetreffende douaneregeling na te komen.

Uit de ontwikkeling van deze bepalingen volgt dat, om te beginnen, de douaneautoriteiten de nodige maatregelen kunnen nemen om de situatie te herstellen, rekening houdend met de nieuwe elementen waarover zij beschikken, en dat, voorts, deze autoriteiten de documenten en gegevens betreffende de invoerverrichtingen en het onderzoek van de goederen kunnen controleren, wanneer deze nog kunnen worden aangebracht.

Dienaangaande heeft het Hof verklaard dat wanneer de aangever om wijziging van de douaneaangifte verzoekt, de douaneautoriteiten, in het kader van een eerste beoordeling, met name rekening houden met de mogelijkheid om de vermeldingen in deze aangifte en in het verzoek om wijziging te controleren.25.

Voorts kan een wijziging van de gegevens die door een eenvoudige documentencontrole kunnen worden geverifieerd, niet worden vergeleken met een wijziging van de gegevens over de aard of de kenmerken van de goederen, aangezien de douaneautoriteiten kunnen weigeren tot wijziging over te gaan wanneer de te verifiëren gegevens een fysieke controle vergen en die goederen als gevolg van de vrijgave ervan niet meer bij hen kunnen worden aangebracht.26.

Aangezien de in het hoofdgeding te verifiëren gegevens echter betrekking hebben op de hoeveelheid aan te geven goederen, en niet op de aard of de kenmerken ervan, daar deze identiek zijn aan de goederen waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had, is het denkbaar dat niets eraan in de weg staat dat de douaneaangifte op grond van artikel 173 van het douanewetboek van de Unie kan worden gewijzigd, en dit zelfs al zijn de eerste goederen reeds vrijgegeven.

Bij de uitlegging van artikel 78 van het communautair douanewetboek heeft het Hof erkend dat zelfs indien op het tijdstip waarop het verzoek om wijziging van de douaneaangifte wordt ingediend, een fysieke controle van de goederen onmogelijk is geworden, een dergelijke wijziging toch kan worden overwogen, mits het ontbreken van een dergelijke controle in een concreet geval niet noodzakelijkerwijs in de weg staat aan de verwezenlijking van de doelstellingen van de betrokken regeling, rekening houdend met de bijzondere omstandigheden van dat geval.27.

Belangrijk is namelijk dat de gevraagde wijziging de andere doelstellingen van de douanewetgeving, waaronder de doelstelling van fraudebestrijding, niet in gevaar brengt.28. Ook moet in gedachten worden gehouden dat artikel 42, lid 1, van het douanewetboek van de Unie bepaalt dat de sancties voor het niet naleven van de douanewetgeving effectief, proportioneel en afschrikkend moeten zijn. Mijns inziens volgt hieruit dat de onregelmatigheid van een douaneaangifte zonder frauduleuze bedoelingen niet zwaar moet worden bestraft.

Ondanks de moeilijkheid om betrouwbare fysieke controles uit te voeren, moet het verzoek om wijziging van de douaneaangifte na de vrijgave van de goederen dus vergezeld gaan van bewijzen die uitsluiten dat het doel van fraudebestrijding in het gedrang komt en het mogelijk maken een verband te leggen tussen de extra hoeveelheid goederen waarop dat verzoek om wijziging betrekking heeft en de documenten betreffende de invoer.29.

Bij deze beoordeling dienen de douaneautoriteiten rekening te houden met factoren zoals het feit dat de extra hoeveelheid goederen en de reeds aangegeven goederen onder dezelfde tariefonderverdeling zijn ingedeeld, dat alle door de aangever ontvangen goederen op hetzelfde tijdstip en in dezelfde verpakking zijn vervoerd, of dat de leverancier van de aangever twee opeenvolgende facturen voor de betrokken goederen heeft opgesteld. Ook moeten de douaneautoriteiten rekening houden met het feit dat het verzoek om wijziging van de douaneaangifte eigener beweging en binnen een korte periode na de aangifte is gedaan en dat elk vermoeden van fraude kan worden uitgesloten.

Wat betreft de in artikel 173, lid 3, van het douanewetboek van de Unie gestelde voorwaarde dat de wijziging van de douaneaangifte nadat de goederen zijn vrijgegeven, de aangever alleen in staat moet stellen zijn verplichtingen inzake het plaatsen van goederen onder de desbetreffende douaneregeling na te komen, zij er voorts aan herinnerd dat artikel 158, lid 1, van dit wetboek bepaalt dat voor alle goederen die bestemd zijn om onder een douaneregeling te worden geplaatst, een douaneaangifte tot plaatsing onder de desbetreffende regeling moet worden gedaan.

Derhalve zou kunnen worden betoogd dat aangezien de extra hoeveelheid goederen niet het voorwerp van de oorspronkelijke douaneaangifte was en nog niet onder een specifieke douaneregeling is geplaatst, de wijziging van deze aangifte om deze extra hoeveelheid goederen daarin op te nemen de aangever niet in staat zou stellen aan deze verplichtingen te voldoen.

Ik ben het niet eens met dat betoog.

Ik ben namelijk, ten eerste, van mening dat de aangever, om aan zijn verplichtingen inzake de plaatsing van goederen onder de betrokken douaneregeling te voldoen, in staat moet zijn materiële fouten in de oorspronkelijke douaneaangifte te herstellen, in tegenstelling tot gevallen waarin een dergelijke aangifte ongeldig moet worden gemaakt wanneer de goederen onder de verkeerde douaneregeling zijn geplaatst.

Dienaangaande wijs ik erop dat ingevolge artikel 174, lid 1, van het douanewetboek van de Unie een reeds aanvaarde douaneaangifte, voordat de goederen zijn vrijgegeven, ongeldig kan worden gemaakt wanneer deze goederen onmiddellijk onder een andere douaneregeling worden geplaatst, of wanneer, ten gevolge van bijzondere omstandigheden, de douaneregeling, waaronder de goederen zijn geplaatst, niet meer gerechtvaardigd is.

Ook na de vrijgave van de goederen staat artikel 148 van gedelegeerde verordening 2015/2446 een dergelijke ongeldigverklaring toe in zeer specifieke gevallen, zoals onder meer het geval waarin de goederen bij vergissing zijn aangegeven in de plaats van andere goederen of op meer dan één douaneaangifte, of indien de goederen onder een andere douaneregeling zijn geplaatst dan die waaronder zij hadden moeten worden geplaatst, dan wel onder een regeling douane-entrepotregeling zijn geplaatst en niet langer onder die regeling kunnen blijven.

Het in staat stellen van de aangever om zijn verplichtingen inzake de plaatsing van de goederen onder de betrokken douaneregeling na te komen, in de zin van artikel 173, lid 3, van het douanewetboek van de Unie, bestaat dus in het corrigeren van een materiële vergissing die bij de oorspronkelijke douaneaangifte is gemaakt, en niet in het onttrekken van de goederen aan een bepaalde douaneregeling of het plaatsen ervan onder een andere douaneregeling, in tegenstelling tot wat in artikel 174 van dit wetboek is bepaald.

Aangezien, ten tweede, de betrokken goederen het grondgebied van de Unie reeds zijn binnengekomen en bij de douaneautoriteiten zijn aangebracht in dezelfde zending als andere identieke goederen waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had en waarvoor reeds vrijgave is verleend, en aangezien alle goederen voorwerp hadden kunnen zijn van dezelfde aangifte, is de overweging dat deze eerste goederen niet onder een specifieke douaneregeling zijn geplaatst mijns inziens irrelevant.

Anders dan in een geval waarin de goederen aan douanecontrole zouden zijn onttrokken omdat zij, hoewel identiek aan de goederen waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had, in een andere verpakking zijn ingevoerd dan wel omdat zij, ondanks dat zij in dezelfde verpakking zijn ingevoerd, van een andere aard zijn dan de oorspronkelijk aangegeven goederen, bestaat de in het hoofdgeding aan de orde zijnde situatie namelijk in de correctie van een eenvoudige materiële fout, namelijk een statistische waarde in de aangifte betreffende de hoeveelheid goederen.

Aangezien de extra hoeveelheid goederen reeds op het grondgebied van de Unie is ingevoerd in dezelfde verpakking als andere identieke goederen waarop de oorspronkelijke douaneaangifte betrekking had en die reeds zijn vrijgegeven, ben ik van mening dat de wijziging van de douaneaangifte om die extra hoeveelheid daarin op te nemen de aangever juist in staat stelt te voldoen aan de verplichtingen inzake de plaatsing van alle goederen onder de betrokken douaneregeling.

In het licht van het voorgaande geef ik het Hof in overweging om voor recht te verklaren dat artikel 173, lid 3, van het douanewetboek van de Unie aldus moet worden uitgelegd dat het zich er niet tegen verzet dat een douaneaangifte na vrijgave van de goederen wordt gewijzigd om daarin een extra hoeveelheid van de reeds eerder aangegeven goederen op te nemen, mits het verzoek om wijziging vergezeld gaat van bewijsstukken aan de hand waarvan een verband kan worden gelegd tussen deze extra hoeveelheid en de invoerdocumenten en elk vermoeden van fraude wordt uitgesloten, hetgeen de verwijzende rechter moet nagaan.

Met zijn eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 174 van het douanewetboek van de Unie van toepassing is, wanneer de ontvanger van goederen vaststelt dat er meer goederen zijn dan in de oorspronkelijke douaneaangifte is vermeld, en zulks nadat de goederen zijn vrijgegeven.

Meer in het bijzonder wenst de verwijzende rechter te vernemen of, ervan uitgaande dat artikel 173 van het douanewetboek van de Unie niet van toepassing is op een situatie als die in het hoofdgeding, artikel 174 van dit wetboek een ander wettelijk middel vormt om de begane fout te herstellen dat geen zware sancties meebrengt die ZZE ervan kunnen weerhouden de geldende voorschriften na te leven.

Zoals artikel 174, lid 2, van het douanewetboek van de Unie voorschrijft, wordt de douaneaangifte niet ongeldig gemaakt nadat de goederen zijn vrijgegeven, tenzij anders is bepaald.

Artikel 175 van dit wetboek voegt daar evenwel aan toe dat de Commissie bevoegd is om gedelegeerde handelingen vast te stellen, ter bepaling van de gevallen waarin de douaneaangifte ongeldig wordt gemaakt na vrijgave van de goederen, als bedoeld in artikel 174, lid 2, van dit wetboek.

Krachtens dit artikel 175 heeft de Commissie gedelegeerde verordening 2015/2446 vastgesteld, waarvan artikel 148 de voorwaarden bepaalt waaronder de douaneaangifte zelfs na de vrijgave van de goederen ongeldig kan worden gemaakt.

Ingevolge artikel 148, leden 1 tot en met 3, van deze gedelegeerde verordening gaat het om gevallen waarin i) wordt vastgesteld dat goederen bij vergissing zijn aangegeven voor een douaneregeling waarbij een douaneschuld bij invoer is ontstaan in plaats van voor een andere douaneregeling; ii) wordt vastgesteld dat de goederen bij vergissing zijn aangegeven in de plaats van andere goederen voor een douaneregeling waarbij een douaneschuld bij invoer is ontstaan, en iii) de goederen die zijn verkocht in het kader van een overeenkomst op afstand in het vrije verkeer zijn gebracht en worden teruggezonden.

Voorts bepaalt artikel 148, lid 4, van deze gedelegeerde verordening dat de douaneaangifte ongeldig wordt gemaakt nadat de goederen zijn vrijgegeven, wanneer i) goederen zijn vrijgegeven voor uitvoer, wederuitvoer of passieve veredeling en het douanegebied van de Unie niet hebben verlaten; ii) Uniegoederen bij vergissing zijn aangegeven voor een douaneregeling die van toepassing is op niet-Uniegoederen, en hun douanestatus van Uniegoederen nadien is aangetoond; iii) goederen bij vergissing zijn aangegeven op meer dan één douaneaangifte; iv) een vergunning met terugwerkende kracht is verleend, en v) Uniegoederen onder de regeling douane-entrepot zijn geplaatst en niet langer onder die regeling kunnen blijven.

Ik wijs erop dat de in het hoofdgeding aan de orde zijnde situatie onder geen van deze gevallen valt.

Bovendien zijn er geen aanwijzingen dat artikel 174 van het douanewetboek van de Unie een alternatief wettelijk middel is voor artikel 173 van dit wetboek om ernstige sancties te kunnen vermijden die de aangever ervan zouden kunnen weerhouden de toepasselijke voorschriften na te leven.

Samenvattend staat artikel 174 van het douanewetboek van de Unie het mijns inziens niet toe dat een douaneaangifte ongeldig wordt gemaakt om daarin een extra hoeveelheid goederen op te nemen, terwijl de douaneautoriteiten de betrokken goederen reeds hebben vrijgegeven.

Bijgevolg geef ik het Hof in overweging om voor recht te verklaren dat artikel 174 van het douanewetboek van de Unie aldus moet worden uitgelegd dat het zich ertegen verzet dat de douaneautoriteiten na vrijgave van de goederen een reeds aanvaarde douaneaangifte ongeldig maken, wanneer een extra hoeveelheid goederen niet in die aangifte is vermeld.

Met zijn derde prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of ingeval de ontvanger meer goederen aantreft dan in de oorspronkelijke douaneaangifte is vermeld, hij dan een procedure tot zijn beschikking heeft waarmee hij de fouten kan herstellen zonder dat hem een administratieve of strafrechtelijke sanctie wordt opgelegd.

Dienaangaande zij eraan herinnerd dat de rechtvaardiging van een verzoek om een prejudiciële beslissing niet is gelegen in het formuleren van rechtsgeleerde adviezen over algemene of hypothetische vraagstukken, maar in de behoefte aan de werkelijke beslechting van een geschil dat verband houdt met het Unierecht30. en waarvoor de uitlegging van dat recht nuttig is.

Uit de verwijzingsbeschikking blijkt echter niet dat het antwoord op de derde prejudiciële vraag het geschil in het hoofdgeding daadwerkelijk oplost, aangezien de verwijzende rechter het Hof niet verzoekt om uitlegging van een regel van Unierecht, maar om een oplossing voor het geschil. In dat opzicht lijkt mij deze vraag niet-ontvankelijk. Is het Hof, zoals ik in overweging geef, van oordeel dat de douaneaangifte kan worden gewijzigd op grond van artikel 173, lid 3, van het douanewetboek van de Unie, dan wordt deze vraag hoe dan ook irrelevant.

Wat evenwel de vraag van de verwijzende rechter inzake de zwaarte van de opgelegde sancties betreft, breng ik in herinnering dat de in artikel 42 van het douanewetboek van de Unie bedoelde sancties volgens de rechtspraak van het Hof geen eventuele frauduleuze of illegale activiteiten beogen te bestraffen, maar elke niet-naleving van de douanewetgeving.31.

De door de lidstaten vastgestelde sancties moeten ingevolge dit artikel evenwel niet alleen effectief en afschrikkend maar ook proportioneel zijn.

In dit verband zij eraan herinnerd dat bij het ontbreken van harmonisatie van de Uniewetgeving op het gebied van de toepasselijke sancties in geval van niet-naleving van de voorwaarden van een door die wetgeving ingestelde regeling, de lidstaten bevoegd zijn de sancties te kiezen die zij passend achten. Zij moeten hun bevoegdheid echter uitoefenen met eerbiediging van het Unierecht en de algemene beginselen daarvan, en derhalve met eerbiediging van het evenredigheidsbeginsel.32.

In het bijzonder mogen de bestuursrechtelijke of repressieve maatregelen die krachtens een nationale wettelijke regeling zijn toegestaan, niet verder gaan dan noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de legitieme doelen die met deze wettelijke regeling worden nagestreefd en mogen zij bovendien niet onevenredig zijn aan die doelen.33.

Voorts moet de zwaarte van een sanctie stroken met de ernst van de inbreuk in kwestie. Dit vereiste vloeit voort uit het in artikel 49, lid 3, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie neergelegde beginsel van evenredigheid van straffen.34.

In casu lijkt mij een sanctie bestaande uit een geldboete en de verplichting tot betaling van een bedrag dat overeenkomt met de waarde van de extra hoeveelheid goederen evenwel onevenredig.

Een sanctie van een dergelijke geldelijke omvang gaat namelijk verder dan nodig is om met name te voorkomen dat de betrokken goederen aan het douanetoezicht worden onttrokken, aangezien, om te beginnen, ZZE eigener beweging en binnen een redelijke termijn bij het bevoegde douanekantoor een verzoek heeft ingediend om de vastgestelde onregelmatigheid te verhelpen en, voorts, het risico van fraude nogal beperkt is.

Door in een geval als het onderhavige de aangevers te straffen zouden zij juist worden ontmoedigd om regularisatie van hun situatie aan te vragen en aangemoedigd worden de extra hoeveelheid goederen die per vergissing niet is aangegeven, te verdonkeremanen.

Een dergelijke sanctie zou dus contraproductief zijn, omdat zij de aangevers ertoe zou aanzetten zich aan hun verplichting tot betaling van de invoerrechten te onttrekken en aldus afbreuk zou doen aan de doelstelling van fraudebestrijding en bescherming van de begroting van de Unie.

Samenvattend ben ik van mening dat in een situatie als die in het hoofdgeding en bij gebreke van enig risico dat met de toepasselijke douanewetgeving wordt gefraudeerd, de in de Roemeense wetgeving vastgelegde sancties niet in overeenstemming zijn met het evenredigheidsbeginsel als bedoeld in artikel 42 van het douanewetboek van de Unie en in artikel 49, lid 3, van het Handvest van de grondrechten.