Rb. 's-Gravenhage, 31-01-2008, nr. 303699 / KG 08-122

Eiser heeft gedaagde op 31 januari 2008 te 8.35 uur doen dagvaarden om op 31 januari 2008 om 10.00 uur te verschijnen ter zitting van de voorzieningenrechter van deze rechtbank. De zaak is op die datum behandeld en er is spoedshalve op die zitting mondeling uitspraak gedaan. Het onderstaande vormt daarvan de uitwerking.

Eiser vordert - zakelijk weergegeven - gedaagde te bevelen om het lichaam van [A] onmiddellijk, doch vóór de crematie, in beslag te nemen en tot op een door de voorzieningenrechter te bepalen datum in beslag te houden.

Daartoe voert eiser het volgende aan.

Gedaagde handelt onrechtmatig jegens hem door een tegenonderzoek op het lichaam van [A] te frustreren. Nadere sectie op het lichaam is in het belang van de verdediging en de waarheidsvinding. Het huidige voorlopige sectierapport geeft onvoldoende duidelijkheid over de exacte doodsoorzaak van [A], de handeling die tot haar overlijden heeft geleid en de volgorde van handelen van eiser. Daarnaast is het protocol voor gerechtelijke sectie niet nageleefd, nu enige daarin voorgeschreven onderzoekshandelingen niet zijn verricht. Zo is nagelaten om uit te sluiten dat er sprake is geweest van aangeboren of ziekelijk orgaanletsel dat van betekenis kan zijn geweest voor het overlijden. Bovendien is niet duidelijk welke onderzoeksmethode is toegepast en welke andere onderzoekers van het NFI zijn ingeschakeld. Dit alles is van belang om de strafbaarstelling van de gedraging en de strafbaarheid van eiser te kunnen beoordelen. Deze onderzoeken kunnen na de crematie niet meer plaatsvinden.

Gedaagde voert gemotiveerd verweer, dat voor zover nodig hierna zal worden besproken.

Eiser legt aan zijn vorderingen ten grondslag dat gedaagde jegens hem onrechtmatig handelt. Daarmee is in zoverre de bevoegdheid van de burgerlijke rechter - in dit geval de voorzieningenrechter in kort geding - tot kennisneming van de vorderingen gegeven. Eiser is in zijn vordering ook ontvankelijk. Voor hetgeen hij wil bereiken staan hem immers geen andere mogelijkheden, in het bijzonder ook geen strafrechtelijke beroepsmogelijkheden, ten dienste.

In geschil is of het openbaar ministerie, als orgaan van gedaagde, opnieuw tot inbeslagneming van het lichaam van [A] moet overgaan om de mogelijkheid te behouden dat eiser een nader onderzoek of een tegenonderzoek laat verrichten op het lichaam van [A].

Voorop staat dat aan een verdachte in beginsel het recht op een tegenonderzoek niet kan worden ontzegd. Aan de orde is de vraag of eiser in dit geval dit belangrijke, in beginsel aan hem toekomende, recht kan uitoefenen, met de onvermijdelijke consequentie dat de crematie vandaag niet kan doorgaan. Beantwoording van deze vraag maakt een afweging van belangen nodig. Aan de ene kant staat het belang van eiser bij nader onderzoek aan het lichaam, om vastgesteld te krijgen wat de exacte doodsoorzaak is, mede tegen de achtergrond van het aan hem gemaakte zware strafrechtelijke verwijt. Aan de andere kant staan de redenen die het openbaar ministerie heeft aangevoerd om niet opnieuw tot strafrechtelijke inbeslagneming over te gaan en de belangen van de nabestaanden op uitvoering van de crematie (die overigens los kan worden gezien van de crematieplechtigheid).

In het kader van deze belangenafweging dient aandacht te worden gegeven aan de gronden die eiser heeft doen aanvoeren voor zijn wens tot nader onderzoek aan het lichaam van [A]. Bij deze afweging is ook van belang welk nader onderzoek - in de vorm van het vragen van een second opinion of anderszins - nog mogelijk is na de crematie van het lichaam.

Kort gezegd heeft eiser de volgende gronden aangevoerd. De precieze doordsoorzaak is niet duidelijk. Er zijn weliswaar diepe steekwonden aangetroffen, maar het staat niet vast in welke volgorde de steken zijn toegebracht. In het bijzonder is niet volkomen duidelijk of [A] misschien al was overleden voordat zij werd gestoken. Het voorlopige sectierapport sluit mogelijke andere doodsoorzaken niet volledig uit. Daarnaast is niet gebleken dat het toepasselijke protocol voor secties als deze in alle opzichten is nageleefd.

Ter zitting is de arts-patholoog die de sectie heeft verricht gehoord. Hij heeft, mede aan de hand van foto's van het lichaam, een toelichting gegeven op zijn werkwijze, zijn bevindingen en zijn rapportage. De advocaat van eiser heeft gebruikgemaakt van de gelegenheid om de patholoog vragen te stellen.

De patholoog heeft verklaard dat het hoogst waarschijnlijk is [A] is overleden door bloedverlies, dat is veroorzaakt door de messteek in de borst, zoals omschreven onder A4 en B3 van het rapport. Uit de omstandigheid dat bij deze borstwond in de inwendige weke delen en het hartzakje veel bloed is geconstateerd, heeft de patholoog de conclusie getrokken dat [A] op dat moment nog in leven was. Haar bloed circuleerde toen immers kennelijk nog. Hij heeft geconcludeerd dat de messteek in de borst eerder is toegebracht dan het letsel aan de hals, genoemd onder A2 en B1 van het rapport. Deze tijdsvolgorde volgt zijns inziens uit het feit dat in het wondbed aan de hals en in de luchtpijp geen of nauwelijks bloed aanwezig was. Ten tijde van het toebrengen van dat letsel was er dus geen of nauwelijks bloedcirculatie meer. Over de verdere volgorde van het handelen van eiser zijn volgens de patholoog bij de huidige stand van de wetenschap geen conclusies te trekken op basis van sectie op het lichaam. De handelingen zijn vrijwel direct achter elkaar verricht, zodat er geen waarneembaar verschil is in eiwitsamenstelling van de diverse wonden. Wel valt te beoordelen of een verwonding vóór of na het overlijden is toegebracht, zoals blijkt uit het verschil tussen de borstwond en de halswond. De patholoog heeft verklaard en toegelicht dat het protocol voor gerechtelijke sectie in alle opzichten is gevolgd. Van elk relevant orgaan is weefsel afgenomen en onderzocht, en in voldoende mate bewaard voor eventueel tegenonderzoek. In het rapport wordt vermeld dat er geen ziekelijke afwijkingen zijn geconstateerd die een rol hebben gespeeld bij het overlijden. Het is volgens de patholoog gebruikelijk dat enkel de organen worden genoemd waarbij wel afwijkingen zijn geconstateerd. In onderdeel D ('Verder onderzoek') van het rapport is vermeld welke andere afdelingen van het NFI zijn ingeschakeld. De toegepaste methode van de sectie is volgens de patholoog wereldwijd de enige die daarvoor in gebruik is.

Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is hiermee een voldoende antwoord gegeven op de vragen van de kant van eiser. De bevindingen van de patholoog zijn en worden ruim gedocumenteerd, er zijn geen aanwijzingen voor de veronderstelling dat het toepasselijke protocol niet is nageleefd en er kan ook na de crematie nog nader weefselonderzoek plaatsvinden. Er zijn onvoldoende aanknopingspunten voor serieuze twijfel aangaande de doodsoorzaak. Gelet op dit een ander valt de hier vereiste afweging van belangen in het nadeel van eiser uit. Inbeslagneming van het lichaam is niet nodig. De vorderingen van eiser slagen niet.

Eiser zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van dit geding.

De voorzieningenrechter:

wijst de vorderingen af;

veroordeelt eiser in de kosten van dit geding, tot dusverre aan de zijde van gedaagde begroot op € 1.067,--, waarvan € 816,-- aan salaris procureur en € 251,-- aan griffierecht.

Dit vonnis is gewezen door mr. H.F.M. Hofhuis en uitgesproken ter openbare zitting van 31 januari 2008 in tegenwoordigheid van de griffier.

nve