Rb. Den Haag, 10-12-2015, nr. (09/842489-14) ,(09/767038-14 en 09/767313-14),(09/767174-13 en 09/765004-15), (09/767146-14), (09/767256-14), (09767238-14 en 09/827053-15), (09/767237-14), (09/765002-15), (09/767077-14)

Volgens veel verdachten staat in dit proces dé islam - of in elk geval hún islamitisch geloof - terecht. Ook de verdediging heeft in verschillende toonaarden aangevoerd dat dit proces neerkomt op criminalisering van een geloofsovertuiging. Niet de gedragingen van de verdachten, maar hun gedachtegoed wordt vervolgd en berecht, aldus de verdediging. En de mogelijk onwelgevallige uitingen die de verdachten hebben gedaan zouden geheel of althans voor een groot deel worden beschermd door het ook de verdachten toekomende recht op vrije meningsuiting. Deze verwijten geven de rechtbank aanleiding dit vonnis te beginnen met enkele algemene overwegingen over de vrijheid van denken en geloof, de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en de vrijheid van meningsuiting.

Het recht van een ieder op vrijheid van gedachte, geweten en geloof is absoluut. Wat mensen denken en geloven, kan niet strafbaar zijn. Alleen gedragingen kunnen dat zijn, waaronder begrepen het doen van uitlatingen, het voeren van overleg, het maken van plannen of afspraken, en in een beperkt aantal gevallen het nalaten waar handelen geboden was.

De vrijheid van godsdienst omvat meer dan de vrijheid van geloven. Het is het recht van een ieder zijn godsdienst te belijden, individueel of in gemeenschap met anderen. Belijden houdt ook in het zich, alleen of in groepsverband, gedragen naar het aangehangen geloof. Daaronder vallen het onderhouden van religieuze geboden en voorschriften, het uiting geven aan de geloofsovertuiging in erediensten, het overdragen daarvan in onderwijs en opvoeding, het verkondigen van de geloofsovertuiging en het oprichten van organisaties met een godsdienstig doel.

De vrijheid van godsdienst en levensovertuiging is stevig verankerd in de Nederlandse (en Europese) rechtsorde. Deze vrijheid is een kostbaar bezit, juist omdat zij gelijkelijk geldt voor alle godsdiensten en levensovertuigingen. Zij geldt voor het christendom, het jodendom, het hindoeïsme, het boeddhisme, het humanisme en vanzelfsprekend ook voor de islam, in al haar stromingen, richtingen en variaties.

De vrijheid van meningsuiting vormt één van de fundamenten van onze democratische samenleving en is een voorwaarde voor vooruitgang van de samenleving en de ontwikkeling van elk mens. Een democratische samenleving kenmerkt zich door pluralisme, tolerantie en ruimdenkendheid en vergt daarom dat er ook ruimte is voor het uitdragen van informatie, denkbeelden en opvattingen die de Staat of een groot deel van de bevolking choqueren, kwetsen of verontrusten. Ook het recht op vrijheid van meningsuiting is stevig verankerd in de Nederlandse (en Europese) rechtsorde.

Aan de uitoefening van deze vrijheden kunnen beperkingen worden gesteld, onder meer ter bescherming van de rechten en vrijheden van anderen of vanwege publieke belangen. Zo staat het bij voorbeeld niet vrij mensen te beledigen of te bedreigen, in het openbaar aan te zetten tot discriminatie van of haat of geweld tegen mensen vanwege onder meer hun ras, godsdienst of seksuele gerichtheid, of in het openbaar op te ruien tot het plegen van strafbare feiten. Deze beperkingen moeten echter wel altijd (i) bij wet zijn voorzien, (ii) een geoorloofd doel dienen en (iii) noodzakelijk zijn in een democratische samenleving.

De rechtbank zal dit toetsingskader later in dit vonnis nader uitwerken en op basis daarvan oordelen of aan zes van de verdachten verweten uitingen opruiend en dus strafbaar zijn. Zij wil er echter nu reeds geen misverstand over laten bestaan dat niet strafbaar zijn:

Dat dit allemaal kan, mits uiteraard op vreedzame wijze en met respect voor de rechten en vrijheden van anderen, is één van de verworvenheden van de democratische rechtsstaat.

De rechtbank wil er echter ook geen enkel misverstand over laten bestaan dat het strafrecht, met inachtneming van de hierboven genoemde vrijheden, een beperkte, maar belangrijke rol heeft bij het tegengaan van terrorisme. Terrorisme geldt internationaal als een van de ergste misdrijven en op alle staten rust de verplichting dit te bestrijden. Het strafrecht heeft daarbij een functie in zowel het zo veel mogelijk voorkomen van daden van terrorisme als in de vervolging en berechting daarvan.

Vanwege dat eerste (het voorkomen van terrorisme) is het bereik van het strafrecht in de afgelopen ruim tien jaren aanzienlijk uitgebreid, met name door de inwerkingtreding op 10 augustus 2004 van de Wet terroristische misdrijven. Deze wet gaf uitvoering aan het Kaderbesluit terrorismebestrijding van de Europese Unie van 13 juni 2002, waarin de lidstaten verplicht werden onder meer de rechtsmacht ter zake van misdrijven die gepleegd worden met een terroristisch oogmerk uit te breiden en deze misdrijven en enkele misdrijven die gepleegd worden met het oog op een voorgenomen terroristisch misdrijf met hogere straffen te bedreigen. Nederland heeft in de Wet terroristische misdrijven een ruime invulling gegeven aan dit Kaderbesluit. Zo werd samenspanning tot bepaalde ernstige terroristische misdrijven strafbaar gesteld en werd de strafbaarstelling van de voorbereiding of bevordering daarvan ruim geformuleerd. In deze wet werd ook strafbaar gesteld deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft terroristische misdrijven te plegen. Deelneming daaraan werd met een hogere straf bedreigd dan deelneming aan een ‘gewone’ criminele organisatie. Deze wet voorzag ook in een artikel dat het werven voor de gewapende strijd strafbaar stelt en de strafbedreiging daarvoor verhoogd indien deze strijd het plegen van een terroristisch misdrijf inhoudt. In de wet werd bovendien de strafbedreiging op opruiing verhoogd in het geval wordt opgeruid tot een terroristisch misdrijf. In latere wetgeving werd het bereik van het strafrecht verder uitgebreid door de strafbaarstelling van deelneming en medewerking aan training voor terrorisme en de financiering van terrorisme.

Op deze wijze heeft de wetgever ruim baan willen geven aan het bestrijden van terreur.Ontegenzeggelijk heeft de strafbaarstelling van handelingen in de voorfase het strafrecht een meer instrumenteel karakter gegeven. De rechter heeft zich uiteraard naar deze keuze van de wetgever te richten. Uitgangspunt is echter wel gebleven dat nog steeds alleen daden strafbaar zijn gesteld.

De rechtbank benadrukt hier dat in dit proces geen gebruik is gemaakt van bijzondere strafprocessuele bepalingen in verband met terrorisme. De verdachten en de verdediging hebben gebruik kunnen maken van alle hen in een ‘gewoon’ strafproces toekomende rechten. En de rechtbank zal op dezelfde wijze en naar dezelfde maatstaven als in een ‘gewoon’ strafproces tot haar oordeel komen. Net als in elk ander proces zal zij op basis van de tenlasteleggingen beoordelen of de Nederlandse strafwet van toepassing is, of het Openbaar Ministerie ontvankelijk is in de vervolging, of er wettig en overtuigend bewijs is dat de ten laste gelegde feiten zijn gepleegd en de vraag beantwoorden of er sprake is van een strafuitsluitingsgrond.

De rechtbank merkt ten slotte in dit inleidend hoofdstuk op dat er geen enkele aanwijzing is dat de in Nederland woonachtige verdachten enig voornemen hadden tot het plegen van een terroristische daad in Nederland of daartoe hebben opgeruid. Zij benadrukt echter ook dat op Nederland de verplichting rust terrorisme, waar ook ter wereld, te bestrijden en maatregelen te nemen om de stroom in te dammen van Nederlandse (jonge) moslims die in Syrië willen gaan deelnemen aan de gewapende jihadstrijd.

Wat de verdachten wordt verweten is omschreven in de (gewijzigde) tenlasteleggingen, welke als bijlagen A 1 t/m 12 onderdeel uitmaken van dit vonnis. De beschuldigingen komen kort gezegd op het volgende neer:

Ten aanzien van Imane B.(09/842489-14)

Opruien tot het plegen van terroristische misdrijven dan wel misdrijven ter voorbereiding of vergemakkelijking van terroristische misdrijven middels het (mede)beheren van en/of plaatsen van berichten, afbeeldingen e.d. op Facebookpagina’s en/of een Twitteraccount en/of

 Verspreiding van deze zelfde opruiende berichten, afbeeldingen e.d.;

Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

Ten aanzien van Oussama C. (09/767038-14 en 09/767313-14)

 Het werven voor de gewapende jihadstrijd van vijf met name genoemde personen;

 Opruien tot het plegen van terroristische misdrijven dan wel misdrijven ter voorbereiding of vergemakkelijking van terroristische misdrijven middels het geven van lezingen en/of het plaatsen van berichten op social media en/of het maken van films en geluidsfragmenten en het plaatsen daarvan op websites, waaronder het kanaal Nusrah bil-Jihaad op Youtube en/of op andere social media en/of

 Verspreiding van deze zelfde opruiende lezingen, berichten, films e.d., alsmede het ter verspreiding in voorraad hebben van andere opruiende bestanden;

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

Ten aanzien van Azzedine C. (09/767174-13 en 09/765004-15)

 Het werven voor de gewapende jihadstrijd van zes met name genoemde personen;

 Opruien tot het plegen van terroristische misdrijven dan wel misdrijven ter voorbereiding of vergemakkelijking van terroristische misdrijven middels het (mede)beheren van websites, waaronder www.dewarereligie.nl, en het plaatsen van lezingen, artikelen en berichten daarop en/of het (mede)beheren van en/of uitzenden op Radio Ghurabaa van lezingen en liederen en/of het maken van filmpjes en het plaatsen daarvan op Youtube en/of het plaatsen van berichten en filmpjes op diverse social media, zoals Twitter en Facebook en/of het organiseren en/of bijwonen van demonstraties en/of

 Verspreiding van deze zelfde opruiende berichten, films e.d., alsmede het ter verspreiding in voorraad hebben van andere opruiende bestanden;

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven;

 Aanzetten tot haat en/of discriminatie van en/of gewelddadig optreden tegen mensen van Joodse komaf, vanwege hun ras en/of godsdienst en/of

 Belediging van mensen van Joodse komaf, vanwege hun ras en/of godsdienst;

 Smaadschrift jegens een ambtenaar.

Ten aanzien van Rudolph H. (09/767146-14)

 Opruien tot het plegen van terroristische misdrijven dan wel misdrijven ter voorbereiding of vergemakkelijking van terroristische misdrijven middels het (mede) beheren van websites, waaronder www.dewarereligie.nl, en het plaatsen van lezingen, artikelen en berichten daarop en/of het (mede)beheren van en/of uitzenden op Radio Ghurabaa van lezingen en liederen en/of het maken van filmpjes en het plaatsen daarvan op Youtube en/of het plaatsen van berichten en filmpjes op diverse andere social media, zoals Twitter en Facebook en/of het organiseren en/of bijwonen van demonstraties en/of

 Verspreiding van deze zelfde opruiende berichten, films e.d. alsmede het ter verspreiding in voorraad hebben van andere opruiende bestanden;

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

Ten aanzien van Jordi de J. (09/767256-14)

 Voorbereiding en/of vergemakkelijking van terroristisch misdrijven door deel te nemen aan training ten behoeve van de gewapende jihadstrijd in Syrië;

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven

en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

Ten aanzien van Moussa L. (09767238-14 en 09/827053-15)

 Opruien tot het plegen van terroristische misdrijven dan wel misdrijven ter voorbereiding of vergemakkelijking van terroristische misdrijven middels het plaatsen van berichten en/of filmpjes op social media, zoals Twitter en Facebook en/of het maken van en/of deelnemen in filmpjes en het plaatsen daarvan op Youtube en/of

 Verspreiding van deze zelfde opruiende berichten en filmpjes;

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven;

 Belediging van twee politieambtenaren;

 Opruien tot het plegen van terroristische misdrijven dan wel misdrijven ter voorbereiding of vergemakkelijking van terroristische misdrijven middels het plaatsen van berichten en/of afbeeldingen op Twitter;

 Bedreiging subsidiair belediging van een politieambtenaar.

Ten aanzien van Hicham el O. (09/767237-14)

 Samenspanning tot en/of

 Voorbereiding dan wel bevordering van moord met een terroristisch oogmerk en/of doodslag met een terroristisch oogmerk en/of het teweegbrengen van ontploffingen met een terroristisch oogmerk en/of

 Voorbereiding en/of vergemakkelijking van terroristische misdrijven door deel te nemen aan training ten behoeve van de gewapende jihadstrijd in Syrië;

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

Ten aanzien van Hatim R. (09/765002-15)

 Samenspanning tot en/of

 Voorbereiding dan wel bevordering van moord met een terroristisch oogmerk en/of doodslag met een terroristisch oogmerk en/of het teweegbrengen van ontploffingen met een terroristisch oogmerk en/of

 Voorbereiding en/of vergemakkelijking van terroristisch misdrijven door deel te nemen aan training ten behoeve van de gewapende jihadstrijd in Syrië;

 Opruien tot het plegen van terroristische misdrijven dan wel misdrijven ter voorbereiding of vergemakkelijking van terroristische misdrijven middels het plaatsen van berichten en foto’s op Facebook en Twitter en/of

 Verspreiding van deze zelfde opruiende berichten en foto’s;

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

Ten aanzien van Anis Z. (09/767077-14)

 Samenspanning tot en/of

 Voorbereiding dan wel bevordering van moord met een terroristisch oogmerk en/of doodslag met een terroristisch oogmerk en/of het teweegbrengen van ontploffingen met een terroristisch oogmerk en/of

 Voorbereiding en/of vergemakkelijking van terroristisch misdrijven door deel te nemen aan training ten behoeve van de gewapende jihadstrijd in Syrië;

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven en/of

 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

Rechtsmacht

Alle verdachten worden ervan beschuldigd deel te hebben uitgemaakt van een (terroristische) criminele organisatie. De tenlasteleggingen noemen als pleegplaatsen daarvan steeds “Den Haag en/of elders in Nederland en/of te Irak en/of te Syrië”.

De verdediging van de verdachten Imane B., Oussama C. en Moussa L. heeft aangevoerd dat niet is komen vast te staan dat de in het buitenland te plegen misdrijven waarop deze organisatie volgens de tenlasteleggingen het oog heeft ook in Irak of Syrië strafbaar zijn. Daarmee is niet voldaan aan de in dit geval op grond van artikel 5, lid 1 onder 2 Sr (oud) voor het aannemen van Nederlandse rechtsmacht vereiste dubbele strafbaarheid. En dit heeft, aldus de verdediging, tot gevolg dat het Openbaar Ministerie ten aanzien van deze ‘buitenlandse’ feiten niet-ontvankelijk is.

Aan de verdachten Hicham el O., Hatim R. en Anis Z. wordt onder meer verweten samenspanning tot moord en het teweegbrengen van ontploffingen, telkens met een terroristisch oogmerk. Volgens de tenlasteleggingen zou Hicham el O. zich hieraan hebben schuldig gemaakt “te Den Haag en/of elders in Nederland en/of te Syrië en/of te Jemen en/of te Irak”, Hatim R. “te Nederland en/of te Syrië en/of te Irak” en Anis Z. “te Nederland en/of te België en/of te Turkije en/of te Syrië en/of te Irak”. Op vragen van de rechtbank (direct na de pleidooien) hebben de officieren van justitie bij repliek1.aangegeven dat zij bij elk van deze verdachten samenspanning alleen bewezen achten op momenten dat zij zich in juli 2013 in Syrië bevonden. De rechtbank heeft daarop het Openbaar Ministerie en de verdediging geattendeerd op de op 1 juli 2014 in werking getreden herziene regeling van de toepasselijkheid van de Nederlandse strafwet, in het bijzonder het nieuwe artikel 6 Sr en artikel 4, tweede lid van het Besluit internationale verplichtingen extraterritoriale rechtsmacht (Stb. 2014, 47) (hierna: het besluit). Het Openbaar Ministerie heeft hierop gereageerd met een notitie, waarin wordt betoogd dat voor de hier bedoelde misdrijven rechtsmacht bestaat omdat (i) artikel 4, lid 2 van het besluit terugwerkende kracht heeft en (ii) sprake is van dubbele strafbaarheid omdat uit overgelegde wetsteksten blijkt dat samenspanning tot het plegen van terroristische misdrijven ook in Syrië strafbaar is. De raadslieden van Imane B., Oussama C. en Moussa L. en de raadsvrouw van Hicham el O. hebben zich vervolgens bij dupliek nog uitgelaten over de rechtsmacht.

De rechtbank overweegt hierover als volgt.

De aanwezigheid van rechtsmacht moet in beginsel worden beoordeeld op basis van de tenlastelegging zonder te kijken of het tenlastegelegde kan worden bewezen. Indien evenwel na beantwoording van de bewijsvraag blijkt dat er geen aanknopingspunt is voor rechtsmacht van Nederland, dient het Openbaar Ministerie alsnog niet-ontvankelijk te worden verklaard.2.

Artikel 2 Sr bepaalt dat de Nederlandse strafwet toepasselijk is op ieder die zich in Nederland aan enig strafbaar feit schuldig maakt. Naar vaste rechtspraak is indien een feit zowel in Nederland als in het buitenland wordt gepleegd vervolging ook mogelijk ‘ten aanzien van de van dat strafbare feit deel uitmakende gedragingen die buiten Nederland hebben plaatsgevonden’.3.Hierop stuit het hierboven onder 3.2 beschreven verweer af.

Op grond van artikel 6 Sr in samenhang met artikel 4, lid 2 van het besluit is de Nederlandse strafwet toepasselijk op de Nederlander of de vreemdeling die een vaste woon- of verblijfplaats in Nederland heeft, die zich buiten Nederland schuldig maakt aan een terroristisch misdrijf. Wat onder terroristisch misdrijf wordt verstaan is bepaald in artikel 83 Sr. Onder meer samenspanning tot moord met een terroristisch oogmerk en samenspanning tot het teweegbrengen van een ontploffing met een terroristisch oogmerk zijn zulke misdrijven.4.

Deze bepalingen zijn in werking getreden op 1 juli 2014. De vraag die daarom voorligt is of deze ook van toepassing zijn indien de tenlastegelegde feiten voor die datum in het buitenland zijn gepleegd. Beantwoording van die vraag is met name van belang in de zaken tegen Hicham el O., Hatim R. en Anis Z. omdat de rechtbank bij een ontkennend antwoord het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk zal moeten verklaren in de vervolging ter zake samenspanning tot moord en samenspanning tot het teweegbrengen van een ontploffing, telkens met een terroristisch oogmerk, indien zij met het Openbaar Ministerie tot het oordeel komt dat er geen bewijs is dat deze feiten ook in Nederland zijn gepleegd.

De mogelijkheden voor het toekennen van terugwerkende kracht aan strafrechtelijke bepalingen worden begrensd door het legaliteitsbeginsel.5.Daaruit vloeit voort dat aan bepalingen waarbij een handelen of nalaten strafbaar wordt gesteld nimmer terugwerkende kracht kan toekomen. Het verbod van terugwerkende kracht ten nadele van een verdachte geldt eveneens voor regels over de hoogte en soort van op te leggen straffen. Zo’n verbod op terugwerkende kracht geldt echter niet voor regels waarbij Nederland zijn rechtsmacht uitbreidt. Zo overwoog de Hoge Raad in zijn arrest van 21 oktober 2008 (NJ 2009, 108) uitdrukkelijk dat geen rechtsregel zich zou hebben verzet tegen toekenning van terugwerkende kracht aan een rechtsmachtsvoorziening voor de vervolging van genocide in de Wet internationale misdrijven en heeft de wetgever daarna in die wet alsnog met terugwerkende kracht een ruimere rechtsmacht voor de vervolging van dit misdrijf gevestigd.6.In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat tot deze wijziging van de Wet internationale misdrijven heeft geleid heeft de minister van justitie overigens wel benadrukt dat in het algemeen terughoudendheid in acht moet worden genomen bij het toekennen van terugwerkende kracht aan een regeling waarbij het rechtsmachtregime wordt gewijzigd7.en op een vraag vanuit de Tweede Kamer of dit slechts in zeer uitzonderlijke omstandigheden wenselijk is8.heeft hij geantwoord dat per geval bekeken moet worden of er bijzondere omstandigheden bestaan die het vestigen van rechtsmacht met terugwerkende kracht rechtvaardigen.

Bij de herziening van de regels betreffende de extraterritoriale rechtsmacht in strafzaken heeft de wetgever er uitdrukkelijk voor gekozen de uitoefening daarvan niet te beperken tot feiten die na de inwerkingtreding van de nieuwe regeling zouden plaatsvinden.9.Na een opmerking hierover in het advies van de Raad van State is in artikel IV van het betreffende wetsvoorstel de terugwerkende kracht van de artikelen 5, 7, lid 3 en 8c Sr beperkt.10.Hieruit kan, zoals het Openbaar Ministerie heeft gedaan, worden afgeleid dat daarentegen onbeperkt terugwerkende kracht toekomt aan het nieuwe artikel 6 Sr en het daarop gebaseerde artikel 4, lid 2 van het besluit.

Deze op zich juiste gevolgtrekking laat zich echter moeilijk rijmen met de mededeling in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat het voorgestelde nieuwe artikel 6, lid 1 Sr geen wijziging wil brengen in de reikwijdte van het op dat moment bestaande rechtsmachtregime.11.Ook in de nota van toelichting op het besluit is te lezen dat de mogelijkheden tot het uitoefenen van rechtsmacht op grond van artikel 6 Sr in verbinding met de bepalingen uit het besluit materieel ongewijzigd zijn gebleven ten opzichte van de mogelijkheden op grond van de oude regeling in het Wetboek van Strafrecht.

Dit brengt de rechtbank ertoe te onderzoeken welke mogelijkheden voor extraterritoriale rechtsmacht ten aanzien van terroristische misdrijven onder die oude regeling bestonden. Volgens de nota van toelichting bij het besluit komt wat nu bepaald wordt in artikel 4, lid 2 daarvan overeen met een onderdeel van het oude artikel 5a, lid 1 Sr. Naar het de rechtbank voor komt berust dit op een misverstand. Bedoeld artikel 5a , lid 1 Sr (oud) verklaarde de Nederlandse strafwet toepasselijk op de vreemdeling die in Nederland een vaste woon- of verblijfplaats heeft en zich buiten Nederland schuldig maakt aan een aantal vervolgens in dit artikel opgesomde misdrijven, waaronder terroristische misdrijven. Een soortgelijke bepaling bestond merkwaardig genoeg echter niet voor Nederlanders. De rechtsmacht ten aanzien van door Nederlanders in het buitenland gepleegde misdrijven was geregeld in artikel 5 Sr (oud). Daarin is bepaald dat de Nederlandse strafwet alleen toepasselijk is als het feit dat door de Nederlandse strafwet als misdrijf wordt beschouwd ook strafbaar is in het land waarin het is gepleegd, behoudens de in dit artikel opgesomde misdrijven waarvoor die eis van dubbele strafbaarheid niet geldt. Daartoe behoren niet de terroristische misdrijven. Van belang in dit verband is ook nog artikel 4 Sr (oud) waarin de Nederlandse strafwet toepasselijk wordt verklaard op een ieder die zich buiten Nederland schuldig maakt aan onder meer bepaalde terroristische misdrijven, maar alleen indien ‘hetzij het feit is gepleegd tegen een Nederlander, hetzij de verdachte zich in Nederland bevindt’12.dan wel terroristische misdrijven welke, kort gezegd, tegen Nederland zijn gericht.13.De rechtbank concludeert dan ook dat onder de oude regeling de Nederlandse strafwet wel toepasselijk is op de in Nederland woonachtige vreemdeling die in het buitenland een terroristisch misdrijf begaat dat Nederland niet rechtstreeks raakt, maar niet op de Nederlander die zich in het buitenland hieraan schuldig maakt, uiteraard tenzij wordt aangetoond dat dit in het land waarin het feit is begaan ook strafbaar is (hetgeen in de regel wel het geval zal zijn).

Artikel 9 lid 1, onder c van het Kaderbesluit van de Raad van Europese Unie inzake terrorismebestrijding d.d. 13 juni 2002 (PbEU L164) verplicht de lidstaten rechtsmacht te vestigen ten aanzien van de eigen onderdanen of ingezetenen die de in het Kaderbesluit bedoelde strafbare feiten plegen. Blijkens de parlementaire geschiedenis van het wetsvoorstel dat geleid heeft tot de Wet terroristische misdrijven14.heeft de wetgever voor de implementatie van deze verplichting geen wetswijziging noodzakelijk geacht voor onderdanen, omdat het bestaande artikel 5 Sr daarin voorzag, maar wel voor ingezetenen en daarom artikel 5a Sr aangepast15.Zoals de rechtbank hierboven heeft uiteengezet heeft dit erin geresulteerd dat de extraterritoriale rechtsmacht over terroristische misdrijven ruimer gevestigd is ten aanzien van in Nederland woonachtige vreemdelingen dan ten aanzien van Nederlanders. De parlementaire geschiedenis biedt geen enkel aanknopingspunt om aan te nemen dat de wetgever bewust dit onderscheid heeft willen maken.

Artikel 4, lid 2 van het besluit heeft een einde gemaakt aan dit onbedoelde en niet te rechtvaardigen onderscheid. De Nederlandse strafwet is nu gelijkelijk van toepassing op de Nederlander en op de hier woonachtige vreemdeling die in het buitenland een terroristische misdrijf pleegt, ongeacht of daarop in het betreffende land een straf is gesteld. De rechtbank acht het gerechtvaardigd aan deze bepaling terugwerkende kracht toe te kennen omdat (i) het hier gaat om de implementatie van een sinds 2002 bestaande verplichting krachtens een Kaderbesluit van de Europese Unie, (ii) de bepaling een onvolkomenheid in de implementatie van dit Kaderbesluit herstelt en (iii) de wetgever uitdrukkelijk terugwerkende kracht heeft willen verlenen aan het besluit.

De conclusie moet dus zijn dat rechtsmacht bestaat ten aanzien van a) strafbare feiten die in Nederland ofwel deels in Nederland en deels in het buitenland zijn gepleegd en b) terroristische misdrijven, waaronder samenspanning tot moord met een terroristisch oogmerk en samenspanning tot het teweegbrengen van een ontploffing met een terroristisch oogmerk, welke door Nederlanders en hier woonachtige vreemdelingen16.in het buitenland zijn gepleegd.

Het politieonderzoek

Het onderzoek Context is in april 2013 gestart naar aanleiding van diverse aangiftes van ronselen voor de gewapende strijd in Syrië. Het onderzoek richtte zich aanvankelijk op ronselen en het voorkomen van uitreizen naar Syrië. Er vertrokken echter steeds meer jongeren naar Syrië, vooral uit de regio Den Haag, om daar deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd. Naarmate het onderzoek vorderde, rees de verdenking dat er sprake was van een georganiseerd verband dat zich bezig hield met het aanzetten tot, bevorderen en voorbereiden van deelname aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Gelet hierop werd het onderzoek uitgebreid naar diverse terroristische misdrijven.

Er kwamen in totaal zeventien verdachten in beeld gedurende het Context onderzoek.17.Daarvan zouden tien verdachten deel uitmaken van een criminele terroristische organisatie. Deze tien verdachten zijn vervolgens, gezien de samenhang van hun zaken, gedagvaard. De overige zeven verdachten wordt geen deelname aan een criminele terroristische organisatie verweten. Zij zijn volgens het Openbaar Ministerie afgereisd naar Syrië en zullen mogelijk in een later stadium worden vervolgd en berecht.18.

Van de tien gedagvaarde verdachten zouden drie verdachten - Hatim R., Anis Z. en Soufiane Z. - zijn afgereisd naar Syrië en daar nu nog deelnemen aan de gewapende jihadstrijd. In de zaken tegen Hatim R. en Anis Z. is verstek verleend en de behandeling ter terechtzitting voortgezet buiten hun aanwezigheid.

De zaak tegen Soufiane Z. is een uitzonderlijke. Mr. B.TH. Nooitgedagt heeft zich op 6 januari 2015 gesteld als raadsman. Op 14 januari 2015 is aan verdachte een kennisgeving tot vervolging verzonden, met afschrift aan zijn raadsman. Voor de zitting van 19 februari 2015 verschenen berichten dat verdachte inmiddels zou zijn overleden. De raadsman verklaarde op de regiezittingen van 19 februari 2015 en 14 april 2015 uitdrukkelijk gemachtigd te zijn de verdachte ter terechtzitting te verdedigen. Op 6 oktober 2015 verklaarde hij daartoe niet langer gemachtigd te zijn, omdat bij hem geen enkele twijfel bestond dat de berichtgeving over het overlijden van zijn cliënt juist was. De rechtbank heeft het Openbaar Ministerie op 8 oktober 2015 niet-ontvankelijk verklaard in de vervolging, omdat zij het zeer waarschijnlijk achtte dat verdachte was overleden.19.Het Gerechtshof Den Haag heeft dit vonnis op 11 november 2015 vernietigd en de zaak terugverwezen naar de rechtbank teneinde met inachtneming van het arrest recht te doen op de voorliggende tenlastelegging.20.Het hof overwoog dat niet met voldoende zekerheid kon worden vastgesteld dat de verdachte niet meer in leven zou zijn, zodat vooralsnog van het tegendeel moet worden uitgegaan. De rechtbank heeft de behandeling van de zaak uiteindelijk op 24 november 2015 voor onbepaalde tijd aangehouden in afwachting van nadere berichten over het al dan niet overlijden van verdachte.21.Zij overwoog dat voortzetting van het proces in afwezigheid van de verdachte, zonder een gemachtigde raadsman, in dit uitzonderlijke geval niet aan de eisen van een eerlijk proces zou voldoen. Bovendien zou, in geval van voortzetting van de zaak waarin de niet gemachtigde raadsman de mogelijkheid zou krijgen een (gemankeerde) verdediging te voeren, de kans op een “spookproces” onverminderd groot blijven omdat verdachte vermist is.

Dit vonnis wordt dus gewezen in de zaken tegen de overige negen verdachten. Het dossier tegen hen is als volgt opgebouwd. Het bestaat uit een algemeen dossier, een organisatie dossier, verdachtedossiers en zaaksdossiers toegespitst op elk van de verdachte afzonderlijk, methodiekendossiers en beslagdossiers.22.Dit gehele (digitale) dossier is verstrekt aan de raadslieden van de verschenen verdachten. Het inhoudelijke dossier beslaat ongeveer 17.000 pagina’s en de methodieken- en beslagdossiers beslaan ongeveer 6.500 pagina’s.

Gedurende het onderzoek werd samengewerkt met wijkagenten die de verdachten, vaak al vanaf de vroege jeugd, goed kenden. De verdachten zijn daarnaast geobserveerd, afgeluisterd en gevolgd op het internet. Het volgende hoofdstuk zal nader ingaan op het digitaal rechercheren, waarbij diverse websites, social media en mailaccounts van verdachten zijn veiliggesteld. Ook hebben huiszoekingen plaatsgevonden, waarbij onder andere telefoons, computers, tablets, vlaggen, boeken en geschriften in beslag zijn genomen. Daarnaast heeft de politie een groot aantal getuigen gehoord.

De voorlopige hechtenis

Het politieonderzoek heeft tot de volgende aanhoudingen en vrijheidsbenemende maatregelen geleid:

 Imane B.werd op 2 september 2014 aangehouden en in verzekering gesteld. Op 5 september 2014 heeft de rechter-commissaris haar inbewaringstelling bevolen. Op 12 september 2014 heeft de officier van justitie haar op vrije voeten gesteld;

 Oussama C. werd op 24 juni 2014 aangehouden en in verzekering gesteld. Hij werd op 27 juni 2014 in bewaring gesteld en op 9 juli 2014 werd zijn gevangenhouding bevolen. Op 6 oktober 2015 heeft de rechtbank zijn voorlopige hechtenis geschorst tot aan de dag van de uitspraak;

 Azzedine C. werd op 2 september 2014 aangehouden en in verzekering gesteld. Op 5 september 2014 is hij in bewaring gesteld. Hij bevindt zich sindsdien in voorlopige hechtenis;

 Rudolph H. is op 27 augustus 2014 aangehouden en op 28 augustus 2014 in verzekering gesteld. Hij werd op 29 augustus 2014 in bewaring gesteld en op 10 september 2014 werd zijn gevangenhouding bevolen. De rechtbank heeft op 22 september 2015 zijn voorlopige hechtenis geschorst tot aan de dag van de uitspraak;

 Jordi de J. werd op 30 september 2014 aangehouden en in verzekering gesteld. Op 3 oktober 2014 werd zijn bewaring bevolen. Op 16 oktober 2014 werd zijn gevangenhouding bevolen en geschorst door de raadkamer gevangenhouding van de rechtbank. Deze schorsing van de voorlopige hechtenis werd op 3 februari 2015 door dezelfde raadkamer opgeheven omdat Jordi de J. zich niet aan de gestelde voorwaarden had gehouden. De voorlopige hechtenis werd op 22 juni 2015 wederom geschorst, dit keer door de raadkamer gevangenhouding van het gerechtshof;

 Moussa L. is op 7 oktober 2014 aangehouden en in verzekering gesteld. Zijn bewaring werd op10 oktober 2014 bevolen en nadien ook zijn gevangenhouding. De voorlopige hechtenis is op23 oktober 2014 geschorst door de raadkamer gevangenhouding van de rechtbank. Deze schorsing werd op 9 januari 2015 door dezelfde raadkamer opgeheven omdat Moussa L. zich niet aan de gestelde voorwaarden had gehouden. Op 5 februari 2015 heeft de raadkamer gevangenhouding van de rechtbank de voorlopige hechtenis wederom geschorst;

 Hicham el O. werd op 2 september 2014 aangehouden en in verzekering gesteld. Zijn bewaring werd op 5 september 2014 bevolen en zijn gevangenhouding op 17 september 2014. De rechtbank heeft op 4 december 2014 zijn voorlopige hechtenis geschorst tot aan de dag van de uitspraak;

 De rechtbank beval op respectievelijk 19 februari 2015 en 29 juni 2015 de gevangenneming ter terechtzitting van de niet verschenen Anis Z. en Hatim R..

Verdachten hebben hun voorlopige hechtenis moeten ondergaan op de Terroristten Afdelingen van de PI De Schie en de PI Vught (hierna: TA). Dit vloeit voort uit de Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van gedetineerden waarin is bepaald dat in beginsel iedereen die wordt verdacht van of veroordeeld is voor terroristische misdrijven wordt geplaatst op een daarvoor speciaal bestemde TA met een zeer strikt regime.23.Gedurende de terechtzittingen hebben de verdachten en hun raadslieden bij herhaling zowel deze automatische plaatsing als de zwaarte van het regime bekritiseerd, in het bijzonder de visitaties waaraan de verdachten telkenmale worden onderworpen. Na enkele maanden hebben de raadslieden deze gang van zaken – tot nu toe zonder succes – aangevochten bij de selectiefunctionaris, de klachtencommissie en de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming.

De rechtbank heeft steeds benadrukt dat zij oog heeft voor deze bezwaren, maar niet in de positie is de beleidsregel opzij te zetten dan wel aanwijzingen te geven betreffende het detentieregime. Wel heeft zij het Openbaar Ministerie verzocht na te gaan of aan de bezwaren van de verdachten zo veel mogelijk kon worden tegemoet gekomen. Ook het Openbaar Ministerie heeft er blijk van gegeven begrip te hebben voor de bezwaren van de verdachten, met name voor wat betreft de visitaties. Maar ook het Openbaar Ministerie is niet in de positie om de beleidsregels te veranderen en evenmin verantwoordelijk voor het regime dat in een TA geldt. Mede op aandringen van het Openbaar Ministerie heeft de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie een werkgroep in het leven geroepen om onderzoek te doen naar deze problematiek en - zo mogelijk - gelijkwaardige alternatieven en oplossingen aan te dragen. Inmiddels heeft de Staatssecretaris bij brief d.d. 3 juli 2015 de Tweede Kamer laten weten dat hij het noodzakelijk vindt om meer maatwerk mogelijk te maken dan thans het geval is.24.

De rechtbank merkt hierbij wel op dat (strakke handhaving van) de regels ten aanzien van gedetineerden op een TA geen schending oplevert van het recht op een eerlijk proces, zoals gewaarborgd in artikel 6 van het EVRM. De rechtbank voegt hier aan toe dat de duur en de zwaarte van de detentie wel factoren zijn die een rol spelen bij de afweging tussen enerzijds de persoonlijke belangen van verdachten en anderzijds het strafvorderlijk belang.

Het onderzoek door de rechter-commissaris

De rechtbank heeft de regie van het onderzoek door de rechter-commissaris aan de rechter-commissaris overgelaten. Het onderzoek werd daartoe telkens (open) terugverwezen naar de rechter-commissaris ter verrichting van datgene wat deze in het belang van het onderzoek noodzakelijk of anderszins nuttig en wenselijk achtte. De rechtbank fungeerde hierbij als een beroepsinstantie, welke besliste over door de rechter-commissaris afgewezen en niettemin bij de verdediging nog bestaande onderzoekswensen.

De rechter-commissaris heeft in alle zaken ruim 50 getuigen in Nederland en Engeland gehoord. De raadslieden zijn in de gelegenheid gesteld om bij al deze verhoren aanwezig te zijn. De rechtbank zal in hoofdstuk 14 nader ingaan op Getuige 1, die zowel door de rechter-commissaris als de rechtbank ter terechtzitting is gehoord.

Door enkele raadslieden is verzocht om een reeks getuigen te horen die op dat moment in Syrië verbleven. Deze verzoeken zijn door de rechter-commissaris toegewezen. De rechter-commissaris achtte het echter praktisch onmogelijk deze getuigen te horen. De verdediging heeft de rechtbank vervolgens verzocht de rechter-commissaris opdracht te geven om hier meer moeite voor te doen. De rechtbank heeft dit verzoek afgewezen omdat zij het illusoir achtte dat de getuigen, die zich naar alle waarschijnlijkheid in een oorlogsgebied bevinden, zouden kunnen worden gehoord en er geen garanties waren dat een televerhoor op een verantwoorde wijze zou kunnen plaatsvinden. De rechter-commissaris kon ook drie toegewezen en in België woonachtige getuigen niet horen, te weten Getuige 2, Getuige 3 en Getuige 4. Getuige 2 weigerde mee te werken aan een verhoor, Getuige 4 werd niet aangetroffen op het in België bekende adres en Getuige 3 kon door de Belgische autoriteiten niet worden opgeroepen voor verhoor.

De (getuige-)deskundigen

Dr. Martijn de Koning, cultureel antropoloog, is in deze zaak benoemd als deskundige en gehoord als getuige. Hij heeft gepubliceerd over activisme onder moslims, salafistische moslims in Nederland, islamofobie en het beleid aangaande moslims en islam. Hij onderzocht hoe in de periode 2009-2013 het activisme van verschillende da’wah-netwerken in Nederland, waar een aantal verdachten een belangrijke rol in speelden, zich verhield tot de aandacht en de praktijken van overheid en media. Gedurende het onderzoek werd gebruik gemaakt van interviews, offline en online observaties, Facebookdiscussies en chats en talloze informele gesprekken met activisten en andere betrokkenen. De Koning trok in het kader van zijn onderzoek zoveel mogelijk op met de activisten, waaronder een aantal verdachten, en onderhield goede zakelijke contacten met hen. Het onderzoek resulteerde in het rapport ‘Eilanden in een zee van ongeloof’, dat werd gepubliceerd in december 2014. De Koning heeft naar aanleiding van vragen van de raadslieden in mei 2015 een uitgebreide toelichting op dit onderzoek geschreven. Vervolgens is hij gedurende twee volle dagen door de rechter-commissaris verhoord. Ook zijn verhoor ter terechtzitting nam twee volle dagen in beslag.

De rechtbank beschouwt De Koning als een buitengewoon waardevolle getuige-deskundige. Hij is vanwege zijn beroep een professionele waarnemer, beschikt over een grote kennis van stromingen binnen de islam, meer in het bijzonder het salafisme, en stond gedurende een lange periode in nauw contact met veel verdachten. Hij heeft de rechtbank dan ook veel over hen en hun gedachtegoed kunnen vertellen. De rechtbank heeft geen enkele aanleiding om te twijfelen aan zijn deskundigheid, betrouwbaarheid en geloofwaardigheid. Meer in het bijzonder overweegt de rechtbank dat er geen aanwijzingen zijn dat een te geringe distantie tussen hem en de verdachten afbreuk zou hebben gedaan aan de waarde van zijn waarnemingen en verklaringen. Als getuige heeft hij alle vragen over de verdachten beantwoord. Dit laat uiteraard oververlet dat ook hij niet alles over de verdachten heeft geweten. De rechtbank merkt verder op dat De Koning geen strafrechtdeskundige is en dat daarom slechts beperkte betekenis toekomt aan zijn oordelen over het mogelijk opruiend karakter van bepaalde uitlatingen van verdachten.

Daarnaast is prof. dr. Peters, emeritus hoogleraar voor het recht van de islam en het Midden-Oosten, op vordering van het Openbaar Ministerie in een laat stadium door de rechter-commissaris als deskundige benoemd. Hem is gevraagd zich uit te laten over al dan niet opruiende teksten, afbeeldingen en films van verdachten. Hierover heeft hij in korte tijd twee rapporten geschreven. Ook prof. dr. Peters is door de rechtbank ter terechtzitting gehoord. De rechtbank stelt vast dat Peters deskundig is op het gebied van de islam en dat hem gevraagd is vanuit die expertise bepaalde uitlatingen van verdachten te duiden. Hij is echter geen expert op het gebied van (de EVRM-jurisprudentie betreffende) uitingsdelicten.

Tot slot is em. prof. dr. Van Koningsveld, islamoloog, benoemd als deskundige. Hij heeft een kort en helder rapport geschreven naar aanleiding van vragen van enkele raadslieden.

Het onderzoek ter terechtzitting

Pro-forma zittingen vonden plaats op 29 september 2014 (in de zaak tegen Oussama C. ),

1 december 2014 (in de zaken tegen Oussama C. , Azzedine C. , Rudolph H. en Hicham el O.), 19 februari 2015 (in de zaken tegen Oussama C. , Azzedine C. , Rudolph H., Anis Z. en Hatim R.), 14 april 2015 (in de zaken tegen Oussama C. , Azzedine C. , Rudolph H., Jordi de J. en Hatim R.) en 29 juni 2015 (in de zaken tegen Oussama C. , Azzedine C. , Rudolph H., Jordi de J. en Hatim R.).

De inhoudelijke behandeling heeft gedurende tien weken plaatsgevonden op (vrijwel) elke maandag, dinsdag en donderdag. Het onderzoek is gehouden ter terechtzitting van:

 7, 8 7, 8 en 10 september 2015: verhoor (getuige-)deskundigen De Koning en Peters

 7, 8 14 en 15 september 2015 en 8 oktober 2015: verhoor Rudolph H.

 7, 8 17 september 2015: verhoor Hicham el O. en verhoor Getuige 1

 7, 8 21, 22, 24 en 28 september 2015: verhoor Azzedine C.

 7, 8 29 september 2015 en 1 en 5 oktober 2015: verhoor Oussama C.

 7, 8 5 oktober 2015: verhoor Imane B.

 7, 8 6 oktober 2015: behandeling Anis Z. en Hatim R.

 7, 8 8 oktober 2015: verhoor Moussa L.

 7, 8 15 oktober 2015: verhoor Jordi de J. (deels achter gesloten deuren)

 7, 8 19 en 20 oktober 2015: requisitoir Openbaar Ministerie

 7, 8 26, 27 en 29 oktober 2015 en 2 november 2015: pleidooien raadslieden

 7, 8 6 november 2015: repliek Openbaar Ministerie

 7, 8 10 november 2015: dupliek raadslieden en laatste woord van de verdachten

 7, 8 26 november 2015: formele sluiting van het onderzoek

De zaken zijn niet gevoegd behandeld. De behandeling vond deels gelijktijdig (gedurende de verhoren van De Koning en Peters, het requisitoir en de repliek) en deels apart (gedurende de verhoren van de verdachten afzonderlijk, de pleidooien en de duplieken) plaats. Het verhoor van de Getuige 1 vond gelijktijdig plaats in de zaken van de verdachten Azzedine C. , Oussama C. en Jordi de J.. De raadslieden zijn in de gelegenheid gesteld om aanwezig te zijn bij de verhoren van alle verdachten. Ook hebben zij zich in hun eigen pleidooi kunnen aansluiten bij de pleidooien van de andere raadslieden. Voor een spoedige behandeling hebben het Openbaar Ministerie en de verdediging op verzoek van de rechtbank niet letterlijk geciteerd uit jurisprudentie en literatuur, maar daarnaar zoveel mogelijk verwezen of deze opgenomen in bijlagen.

Voorafgaand aan deze zittingen is geregeld gebruik gemaakt van correspondentie per mail voor een snelle uitwisseling van stukken en standpunten. Daarbij heeft regelmatig informeel

(agenda-)overleg plaatsgevonden tussen de voorzitter, vergezeld door een van de griffiers, de officieren van justitie en de raadslieden. Alle partijen zijn telkens op de hoogte gebracht van de inhoud van dit overleg. Deze gang van zaken heeft bijgedragen aan een efficiënte behandeling ter terechtzitting.

De verdachten Azzedine C. , Rudolph H. en Oussama C. hebben voorafgaand aan hun verhoor uitgebreide schriftelijke stukken ingediend met hun zienswijze op het dossier. Azzedine C. en Rudolph H. hebben bovendien na het requisitoir daarop uitgebreid schriftelijk gereageerd. De stukken van Azzedine C. bedroegen tezamen ongeveer 400 pagina’s, het stuk van Rudolph H. ruim 600 pagina’s en het stuk van Oussama C. 50 pagina’s. De rechtbank heeft deze stukken in alle strafdossiers gevoegd.

De strafeisen van het Openbaar Ministerie

De officieren van justitie hebben geconcludeerd tot gedeeltelijke bewezenverklaring van de ten laste gelegde feiten en gevorderd dat aan verdachten de volgende gevangenisstraffen zullen worden opgelegd, met aftrek van de tijd in voorarrest doorgebracht.

De officieren van justitie hebben ten aanzien van Imane B. gevorderd een bewezenverklaring van veelvuldige opruiing met terroristisch oogmerk en deelname aan de criminele en terroristische organisatie. De officieren van justitie eisen, gezien haar grote rol in de opruiing, maar haar kleinere rol in de organisatie, een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van twee jaren, alsmede een bevel gevangenneming bij einduitspraak.

De officieren van justitie achten bewezen dat Oussama C. zich schuldig heeft gemaakt aan het ronselen van één persoon, veelvuldige opruiing met terroristisch oogmerk, het in voorraad hebben van materiaal ten behoeve van opruiing met terroristisch oogmerk en deelname aan de criminele en terroristische organisatie. De officieren van justitie vorderen, gezien zijn substantiële rol als ideologische motor in de organisatie, het feit dat hij minder lang heeft deelgenomen aan de organisatie en zijn relatief jonge leeftijd, een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van vijf jaren.

De officieren van justitie hebben gevorderd dat de rechtbank wettig en overtuigend bewezen zal verklaren dat Azzedine C. heeft begaan: veelvuldige opruiing met terroristisch oogmerk, het in voorraad hebben van materiaal dat opruiing met terroristisch oogmerk tot doel had, haatzaaiing jegens cq. belediging van een bevolkingsgroep, smaadschrift jegens een politieambtenaar en deelname aan de criminele en terroristische organisatie. Volgens het Openbaar Ministerie was Azzedine C. leider van de organisatie, vervulde hij een aanjagende rol en was hij bij de meeste activiteiten betrokken (al dan niet als initiatiefnemer). De officieren van justitie hebben gevorderd dat aan hem een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van zeven jaren zal worden opgelegd.

De officieren van justitie komen voor Rudolph H. tot een bewezenverklaring van veelvuldige opruiing met terroristisch oogmerk, het in voorraad hebben van materiaal dat opruiing met terroristisch oogmerk tot doel had en deelname aan de criminele en terroristische organisatie. Het Openbaar Ministerie heeft, gelet op zijn centrale rol in de opruiing en langdurige deelname aan de organisatie,

geconcludeerd tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van zes jaren.

Bij verdachte Jordi de J. komen de officieren van justitie tot een bewezenverklaring van voorbereidingshandelingen ten behoeve van het plegen van terroristische misdrijven ex art 134a Sr en deelname aan de criminele en terroristische organisatie. Volgens de officieren van justitie heeft Jordi de J. gedurende twee kortere periodes deelgenomen aan de organisatie, is hij daadwerkelijk afgereisd naar het strijdgebied om zichzelf te trainen voor de strijd, neemt hij hierover een leugenachtige houding aan op zitting en is hij verminderd toerekeningsvatbaar. Zij vorderen de gevangenisstraf voor een aanzienlijk deel voorwaardelijk op te leggen, mede omdat op deze wijze uitvoering kan worden gegeven aan het uitgebreide behandelplan van de reclassering. Zij concluderen tot een gevangenisstraf van drie jaren waarvan één jaar voorwaardelijk, met oplegging van de bijzondere voorwaarden zoals geadviseerd door de reclassering en het NIFP, alsmede opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis bij uitspraak.

De officieren van justitie achten bewezen dat Moussa L. zich schuldig heeft gemaakt aan opruiing met terroristisch oogmerk, bedreiging van een verbalisant, belediging van twee verbalisanten en deelname aan de criminele en terroristische organisatie. De officieren van justitie wijzen erop dat Moussa L. een lange periode in een meelopersrol heeft deelgenomen aan de organisatie. Zij vinden de boosheid van Moussa L. zeer zorgwekkend en hechten er daarom - ondanks dat dit niet is geadviseerd door de reclassering - grote waarde aan dat Moussa L. een behandeling krijgt voor het leren reguleren van zijn woede en daarbij begeleid zal worden door de reclassering. Zij vorderen

30 maanden gevangenisstraf waarvan 10 maanden voorwaardelijk, met als bijzondere voorwaarde het opvolgen van de aanwijzingen van de reclassering, ook als dit inhoudt behandeling voor eventuele regulering van woede en agressie, alsmede opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis bij uitspraak.

De officieren van justitie komen bij Hicham el O. tot een bewezenverklaring van samenspanning tot en voorbereidings- en bevorderingshandelingen ten behoeve van het plegen van terroristische misdrijven en deelname aan de omschreven criminele en terroristische organisatie. De officieren van justitie concluderen, gezien zijn deelname aan de gewapende strijd, korte dienstbaarheid aan de organisatie als schakel tussen Nederland en Syrië en schofferende houding ter terechtzitting, tot een gevangenisstraf van vier jaren waarvan één jaar voorwaardelijk, met oplegging van de bijzondere voorwaarden zoals geadviseerd door de reclassering alsmede opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis bij uitspraak.

De officieren van justitie achten bewezen dat Hatim R. zich schuldig heeft gemaakt aan samenspanning tot en voorbereidings- en bevorderingshandelingen ten behoeve van het plegen van terroristische misdrijven, opruiing met terroristisch oogmerk en deelname aan de criminele en terroristische organisatie. De officieren van justitie vorderen, gelet op zijn langdurige periode van deelname aan de gewelddadige jihadstrijd, opruiing (ook tegen het Westen) en het feit hij een belangrijke schakel is geweest in de organisatie tussen Syrië en Nederland, een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van zes jaren.

De officieren van justitie hebben ten aanzien van Anis Z. gevorderd een bewezenverklaring van samenspanning tot en voorbereidings- en bevorderingshandelingen ten behoeve van het plegen van terroristische misdrijven en deelname aan de criminele en terroristische organisatie. Volgens de officieren van justitie heeft hij gedurende een langdurige periode deelgenomen aan de gewelddadige jihadstrijd, ook binnen de ten laste gelegde periode, en gedurende een kortere periode een beperktere rol in de organisatie gespeeld. Zij concluderen tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van vijf jaren.

Facebook is een sociaal netwerk op het internet. Een gebruiker van Facebook kan op zijn account (ook wel pagina genoemd) informatie over zichzelf kwijt en hij of zij kan daarop berichten, foto’s en video’s plaatsen. De gebruiker kan ook de informatie die andere gebruikers van Facebook op hun accounts plaatsen, delen. Van de informatie op een (deels) openbare Facebookpagina kan iedereen kennis nemen, ook personen die zelf geen Facebookaccount hebben. De informatie op een (deels) besloten Facebookpagina is alleen toegankelijk voor personen die zelf ook een Facebookaccount hebben en die een verzoek van de gebruiker van die pagina om ‘vriend’ te worden hebben geaccepteerd of die, na een eigen verzoek aan die gebruiker om ‘vriend’ te mogen worden, als zodanig zijn ‘toegelaten’. Voor gebruikers van Facebook is zichtbaar of een Facebookpagina, of een deel daarvan, besloten is. Als een Facebookpagina (deels) geheim is, is de informatie op die pagina alleen toegankelijk voor personen die door de gebruiker/beheerder van die pagina zijn benaderd en die zijn ingegaan op een verzoek van die gebruiker/beheerder om ‘vriend’ te worden. Het bestaan van een (deels) geheime Facebookpagina is voor gebruikers van Facebook (die geen ‘vriend’ zijn van die pagina) niet zichtbaar.

Twitter is een communicatiemedium op het internet. Gebruikers kunnen met gebruikmaking van een eigen account per bericht (‘tweet’) van maximaal 140 tekens aan de wereld kwijt wat ze bezig houdt, wat hen is opgevallen en ze kunnen feiten of nieuwsberichten delen. Gebruikers van Twitter kunnen ook berichten van anderen doorsturen (‘retweeten’). Het totaal van de door een gebruiker verstuurde en gedeelde berichten vormt een soort ‘mini-blog’ (Twitterpagina). Twitterpagina’s kunnen door een ieder die dat wenst, bezocht worden; een eigen Twitteraccount is daarvoor niet nodig.

Azzedine C. , Oussama C. , Rudolph H., Imane B., Moussa L. en Hatim R. maakten gebruik van social media. Ze hadden of beheerden één of meer Facebookpagina’s. Azzedine C. was ook lid van Facebookpagina Werkgroep Shaam. Azzedine C. , Rudolph H., Imane B., Moussa L. en Hatim R. hadden ook één of meer Twitteraccounts.

In het kader van het onderzoek heeft de politie de berichtgeving op social media van (voor zover hier van belang) Azzedine C. , Oussama C. , Rudolph H., Imane B., Moussa L. en Hatim R. gemonitord.

Om een betere informatiepositie op Facebook te kunnen verkrijgen en, meer in het bijzonder, om de contacten van de verschillende verdachten en hun specifieke uitingen in beeld te krijgen, heeft de politie op 5 juni 2013 een Facebookaccount aangemaakt op naam van Aboe Noewas. In de periode van 21 juni 2013 tot 1 september 2014 zijn op deze Facebookpagina door de politie op vrijwel iedere doordeweekse dag berichten, foto’s en video’s geplaatst. Deze informatie werd ‘openbaar’ gedeeld. Door de politie is, met hetzelfde doel, ook een pagina aangemaakt op naam van Ab Bashir. Deze pagina heeft bestaan van 6 april 2014 tot en met 19 augustus 2014.25.5.6. Op 7 september 2013 heeft Aboe Noewas een bericht gestuurd naar één van de Facebookpagina’s van Azzedine C. teneinde te kunnen achterhalen waar in die periode door Azzedine C. en anderen gevoetbald werd.

Aboe Noewas heeft ook vriendschapsverzoeken verstuurd naar de Facebookpagina‘s van Moussa L., Oussama C. , Azzedine C. en Rudolph H., althans de pagina’s die door hen werden beheerd. Moussa L. heeft op 1 juli 2013 een vriendschapsverzoek van Aboe Noewas gehonoreerd en Oussama C. op 9 mei 2014. Azzedine C. (die meerdere Facebookpagina’s had) is op 11 juni 2014 en op 20 juni 2014 ‘vriend’ geworden van Aboe Noewas. Eerdere vriendschapsverzoeken van Aboe Noewas (in december 2013 en op 13 mei 2014) had Azzedine C. afgewezen. Rudolph H. is ook ingegaan op een vriendschapsverzoek van Aboe Noewas, maar door de politie kon niet meer achterhaald worden wanneer hij dit heeft gedaan.

Op 25 april 2014 heeft Azzedine C. het Facebookprofiel van Ab Bashir toegevoegd aan het Facebookprofiel van Werkgroep Shaam.

Vanaf december 2013 tot 1 september 2014 heeft de politie, meerdere keren per week, (een gedeelte van) de berichtgeving op de hiervoor genoemde Facebookpagina’s en Twitteraccounts veiliggesteld door een kopie van deze berichtgeving te maken en deze op te slaan.26.

De veiliggestelde (delen van de) persoonlijke Facebookpagina’s van Azzedine C. , Oussama C. en Hatim R. en de Facebookpagina’s van Shaam al-Ghareeba en Radio Ghuraaba waren openbaar toegankelijk. Van de persoonlijke Facebookpagina van Moussa L. kon dit, achteraf, niet meer worden vastgesteld. De Facebookpagina van Werkgroep Shaam betrof een geheime pagina.

Aan de hiervoor geschetste recherche op het internet lag een aantal bevelen ex artikel 126j van het Wetboek van Strafvordering ten grondslag:27.

 in de zaak van Azzedine C. : een bevel voor de periode van 13 juni 2013 tot en met 10 september 2013 en een bevel voor de periode van 25 april 2014 tot en met 23 juli 2014;

 in de zaak van Oussama C. : voor de periode van 1 mei 2014 tot en met 31 juli 2014 en

 in de zaak van Rudolph H. : voor de periode van 12 mei 2014 tot en met 9 augustus 2014.

De verdediging van Oussama C. , Imane B.en Moussa L. heeft de officieren van justitie in het voorjaar van 2015 verzocht inzicht te verstrekken in de opsporingsactiviteiten die zijn verricht op het internet. De officieren van justitie hebben in reactie hierop informatie verstrekt, maar zij hebben niet alles meer kunnen achterhalen.

Vormverzuim bestaande uit stelselmatige informatie-inwinning zonder bevelen (ex artikel 126j Sv)?

Door de verdediging van Azzedine C. , Oussama C. , Imane B.en Moussa L. is aangevoerd dat zich in het opsporingsonderzoek op het internet vormverzuimen hebben voorgedaan. Dit onderzoek had, aldus de verdediging, in zijn geheel met bevelen ex artikel 126j Sv (of bevelen op een andere grondslag) gedekt moeten zijn; er is volgens de verdediging een meer dan beperkte inbreuk gemaakt op de grondrechten van verdachten en de methode van onderzoek is naar zijn aard zeer Risicovol voor de integriteit en de beheer Betrokkeneheid van de opsporing. Gezien de aard van dit verzuim moet hieraan volgens de verdediging door de rechtbank een consequentie worden verbonden. De consequentie die de verdediging van Oussama C. , Imane B.en Moussa L. voorstaat is bewijsuitsluiting, terwijl de verdediging van Azzedine C. heeft bepleit dat niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie gerechtvaardigd is en, als daartoe niet wordt beslist, bewijsuitsluiting dan wel strafvermindering. De verdediging van Rudolph H. heeft zich bij het betoog van de verdediging van Azzedine C. , Oussama C. , Imane B.en Moussa L. aangesloten. De rechtbank zal dit verweer, ambtshalve, ook in de zaak van Hatim R. aan een beoordeling onderwerpen.

In reactie op dit verweer hebben de officieren van justitie naar voren gebracht dat artikel 3 van de Politiewet28.een voldoende wettelijke grondslag vormt voor de opsporingsactiviteiten van de politie in die periodes waarin er geen bevelen ex artikel 126j Sv voorhanden waren.

De rechtbank overweegt als volgt. Doorslaggevend bij de beoordeling van de toelaatbaarheid van een opsporingsmethode zoals in deze zaak is gehanteerd door de politie is in welke mate de inzet van die methode inbreuk maakt op het recht van een verdachte op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer. Is sprake van een niet meer dan geringe inbreuk (waarbij het moment van inzet van het opsporingsmiddel leidend is, niet de resultaten) of bergt de gebruikte opsporingsmethode geen bijzondere Risico’svoor de integriteit en de betrokkenheid van de opsporing in zich, dan biedt artikel 3 van de Politiewet een toereikende wettelijke grondslag voor het inzetten van de bewuste opsporingsmethode. Is dit niet het geval, dan moet de politie aan de officier van justitie vragen bijvoorbeeld (maar dit is afhankelijk van de omstandigheden van het geval) een bevel ex artikel 126j Sv af te geven.

Het is in zaken betreffende het hanteren van de opsporingsmethode van observatie (op de voet van artikel 126g Sv)29.vaste rechtspraak van de Hoge Raad dat voor de beantwoording van de vraag of er bij het hanteren van die methode sprake is van een beperkte inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de verdachte – onder meer – de volgende omstandigheden bepalend zijn: de duur, de intensiteit, de plaats(en) van observatie, het doel van de observaties en de wijze waarop zij hebben plaatsgevonden (de overlast in de zin van indringendheid) en – voor wat betreft de vraag of voortduring van de observaties gerechtvaardigd is – de graad van verdenking. Van belang is of de methode geschikt is om een min of meer compleet beeld te verkrijgen van bepaalde aspecten van het persoonlijk leven van de betrokkene.30.

In de rechtspraak van de Hoge Raad over de reikwijdte van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) wordt als maatstaf aangehouden dat in het openbaar verrichte observaties alleen dan een inbreuk op dat artikel opleveren, indien zij betrekking hebben op situaties waarin, naar moet worden aangenomen, de betrokkenen onbevangen zichzelf willen zijn.31.

In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat geleid heeft tot de Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden (Wet BOB) uit 2000 wordt het volgende vermeld (in relatie tot de opsporingsmethode van observatie):

Voor het antwoord op de vraag of sprake is van een dergelijke vorm van observatie is een aantal elementen van belang: de duur, de plaats, de intensiteit of frequentie en het al dan niet toepassen van een technisch hulpmiddel dat méér biedt dan alleen versterking van de zintuigen. Ieder voor zich, maar met name in combinatie, zijn deze elementen bepalend voor de vraag of een min of meer volledig beeld van bepaalde aspecten van iemands leven wordt verkregen. Naarmate de observatie langer plaatsvindt, de plaats waar de te observeren persoon zich bevindt intiemer is, de intensiteit of frequentie waarmee geobserveerd wordt groter is, dan wel een technisch hulpmiddel dat wordt ingezet meer mogelijkheden biedt, is de kans groter dat een dergelijk beeld wordt verkregen (…). Van stelselmatige observatie kan sprake zijn bij zowel langdurige als kortstondige vormen van observatie. Bepalend is dat de observatie tot resultaat kan hebben het in beeld brengen van een bepaald aspect van iemands leven. Een normale surveillance zal geen vorm van stelselmatige observatie zijn. Ook het oppervlakkig in de gaten houden van bijvoorbeeld een groep jongeren zal doorgaans geen stelselmatige observatie zijn. Wanneer echter een persoon intensief of frequent wordt gevolgd, zal wel sprake zijn van stelselmatige observatie.32.

Over de opsporingsmethode van het stelselmatig inwinnen van informatie (artikel 126j Sv)33.is in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat geleid heeft tot de Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden (Wet BOB) uit 2000 het volgende te vinden:

Het onderscheid met de stelselmatige observatie is daarin gelegen dat de opsporingsambtenaar uitdrukkelijk tot opdracht heeft om op zodanige wijze aanwezig te zijn in de omgeving van de verdachte, dat de verdachte of personen uit de directe omgeving van de verdachte met hem contacten onderhouden zonder dat zij weten dat zij met een opsporingsambtenaar van doen hebben. De opsporingsambtenaar observeert dus niet alleen, maar interfereert actief in het leven van de verdachte. Hij gaat daarbij verder dan alleen waarnemen of luisteren. Gelet op de stelselmatigheid waarmee dit kan gebeuren, kan deze bevoegdheid een inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer van de verdachte.

In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat heeft geleid tot de Wijziging van het Wetboek van Strafrecht, het Wetboek van Strafvordering en de Telecommunicatiewet in verband met nieuwe ontwikkelingen in de informatietechnologie (computercriminaliteit II) wordt over het stelselmatig inwinnen van informatie op de voet van artikel 126j Sv voorts nog het volgende vermeld:

Denkbaar is dat dit de vorm aanneemt van het stelselmatig inwinnen van informatie in een nieuwsgroep op Internet waaraan ook de verdachte deelneemt, zonder dat de deelnemers aan de nieuwsgroep weten dat zich onder hen een opsporingsambtenaar bevindt (…). Hierbij gaat het overigens alleen om het door de ambtenaar actief deelnemen aan de nieuwsgroep, doordat hij of zij zelf berichten post en aldus tracht van anderen informatie los te krijgen; het slechts rondkijken in een nieuwsgroep en lezen wat voor een ieder toegankelijk is, is zoals eerder aangegeven zonder meer geoorloofd.34.

In dezelfde memorie van toelichting heeft de Minister van Justitie naar voren gebracht dat een opsporingsambtenaar op grond van artikel 2 van de Politiewet 199335.‘als ieder ander kan rondkijken in de digitale wereld en kennis kan nemen van de voor een ieder raadpleegbare informatie. (…) Zoals de politie, al dan niet in burger, op straat mag surveilleren en rondkijken, zo mag een rechercheur vanachter zijn computer hetzelfde doen op internet. Een uitdrukkelijke wettelijke grondslag is daarvoor niet nodig’. Daarbij wordt door de Minister opgemerkt dat deze bevoegdheid om rond te kijken op een openbaar netwerk niet de bevoegdheid impliceert om stelselmatig voor de uitoefening van de politietaak gegevens van internet te downloaden en in een politieregister op te slaan.

Uit hetgeen hiervoor is overwogen volgt dat er een grote mate van overeenstemming bestaat tussen de opsporingsmethode van observatie en die van het inwinnen van informatie. Het is hierom dat de rechtbank de in de wetgeschiedenis en de rechtspraak van de Hoge Raad geformuleerde uitgangspunten voor de beoordeling van de rechtmatigheid van de opsporingsmethode van observatie ook toepasbaar acht bij de beoordeling van de rechtmatigheid van de opsporingsmethode van het inwinnen van informatie.

Toegespitst op de onderhavige zaak overweegt de rechtbank voorts als volgt.

De rechtbank stelt voorop dat wanneer zich in het onderzoek naar de verrichtingen van één van de verdachten op social media een vormverzuim zou voordoen, dit niet de belangen van de andere verdachten raakt. In zoverre is er dan ook geen reden om in de zaak van die verdachten aan dat specifieke verzuim enig rechtsgevolg te verbinden (Schutznorm).

De rechtbank constateert vervolgens dat een groot deel van de in het dossier aanwezige berichtgeving op social media is veiliggesteld en opgeslagen in een periode waarin geen bevel of bevelen ex artikel 126j Sv voorhanden was/waren. De rechtbank is, indachtig de hiervoor aangehaalde wetsgeschiedenis en rechtspraak, van oordeel dat genoemde activiteiten echter wél met dergelijke bevelen gedekt hadden moeten zijn omdat deze moeten worden aangemerkt als het stelselmatig inwinnen van informatie over de verdachten die het aangaat. Daartoe is het navolgende redengevend.

Door de activiteiten van de verschillende verdachten op (verschillende vormen van) social media gedurende langere periodes te volgen, te bekijken en veilig te stellen werd niet alleen zicht verkregen op het persoonlijke leven van de verdachten, maar ook op (verbanden tussen) hun contacten en de inhoud van die contacten in relatie tot de verdenking (in veel gevallen het ‘ronselen’ voor de gewapende jihadstrijd in Syrië). Ook werd zicht verkregen op het verleden; een Facebookpagina en een Twitteraccount zijn immers niet ‘statisch’. Ze bevatten niet alleen informatie van ‘nu’; ook in het verleden geplaatste berichten (en dat kan ver in de tijd teruggaan) zijn toegankelijk. Op dit punt is naar het oordeel van de rechtbank dan ook sprake van een vormverzuim. Van belang is verder het volgende.

Het politie-account Aboe Noewas is aangemaakt op een moment waarop geen bevelen ex artikel 126j Sv van kracht waren. In de periode dat zijn account actief was, plaatste Aboe Noewas vrijwel dagelijks informatie op zijn Facebookpagina met als doel de aandacht van de verdachten in het onderzoek te trekken (opdat zij zouden reageren door, bijvoorbeeld, vriendschapsverzoeken te sturen of vriendschapsverzoeken van Aboe Noewas te honoreren). Voor de verdachten en hun omgeving (hun ‘vrienden’ op Facebook en hun volgers op Twitter) was niet zichtbaar dat de politie achter dit account schuilging. De activiteiten van Aboe Noewas werden ook niet geheel door een bevel of bevelen ex artikel 126j Sv gedekt. De rechtbank is van oordeel dat een bevel ex artikel 126j Sv had moeten worden verkregen voor zowel het aanmaken van het account als alle activiteiten van Aboe Noewas. Hierbij heeft de rechtbank het feit dat die activiteiten onder een gefingeerde naam werden verricht alsmede de duur van die activiteiten betrokken. Ook in zoverre is dus sprake van een vormverzuim.

Voor het Facebookaccount Ab Bashir geldt dat, bij gebreke van informatie hierover, niet kan worden vastgesteld of aan het aanmaken van dat account een bevel ex artikel 126j Sv ten grondslag lag. Het Facebookaccount Ab Bashir is aangemaakt in een Amsterdams onderzoek dat niet was gericht op één van de verdachten. Hierom raakt het mogelijk ontbreken van een bevel ex artikel 126j de verdachten niet. Van een vormverzuim in het voorbereidend onderzoek naar deze verdachten is dus in zoverre geen sprake.

Op het moment dat het Facebookaccount Ab Bashir aan de Facebookgroep van Werkgroep Shaam (waarvan Azzedine C. medebeheerder was) werd toegevoegd, was er in de zaak van Azzedine C. een bevel ex artikel 126j Sv afgegeven. Dit bevel vormde naar het oordeel van de rechtbank voldoende grond om de (historische) berichtgeving op het Facebookaccount van Werkgroep Shaam te bekijken en veilig te stellen. Aan het toepassen van deze opsporingsmethode zijn naar het oordeel van de rechtbank ook geen bijzondere Risico’svoor de integriteit en betrokkenheid van de opsporing verbonden; dat niet duidelijk was wie er achter het account Ab Bashir schuilging, is onvoldoende om dit aan te nemen. Van een vormverzuim is dus ook op dit punt geen sprake.

De wel geconstateerde vormverzuimen kunnen niet meer worden hersteld. De vraag die vervolgens moet worden beantwoord is of er aanleiding bestaat om aan het bestaan van genoemde vormverzuimen enig rechtsgevolg te verbinden. De rechtbank overweegt hierover in algemene zin als volgt.

Als er sprake is van een vormverzuim dat niet herstelbaar is, moet de rechtbank, als de rechtsgevolgen van het verzuim niet uit de wet blijken, beoordelen of aan dat vormverzuim enig rechtsgevolg dient te worden verbonden en, zo ja, welk rechtsgevolg dan in aanmerking komt. Daarbij dient zij rekening te houden met de in het tweede lid van artikel 359a Sv genoemde factoren, te weten:

Van belang is voorts dat een vormverzuim in de zin van artikel 359a Sv niet steeds behoeft te leiden tot een van de daar omschreven rechtsgevolgen, te weten strafvermindering, bewijsuitsluiting of niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie in de vervolging. Van niet-ontvankelijkheid kan slechts sprake zijn indien het vormverzuim daarin bestaat dat met de opsporing of vervolging belaste ambtenaren ernstig inbreuk hebben gemaakt op beginselen van een behoorlijke procesorde waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan. Bewijsuitsluiting kan aan de orde komen indien het bewijsmateriaal door het verzuim is verkregen, en komt slechts in aanmerking indien dit noodzakelijk is ter verzekering van het recht van verdachte op een eerlijk proces in de zin van artikel 6 EVRM, er een ander belangrijk (strafvorderlijk) voorschrift of rechtsbeginsel in aanzienlijke mate is geschonden of er sprake is van een situatie waarin naar uit objectieve gegevens blijkt zozeer bij herhaling voorkomt dat zijn structureel karakter vaststaat en de verantwoordelijke autoriteiten zich, vanaf het moment waarop dit structurele verzuim hun bekend moet zijn geweest, onvoldoende inspanningen hebben getroost overtredingen van het desbetreffende voorschrift te voorkomen. Strafvermindering, in die zin dat de hoogte van de op te leggen straf in verhouding tot de ernst van het verzuim wordt verlaagd, komt slechts in aanmerking, indien aannemelijk is dat:

Het geschonden voorschrift beoogt het privacy-belang, zoals ook verankerd in artikel 8 EVRM, van de verdachten die door de vormverzuimen zijn geraakt, te beschermen.

Ten aanzien van de ernst van de verzuimen (de inbreuk op de privacy) en het nadeel dat hierdoor is veroorzaakt oordeelt de rechtbank dat relativering op zijn plaats is. Het gaat in deze om het inwinnen van informatie in de digitale wereld. De verzamelde gegevens waren publiekelijk toegankelijk. Het betreft dus een andere (en minder ernstige) situatie dan de situatie waarin informatie wordt verzameld in een afgesloten ‘ruimte’ (bijvoorbeeld een woning). Van belang in dit verband is ook dat verdachten hun Facebookpagina’s met name gebruikten om uit te dragen waar zij voor stonden, voor hun boodschap; het was hen er juist om te doen dat anderen kennis namen van de inhoud van hun pagina’s. De rechtbank acht in dit verband voorts van belang dat er in het onderzoek tegen de verdachten goede gronden waren om tot stelselmatige informatie-inwinning over te gaan, zodat geen sprake is geweest van een inbreuk op de privacy van verdachten waarvoor geen inhoudelijke rechtvaardiging bestond; als de politie aan de officieren van justitie had gevraagd om bevelen ex artikel 126j Sv af te geven, dan zouden deze zonder enige twijfel zijn verstrekt. Van belang is ook dat waar tot meer indringende vormen van het inwinnen van informatie is overgegaan, zoals het versturen van vriendschapsverzoeken (waarmee toegang kon worden verkregen tot de, waar van toepassing, afgeschermde gedeeltes van de Facebookpagina’s), deze activiteiten wél werd gedekt door bevelen ex artikel 126j Sv. Hierop geldt één uitzondering, namelijk het Facebookaccount van Moussa L.37., maar dit gegeven alleen brengt geen wijziging in het oordeel van de rechtbank. Ten slotte merkt de rechtbank nog op dat de geconstateerde vormverzuimen er niet toe hebben geleid dat de opsporingsactiviteiten niet of slechts beperkt controleerbaar zijn geweest doordat zij achter de rug van de officieren van justitie plaatsvonden en doordat als gevolg daarvan behoorlijke verslaglegging ontbrak. Weliswaar valt op die verslaglegging, zoals de rechtbank hierna nog zal overwegen, wel het een en ander aan te merken, maar hieraan behoeft, wat de rechtbank betreft, geen gevolg te worden verbonden.

Gelet op al het voorgaande ziet de rechtbank, in het licht van de door de Hoge Raad geformuleerde criteria ten aanzien van de toepassing van de diverse mogelijke rechtsgevolgen, geen aanleiding om aan de geconstateerde onherstelbare vormverzuimen enig rechtsgevolg te verbinden. Zij volstaat met de enkele constatering van het verzuim.

Overige verweren ten aanzien van mogelijke vormverzuimen

De verdediging van Azzedine C. heeft betoogd dat zich in het opsporingsonderzoek op het internet nog een aantal vormverzuimen heeft voorgedaan. Het gaat volgens de verdediging om het volgende:

Ook aan deze vormverzuimen, althans aan de combinatie daarvan, moet volgens de verdediging van Azzedine C. een rechtsgevolg worden verbonden; is het niet niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie, dan minst genomen bewijsuitsluiting en, in het uiterste geval, strafvermindering.

Ten aanzien van het gestelde onder (a) overweegt de rechtbank als volgt. De rechtbank begrijpt dit verweer aldus dat de verdediging meent dat de verbaliseringsplicht is geschonden.Wat de Facebookpagina van Aboe Noewas betreft, moet worden vastgesteld dat de politie niet (meer) in staat is gebleken alle berichten die op die pagina zijn geplaatst, terug te halen; slechts een deel is aan het dossier toegevoegd. In zoverre is dus wel sprake van een vormverzuim en dit verzuim kan ook niet meer worden hersteld. De informatie die in het dossier is neergelegd over het Facebookaccount Ab Bashir is onvolledig. Ook in zoverre is dus sprake van een vormverzuim dat onherstelbaar is.

De rechtbank ziet echter geen aanleiding om aan deze vormverzuimen enig rechtsgevolg te verbinden. Door Azzedine C. is tijdens de bespreking ter terechtzitting van de aan hem verweten uitingen op social media op geen enkel moment gezegd dat één of meerdere van die uitingen afkomstig waren van de Facebookpagina’s van Aboe Noewas en Ab Bashir. Uit hetgeen over de aan Azzedine C. ten laste gelegde uitingen bekend is, volgt dat ook niet.

Ten aanzien van het gestelde onder (b) overweegt de rechtbank als volgt. De rechtbank begrijpt dit verweer aldus dat betoogd wordt dat de activiteiten van Aboe Noewas en Ab Bashir, voor zover het gaat om het plaatsen van berichten op hun Facebookpagina’s, gedekt hadden moet zijn door een bevel ex artikel 126h Sv (bevel tot infiltratie38.). Kenmerkend voor infiltratie is dat het Risicobestaat dat de infiltrerende opsporingsambtenaar een strafbaar feit of strafbare feiten begaat; als het daarvan komt, was dat dus de bedoeling. Evident is dat aan het plaatsen van berichten op de Facebookpagina’s van Aboe Noewas en Ab Bashir niet een dergelijke bedoeling ten grondslag lag. In zoverre faalt het verweer, waarbij de rechtbank nog wijst op hetgeen zij hiervoor heeft overwogen, te weten dat uit niets is gebleken dat één of meer van de aan Azzedine C. ten laste gelegde uitingen op social media hun oorsprong vinden in de Facebookpagina’s van Aboe Noewas en Ab Bashir. Overigens merkt de rechtbank ook nog op dat de uitingen die zijn gedaan op de Facebookpagina’s van Aboe Noewas en Ab Bashir in deze zaak niet ter beoordeling voorliggen. Van een vormverzuim is dus geen sprake.

Het onder (c) en (d) gestelde kan niet worden aangemerkt als vormverzuimen die zich in het voorbereidend onderzoek hebben voorgedaan. De verweren op deze punten falen dus.

6. De ontwikkelingen in Syrië39.

Geïnspireerd door soortgelijke ontwikkelingen in andere Arabische landen kwam in het voorjaar van 2011 een groot deel van de bevolking van Syrië vreedzaam in verzet tegen het dictatoriale regime van president Bashar al-Assad. Het regime probeerde de roep om hervormingen met grof geweld de kop in te drukken, maar dit bracht het verzet niet tot zwijgen. Aan het eind van 2011 begon de oppositie zich in reactie op de gewelddadigheden van het regime gewapenderhand te verzetten. Hierbij werden wraakacties uitgevoerd tegen regeringstroepen en wijken in grote steden en gebieden op het platteland veroverd. Het Syrische bewind trad hiertegen met nog hardere hand op.40.

Gaandeweg ontwikkelde wat als een vreedzaam protest was begonnen zich tot een gewapende strijd, waarvan vooral de burgerbevolking het slachtoffer was, en uiteindelijk tot een humanitaire ramp. Het aantal doden dat tijdens het conflict in Syrië is gevallen werd in december 2014 geschat op meer dan 200.000. Op dat moment waren al meer dan drie miljoen Syriërs gevlucht naar het buitenland en bedroeg het aantal ontheemden in Syrië meer dan 7,5 miljoen.41.

Al kort na het begin van het protest werd het optreden van het regime van president Assad daartegen door een groot deel van de wereldgemeenschap scherp veroordeeld. Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon stelde in de zomer van 2011 vast dat president al-Assad alle legitimiteit had verloren. Westerse staten drongen aan op zijn aftreden en vaardigden sancties uit tegen zijn regime.

Rapporten van de Independent International Commission of Inquiry on the Syrian Arab Republic van de Human Rights Council van de Verenigde Naties (IICIS), Human Rights Watch (HRW) en Amnesty International (AI) en talloze publicaties van gezaghebbende journalisten laten er geen twijfel over bestaan dat het regime van president Assad zich heeft schuldig gemaakt aan systematische en grootschalige schendingen van mensenrechten en oorlogsmisdaden. De rechtbank citeert hier de samenvatting van het 8e rapport van de IICIS d.d. 13 augustus 2014:

Government forces continued to perpetrate massacres and conduct widespread attacks on civilians, systematically committing murder, torture, rape and enforced disappearance amounting to crimes against humanity. Government forces have committed gross violations of human rights and the war crimes of murder, hostage-taking, torture, rape and sexual violence, recruiting and using children in hostilities and targeting civilians. Government forces disregarded the special protection accorded to hospitals and medical and humanitarian personnel. Indiscriminate and disproportionate aerial bombardment and shelling led to mass civilian casualties and spread terror. Government forces used chlorine gas, an illegal weapon.

Dit zijn feiten van inmiddels algemene bekendheid. Deze rechtbank heeft in haar vonnis d.d. 1 december 2014 het regime van president Assad vanwege deze feiten abject genoemd.42.Er is geen enkele reden hiervan iets terug te nemen.

Naarmate de strijd in Syrië vorderde, nam de invloed van jihadistische groepen hand over hand toe. Islamisme werd de hoofdstroming van de verzetsbeweging. Het doel van deze strijdgroepen was niet alleen - misschien zelfs niet eens in de eerste plaats – het ten val brengen van het regime van Assad, maar ook – of vooral – de vestiging van een streng islamitische staat op het grondgebied van Syrië, waar de door hen voorgestane versie van de sharia zou worden geïmplementeerd.43.

De gewapende strijd kreeg hierdoor ook meer en meer een sektarisch karakter: een strijd van soennieten tegen alawieten en sjiieten.44.

Er kan ook geen twijfel over bestaan dat de jihadistische strijdgroepen, zoals Jabhat al-Nusra, ISIL (later: ISIS en IS) en andere, zich op grote schaal en systematisch hebben schuldig gemaakt aan gruwelijke misdaden. Ook deze zijn in de talloze betrouwbare perspublicaties en de hierboven genoemde rapporten gedocumenteerd beschreven. De rechtbank citeert ook hier de samenvatting van het rapport van IICIS d.d. 13 augustus 2014:

Non-State armed groups, named in the report, committed massacres and war crimes, including murder, execution without due process, torture, hostage-taking, violations of international humanitarian law tantamount to enforced disappearance, rape and sexual violence, recruiting and using children in hostilities and attacking protected objects. Medical and religious personnel and journalists were targeted. Armed groups besieged and indiscriminately shelled civilian neighbourhoods, in some instances spreading terror among civilians through the use of car bombings in civilian areas. Members of the Islamic State of Iraq and Al-Sham (ISIS) committed torture, murder, acts tantamount to enforced disappearance, and forcible displacement as part of an attack on the civilian population in Aleppo and Ar Raqqah governorates, amounting to crimes against humanity.

De verdediging heeft er bij de rechtbank op aangedrongen vooral niet ‘met de kennis van nu’ te oordelen over wat de verdachten wordt verweten. Zo hebben de raadslieden van Imane B., Oussama C. en Moussa L. aangevoerd dat de door IS gepleegde misdrijven vooral dateren uit de periode daarna en dat berichten daarover Nederland eerst in augustus 2014 hebben bereikt. Dit klopt niet. De rechtbank heeft hierboven geciteerd uit het rapport dat IICIS in augustus 2014 uitbracht. Maar ook in haar eerdere rapporten had IICIS al uitgebreid verslag gedaan van de misdrijven van onder andere de jihadistische strijdgroepen. En ook de versies van het op openbare bronnen gebaseerde kennisdocument van dr. [deskundige Nationale Politie] van augustus 2013, 12 mei 2014 en 1 augustus 2014 geven daarvan een duidelijk beeld. Voor wie ook maar een beetje het nieuws over Syrië volgde en zijn ogen daarvoor niet sloot, moet het al ver voor medio 2014 volstrekt duidelijk zijn geweest dat de jihadistische strijdgroepen systematisch en op grote schaal ernstige misdrijven pleegden. De rechtbank onderschrijft wel dat de door IS vanaf eind augustus 2014 verspreide films van onthoofdingen van westerse journalisten en de berichtgeving over de dreigende genocide op de Yezidi’s omstreeks diezelfde tijd aanzienlijk hebben bijgedragen aan de kennis onder grotere delen van de bevolking over de ideologie en de daden van IS.

Veel van de hierboven beschreven misdaden van de jihadistische strijdgroepen stonden in geen enkele relatie tot de strijd tegen het leger van president al-Assad, maar kwamen voort uit de godsdienstig gemotiveerde wens van deze groepen hun radicale versie van de sharia op een gewelddadige wijze op te leggen aan de burgerbevolking van de door hen veroverde gebieden.45.Veel van deze misdaden werden bovendien gepleegd met het uitdrukkelijke doel de bevolking in deze gebieden vrees aan te jagen. Executies, onthoofdingen en kruisigingen vonden daarom bewust in het openbaar plaats. De bevolking werd opgeroepen dan wel gedwongen deze bij te wonen en soms werden video’s hiervan op het internet geplaatst. De IICIS meldt in haar rapport d.d. 12 februari 2014 dat Jabhat al-Nusra en ISIS publiekelijk executies uitvoerden “to assert their presence after taking control of an area and to instil fear among the population.”

Na het uitbreken van de vijandelijkheden in 2011 kwam al snel een stroom op gang van buitenlandse strijders die zich aansloten bij jihadistische strijdgroepen. Aanvankelijk waren dit vooral jongeren uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika, later ook steeds meer jongeren uit Westerse landen. Syrië werd een jihadistische hotspot. Secretaris Ban Ki-Moon sprak in september 2014 over meer dan 13.000 buitenlandse strijders uit meer dan 80 landen die zich hadden aangesloten bij Jabhat al-Nusra en IS.46.De eerste Nederlanders vertrokken in het najaar van 2012.47.In november 2014 werd hun aantal geschat op ten minste 160.48.

De jihadistische strijdgroepen die in Syrië actief zijn maken intensief gebruik van het internet en sociale media. Zij verspreiden op deze manier hun ideologie, doen verslag van hun activiteiten en roepen op tot (geldelijke en/of fysieke) steun. Zij hebben zelf mediaplatforms, websites, facebookpagina's en/of twitter accounts. Via jihadistische websites en fora, maar ook mainstream videokanalen zoals YouTube, wordt hun berichtgeving verspreid. In deze propaganda is een belangrijke rol weggelegd voor buitenlandse strijders. In veel video’s wordt de onderlinge kameraadschap benadrukt van strijders die uit alle delen van de wereld naar Syrië zijn gekomen om de bevolking aldaar te helpen en een islamitische staat te vestigen. In Syrië kun je je geloof als moslim in volle omvang belijden en praktiseren, is de boodschap. Onverholen wordt opgeroepen zich bij hen aan te sluiten omdat de jihad in Syrië een verplichting voor elke moslim is geworden. Een belangrijk element in deze wervende propaganda is (de verheerlijking van) het martelaarschap. Een strijder wacht ofwel de overwinning, of de hoogste rang in het paradijs.49.

De aanwezigheid van de vele godsdienstig gemotiveerde buitenlandse strijders verhevigde de intensiteit, de duur, de onbetrokkenheid en het sektarische karakter van de strijd in Syrië.50.Internationaal groeide ook de bezorgdheid dat deze strijders bij eventuele terugkomst in hun eigen land verder zouden zijn geradicaliseerd, gevechtservaring hadden opgedaan en/of getraumatiseerd zouden zijn geraakt. Zij zouden mogelijk aanslagen kunnen plegen in hun eigen land en/of daar nieuwe strijders kunnen werven voor de strijd in Syrië (en/of Irak). In een resolutie van 15 augustus 2014 sprak de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties haar diepe bezorgdheid uit over de acute en groeiende bedreiging die uitgaat van de grote stroom van buitenlandse terroristische strijders naar IS, het Nusra Front en overige aan al-Qaeda gelieerde groepen.51.In deze en een volgende resolutie droeg de Veiligheidsraad alle landen op passende maatregelen te nemen om de uitreis naar en deelname van deze strijders aan de gewapende jihadstrijd in Syrië (en Irak) tegen te gaan.52.

In het hierna volgende hoofdstuk wordt besproken hoe de strijd in Syrië juridisch moet worden geduid en welke gevolgen dat heeft voor het toepasselijk recht.

De rechtbank zal in dit hoofdstuk onderzoeken of het Nederlandse strafrecht, waaronder de terrorisme bepalingen, van toepassing zijn op geweldshandelingen die plaatsvinden tijdens de gewapende jihadstrijd in Syrië.53.

Daartoe zal de rechtbank, alvorens de afzonderlijke ten laste gelegde feiten te bespreken, ingaan op het relevante juridische kader met betrekking tot geweldshandelingen in Syrië. Om de strafbaarheid van deze geweldshandelingen te kunnen bepalen, is het allereerst nodig om vast te stellen of in Syrië sprake was van een internationaal danwel niet-internationaal gewapend conflict. Gedurende internationale en niet-internationale gewapende conflicten zijn andere rechtsregimes van toepassing met betrekking tot het gebruik van geweld dan in vredestijd. Het internationaal humanitair recht, dat alleen van toepassing is gedurende gewapende conflicten, bepaalt welke personen gerechtigd zijn om bepaalde geweldshandelingen uit te voeren. De rechtbank zal dan ook vaststellen welke rechtsregimes van toepassing waren in Syrië en of de strijders van IS(IS) en/of Jabhat al-Nusra en/of andere (jihadistische) strijdgroepen daarin een status is toegekend die hen vrijwaart van strafrechtelijke vervolging voor geweldshandelingen. Vervolgens zal worden bepaald of het Nederlandse strafrecht, waaronder de bepalingen die terroristische misdrijven strafbaar stellen, van toepassing is.

De vijandelijkheden in Syrië: een gewapend conflict?

De officieren van justitie hebben gesteld dat er in Syrië sprake is van een niet-internationaal gewapend conflict, waarin zowel het internationaal humanitair recht als het Nederlandse strafrecht van toepassing zijn. In Syrië (en Irak) is immers geen sprake van een gewapend conflict tussen staten onderling en er is geen bewijs dat een ander land ‘overall control’ uitoefent over bepaalde gewapende groepen.

De verdediging heeft betoogd dat het niet mogelijk is om over één conflict in Syrië te spreken en dat er in ieder geval in een deel van Syrië (en Irak) sprake is van een internationaal gewapend conflict, waarin het internationaal humanitair recht exclusief van toepassing is. Een conflict internationaliseert op het moment dat een buitenlandse mogendheid tegen een staat vecht of ‘overall control’ uitoefent over een gewapende groepering die in opstand is gekomen tegen die staat. Veel landen hebben zich in het conflict in Syrië en Irak gemengd, ook aan de kant van de opstandelingen. Er zijn sterke aanwijzingen dat deze steun aan de opstandelingen verder gaat dan louter financiële of logistieke steun en dat andere landen ook daadwerkelijk controle uitoefenen over bepaalde groeperingen. Volgens de verdediging kan haar niet worden verweten dat zij niet precies heeft aangegeven in hoeverre of waar het conflict in Syrië en Irak precies geïnternationaliseerd is. Dat is lastig en zinloos omdat het Openbaar Ministerie heeft geweigerd aan te geven tot welke organisaties verdachten zouden hebben behoord en waar en in welke context de onderliggende feiten zouden zijn gepleegd.

De rechtbank overweegt ten aanzien van het bestaan en de aard van het conflict als volgt.

Allereerst is van belang dat de tenlasteleggingen zien op de periode van 1 januari 2012 tot en met 31 oktober 2014. Voor het vaststellen van het bestaan van een gewapend conflict gedurende deze periode is een analyse van de feitelijke situatie vereist, gebaseerd op de aard en omvang van de gevechtshandelingen, de doelstelling daarvan, alsmede de grondslag waarop de handelingen worden verricht.54.

Indien gewapend geweld tussen staten of langdurig gewapend geweld tussen een staat en (een) georganiseerde gewapende groep(en) dan wel tussen zulke groepen onderling een bepaalde mate van intensiteit bereikt, kunnen de vijandelijkheden worden gekwalificeerd als een internationaal respectievelijk niet-internationaal gewapend conflict.55.

In Boskoski & Tarculovski heeft het International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia (hierna: ICTY) de relevante factoren opgesomd die tot dan toe waren vastgesteld in de jurisprudentie om op objectieve wijze de vereisten van ‘intensiteit’ en ‘organisatie’ te kunnen toetsen.56.Om de intensiteit van het geweld te beoordelen, moet acht worden geslagen op factoren als het aantal burgers dat is gevlucht, het soort wapens dat wordt gebruikt (met name militaire wapens en voertuigen zoals tanks), het aantal doden en strijders, het al dan niet sluiten van een wapenstilstand en inmenging van de internationale gemeenschap. Om te beoordelen of een partij bij het conflict voldoet aan het vereiste van organisatie kan worden gekeken naar de commandostructuur van een groep, de organisatie van operaties, het disciplinair systeem, de mogelijkheid om de minimumgedragsnormen van het internationaal humanitair recht te implementeren en de mogelijk om met één stem te spreken.57.

De ontwikkeling van de vijandelijkheden in Syrië is reeds beschreven in hoofdstuk 6. Naar het oordeel van de rechtbank volgt uit verscheidene rapporten van gezaghebbende NGO’s dat er in ieder geval vanaf juli 2012 sprake is van een niet-internationaal gewapend conflict op het gehele grondgebied van Syrië, tussen het Syrische regeringsleger en verscheidene georganiseerde gewapende groepen zoals ISIL/ISIS/IS en Jabhat al-Nusra.58.Er waren op dat moment immers duizenden mensen gevlucht, er waren duizenden burgerdoden gevallen, er werd gebruik gemaakt van militaire wapens en voertuigen als tanks en artillerie, regeringstroepen en oppositie voerden grootschalige militaire operaties uit, er werd onderhandeld over een vredesplan, de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties poogde het Syrische bewind te veroordelen in resoluties en de gewapende groepen waren voldoende georganiseerd.

Een gewapend conflict tussen een staat (in casu: Syrië) en een (of meer) georganiseerde gewapende groep(en) kan worden gekwalificeerd als een internationaal gewapend conflict als de handelingen van die groep(en) zijn toe te schrijven aan een andere staat. In Tadić bepaalde het ICTY dat sprake moet zijn van een ‘overall control’ over de georganiseerde gewapende groep, in die zin dat de andere staat “has a role in organising , coordinating or planning the military actions of the military group, in addition to financing, training and equipping or providing operational support to that group”.59.Het criterium van ‘overall control’ is algemeen aanvaard in de jurisprudentie. Echter, uit de statenpraktijk blijkt dat “the overall control threshold is high and the evidence in support must be compelling”.60.

De verdediging heeft slechts in algemene bewoordingen gesteld dat er “aanwijzingen” zijn en het “aannemelijk” is dat het conflict internationaal van aard was. Er moet volgens de verdediging worden gekeken naar de mate waarin andere landen betrokken zijn bij het gewapende conflict. De verdediging volstaat echter met de constatering dat veel landen zich in het conflict hebben gemengd en er sterke aanwijzingen zijn dat andere landen ook daadwerkelijk controle uitoefenen over bepaalde groeperingen.61.

Nu de verdediging heeft nagelaten om te stellen welke mogendheid een ‘overall control’ zou uitoefenen over welke groepen en derhalve niet, althans onvoldoende concreet, heeft onderbouwd op grond van welke feiten en omstandigheden er reeds gedurende de tenlastegelegde periode sprake zou zijn geweest van een “geïnternationaliseerd” gewapend conflict, kan dit verweer alleen maar falen. De rechtbank heeft, ook ambtshalve oordelend, geen feiten of omstandigheden aannemelijk bevonden die tot een andersluidend oordeel zouden hebben kunnen leiden. De rechtbank sluit de ogen niet voor de betrokkenheid van andere mogendheden bij het conflict in Syrië en onderkent de mogelijkheid dat het conflict in de toekomst zou kunnen worden gekwalificeerd als een internationaal gewapend conflict. De rechtbank kan echter niet concluderen dat er reeds gedurende de tenlastegelegde periode sprake is geweest van het vereiste van ‘overall control’. In haar rapport d.d. 13 augustus 2015 concludeert ook IICIS met betrekking tot het gewapende conflict in Syrië:

While fought mostly by Syrians and largely contained within Syrian territory, the war is increasingly driven by international and regional powers, primarily in accordance with their respective geostrategic interests. Syrian stakeholders, on all sides of the conflict, have gradually lost control over the course of events due to a variety of external factors that have obscured the internal dimension of the war. As the war endures, it displays worrying signs of becoming internationalized. The competition among regional powers for influence has resulted, among other consequences, in an alarming exacerbation of the sectarian dimension, instigated by the intervention of foreign fighters and extremist clerics.62.

Op basis van het vorenstaande komt de rechtbank tot de conclusie dat er in een gedeelte van de tenlastegelegde periode - vanaf juli 2012 tot en met 31 oktober 2014 - in Syrië sprake was van een niet-internationaal gewapend conflict. De Syrische regeringsstrijdkrachten enerzijds en de strijders van de georganiseerde gewapende oppositiegroepen anderzijds waren gedurende deze periode verwikkeld in een intensieve en langdurige gewapende strijd.

De toepasselijke rechtsregimes gedurende een niet-internationaal gewapend conflict

Nu is vastgesteld dat er sinds juli 2012 een niet-internationaal gewapend conflict in Syrië bestaat, moet worden beoordeeld welke rechtsregimes daarop van toepassing zijn.

Het bestaan van een gewapend conflict is een vereiste voor de inwerkingtreding en toepasbaarheid van het internationaal humanitair recht. Het internationaal humanitair recht bestaat uit een reeks van verdragen en (gewoonterechtelijke) bepalingen die er, kort gezegd, primair op gericht zijn om personen die niet of niet meer deelnemen aan een gewapend conflict te beschermen. Daarnaast moet het middelen en methodes van oorlogsvoering beperken en aan regels onderwerpen, met als grondslag het idee dat er (ook) tijdens een gewapend conflict geen staat van wetteloosheid is.63.

Zo omschrijft gemeenschappelijk artikel 3 van de Verdragen van Genève fundamentele principes die in een niet-internationaal conflict dienen te worden gerespecteerd. Het bevat minimum-gedragsnormen waaraan de strijdende partijen zich dienen te houden. Deze bepaling verbiedt uitdrukkelijk een aantal flagrante en ernstige schendingen (‘grave breaches’) van de menselijke waardigheid, zoals onder andere moord, (ernstige) mishandelingen, vernederingen, onterende handelingen en gijzeling.64.

De rechtbank is van oordeel dat het internationaal humanitair recht in een niet-internationaal

gewapend conflict niet exclusief van toepassing is. Deze opvatting vindt steun in omvangrijke jurisprudentie en literatuur.65.Gedurende gewapende conflicten zijn aldus verschillende rechtsregimes van toepassing, waaronder het internationaal humanitair recht en het nationale recht van een staat.

Uit het vorenoverwogene vloeit voort dat geweldshandelingen gepleegd tijdens een niet-internationaal gewapend conflict strafbaar kunnen zijn naar internationaal humanitair recht en het commune strafrecht. Om de strafbaarheid van concrete geweldshandelingen gedurende een niet-internationaal gewapend conflict te kunnen bepalen, zal echter eerst moeten worden vastgesteld of de pleger naar internationaal humanitair recht een bepaalde status geniet waardoor deze legitiem krijgshandelingen mag uitvoeren.

De strafbaarheid van leden van georganiseerde gewapende groepen in Syrië

De officieren van justitie hebben zich op het standpunt gesteld dat het zogeheten combattantenprivilege, dat combattanten het recht geeft deel te nemen aan de vijandelijkheden, niet bestaat in niet-internationale gewapende conflicten. Leden van georganiseerde gewapende groepen genieten geen bijzondere status in het oorlogsrecht betreffende niet-internationale gewapende conflicten. Er kan daarmee geen sprake zijn van legitieme krijgshandelingen. Daardoor kan deelname aan de vijandelijkheden op basis van nationaal strafrecht worden vervolgd.

De verdediging heeft betoogd dat combattanten in internationale gewapende conflicten immuniteit genieten, ofwel dat hun normale krijgshandelingen niet strafbaar zijn zolang zij zich houden aan de wetten en gebruiken van het internationaal humanitair recht. Aangezien de feiten naar Nederlands recht niet strafbaar zijn, heeft Nederland geen rechtsmacht, waardoor het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard. Of het brengt mee dat de feiten eventueel wel zouden kunnen worden bewezen, maar niet gekwalificeerd, hetgeen tot ontslag van alle rechtsvervolging moet leiden.

De rechtbank overweegt ten aanzien van de status en strafbaarheid van georganiseerde gewapende groepen in niet-internationale gewapende conflicten als volgt.

Gedurende internationale gewapende conflicten wordt onderscheid gemaakt tussen combattanten en burgers. Uitsluitend combattanten hebben het combattantenprivilege, dat wil zeggen het recht om rechtstreeks aan krijgshandelingen deel te nemen en, aldus, het recht om de vijand te doden, krijgsgevangen te nemen en om militaire objecten te vernietigen. Combattanten hebben de plicht om zich te houden aan de regels van het internationaal humanitair recht en genieten, zolang zij zich daaraan houden, immuniteit van strafvervolging onder nationaal recht.66.

Gedurende niet-internationale gewapende conflicten wordt uitsluitend onderscheid gemaakt tussen personen die rechtstreeks deelnemen aan de vijandelijkheden en burgers. Er bestaat geen combattantenstatus in niet-internationaal gewapende conflicten. Gedurende de onderhandelingen voor de Geneefse Verdragen wilden de verdragsluitende staten geen combattantenprivilege geven aan de leden van georganiseerde gewapende groepen waarmee zij in conflict waren geraakt, of die met elkaar in conflict waren geraakt op hun grondgebied. Hiermee zouden deze leden het recht hebben om legitiem deel te nemen aan de vijandelijkheden. Staten waren echter niet bereid om leden van georganiseerde gewapende groepen immuniteit van strafvervolging te geven voor het opnemen van wapens, omdat voorkomen moet worden dat burgers het recht in eigen hand nemen. Leden van georganiseerde gewapende groepen zijn derhalve strafbaar voor alle geweldshandelingen die zij plegen, zowel voor commune delicten als moord als voor schendingen van het internationaal humanitair recht.

Leden van regeringstroepen hebben gedurende niet-internationale gewapende conflicten daarentegen wel het recht om geweld te gebruiken. De meeste nationale regelgeving voorziet in artikelen waarbij leden van de reguliere gewapende macht (regeringstroepen) worden gevrijwaard van vervolging voor rechtmatig gebruik van geweld. Dit vloeit voort uit het feit dat de vertegenwoordigers van soevereine staten vroeger ‘privileged belligerents’ waren. Zij waren bevoegd om geweld te gebruiken, aangezien zij de staatsautoriteiten vertegenwoordigden en de verantwoordelijkheid hadden om rechtmatig geweld te gebruiken om hun regering en natie te beschermen tegen vijanden. Leden van regeringstroepen zijn uitsluitend strafbaar voor geweldshandelingen indien zij daarmee internationaal humanitair recht schenden.67.

De rechtbank heeft in het vorige hoofdstuk overigens vastgesteld dat leden van het Syrische regeringsleger zich op systematische en grootschalige wijze schuldig hebben gemaakt aan dergelijke schendingen van het internationaal humanitair recht. Zij zijn daarmee te vervolgen voor oorlogsmisdrijven.

De rechtbank constateert dat bovenstaande leidt tot een asymmetrische oorlogsvoering, waarin mogelijk maar weinig beweegredenen bestaan voor georganiseerde gewapende groepen om zich te houden aan het internationaal humanitair recht.68.Zij kunnen immers toch al worden vervolgd naar nationaal recht voor deelname aan de vijandelijkheden, ook indien zij zich houden aan alle rechtsregels van het internationaal humanitair recht. Aangezien internationaal humanitair recht het gebruik van geweld beperkt en zulke groeperingen vaak minder geavanceerd zijn dan regeringstroepen, zullen zij al eerder geneigd zijn om zich niet te houden aan deze rechtsregels. Het Aanvullend Protocol II moedigt staten dan ook aan om leden van georganiseerde gewapende groepen amnestie te geven voor hun deelname aan de vijandelijkheden, voor zover zij daarbij de regels van het internationaal humanitair recht in acht hebben genomen.69.

De rechtbank onderstreept echter dat de gewapende jihadstrijd in Syrië zoals die door leden van ISIL/ISIS/IS en/of Jabhat al-Nusra en/of al-Qaeda wordt gevoerd, geenszins voor een dergelijke amnestie achteraf in aanmerking komt. Deze groepen maken zich immers op systematische en grootschalige wijze schuldig aan schendingen van het internationaal humanitair recht.70.

Daarbij volgt thans uit de Geneefse Conventies en vaste rechtspraak dat leden van georganiseerde gewapende groepen in een niet-internationaal gewapend conflict niet gerechtigd zijn om geweld te gebruiken. Dit is ook de opinie van gezaghebbende schrijvers over dit onderwerp. De rechtbank concludeert dat burgers die in een niet-internationaal gewapend conflict deelnemen aan de vijandelijkheden (al dan niet als lid van een georganiseerde gewapende groep) geen recht hebben om met inachtneming van de geweldsregels zoals neergelegd in het internationaal humanitair recht geweld te gebruiken. Zij kunnen daarom worden vervolgd en berecht voor hun deelname aan de vijandelijkheden. Dit geldt niet alleen voor personen die zich aansluiten bij jihadistische groeperingen.

Deelname aan het gewapend conflict in Syrië is dan ook strafbaar naar Nederlands recht. De rechtbank ziet zich tot slot voor de vraag gesteld of het Nederlandse strafrecht in zijn volle omvang, inclusief de bepalingen die betrekking hebben op terroristische misdrijven, van toepassing is.

De toepasselijke rechtsregels van de Nederlandse strafwet

Het Kaderbesluit van de Raad van de Europese Unie van 13 juni 2002 inzake terrorismebestrijding (hierna: het Kaderbesluit) verplichtte de EU-lidstaten onder meer de strafwetgeving ter bestrijding van terrorisme aan te passen.71.Nederland heeft daaraan uitvoering gegeven door de invoering van de Wet terroristische misdrijven.72.Aan verdachten zijn diverse (onderliggende) strafbare feiten tenlastegelegd als terroristische misdrijven. Deze misdrijven zijn een uitwerking van de in het Kaderbesluit bedoelde regelgeving.73.

In overweging 11 van de preambule van het Kaderbesluit is de volgende uitsluitingsclausule opgenomen:

Actions by armed forces during periods of armed conflict, which are governed by international humanitarian law within the meaning of these terms under that law, and, inasmuch as they are governed by other rules of international law, actions by the armed forces of a State in the exercise of their official duties are not governed by this Framework Decision.

De vraag - die door de verdediging is opgeworpen - is of de Nederlandse strafrechtbepalingen die betrekking hebben op terroristische misdrijven en een uitwerking zijn van het Kaderbesluit, van toepassing zijn gedurende gewapende conflicten.

De officieren van justitie hebben aangevoerd dat de wetgever er welbewust voor heeft gekozen om de in overweging 11 van de preambule opgenomen uitzondering niet over te nemen in de Nederlandse strafwet. De wetgever gaat ervan uit dat ook geweld gepleegd gedurende een gewapend conflict onder omstandigheden aangemerkt kan worden als terrorisme. De Nederlandse wet moet zoveel als mogelijk kaderbesluitconform geïnterpreteerd worden, maar die interpretatie kan nooit contra legem zijn. Daarbij stellen de officieren van justitie zich op het standpunt dat de uitzondering in overweging 11 helemaal niet verplicht om oorlogshandelingen uit te zonderen van terrorismebepalingen, maar slechts bepaalt dat op zulke handelingen de verplichtingen uit het Kaderbesluit niet van toepassing zijn. Daarmee bestaat - althans zo begrijpt de rechtbank hun standpunt - nog geen verplichting tot afwezigheid van het strafrecht.

De verdediging heeft betoogd dat de Nederlandse terrorismewetgeving niet van toepassing is op het gewapende conflict in Syrië. Diverse internationale instrumenten (zoals het Kaderbesluit en het Verdrag tegen terroristische bomaanslagen) verplichten terrorisme strafbaar te stellen, maar beperken die strafbaarheid bij toepassing van het internationaal humanitair recht. De rechter is verplicht om de Nederlandse wetgeving conform dergelijke hogere regelgeving (zoals de preambule) uit te leggen. Er bestaat geen vrijheid om, in strijd met het Kaderbesluit, de werking daarvan uit te breiden tot gewapende conflicten. De vaststelling van de Hoge Raad in het Kesbir arrest, dat gedurende niet-internationale gewapende conflicten verschillende rechtssystemen naast elkaar kunnen bestaan, zegt niets over de definitie van terrorisme gedurende dergelijke conflicten.74.Gedurende gewapende conflicten zijn aanslagen tegen de bevolking altijd strafbaar, maar acties gericht tegen een abject regime zijn dat uitdrukkelijk niet. Verdachten wilden het regime van Assad verdrijven, sommigen wilden ook een islamitische staat stichten, maar zij wilden nooit de bevolking angst aanjagen. De overweging van de preambule is opgenomen om misverstanden te voorkomen en conflicten tussen rechtssystemen te vermijden. Het Gerecht in Luxemburg zou in de LTTE-uitspraak hebben beslist dat de toepasselijkheid van het Unierecht inzake het terrorisme niet is uitgesloten in het geval van een gewapend conflict.75.Echter, het Gerecht heeft zich volgens de verdediging niet uitgelaten over de vraag wat de strekking moet zijn van de Preambule bij de interpretatie van het Kaderbesluit of de daarop gebaseerde Nederlandse regelgeving. Het ging in de LTTE-zaak om een verordening die niet op het kaderbesluit was gebaseerd en een gemeenschappelijk standpunt dat geen ‘exclusion clause’ als in de preambule bevatte. De verdediging concludeert tot ontslag van rechtsvervolging, nu de terroristische elementen van de tenlastelegging misschien wel bewezen, maar niet gekwalificeerd kunnen worden.

Ten aanzien van de uitsluitingsclausule in overweging 11 van de preambule van het Kaderbesluit overweegt de rechtbank als volgt.

De preambule van een Unierechtelijke handeling (zoals een Kaderbesluit) heeft geen bindende kracht en kan niet worden aangevoerd om van de bepalingen van dat Kaderbesluit af te wijken of om deze bepalingen uit te leggen in een zin die kennelijk in strijd is met de bewoordingen ervan.76.De preambule kan echter wel duidelijkheid geven over de uitleg van de in het Kaderbesluit neergelegde rechtsvoorschriften en is daarmee een belangrijke bron van interpretatie.77.

De uitsluitingsclausule ziet op handelingen van ‘armed forces’ (hierna ook: strijdkrachten) tijdens een gewapend conflict die onderworpen zijn aan het internationaal humanitair recht. Nu in de tweede zinsnede van de uitsluitingsclausule nadrukkelijk ‘armed forces of a State’ is opgenomen, is het de vraag of ‘armed forces’ in de eerste zinsnede ook ziet op andere strijdkrachten dan die van een staat. Om de reikwijdte van de uitsluitingsclausule te kunnen bepalen, zal de rechtbank de betekenis van het begrip ‘armed forces’ derhalve moeten vaststellen.

In letterlijke zin heeft het begrip ‘armed forces’ doorgaans betrekking op de strijdkrachten van een staat.78.Zo wordt in Aanvullend Protocol II, dat uitsluitend van toepassing is gedurende niet-internationale gewapende conflicten, verwezen naar ‘armed forces’ (‘de strijdkrachten van die Partij’) enerzijds en ‘dissident armed forced or other organized armed groups’ (‘dissidente strijdkrachten of andere georganiseerde gewapende groepen’) anderzijds.79.

Met het begrip ‘armed forces’ zijn dus in ieder geval de handelingen van de strijdkrachten van een staat uitgesloten van het bereik van de terrorismebepalingen van het Kaderbesluit. Dit volgt ook uit de rechtsregels van het internationaal humanitair recht. Zoals reeds overwogen, worden de strijdkrachten van een staat beschouwd als ‘lawful combatants’ dan wel ‘privileged belligerents’ die krijgshandelingen mogen uitvoeren. Zij zijn daarom uitsluitend te vervolgen voor schendingen van het internationaal humanitair recht en niet voor schendingen van het commune recht, waaronder de terrorismebepalingen van het Kaderbesluit.

Georganiseerde gewapende groepen worden gewoonlijk niet aangeduid als ‘armed forces’, maar als ‘organized armed groups’. De betekenis van de uitsluitingsclausule van het Kaderbesluit is niet nadrukkelijk besproken tijdens de parlementaire behandeling, maar de vergelijkbare uitsluitingscausule van artikel 19 lid 2 van het Verdrag inzake de bestrijding van terroristische bomaanslagen is wél punt van discussie geweest.80.De Minister van Justitie definieerde het hierin genoemde begrip ‘armed forces’ (strijdkrachten) als ‘armed state forces’ (strijdkrachten van een staat),81.maar merkte hierbij wel op dat verschillende interpretaties van de uitsluitingsclausule onvermijdelijk waren en de regels van internationaal humanitair recht zullen worden uitgelegd “op een wijze die het belang van de desbetreffende staat het beste kan dienen”.82.In de tweede zinsnede van deze uitsluitingsclausule is volgens de Minister van Justitie nadrukkelijk ‘military forces of a State’ (strijdkrachten van een staat) opgenomen omdat dit ziet op handelingen in vredestijd.83.Uit de betrokkenheid van Nederland bij de totstandkoming van deze uitsluitingsclausule en de aanvaarding van eenzelfde uitsluitingsclausule in het Kaderbesluit, kan worden afgeleid dat de Nederlandse wetgever van deze dubbelzinnigheid op de hoogte was en bij het Kaderbesluit eenzelfde positie heeft ingenomen.84.De uitsluitingsclausule lijkt daarmee in letterlijke zin niet op georganiseerde gewapende groepen te slaan.

Voorts moeten de aard en doelstelling van het internationaal humanitair recht en de uitsluitingsclausule in ogenschouw worden genomen. De leden van georganiseerde gewapende groepen genieten geen combattantenstatus gedurende niet-internationale gewapende conflicten. Zij kunnen voor al hun krijgshandelingen worden vervolgd naar internationaal humanitair recht én het commune strafrecht. Met de verdediging is de rechtbank van oordeel dat de uitsluitingsclausule is opgenomen om conflicten tussen de verschillende rechtsregimes te voorkomen. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling dat krijgshandelingen die naar (de status van een persoon in) het internationaal humanitair recht legitiem worden geacht, in het commune strafrecht strafbaar worden gesteld.85.De rechtbank overweegt echter dat naar huidig recht geen enkele krijgshandeling van een lid van een georganiseerde gewapende groep legitiem is. Hoewel het internationaal humanitair recht alleen excessieve krijgshandelingen strafbaar stelt, zijn zij ingevolge het commune strafrecht tevens strafbaar voor alle ‘ordinary acts of war’, ofwel normale krijgshandelingen. Er bestaat derhalve geen conflict tussen de normen van de verschillende rechtsregimes. Voorts zou het inconsistent zijn om, in tegenstelling tot strafbare krijgshandelingen gepleegd in vredestijd, deze zelfde strafbare krijgshandelingen gedurend een gewapend conflict uit te sluiten van terrorismebepalingen.86.

Tot slot overweegt de rechtbank dat het Kaderbesluit onderdeel is van een aantal instrumenten dat de internationale gemeenschap heeft aangenomen in reactie op de wereldwijde dreiging van (georganiseerde en gewapende) terroristische groepen. Vlak na de aanslagen van 11 september 2001 heeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in Resolutie 1373 alle lidstaten verplicht enkele terroristische daden strafbaar te stellen in hun nationale strafwetgeving, opdat de daders door hen konden worden vervolgd en berecht. Naar aanleiding daarvan is het Kaderbesluit aangenomen en uiteindelijk geïmplementeerd door de Wet terroristische misdrijven. In deze instrumenten wordt onder meer benadrukt “States [have] to work together urgently to prevent and suppress terrorist acts, including through increased cooperation and full implementation of the relevant international conventions relating to terrorism.” Het doel van deze instrumenten, te weten berechting van terrorismeverdachten door nationale rechtbanken op basis van nationale terrorismewetgeving, is van groot belang.87.Een interpretatie van de uitsluitingsclausule waardoor terrorismeverdachten niet op basis van nationale terrorismewetgeving zouden kunnen worden vervolgd voor hun strafbare terroristische daden, omdat deze in oorlogstijd zijn gepleegd, valt hiermee in redelijkheid niet te verenigen.

Deze opvatting vindt steun in de LTTE-uitspraak van het Gerecht van Eerste Aanleg. Hoewel deze uitspraak niet specifiek ziet op de werkingssfeer van het Kaderbesluit, maar op verordening nr. 2580/2001 en gemeenschappelijk standpunt 2001/931, zijn al deze instrumenten vastgesteld om binnen de Europese Unie uitvoering te geven aan bovengenoemde Resolutie 1373. In deze uitspraak wordt in het algemeen overwogen dat “het bestaan van een gewapend conflict in de zin van het internationale humanitaire recht niet de toepassing van de bepalingen van het Unierecht inzake het terrorisme op eventuele in dat kader gepleegde terroristische daden uitsluit”.88.

Conclusie

De rechtbank concludeert dat leden van georganiseerde gewapende groepen geen beroep kunnen doen op de uitsluitingsclausule en dat de terrorismebepalingen van het Kaderbesluit en de Nederlandse wetgeving die daaraan uitvoering geeft ten volle op hen van toepassing zijn. De verdachten kunnen worden vervolgd voor terroristische misdrijven zoals strafbaar gesteld in de Nederlandse terrorismewetgeving.

Gelet op de vaststellingen en overwegingen van de rechtbank omtrent het bestaan van een gewapend conflict en de werkingssfeer van overweging 11 van de Preambule van het Kaderbesluit, ziet de rechtbank geen aanleiding om het Hof van Justitie hierover een prejudiciële vraag te stellen. Het daartoe strekkende (voorwaardelijke) aanhoudingsverzoek van de verdediging wordt dan ook afgewezen

De wetgever heeft in artikel 83 Sr bepaald welke misdrijven als terroristische misdrijven hebben te gelden. Gemeenschappelijk daaraan is dat zij moeten zijn begaan met een terroristisch oogmerk. In artikel 83a Sr is dit omschreven als “het oogmerk om de bevolking of een deel van de bevolking van een land ernstige vrees aan te jagen, dan wel een overheid of internationale organisatie wederrechtelijk te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden, dan wel de fundamentele politieke, constitutionele, economische of sociale structuren van een land of een internationale organisatie ernstig te ontwrichten of te vernietigen”. Deze omschrijving stemt nagenoeg overeen met die in het Kaderbesluit van de Europese Unie dd. 13 juni 2002 (PbEU L164) waaraan de Wet terroristische misdrijven (Stb 2004, 290) uitvoering heeft gegeven.

In de rechtspraak wordt onder oogmerk meestal verstaan het naaste doel dat met de verweten handeling wordt nagestreefd. Beslissend is dus niet welk motief de dader voor zijn handeling had of het uiteindelijke doel dat hem daarmee voor ogen stond. Voor de betekenis die in artikel 83a Sr aan het bestanddeel oogmerk moet worden gegeven is nog van belang dat waar in de Nederlandse tekst van het Kaderbesluit de term oogmerk wordt gebruikt de Engelse, Duitse en Franse tekst daarvan steeds spreken over het doel waarmee het feit wordt gepleegd.89.

Het naaste doel dat met het terroristisch misdrijf wordt nagestreefd moet dus zijn het ernstige vrees aanjagen van (een deel van) de bevolking van een land, het wederrechtelijk dwingen van een overheid (of internationale organisatie) of het ontwrichten of vernietigen van de fundamentele structuren van een land (of internationale organisatie). De Wet terroristische misdrijven geeft ook op dit punt uitvoering aan het Kaderbesluit. Dit verplicht de lidstaten van de Europese Unie zonder enig voorbehoud tot strafbaarstelling van terroristische misdrijven in welk land en tegen welke overheid ook begaan.

In haar vonnis d.d. 1 december 201490.heeft deze rechtbank aandacht besteed aan de door leden van de CDA-fractie in de Eerste Kamer opgeworpen vraag91.die ook in deze strafzaken speelt: vallen gewapende acties tegen een regime dat zich schuldig maakt aan systematische en ernstige schending van fundamentele mensenrechten en de ondersteuning daarvan onder de werking van de artikelen 83 en 83a Sr?92.Zij heeft uit het antwoord van de minister van justitie daarop93.afgeleid dat de regering van oordeel was dat deze artikelen ook in dergelijke gevallen materieel van toepassing zijn. De raadslieden van Imane B., Oussama C. en Moussa L. hebben betoogd dat de rechtbank zich op dit punt heeft vergist. Daarin hebben zij gelijk. De minister heeft de vraag niet zo ongeclausuleerd bevestigend beantwoord als de rechtbank veronderstelde. Het antwoord van de minister luidde als volgt: “Met deze leden ben ik van mening dat bepaalde daden nimmer te rechtvaardigen zijn met het doel een abject regime ten val te brengen. Zij noemden als voorbeeld het vrees aanjagen van de bevolking door aanslagen op de bevolking, teneinde een regime te destabiliseren. De artikelen 83 en 83a Sr zijn in dergelijke gevallen dan ook materieel van toepassing”. De minister lijkt hiermee inderdaad, zoals deze raadslieden betogen, niet alle daden van verzet tegen een abject regime als terroristisch te willen bestempelen.

Het antwoord van de minister biedt echter geen enkel houvast om in een concreet geval te bepalen welke daden van geweld tegen welk regime mogelijk niet onder de werking van de artikelen 83 en 83a Sr zouden vallen. De leden van de CDA-fractie die de vraag hadden opgeworpen lijken dat ook niet te hebben verwacht; toen zij hun vraag - “Andersoortige [dan die tegen de burgerbevolking] gewelddaden tegen met name het repressieve apparaat van zo’n regime zijn wellicht wel te billijken” – stelden, anticipeerden zij er al op dat “de minister zou kunnen antwoorden dat dit alles moeilijk in wetsteksten is te vatten en verdachten zich kunnen beroepen op straf- of schulduitsluitingsgronden” en dat de minister “zou […] kunnen verwijzen naar toepassing van het opportuniteitsbeginsel”.

Het summiere en niet erg heldere antwoord van de minister betekent in elk geval niet dat daarmee de reikwijdte van artikel 83a Sr is ingeperkt. Het gaat daarin om de bescherming van niet alleen de bevolking maar ook de fundamentele structuren van elk land, dus ook Syrië, en elke overheid of internationale organisatie, dus ook de Syrische.

De rechtbank onderkent dat onbeperkte toepassing van de terrorismebepalingen problematisch of zelfs ongewenst kan zijn in gevallen van gerechtvaardigd gewapend verzet tegen een regime dat elke legitimiteit heeft verloren. Zij moet echter ook vaststellen dat de wetgever hiervoor geen (generieke) uitzondering heeft gemaakt. In een concreet geval kan slechts een uitweg worden gevonden doordat het Openbaar Ministerie om redenen van opportuniteit afziet van vervolging of de rechter een beroep op een straf- of schulduitsluitingsgrond honoreert.

Dit brengt de rechtbank op een bespreking van het beroep dat de verdediging van Imane B., Oussama C. en Moussa L. heeft gedaan op een verzetsrecht dat aan hun cliënten zou toekomen. Zij heeft zich daarbij laten inspireren door een opstel van prof. mr. J. Remmelink uit 1985.94.Remmelink stelt daarin dat opstand tegen een tiranniek regime rechtens toelaatbaar is en schetst met verwijzingen naar schaarse naoorlogse Nederlandse rechtspraak de inhoud van een daarop gebaseerd verzetsrecht als ongeschreven rechtvaardigingsgrond in de situatie dat verzet wordt gepleegd tegen een vijandige bezettingsmacht. De conclusie die Remmelink uit zijn verkenning trekt is dat een verzetsdaad – nota bene: van het Nederlandse verzet tegen de Duitse bezetter - alleen dan rechtmatig werd geacht, indien ten minste (i) het motief van de dader zuiver was, (ii) de daad objectief dienstbaar was aan het nationale belang en (iii) voldaan was aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit.

Als er naar geldend Nederlands recht al zoiets als een verzetsrecht bestaat95., dan leidt dit een slapend bestaan, zoals de verdediging van Imane B., Oussama C. en Moussa L. ook zelf erkent. Dat ligt ook wel voor de hand. Er bestaat immers geen recht van verzet tegen de eigen democratische overheid96.. Wat de verdediging van de rechtbank vraagt is het slapende verzetsrecht wakker te kussen. De invulling die de verdediging in de zaken tegen hun cliënten aan dat verzetsrecht geeft, staat echter alleen al op het eerste gezicht mijlenver van wat Remmelink voor ogen stond. Volgens Remmelink kunnen verzetsdaden tegen een eigen tiranniek regime en tegen een buitenlandse bezettingsmacht gerechtvaardigd zijn, maar alleen als ten minste voldaan is aan de eisen van zuiverheid van oogmerk, dienstbaarheid aan het doel van het verzet, proportionaliteit en subsidiariteit. Wat de verdediging van Imane B., Oussama C. en Moussa L. daarentegen bepleit is een onvoorwaardelijke straffeloosheid van hun Nederlandse cliënten voor alle door hen in Nederland gepleegde strafbare feiten97.omdat deze direct dan wel indirect gerelateerd zouden zijn aan de gerechtvaardigde strijd van het Syrische volk tegen het regime van president Assad, inclusief de bedreiging en/of belediging van politieambtenaren door Moussa L.98.. De rechtbank slaat de uitnodiging van de verdediging een degelijk verzetsrecht wakker te kussen beleefd af.

De rechtbank heeft in hoofdstuk 6 vastgesteld dat de jihadistische strijdgroepen in Syrië zoals Jabhat al-Nusra en ISIS het regime van president al-Assad ten val willen brengen en een zuiver islamitische samenleving of staat willen vestigen en dat de misdrijven die zij daartoe, maar ook geheel los daarvan, plegen mede tot doel hebben grote delen van de bevolking van Syrië ernstige vrees aan te jagen. De misdrijven die deze strijdgroepen plegen, zoals moord, doodslag, het teweegbrengen van ontploffingen e.d., worden dus begaan met een door en door terroristisch oogmerk en zijn daarmee terroristische misdrijven.

Deelneming aan de gewapende strijd in Syrië aan de zijde van deze strijdgroepen houdt dus altijd in het plegen van terroristische misdrijven. Van alle verdachten is bekend99.dat zij zich zeer betrokken voelden bij de ontwikkelingen in Syrië en het nieuws daarover op de voet volgden. Het kan dan ook niet anders dan dat zij dit moeten hebben geweten.

Toezegging omtrent uitblijven vervolging? (Jordi de J.)

Door de verdediging van Jordi de J. is aangevoerd dat het Openbaar Ministerie het recht om Jordi de J. te vervolgen heeft verspeeld en het daarom niet-ontvankelijk moet worden verklaard in die vervolging. Meer in het bijzonder is daartoe betoogd dat Jordi de J. na zijn terugkeer uit Syrië contact heeft gehad met medewerkers van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en dat door de aard, de omvang en de inhoud van die contacten bij hem het vertrouwen is gewekt dat er geen strafvervolging zou worden ingezet. Dit valt het Openbaar Ministerie volgens de verdediging toe te rekenen.

De officieren van justitie hebben in reactie hierop betoogd dat (a) niet is vastgesteld dat Jordi de J. daadwerkelijk contact heeft gehad met medewerkers van de AIVD en (b) dat hij, indien zulk contact er wel is geweest, daaraan geen gerechtvaardigd vertrouwen heeft mogen ontlenen dat hij niet zou worden vervolgd. Niet-ontvankelijkverklaring is volgens de officieren van justitie alleen op zijn plaats in geval het gaat om vertrouwen dat voorkomt uit uitlatingen die aan het Openbaar Ministerie zijn toe te rekenen. Het Openbaar Ministerie opereert, aldus de officieren van justitie, onafhankelijk van de AIVD en deze dienst is ook niet nauw gelieerd aan het Openbaar Ministerie.

De rechtbank overweegt als volgt.

Het is vaste rechtspraak van de Hoge Raad100.dat een vervolging door het Openbaar Ministerie onverenigbaar is met de beginselen van een goede procesorde wanneer de vervolging wordt ingesteld of voortgezet nadat door het Openbaar Ministerie gedane, of aan het Openbaar Ministerie toe te rekenen, uitlatingen (of daarmee gelijk te stellen gedragingen) bij de verdachte het gerechtvaardigde vertrouwen hebben gewekt dat hij niet of niet verder zal worden vervolgd.

De rechtbank acht, gelet op hetgeen Jordi de J. (achter gesloten deuren) heeft verklaard, aannemelijk dat hij, nadat hij uit Syrië was teruggekeerd, contact heeft onderhouden met de AIVD. Uit zijn verklaringen kan echter niet worden afgeleid dat door medewerkers van die dienst bij gelegenheid van die contacten een uitdrukkelijke en onvoorwaardelijke toezegging is gedaan dat strafvervolging achterwege zou blijven. Dit is ook overigens niet gebleken. Het is ook niet aannemelijk geworden dat de medewerkers van de AIVD zich jegens Jordi de J. zodanig hebben gedragen dan wel jegens hem zodanige uitlatingen hebben gedaan, dat Jordi de J. er niettemin, gerechtvaardigd, op mocht vertrouwen dat hij niet vervolgd zou worden. De door de verdediging aangehaalde opmerking ‘jij helpt niet alleen ons, wij helpen ook jou’ is in dit verband onvoldoende, nu het verlenen van hulp aan Jordi de J. niet zonder meer kan worden opgevat als dat ervoor zou worden gezorgd dat hij niet zou worden vervolgd. De rechtbank acht overigens wel plausibel dat Jordi de J. in de veronderstelling is komen te verkeren dat strafvervolging zou uitblijven, maar dit doet aan het vorenstaande niet af. Het verweer faalt reeds hierom.

Ten overvloede overweegt de rechtbank nog dat, zelfs als zou het voorgaande anders zijn, dit de ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie niet raakt. De AIVD opereert onafhankelijk van het Openbaar Ministerie en is geen dienst die met (het nemen van) vervolging(sbeslissingen) is belast.

De stelling van de verdediging dat de officieren van justitie in hun repliek hebben erkend dat een toezegging van de AIVD aan het Openbaar Ministerie kan worden toegerekend, volgt de rechtbank niet. In hun repliek hebben de officieren van justitie het volgende naar voren gebracht:

Indien wij op de hoogte waren geweest van een vermeende toezegging dan wel vermeend gerechtvaardigd vertrouwen op niet-vervolging, waren wij – uiteraard – niet overgegaan tot aanhouding en voorlopige hechtenis.

De rechtbank begrijpt deze uitlating van de officieren van justitie aldus dat zij hebben willen aangeven dat als er sprake zou zijn geweest van een toezegging of uitlatingen of gedragingen die als zodanig konden worden opgevat, het Openbaar Ministerie Jordi de J. wél zou hebben vervolgd, maar geen dwangmiddelen zou hebben ingezet.

De rechtbank merkt ten slotte nog op dat zij bij de overwegingen omtrent de strafmaat op de contacten van Jordi de J. met medewerkers van de AIVD zal terugkomen.

Benutten alternatieven voor strafvervolging (Azzedine C. )

De verdediging van Azzedine C. heeft betoogd dat er sprake is van een vormverzuim omdat het Openbaar Ministerie, ondanks het bestaan van voor de hand liggende alternatieven voor strafrechtelijke vervolging, zeker ten aanzien van de ten laste gelegde opruiing, die alternatieven niet heeft benut. Dit vormverzuim moet volgens de verdediging leiden tot niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie dan wel bewijsuitsluiting dan wel strafvermindering. Ter onderbouwing van dit verweer heeft de verdediging verwezen naar de EHRM-uitspraak in de zaak Ceylan tegen Turkije101.en daaruit afgeleid dat het op de weg van het Openbaar Ministerie had gelegen om Azzedine C. , alvorens hem voor opruiing te dagvaarden, te waarschuwen dat dagvaarden het gevolg van zijn handelen zou kunnen zijn.

De rechtbank kan niet volgen hoe de verdediging aan genoemde uitspraak deze gevolgtrekking kan verbinden. In die uitspraak kan hooguit een vermaning gelezen worden aan een staat om terughoudend te zijn met vervolging van hen die kritiek op die staat leveren. Daarvan is in deze zaak in het geheel geen sprake. Er is dus geen sprake van een vormverzuim. Het verweer faalt.

Een belangrijk beginsel van het Nederlandse strafrecht is dat gedachten, denkbeelden, opvattingen en overtuigingen niet strafbaar kunnen zijn. Niettemin zal de rechtbank in dit hoofdstuk beschrijven wat bekend is geworden over enkele opvattingen van de verdachten omdat deze van belang kunnen zijn voor de duiding van de hen verweten feitelijke gedragingen, waaronder door hen ondernomen activiteiten, gedane uitlatingen, gemaakte plannen en gevoerd overleg.

De rechtbank zal zich hierbij beperken tot hun opvattingen over de gewapende jihadstrijd in Syrië en de deelname daaraan door uit Nederland afkomstige moslims. Alle ter zitting verschenen verdachten hebben verklaard moslim te zijn102.en ongetwijfeld zijn hun opvattingen hierover verankerd in een breder islamitisch gedachtegoed, maar een bespreking daarvan is niet van belang voor een beoordeling van de hen tenlastegelegde feiten. Die hebben immers (bijna) alle betrekking op uitsluitend de gewapende jihadstrijd in Syrië. Welke de opvattingen van de verdachten zijn, leidt de rechtbank af uit wat zij zelf hebben verklaard en geschreven, zonder daarbij acht te slaan op de aan hen toegeschreven en als opruiend tenlastegelegde uitlatingen103., op de waarnemingen van anderen en/of hun gedragingen.

De getuige-deskundige De Koning heeft Oussama C. , Azzedine C. , Rudolph H. en Soufiane Z. de ‘inner circle’ genoemd van de Haagse activistische da’wah groep waarnaar hij onderzoek heeft gedaan.104.Deze inner circle bestond in de periode vanaf de zomer van 2012 tot de zomer van 2014 steeds uit deze zelfde vier personen.105.Op grond van zowel afzonderlijke als gezamenlijke gesprekken met hen heeft hij geconcludeerd dat zij, uiteraard met nuances, dezelfde ideologie deelden.106.Een belangrijk element daarin was dat zij achter de militaire jihad stonden zoals deze door Al Qaida wordt gevoerd.107.Ook deelden zij de opvatting dat, zonder dat een Kalief daartoe oproept, alle moslims, in ieder geval de mannen, individueel verplicht zijn deel te nemen aan de gewapende jihad als ergens ter wereld een moslimland wordt aangevallen.108.De opvatting dat deelneming aan de gewapende jihad in Syrië een individuele verplichting (fard al-ayn) is voor alle moslims werd door de leden van de inner circle uitgedragen in Facebookdiscussies en in discussies met De Koning zelf.109.Over het algemeen probeerde men overigens naar buiten toe, dat wil zeggen in contacten met journalisten, niet te expliciet over de (theologische verdediging van de) jihad te praten, maar de nadruk te leggen op de onrechtvaardigheid en de verschrikkingen van Assad.110.

Omdat in hun opvatting in Syrië een strijd op het pad van Allah (jihad fi sabil Allah) gaande is en deelneming daaraan een individuele verplichting is voor alle moslims, voldoen de mujahidun aan de wil van Allah en als zij sneuvelen zijn zij martelaren. Zij zijn gevallen voor Allah111., zij zijn de meest voorbeeldige moslims en krijgen toegang tot het paradijs.112.

De Koning heeft ter zitting verklaard over een openhartig gesprek met onder anderen Azzedine C. , Rudolph H. en Soufiane Z. over ‘de zegeningen van de sharia’ en in dat verband over hen gezegd: “Ze zijn betrokken geweest bij De Banier of kenden in ieder geval die teksten erg goed. De Banier gaf hun ideologische lijn wel goed aan.”113.‘De Banier’ is een Nederlandstalig manifest dat in oktober 2013 op het internet werd gepubliceerd. Het brengt het gedachtegoed van het mondiaal jihadisme op een indringende wijze voor het voetlicht en kan worden beschouwd als een instrument om de jihadistische ‘narrative’ te ondersteunen.114.Een veelzeggend fragment uit het pamflet luidt als volgt: “De Islamitische geschiedenis wordt geschreven met twee lijnen: het ene zwart, geschreven met het inkt van de pen van een geleerde, en de andere rood, geschreven met het bloed van de Martelaar. Geschiedenis wordt niet geschreven, behalve met bloed. Glorie wordt niet gebouwd, behalve met schedels. Eer en respect kunnen niet gevestigd worden, behalve op een fundament van gewonden en lijken”.115.

De verklaringen van De Koning over de opvattingen van Oussama C. over deelname aan de jihadstrijd in Syrië worden bevestigd door wat blijkt uit afgeluisterde telefoongesprekken tussen Oussama C. en een NN-vrouw waarin hij over zichzelf zegt dat hij in Nederland één van de grootste voorstanders van de jihad is (maar dat je daar alleen niet 24 uur per dag over moet praten omdat je jezelf dan in gevaar brengt)116.en zegt “natuurlijk” voorstander te zijn van martelaarsoperaties (d.w.z. zelfmoordaanslagen).117.Bovendien heeft Oussama C. , geheel in lijn met wat De Koning daarover verklaard heeft, ter terechtzitting118.zijn grote bewondering uitgesproken voor jongens die vanuit Nederland naar Syrië zijn vertrokken om daar deel te nemen aan de gewapend strijd. Zij zijn ‘helden in een nobele strijd’. De rechtbank belicht hier nog een belangrijk aspect in de opvatting van Oussama C. over de gewapende jihadstrijd in Syrië: bij hem ligt de nadruk niet op het omverwerpen van het regime van Assad, maar op het vestigen van Gods wet.119.

De verklaringen van De Koning over de opvattingen van Azzedine C. over deelname aan de jihad in Syrië worden volop bevestigd door andere bewijsmiddelen. De Koning heeft over Azzedine C. ook nog verklaard dat hij in het conflict tussen Jahbat al-Nusra en ISIS duidelijk partij koos voor ISIS.120.Ook dit wordt door andere bewijsmiddelen ondersteund. Zo heeft Azzedine C. zich vanaf 2013 in de media opgeworpen als woordvoerder van de Syriëgangers en zich daarbij volledig geïdentificeerd met hun doel en motieven. In het programma Nieuwsuur zei hij hierover: ‘We leven voor de dood na het leven. Het is niet eng om daar te sterven. De beste dood voor de islam is de martelaarsdood”.121.En in de afgeluisterde gesprekken die Azzedine C. , Rudolph H. en Betrokkene 1 op 17 en 18 mei 2014 met elkaar voerden toont Azzedine C. zich een overtuigde jihadist en uitgesproken aanhanger van ISIS.122.Ter zitting heeft Azzedine C. dit laatste onomwonden bevestigd. Dat Azzedine C. deelneming aan de gewapende jihad in Syrië een goede zaak vindt, blijkt uiteraard ook uit zijn eigen poging om in maart 2013 samen met Soufiane Z. daaraan te gaan deelnemen.123.

Rudolph H. heeft in zijn schriftelijke uiteenzetting voorafgaand aan de zitting jihad ‘het meest controversiële onderwerp van de islam vandaag de dag’ genoemd en vervolgens een uiteenzetting daarover gegeven ‘ten einde aan te tonen dat jihad onderdeel is van de islam (in zijn algemeen)’. Hij bespreekt de verschillende vormen van jihad, waaronder de defensieve en de offensieve fysieke strijd, en uiteenlopende opvattingen over (aspecten van) dit ‘uitgebreide en complexe onderwerp’. Ter zitting gevraagd naar zijn eigen opvatting hierover verbaasde hij de rechtbank met zijn antwoord dat hij zich nog onvoldoende in dit (volgens hem onmiskenbaar belangrijke) onderdeel van de islamitische geloofsleer had verdiept om daarover een uitspraak te kunnen doen. Hij noemde het echter ook een gevaarlijk onderwerp, wat alleen al bleek uit de huidige strafzaak, en ook daarom onthield hij zich liever van een antwoord. Hij gaf ook geen antwoord op de vraag of er momenteel in Syrië nu wel of niet sprake is van een theologisch gerechtvaardigde jihad en op de vraag of er nu wel of niet een individuele verplichting voor moslims bestaat om daaraan deel te nemen. Het is uiteraard het goed recht van Rudolph H. deze vragen niet te beantwoorden, maar hij overschatte de goedgelovigheid van de rechtbank toen hij zei dat hij dit deed omdat hij nog niet aan een eigen opvatting hierover was toegekomen. Uit de verklaringen van De Koning blijkt immers dat Rudolph H. in zijn contacten met hem deze bescheidenheid niet aan de dag legde. Hierboven (in 10.3 t/m 10.5) heeft de rechtbank kort samengevat wat De Koning verklaard heeft over de opvattingen van de inner circle, waaronder Rudolph H., over de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank beschouwt De Koning als een nauwkeurig en deskundig waarnemer en betrouwbare getuige. Zij acht het uitgesloten dat De Koning niet goed zou hebben begrepen wat ook Rudolph H. hiervan vond. Bovendien was Rudolph H. dé man achter de website De Ware Religie (DWR). De deskundige Peters heeft DWR getypeerd als een website waarop de gewapende strijd in Syrië wordt verheerlijkt, met een duidelijke sympathie voor terroristische organisaties zoals IS en al-Qaeda.124.En op de FAQ-pagina van DWR wordt de vraag “Wat is jullie mening met betrekking tot de afgereisde mujahidien in Syrië?” als volgt beantwoord: “het zijn onze mujahidien die, zo verschillend zoals ze zijn, voor één doel zij aan zij zijn gaan strijden. Moge Allah hun laten slagen zowel hier als in het hiernamaals.” Ten slotte wijst de rechtbank hier nog op de mail van DWR, lees Rudolph H., aan de NCTV d.d. 20 juni 2014 met daarin de zin: “Wij, van DeWareReligie.nl sympathiseren met de mujahidien van Al Qaida, de mujahidien van Jabhat Al Nusra en de mujahidien van de Islamitische Staat van Irak en Shaam”.125.

Volgens De Koning behoort Moussa L. tot de ‘outer circle’ van de door hem onderzochte Haagse groep. Hij beschrijft hem als een ‘graag geziene meeloper’ en als iemand die er graag bij wilde horen.126.Het ligt daarom wel voor de hand om aan te nemen dat de opvattingen van Moussa L. over de gewapende jihad in Syrië min of meer dezelfde zijn als die van de inner circle, maar De Koning meldt hierover niets en ook overigens bevat het dossier hierover niets concreets.127.

De Koning rekent met een flink voorbehoud ook Jordi de J. voor diens vertrek naar Syrië tot de ‘outer circle’ van de groep.128.Hij heeft niet verklaard over de opvattingen van Jordi de J. over de gewapende jihadstrijd in Syrië. Ook overigens bevat het dossier hierover niets concreets. De rechtbank verwijst hier nog naar hoofdstuk 16 van dit vonnis waarin zij gemotiveerd zal uiteen zetten waarom zij onvoldoende bewijs aanwezig acht dat Jordi de J. zich voor zijn vertrek naar Syrië ‘het radicaal extremistische gedachtegoed van de gewapende jihadstrijd’ heeft eigen gemaakt.

Bij haar aanhouding werd in de toilettas van Imane B.129.een notitieboekje aangetroffen met daarin naar alle waarschijnlijkheid door haar geschreven huiswerkopdrachten voor Koranlessen en aantekeningen voor een lezing of opstel. Deze aantekeningen geven blijk van een godsdienstig gemotiveerde haat tegen sjiieten (en democraten, atheïsten en zionisten) en steun aan ISIS.130.Dat de opvattingen van Imane B. geheel overeenstemmen met die van haar echtgenoot blijkt ook uit een op 4 april 2014 afgeluisterd telefoongesprek tussen hen beiden. Daarin vertelt Imane B. Azzedine C. over een discussie met anderen op twitter over kinderen in Syrië die doodgaan en zelfmoordoperaties van ISIS, waaraan zij een einde had gemaakt door iemand toe te voegen: “En jij zal aansprakelijk worden gehouden [op de dag des oordeels] voor elke persoon die afkeer heeft gekregen van jihad door hetgeen jij zei”.131.

De rechtbank zal hierna (in hoofdstuk 17) gemotiveerd uiteenzetten op grond waarvan zij onder meer wettig en overtuigend bewezen acht dat Hicham el O. in de periode tussen 21 januari en augustus 2013 in Syrië heeft deelgenomen aan de gewapende jihadstrijd. Een overtuigender bewijs over zijn opvattingen daarover in die periode is moeilijk te vinden.

Datzelfde geldt voor Hatim R. en Anis Z. in de periode van respectievelijk 1 maart 3013 tot en met 31 oktober 2014 en 1 februari 2013 tot en met 31 oktober 2014.

Tenlastelegging

Aan zes verdachten is ten laste gelegd – kort gezegd – dat zij hebben opgeruid tot het plegen van strafbare feiten132.en dat zij geschriften en/of afbeeldingen ter opruiing hebben verspreid en in voorraad hebben gehad. De strafbare feiten waarop de opruiing betrekking zou hebben betreffen het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Zoals hiervoor reeds overwogen is de rechtbank van oordeel dat het deelnemen aan die gewapende jihadstrijd strafbare feiten oplevert als bedoeld in artikel 83 Sr.133.

De tenlastelegging bevat ten aanzien van het onderdeel opruiing verwijzingen naar het medium (website, digitale radiozender, Youtube, Twitter, Facebook, demonstraties) waar de ten laste gelegde uitingen zouden zijn gedaan. Per medium is in sommige gevallen een concrete beschrijving van de inhoud van de uiting gegeven met verwijzing naar de vindplaats in het dossier. Soms is volstaan met alleen een verwijzing naar de betreffende pagina’s waarop de uitingen in het dossier te vinden zijn. In het geval van de Facebookpagina Shaam al-Ghareeba betreft het een verwijzing naar de beschreven uitingen op 100 pagina’s.

Gelet op deze weliswaar ruime, maar wel concrete verwijzingen, alsmede op de uitvoerige bespreking ter terechtzitting van de betreffende uitingen is de rechtbank van oordeel dat het voor verdachten voldoende duidelijk is tegen welke concrete beschuldigingen zij zich hebben moeten verweren. Het beroep op partiële nietigheid van de dagvaarding wordt daarom verworpen.

Het OM heeft de rechtbank verzocht de verwijzingen in de tenlastelegging slechts als vingerwijzing te zien en ook andere uitingen in het dossier in de beoordeling te betrekken. De rechtbank is (met de verdediging) van oordeel dat de beraadslaging uiteraard dient plaats te vinden “op den grondslag der tenlastelegging”. Zij zal derhalve uitsluitend die uitingen beoordelen waar de tenlastelegging blijkens de hiervoor genoemde verwijzingen op is gericht.

Juridisch kader

Opruiing is strafbaar gesteld in artikel 131 Sr. Dit artikel luidt als volgt:

1. Hij die in het openbaar, mondeling of bij geschrift of afbeelding, tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag opruit, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren of geldboete van de vierde categorie.

2. Indien het strafbare feit waartoe wordt opgeruid een terroristisch misdrijf dan wel een misdrijf ter voorbereiding of vergemakkelijking van een terroristisch misdrijf inhoudt, wordt de gevangenisstraf, gesteld op het in het eerste lid omschreven feit, met een derde verhoogd.

Strafbare opruiing is het aanzetten tot enig strafbaar feit of gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag. Tussen de opruiing en het strafbare feit waartoe wordt opgeruid dient een rechtstreeks verband te bestaan. De opruiing kan op directe of indirecte wijze plaatsvinden.

Opruiing is niet het dwingen van iemand tot een feit, maar veeleer het opwekken van de gedachte aan enig feit, het trachten de mening te vestigen dat dit feit wenselijk of noodzakelijk is en het verlangen op te wekken om dat feit te bewerkstelligen. Zij is dus een zodanige voorstelling van de wenselijkheid of noodzakelijkheid als geschikt is om de overtuiging daarvan bij anderen op te wekken.

11.9 Zij kan de vorm van een verzoek, een aansporing, aannemen, en ook in een imperatieve vorm worden gegoten. Opruiing kan ook liggen in het uiting geven aan hoge morele waardering voor een handeling.134.

De opruiing is reeds voltooid als de uiting door de opruier is gedaan. Niet vereist is dat de opruiing enig resultaat heeft, bijvoorbeeld dat het publiek kennis heeft genomen van het opruiend geschrift. Of het feit waartoe wordt opgeruid volgt, doet er niet toe.135.

Opruiing geschiedt in het openbaar mondeling of bij geschrift of afbeelding. Van opruiing in het openbaar is sprake wanneer de opruiing plaatsvindt onder zodanige omstandigheden en op zodanige wijze dat zij tot het publiek is gericht en door het publiek kan worden geconsumeerd. Het internet kan worden aangemerkt als een openbare plaats, mits het publiek toegang heeft tot de internetpagina waar de teksten zijn weergegeven.136.

Verspreiding van opruiende geschriften of afbeeldingen is strafbaar gesteld in artikel 132 Sr. Dit artikel luidt als volgt:

1. Hij die een geschrift of afbeelding waarin tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag wordt opgeruid, verspreidt, openlijk tentoonstelt of aanslaat of, om verspreid, openlijk tentoongesteld of aangeslagen te worden, in voorraad heeft, wordt, indien hij weet of ernstige reden heeft te vermoeden dat in het geschrift of de afbeelding zodanige opruiing voorkomt, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie.

2. Met dezelfde straf wordt gestraft hij die, met gelijke wetenschap of een gelijke reden tot vermoeden, de inhoud van een zodanig geschrift openlijk ten gehore brengt.

3. Indien het strafbare feit waartoe bij geschrift of afbeelding wordt opgeruid een terroristisch misdrijf dan wel een misdrijf ter voorbereiding of vergemakkelijking van een terroristisch misdrijf inhoudt, wordt de gevangenisstraf, gesteld op het in het eerste lid omschreven feit, met een derde verhoogd.

Voor het verspreiden van een geschrift of afbeelding ter opruiing geldt eveneens dat enig resultaat niet is vereist. De dader hoeft voorts niet te weten dat hetgeen waartoe wordt opgeruid, strafbaar is gesteld. Waar het om gaat is dat de dader aan de inhoud van een opruiend geschrift of afbeelding ruchtbaarheid wil geven.137.

EVRM

Bij de beoordeling of een uiting of een geschrift in strafbare zin al dan niet als opruiend moet worden aangemerkt dient te worden getoetst aan de vrijheid van meningsuiting – zoals beschermd door artikel 10 van het EVRM – dat immers tot de fundamenten van de Nederlandse rechtsorde behoort. De rechtbank herhaalt hier dat een beperking van dit grondrecht alleen is toegestaan indien deze (i) bij wet is voorzien, (ii) een geoorloofd doel dient en (iii) noodzakelijk is in een democratische samenleving. De strafbaarstelling van opruiing en verspreiding ter opruiing is bij wet voorzien en dient een geoorloofd doel, te weten het voorkomen van andere strafbare feiten. Vervolgens moet worden getoetst of in een concreet geval deze wettelijke inperking van de vrijheid van meningsuiting in een democratische samenleving noodzakelijk is. Uit de Europese jurisprudentie moet worden afgeleid dat “noodzakelijk” inhoudt: een dringende maatschappelijke noodzaak (“pressing social need”) waarbij aan de lidstaten een zekere vrijheid toekomt bij de waardering van die noodzaak. Bij die waardering moet een afweging worden gemaakt tussen het fundamentele belang van de vrijheid van meningsuiting (het individuele grondrecht) en het fundamentele belang van bescherming van de democratische (rechts-)staat (het algemene fundamentele maatschappelijke belang). Een aanvaardbare beperking van deze vrijheid dient in ieder geval te voldoen aan eisen van proportionaliteit. Tegen deze achtergrond is de vraag in hoeverre de overheid gerechtigd is een inbreuk te maken op het grondrecht niet in algemene zin te beantwoorden, maar zullen, naast de letterlijke betekenis van de uiting of boodschap, de omstandigheden van het geval uitsluitsel moeten geven.138.

De jurisprudentie van het EHRM op dit gebied is sterk casuïstisch van aard en kan niet één op één worden toegepast op de onderhavige zaak. Wel is duidelijk dat artikel 10 van het EVRM een grote ruimte biedt tot het vrijelijk uitdragen van meningen, ook als die meningen choqueren, kwetsen of verontrusten. Dat vereisen het pluralisme, de tolerantie en ruimdenkendheid, die een democratische samenleving kenmerken. De grens ligt evenwel bij uitingen die aanzetten tot haat, geweld of discriminatie. Bij de beoordeling of die grens is overschreden spelen vele factoren spelen een rol. Het is de wisselwerking tussen de diverse factoren, veeleer dan één enkele factor, die “context-specifiek” de uitkomst van die beoordeling bepaalt.139.

Beoordeling door de rechtbank

De rechtbank neemt bij de beoordeling van de ten laste gelegde uitingen en bestanden ter verspreiding de navolgende omstandigheden en factoren in aanmerking:

Ad a) de inhoud van de uiting

De rechtbank zal de uitingen in de eerste plaats beoordelen op hun letterlijke inhoud. Daarbij zij opgemerkt dat het verheerlijken of vergoelijken van (terroristische) misdrijven of terroristische organisaties in Nederland op zichzelf niet strafbaar is. Ook het voeren van propaganda, in de zin van het geven van eenzijdige informatie om aanhangers te winnen voor een bepaalde zaak, valt in beginsel niet onder de reikwijdte van artikel 131 en 132 Sr.

Ad b) de context waarin de uiting heeft plaatsgevonden

Aan uitingen van specifiek godsdienstige aard, zoals het verkondigen van het geloof of uitingen gedaan tijdens een religieuze bijeenkomst komt onder artikel 9 EVRM een grote mate van bescherming toe.140.Uitingen in een andere context, bijvoorbeeld tijdens openbare demonstraties, worden – ook indien zij religieus zijn geïnspireerd – in beginsel beoordeeld onder artikel 10 EVRM.141.

Uitingen die worden gedaan in het kader van het maatschappelijk debat kunnen rekenen op een grotere mate van bescherming onder artikel 10 EVRM.142.Staten hebben betrekkelijk weinig ruimte om strafrechtelijk op te treden tegen degenen die zich mengen in het politieke of maatschappelijk debat, zeker als het gaat om kritiek op de overheid of maatschappelijke misstanden. Het zal dan moeten gaan om uitingen die in een democratie van publiek belang zijn. Wanneer deelnemers aan het maatschappelijke debat stijlmiddelen gebruiken als overdrijving, provocatie, satire en het uitlokken van reacties om aldus aandacht te vragen of te trekken voor hun visie op een maatschappelijk discussiepunt komt hen daarin een ruime mate van vrijheid toe.

De media spelen in een democratie een essentiële rol.143.Aan de inhoud van journalistieke uitingen, zoals feitelijke berichtgeving, interviews of nieuwsanalyses komt daarom onder artikel 10 EVRM een ruime mate van bescherming toe. Bij de beoordeling of deze uitingen de grens van de vrijheid van meningsuiting hebben overschreden, spelen de eisen van journalistieke verantwoordelijkheid en zorgvuldigheid een grote rol.144.

Ad c) de plaats of gelegenheid waar de uiting wordt gedaan

De rechtbank herkent de vluchtigheid van het berichtenverkeer op social media als Twitter en Facebook. Dit is echter geen vrijbrief om berichten met een opruiende inhoud op het internet te slingeren. Er is meestal sprake van korte berichten, vaak voorzien van een plaatje of een hyperlink. De berichten worden snel geconsumeerd, meestal na oppervlakkige lezing. Voor nuance of analyse is geen tijd of ruimte. Dit relativeert enerzijds de diepte van de indruk die het bericht achterlaat, anderzijds legt het ook een grote verantwoordelijkheid bij de verzender. Immers, de boodschap die het bericht bij eerste, oppervlakkige kennisname lijkt te verkondigen, is de boodschap die beklijft. Zeker wanneer in een kort tijdsbestek veelvuldig berichten met een bepaalde strekking worden verstuurd, heeft dit een versterkend effect op de boodschap die wordt uitgedragen.

In een aantal gevallen is de ten laste gelegde uiting een retweet van een bericht van een ander, al dan niet voorzien van commentaar van verdachte. De rechtbank onderschrijft dat op Twitter het uitgangspunt geldt: retweet is not endorsement. Dat brengt mee dat het retweeten van een bericht dat op zich als opruiend wordt beoordeeld in beginsel niet strafbaar is ingevolge artikel 131 Sr. Wel valt deze gedraging onder de reikwijdte van artikel 132 Sr. Dat is anders indien uit het commentaar van verdachte bij de retweet blijkt dat hij de inhoud onderschrijft, of wanneer het geretweete bericht past binnen een reeks van berichten van verdachte van dezelfde aard en/of strekking, binnen een bepaalde periode. Hetzelfde geldt ook voor het delen van een hyperlink.

Ad d) de doelgroep waarop de uiting kennelijk was gericht

De rechtbank zal telkens per gebruikt medium vaststellen op welk publiek de uiting kennelijk was gericht.

Tot slot

De rechtbank zal in het volgende hoofdstuk gelet op dit alles per uiting beoordelen of deze rechtstreeks aanzet tot deelname aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Deelname aan de gewapende jihadstrijd in Syrië is een terroristisch misdrijf. Nederland heeft de internationale verplichting terrorisme te bestrijden.145.De beperking van de vrijheid van meningsuiting is dus bij wet voorzien, dient een geoorloofd doel en is noodzakelijk in een democratische samenleving. Met andere woorden, artikel 10 van het EVRM biedt geen schuilplaats aan hen die opruien tot terroristische misdrijven dan wel geschriften die daartoe opruien verspreiden.

(Azzedine C. , Rudolph H., Oussama C. , Moussa L., Imane B., Hatim R.)

Alvorens in te gaan op de concreet ten laste gelegde uitingen maakt de rechtbank enkele opmerkingen vooraf.

Opruiing én verspreiding

Verspreiding van opruiende geschriften of afbeeldingen en opruiing liggen veelal in elkaars verlengde. Daar waar de rechtbank opruiing bewezen acht, komt zij tevens tot bewezenverklaring van verspreiding, tenzij anders is aangegeven.

Incomplete berichten

Van een aantal ten laste gelegde uitingen of geschriften ter verspreiding is in het dossier slechts de titel of een screenshot terug te vinden. De rechtbank is met de verdediging van oordeel dat deze in beginsel niet tot bewijs kunnen dienen. De rechtbank dient aan de hand van de concrete, daadwerkelijke en volledige inhoud van een ten laste gelegde uiting te kunnen beoordelen of, de hiervoor genoemde factoren in aanmerking genomen, die uiting rechtstreeks opruit tot het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Geen rechtstreeks verband met deelname aan de gewapende jihadstrijd in Syrië

Ten aanzien van een aantal ten laste gelegde uitingen komt de rechtbank tot het oordeel dat niet valt in te zien hoe deze rechtstreeks in verband kunnen worden gebracht met het opwekken van de gedachte aan deelname aan de gewapende jihadstrijd in Syrië, het trachten de mening te vestigen dat deze deelname wenselijk of noodzakelijk is of het verlangen op te wekken om die deelname te bewerkstelligen, of zelfs maar uiting geven aan hoge morele waardering voor die deelname. Sommige van deze uitingen zijn schokkend, moreel ronduit verwerpelijk of kunnen worden gezien als belediging van een groep mensen en/of het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld als bedoeld in de artikelen 137c en 137d Sr. Dit zijn echter niet de strafbare feiten waartoe blijkens de tenlastelegging zou zijn opgeruid. Ook uitingen die (kunnen) leiden tot polarisatiein de maatschappij, of die strekken tot verwerping van de democratie houden naar het oordeel van de rechtbank geen rechtstreeks verband met het aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Vlaggen

Onder de aan verdachten ten laste gelegde uitingen bevinden zich meerdere afbeeldingen van vlaggen of afbeeldingen van het gebruik van vlaggen. Het gaat dan in het bijzonder om (varianten van) de volgende vlaggen.

Verder aan te duiden als de tawheedvlag. De vlag bevat de tekst van de islamitische geloofsbelijdenis (“Er is geen god dan Allah; Mohammed is de gezant van Allah”).146.

Verder aan te duiden als de zegelvlag. Het is een vlag die door al-Qaeda is ontworpen. Het ontwerp van deze vlag was gebaseerd op een uitvoerige studie van de islamitische religieuze en historische bronnen over de vlag van de profeet. Omdat niet bekend is hoe de vlag van de profeet er uitzag staat het niet vast dat de door al-Qaeda ontworpen vlag daadwerkelijk de vlag van de profeet of van de islam is. De zegelvlag is door ISI (Islamitische Staat in Irak), later ISIS/ISIL, thans IS geclaimd als hun officiële vlag.147.

De rechtbank beschouwt het als een feit van algemene bekendheid dat de zegelvlag (los van de vraag of dit terecht is) wordt geassocieerd met de gewapende jihadstrijd en met ISIS (vanaf 29 juni 2014 IS) in het bijzonder. Deskundige De Koning heeft ter terechtzitting bevestigd dat die associatie er in september 2013 reeds was en dat de verdachten zich daar van bewust waren.148.

Deskundige Van Koningsveld heeft desgevraagd gesteld dat aan de tawheedvlag en de zegelvlag een terroristische betekenis wordt toegekend omdat deze door jihadistische strijdgroepen als strijdvlaggen worden gevoerd. Deze vlaggen hebben een hybridisch karakter, omdat daarin elementen uit verschillende bronnen en periodes zijn samengebracht. In deze vorm zijn zij pas in de moderne tijd in gebruik gekomen, als strijdvlaggen in de jihad. Bij hedendaagse demonstraties en optochten zijn zij dan ook niet te beschouwen als “authentieke” profetische vlaggen die kunnen worden meegevoerd met de bedoeling om de boodschap van de islam op vreedzame wijze te verkondigen, zoals wel eens verluidt, maar als verkondiging van de soevereiniteit van de islam en als doelbewuste oproepen tot en ondersteuningen van de gewapende strijd in naam van de godsdienst.149.

De rechtbank begrijpt de deskundige Van Koningsveld aldus dat de tawheedvlag en de zegelvlag (in de ten laste gelegde periode) symbool stonden voor de gewapende jihadstrijd. Het gebruik van die vlag of afbeeldingen daarvan moet naar het oordeel van de rechtbank dan ook – minst genomen – worden gezien als verheerlijking van die gewapende jihadstrijd. Na het uitroepen van het kalifaat op 29 juni 2014 kan het gebruik van de zegelvlag of afbeeldingen daarvan naar het oordeel van de rechtbank ook worden gezien als steunbetuiging aan IS.

Zoals hiervoor in hoofdstuk 11 opgenomen, valt het verheerlijken van de gewapende strijd of het betuigen van steun aan een terroristische organisatie op zich zelf niet onder de reikwijdte van artikel 131 en 132 Sr. Bijkomende omstandigheden kunnen dat anders maken. Een aantal van de ten laste gelegde uitingen betreft het enkele gebruik of bezit van de zegelvlag of tawheedvlag of een afbeelding daarvan, zonder bijkomende omstandigheden. In die gevallen komt de rechtbank tot vrijspraak.

Rudolph H. (feit 1) en Azzedine C. (09/767174-13, feit 2)

A. De Ware Religie

De openbare website De Ware Religie werd in de ten laste gelegde periode beheerd door in ieder geval Rudolph H. .150.Als beheerder bepaalde hij de inhoud van de site.

Medeplegen Azzedine C.

Het dossier bevat aanwijzingen dat Azzedine C. een zekere mate van betrokkenheid had bij De Ware Religie.151.Zowel Rudolph H. als Azzedine C. hebben verklaard dat Rudolph H. de enige redacteur was van De Ware Religie. Dit wordt bevestigd door Getuige 5.152.Azzedine C. leverde columns en had daarvoor een account voor de site. Hij fungeerde in een aantal gevallen als klankbord voor Rudolph H. . Verder trad hij naar buiten als woordvoerder van De Ware Religie, vanwege de omstandigheden die samenhingen met de detentie van Rudolph H. in 2012, zo verklaren beiden. In dat licht zijn genoemde aanwijzingen naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende om te kunnen spreken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking tussen Rudolph H. en Azzedine C. dat sprake is van medeplegen van het beheer van (en daarmee het plaatsen van berichten op) De Ware Religie. Azzedine C. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Onderzochte publicaties

Door de politie is de inhoud van de website onderzocht over de periodes van 3 december 2013 tot en met 30 april 2014153.en van 1 augustus 2014 tot en met 26 augustus 2014154..

De samenvatting en conclusies van de politie155.komen er op neer dat de gehele inhoud van De Ware Religie opruiend moet worden geacht. De deskundige Peters komt tot een andersluidend oordeel en stelt dat de gewapende strijd wel wordt verheerlijkt op deze site, maar in mindere mate dan in de analyse in het proces-verbaal wordt voorgesteld. Naar zijn bevindingen geschiedt de verheerlijking van de strijd vooral in de anasheed, waarvan, gezien het feit dat de teksten in het Arabisch worden gezongen, de impact beperkt zal zijn. Naar zijn oordeel roept De Ware Religie op tot debat en is daardoor een serieuze salafistische156.website die overigens een duidelijke sympathie heeft voor terroristische organisaties zoals IS en al-Qaeda157.. Deskundige De Koning beschrijft De Ware Religie als een website met als doelstelling om informatie te geven over de islam en het belangrijkste nieuws omtrent moslims en islam te brengen. De Ware Religie is uitgegroeid tot de belangrijkste spreekbuis van de door hem onderzochte activisten. De toon op de site was wisselend zakelijk, moraliserend en soms grof scheldend en provocatief.158.

De rechtbank heeft de publicaties waar in de tenlastelegging naar wordt verwezen beoordeeld. De publicaties betreffen lezingen, opiniebijdragen en beeldmateriaal. De publicaties zijn geplaatst op een website die zich profileert als een website gericht op het verspreiden van nieuws en opinie omtrent islam en moslims. Daarnaast probeert de site op bepaalde vlakken extra theologische verdieping te geven als de actualiteit daar om vraagt. Naast het nieuws brengt de website ook theologische verdieping vanuit het oogpunt van de islam. Verder zegt de redactie van De Ware Religie (in 2013) er naar te streven om moslims en niet-moslims in te lichten over de hedendaagse omstandigheden van de islam op basis van de Quran en de Sunnah van de profeet Mohammed, en ook over de omstandigheden van de moslimgemeenschap.159.Een groot deel van de berichten houdt verband met de gewapende jihadstrijd in Syrië. De doelgroep waarop de publicaties kennelijk waren gericht betreft moslims. De site heeft een opbouw en indeling die past bij een nieuwssite. Naar het oordeel van de rechtbank kan worden gesproken van een website met opiniërende, journalistieke berichtgeving. De kennelijke bedoeling van de publicaties was het op een journalistieke wijze brengen van (veelal propagandistisch) nieuws over de islam en de strijd en de strijders in Syrië, vanuit een salafistisch perspectief.

Lezingen Oussama C.

Via de website De Ware Religie zijn in juni 2013 vier lezingen van Oussama C. verspreid. Het betreft “De jeugd van tegenwoordig”, “Het Graf”, “Jihaad voor Allah” en “Drie grote tekenen voor de dag des oordeels”.160.

De lezingen richten zich blijkens hun inhoud tot moslimbroeders en/of -zusters en hebben de vorm en inhoud van een preek. Een preek is een vermanende toespraak met daarin een levensles, een boodschap. Ze zijn alle (grotendeels) theologisch van aard en gepubliceerd op een salafistische website met een duidelijke sympathie voor terroristische organisaties zoals IS.161.Deskundige De Koning beschrijft de lezingen als volgt:162.

“De lezingen van Oussama C. zijn gericht op enerzijds het vermanen van mensen met betrekking tot hun zondige levensstijl en anderzijds het focussen van de aandacht en praktijken van mensen op wat het

belangrijkste is: de aanbidding van God. (…)

Op deze manier onderwijst Abou Yazeed wat het betekent om moslim te zijn, om deel uit te maken van een bepaalde gemeenschap, hoe ze die gemeenschap kunnen herkennen, en hoe zij zichzelf kunnen herkennen als lid van die gemeenschap, waardoor identiteit en (verwachtingen omtrent) gedrag bij elkaar zouden moeten komen. Het gaat daarbij niet zozeer om een tegenstelling tussen het aardse leven en de aanbidding van God als wel om het herstructureren van het aardse leven zodat het individu toegang krijgt tot het paradijs. Leven en dood zijn dus nauw met elkaar verbonden. Het gedenken van de dood (en tegelijkertijd de onverwachtheid ervan), van de kwellingen van het graf, van de dag des oordeels en van God dienen om mensen de juiste morele gevoeligheden en praktijken te laten ontwikkelen en geven tegelijkertijd een doel voor en zin aan die gevoeligheden en praktijken.

Voor Abou Yazeed zijn het de islamitische martelaren die sneuvelen in de strijd op het pad van God die de hoogste vorm van aanbidding hebben bereikt, de meest voorbeeldige moslims zijn en toegang krijgen tot het paradijs. Lezingen als deze gaan uit van het idee dat toehoorders een alternatieve leefstijl en wereldbeschouwing ontwikkelen die voor hen in werkelijkheid logischer, bevredigender en rechtvaardiger is dan hun huidige levensstijl. Abou Yazeed delegitimeert op deze manier de reguliere overdracht door ouders en reguliere moskeeën (die bijvoorbeeld niet over jihad en over dajjal spreken) en de hedendaagse levensstijl van jongeren en het perspectief van andere moslims omdat die niet gebaseerd zou zijn op de ‘ware’ islam. Uiteindelijk kunnen de eschatologische islamitische tradities met hun nadruk op leven en dood, martelaarschap en gedragsverandering veel verschillende betekenissen hebben voor individuen afhankelijk van hun eigen religieuze socialisatie, persoonlijke omstandigheden en ambities.”

In “De jeugd van tegenwoordig” en “Drie grote tekenen voor de dag des oordeels” wordt geen verband gelegd met de actuele situatie in Syrië. Gelet op de overige theologische inhoud van deze lezingen kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden gezegd dat deze lezingen rechtstreeks aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank zal daarom Rudolph H. van deze onderdelen vrijspreken.

De lezing “Jihaad voor Allah” is in het dossier letterlijk uitgewerkt.163.Deskundige De Koning beschrijft de lezing als volgt:164.

In zijn lezing grijpt Abou Yazeed voortdurend terug op schriftelijke bronnen van de islam zoals de koran, hadiths en uitspraken van islamitische predikers. Hij stelt dat de veelgehoorde opvatting dat jihad heilige oorlog betekent, onjuist is. Volgens Abou Yazeed is het belangrijkste doel van jihad (in de betekenis van strijd op het pad van God) om de mensen enkel en alleen God te laten aanbidden en hen van een aanbidding van het wereldse naar een aanbidding van God te brengen. Dit laatste is een motief dat voortdurend terugkomt in de lezingen van

Abou Yazeed: mensen dienen minder gericht te zijn op de geneugten van het wereldlijke leven en ze dienen zich te richten op het aanbidden van God. Jihad is volgens hem niet zozeer bedoeld om mensen te bevrijden van onderdrukking, maar om de missie van het verspreiden van de islam te beschermen. (…)

Vervolgens beperkt Abou Yazeed het onderwerp van zijn lezing tot de gewapende jihad (in plaats van

de innerlijke jihad): de aanvallende en verdedigende jihad. Dit is de vorm van jihad die, zo stelt hij,

door ongelovigen bestempeld wordt als terrorisme (…).

Volgens hem moet dit niet gezien worden als “haatprediken” of “terrorisme”, maar als “één van de pilaren waar islam op staat”. Om dat te bewijzen komt Abou Yazeed in de rest van zijn lezing met tal van voorbeelden uit de islamitische tradities: koranverzen, hadith en verhalen uit de tijd van de vrome voorgangers (de metgezellen van de profeet) en uit de tegenwoordige tijd. Op die manier laat Abou Yazeed zien hoe het verrichten van jihad het meest geliefd zou zijn door God (na het verrichten van het gebed en het eerbiedigen van de eigen ouders), de beste manier van leven en met als resultaat een ‘prachtige eindbestemming’ (rechtstreekse toegang tot het paradijs). In de huidige situatie verwijst hij naar Afghanistan, Mali, Tsjetsjenië, Palestina en Sham (Groot-Syrië) en stelt hij dat daar zeker sprake is van jihad fi sabil AllaH. (…).

Aan het einde van de lezing sluit Abou Yazeed af met enkele smeekbedes richting God waarin

hij God vraagt hen genade te schenken voor hun zwakheden, hen te laten sterven als martelaren op de

weg van God, hen mujahedin te laten worden op de weg van God, de broeders en zusters in Syrië,

Kasjmir, Somalië, Tsjetsjenië, Marokko, Algerije, Egypte, Mali, Tunesië, Palestina en andere landen

te bevrijden, de martelaren zoals Anwar al-Awlaki, Musab al-Zarqawi en Osama bin Laden te

accepteren, de vlag van tawhid over de hele wereld te laten wapperen, enzovoorts.

In de lezing probeert Abou Yazeed de hedendaagse conflicten in landen als Syrië en Somalië te plaatsen binnen de islamitische traditie en binnen de islamitische geschiedenis en zo het idee van de hedendaagse gewapende jihad als iets goeds, deugdzaams en als hoge vorm van aanbidding te beargumenteren. Hij gaat hiermee in tegen ideeën die jihad als terrorisme zouden bestempelen (hetgeen volgens hem bijvoorbeeld door de AIVD gedaan wordt) of tegen de praktijk van de gewapende jihad van Arabische regimes die, volgens hem, alleen de jihad zouden aangaan als het hen uitkomt. Daarmee gaat hij in tegen ideeën over jihad van sommige salafistische netwerken en predikers die het idee van een gewapende jihad tegen machthebbers afwijzen, maar bevindt hij zich wel binnen het gedachtegoed van andere predikers, zoals Anwar al-Awlaki.

De rechtbank onderschrijft de duiding door deskundige De Koning. In de lezing benoemt Oussama C. met zo veel woorden de gewapende jihadstrijd van vandaag de dag, die door de ongelovigen terrorisme wordt genoemd. Hij waardeert het deelnemen aan die gewapende strijd als zeer positief en het sterven als martelaar in die strijd als het hoogst haalbare. Hij verwijst verder naar de tawheedvlag en smeekt Allah (onder meer) de broeders en zusters in Syrië te bevrijden. Deze smeekbede kan naar het oordeel van de rechtbank niet anders worden gezien dan als de uitdrukkelijke wens van Oussama C. . Deze wens kan slechts gestalte krijgen indien mensen trachten de gewenste uitkomst te bewerkstelligen en daarmee aan de wil van Allah gevolg geven.

Gelet op de predikende aard van de lezing (mede in het licht van zijn andere lezingen), de website waarop zij is gepubliceerd, de daarbij behorende doelgroep van moslims en de context, was naar het oordeel van de rechtbank de kennelijke bedoeling van Oussama C. om de kijkers voor te houden dat het afreizen naar Syrië en aldaar deel nemen aan de strijd een nastrevenswaardig doel was. In die zin bevat deze lezing naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

De lezing “Het Graf” is in het dossier letterlijk uitgewerkt.165.Deskundige De Koning beschrijft de lezing als volgt:166.

De lezing ‘Het Graf’ past in een islamitische traditie van teksten en lezingen die toehoorders wijzen op de vluchtigheid van het leven en de noodzaak om het gedrag in dit leven te beteren volgens islamitische maatstaven met het oog op het leven in het hiernamaals. De lezing begint met een oproep van Abou Yazeed aan de toehoorders om zich bewust te zijn van de dood. (…) Mensen moeten zich bewust zijn van het gegeven dat hun daden in het wereldlijke bepalen of iemand naar het paradijs gaat of naar de hel. (…) De folteringen van het graf zullen gruwelijk zijn zo vertelt Abou Yazeed in de lezing. (…)

Maar, zo stelt Abou Yazeed, “God heeft mensen middelen gegeven om gered te worden van de bestraffingen van het graf.” Eén daarvan is martelaarschap, zo stelt Abou Yazeed op basis van

islamitische bronnen. (…)

Als het gaat om de bestraffingen van het graf in relatie tot de martelaars stelt Abou Yazeed dan ook op basis van de islamitische bronnen: “Over degenen die jihad fi sabil Allah verrichten, daarover hoeven jullie geen zorgen te maken”. Vervolgens verbindt hij dit met de huidige generatie strijders: “Degenen die zich in Afghanistan, in Somalië, in Syrië, in Mali bevinden, daarover hoeven jullie je geen zorgen te maken.” (…)

Abou Yazeed maant zijn toehoorders om terug te kijken op hun leven en zich af te vragen of hun daden de daden zijn waarover ze op de dag des oordeels ondervraagd willen worden (…)

Zijn lezing is dan ook een vermaning of zoals hij zelf stelt “Dit is een waarschuwing. Wee jou die de waarheid nog niet ziet. Wee jou die de tawaghit verdedigd. Wee jou die de paleisgeleerden [islamitische geleerden die hun lezing van het geloof aanpassen aan de belangen en wensen van machthebbers die niet volgens sharia regeren] volgt.” (…)

Waarom zijn onze harten zo hard geworden? Waarom kennen wij geen liefde en solidariteit voor onze broeders en zusters in Syrië, in Palestina, in Afghanistan? Hoezo kijken wij toe hoe onze broeders en zusters worden afgeslacht? Waar is het leger van Saoedi-Arabië om in te grijpen? Waar is het leger van Egypte? Waar is het leger van Marokko? Waar is het leger van Algerije? Waar is het leger van Tunesië? Waar zijn de nucleaire bommen van Pakistan? Waar is het leger van Jordanië? Waar zijn de F16’s van Saoedi-Arabië? Waar zijn de zogenaamde islamitische leiders?”

Abou Yazeed wijst eerst opnieuw op de noodzaak de dood te gedenken en schakelt vervolgens over op het gebrek aan solidariteit en liefde voor moslims die te maken hebben met oorlog en onrechtvaardigheid en beklaagt zich over het gebrek aan actie daartegen van leiders van moslimlanden. (…)

De lezing eindigt met een smeekbede waarin Abou Yazeed vraagt om vergeving van de zonden, het bevrijden van de broeders en zusters in Syrië, Kasjmir, Tsjetsjenië, Somalië, Marokko, Algerije, Egypte, Mali, Palestina en Tunesië, het bevrijden van de gevangenen, de geleerden, de mujahedin te laten overwinnen, de vlag van tawhid over de hele wereld te laten wapperen, de ogen van de jeugd te openen en hen te laten sterven omwille van la illaha illallah [er is geen god dan God], af te rekenen met de vijanden van de islam en om ‘ons’ te laten lopen in de voetstappen van de salaf [de vrome voorgangers] en de profeet.

De rechtbank onderschrijft ook in deze de duiding door deskundige De Koning. In de lezing beschrijft Oussama C. onder verwijzing naar de Koran dat het sterven als martelaar in de gewapende jihadstrijd de beste manier is om aan de verschrikkingen van het graf te ontkomen. Hij benadrukt in dat licht de door Allah ingegeven noodzaak tot solidariteit onder moslims en vraagt zich af waarom zij toekijken hoe hun broeders en zusters worden afgeslacht. Hij smeekt ten slotte Allah de ogen van de jeugd te openen en hen te laten sterven omwille van la illaha illallaH.

Gelet op de predikende aard van de lezing (mede in het licht van zijn andere lezingen), de website waarop zij is gepubliceerd en de daarbij behorende doelgroep van moslims en de context, was naar het oordeel van de rechtbank de kennelijke bedoeling van Oussama C. om de kijkers voor te houden dat het afreizen naar Syrië en aldaar deel te nemen aan de strijd een nastrevenswaardig doel was. In die zin bevat deze lezing naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Rudolph H. heeft deze lezingen bewerkt tot video’s. Hij heeft ze voorzien van een intro en outtro en er muziek aan toegevoegd.167.Hij heeft ze vervolgens zonder enig voorbehoud op De Ware Religie gepubliceerd. Hiermee onderschrijft hij (in tegenstelling tot het enkel retweeten of het delen van een hyperlink) de inhoud van de video. Daarom heeft Rudolph H. met het plaatsen van deze publicaties zich naar het oordeel van de rechtbank schuldig gemaakt aan opruiing.

Lezingen met een didactisch karakter

Onder het 2e gedachtestreepje wordt aan Rudolph H. verweten het verspreiden van ”lezingen met een didactisch karakter afkomstig van prominente personen betreffende de gewapende jihadstrijd”. De tenlastelegging verwijst daarbij naar Chocola 476-479. In dit deel van het dossier valt te lezen dat werken van Mohammed Ibn Abdulwahab, Abu al-Ala al-Maududi, Sayyid Qutb, Sayyid Imam Sharif, Yusuf al-Uyayri, Nasser Bin Hamad al-Fahd, Sulaiman Bin Nasser al-Ulwan, Khalid bin Abdul Rahman al Husainan, Anwar al-Awlaki, A.M. al-Maqdissi en Abd-al Mun'em Mustafa Halima in het beslag van Azzedine C. zijn aangetroffen. Verder valt te lezen dat “veel van de publicaties van deze auteurs (…) eveneens gepubliceerd waren op de Nederlandse jihadistische websites Ahlus-Sunnah Publicaties met de URL: http://ahlussunnahpublicaties.wordpress.com en www.dewarereligie.nl”. Nog los van de vraag welke publicaties dan precies op De Ware Religie zouden zijn aangetroffen, is er niets in het dossier opgenomen over de inhoud van de publicaties. De rechtbank kan ze dan ook niet beoordelen en zal Rudolph H. van dit onderdeel vrijspreken.

Opiniebijdragen Abou Moussa en/of artikelen en/of beeldmateriaal

In de periode van mei 2013 tot januari 2014 zijn op De Ware Religie zes opiniebijdragen gepubliceerd, die zijn geschreven door Azzedine C. .168.In deze columns gaat Azzedine C. in op actuele situaties. In het licht van hetgeen hiervoor is overwogen over De Ware Religie, kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden gezegd dat deze columns opruiend van aard zijn. Rudolph H. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Van de overige artikelen,169.boeken,170.lezingen171.en videofragmenten172.waarnaar in de tenlastelegging wordt verwezen ontbreekt in het dossier iedere beschrijving van de inhoud. De rechtbank kan deze dan ook niet beoordelen en zal Rudolph H. van dit onderdeel vrijspreken.

Artikelen en/of berichten en/of lezingen in augustus 2014

In de maand augustus 2014 zijn op De Ware Religie 25 berichten geplaatst.173.Daar van zijn er zeven volledig uitgewerkt en in het dossier opgenomen. Daarvan zijn er twee (hooguit) te rubriceren als propaganda voor IS.174.Van de andere zes valt niet in te zien hoe deze rechtstreeks in verband kunnen worden gebracht met het aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. De overige 17 berichten zijn niet uitgewerkt, zodat de rechtbank ze niet kan beoordelen. Rudolph H. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

A. Ahlus-Sunnah

Van enige betrokkenheid van Rudolph H. en Azzedine C. bij het beheer van de website Ahlus-Sunnah publicaties is de rechtbank niet gebleken. Mogelijk heeft de opsteller van de tenlastelegging willen verwijzen naar de artikelen van Ahlus-Sunnah die tot eind december 2013 zijn geplaatst op De Ware Religie,175.of de artikelen op Ahlus-Sunnah publicaties waarnaar op De Ware Religie werd verwezen.176.Deze artikelen zijn in het dossier niet uitgewerkt, zodat de rechtbank ze niet kan beoordelen. Ten slotte, hetgeen hiervoor is opgenomen onder “De Ware Religie, lezingen met een didactisch karakter” geldt eveneens voor het onderdeel Ahlus-Sunnah, zodat Rudolph H. en Azzedine C. van dit gehele onderdeel worden vrijgesproken.

B. Radio Ghurabaa

Radio Ghurabaa was een internet radiozender die zich profileerde als “hét islamitische radiostation voor Qur'an, lezingen en anasheed”.177.Radio Ghurabaa heeft uitzendingen verzorgd in de periode van 1 februari 2014 tot en met 29 maart 2014.178.

Medeplegen Azzedine C. Radio Ghurabaa

Het dossier bevat aanwijzingen dat Azzedine C. een zekere mate van betrokkenheid had bij Radio Ghurabaa.179.Zowel Rudolph H. als Azzedine C. hebben verklaard dat Rudolph H. de enige redacteur was van Radio Ghurabaa. Azzedine C. fungeerde in een aantal gevallen als klankbord voor Rudolph H. . Verder trad hij naar buiten als contactpersoon van Radio Ghurabaa, vanwege de omstandigheden die samenhingen met de detentie van Rudolph H. in 2012, zo verklaren beiden. In dat licht zijn genoemde aanwijzingen naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende om te kunnen spreken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking tussen Rudolph H. en Azzedine C. dat sprake is van medeplegen van het beheer van (en daarmee het plaatsen van berichten op) Radio Ghurabaa. Azzedine C. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Lezingen en liederen

Het dossier bevat niet de inhoud van de lezingen van Anwar al-Awlaki (op twee uitzonderingen na), Ahmad Musa Jibril, Abu Adnan, Abduljabbar Betrokkene 41 en Abu Imran, zoals ten laste gelegd.180.Het zelfde geldt voor de liederen181.die zijn ten laste gelegd.182.Rudolph H. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Hijrah en Jihad with the messenger of Allah

Op 13 maart 2014 zijn via Radio Ghurabaa twee lezingen van Anwar al-Awlaki met de titels “Hijrah” en “Jihad with the messenger of Allah” uitgezonden.183.De uitgewerkte teksten van deze lezingen zijn in het dossier opgenomen.184.Het betreft historische teksten, zonder verband of verwijzing naar de actuele situatie in Syrië. Naar het oordeel van de rechtbank valt niet in te zien hoe deze lezingen rechtstreeks in verband kunnen worden gebracht met het aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Rudolph H. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Lezing Oussama C.

Op 14 februari 2014 werd via Radio Ghurabaa een lezing van Oussama C. uitgezonden.185.Oussama C. spreekt (onder meer) de volgende woorden:

(…) Jullie zijn degenen die van het Nusrah Front (moge God hen behoeden) en van de Islamitische Staat in Syrië en de Levant (moge God hen behoeden) van de Moehajirien (migranten) die vanuit de hele wereld zijn gegaan.

Jullie zijn degenen die een duidelijke zwarte vlag ophijsen, die een duidelijke zwarte vlag ophijsen, waarna de wetgever Allah spreekt. (…) Allah heeft deze beproeving laten plaats vinden op het gezegende land. Op het gezegende land van Shaam, waarover de profeet van Allah (…) zegt, waarlijk, waarlijk Shaam is het beste der landen en daarin zullen de besten van mijn mensen staan. De beste mensen van Marokko en de beste mensen van Nigeria en de beste mensen van Somalië, van Jemen, van Irak, van Europa van de moslims, van Amerika van de moslims, zullen allen verzameld worden op het land van Shaam.

(…)

Vandaag de dag zien dat broeders daar bijvoorbeeld die kant op gaan, waarna zij na een week of twee, drie terugkeren. Ja, dan kunnen wij denken waarom. Met welke reden keren zij terug? God mag het weten. Zij moeten weer goed gaan nadenken.

(…)

Soldaten in Shaam. Soldaten in Jemen en soldaten in Irak. We zien vandaag de dag talrijke bataljons in Shaam. Talrijke bataljons. Elke Moedjahied maakt zijn eigen bataljon en talrijke brigades. Maar wie ziet over de waarheid? Wie ziet over de waarheid? Wie zijn degenen door middel van wie Allah God de Verhevene deze religie laat overwinnen. Door middel van wie zal Hij zijn vlag, zijn vlag laten ophijsen, luister naar jouw profeet (…)

De overwinnende partij in Shaam is de partij die in Irak en in Jemen strijdt. Wie vechten in Irak? De broeders die de geloofsleerstellingen van loyaliteit en afkeer dragen. De leeuwen van sheikh Abu Bakr Al Bagdadi. Wie vechten in Jemen? Degenen die gefinancierd worden door Amerika? Degenen die gefinancierd worden door Saoedi-Arabië? Door Qatera? Welnee! Dit zijn de leeuwen van al-Qaeda (God mogen hen behoeden). En met de wil van God is dit de overwinnende partij.

(…)

Oh God, moge u sheikh Abu Bakr al-Baghdadi een geweldige overwinning geven

Oh God, moge u het Nusra Front en de Islamitische Staat in Syrië en de Levant een geweldige

overwinning geven.

(…)

Tenslotte sluit ik mijn woord af met het vragen van vergeving aan God, voor mij en voor u.

Gods zegen en vrede zij met zijn profeet die Hij heeft laten wederopstanden voor het zwaard en niet voor de pen.

De lezing richten zich blijkens zijn inhoud tot moslimbroeders en/of -zusters en heeft de vorm en inhoud van een preek. In zijn lezing benoemt Oussama C. de strijdgroepen ISIS en Jabhat al-Nusra die strijden in Syrië en hij refereert daarbij aan de zegelvlag. Zoals hiervoor reeds overwogen beschouwt de rechtbank het gebruik van deze vlag als verheerlijking van de gewapende jihadstrijd in Syrië. Oussama C. zegt met een verwijzing naar Koranteksten dat de beste mensen van de wereld verzameld zullen worden in het gezegende land Shaam en noemt de soldaten die daar vechten de leeuwen van Abu Bakr al-Baghdadi. Hij smeekt Allah om een overwinning voor ISIS en Jabhat al-Nusra en verheerlijkt en steunt daarmee hun strijd. Ook verwijst hij naar broeders die naar Syrië zijn gegaan en keurt hij af dat zij reeds na enkele weken zijn teruggekeerd (zij moeten weer goed gaan nadenken). Ten slotte sluit hij af met een verwijzing naar de profeet die is wederopgestaan voor het zwaard (de strijd) en niet voor de pen (het woord).

Gelet op de predikende aard van de lezing, het radiostation waarop zij is gedaan en de daarbij behorende doelgroep van moslims en de context, was naar het oordeel van de rechtbank de kennelijke bedoeling van Oussama C. om de toehoorders voor te houden dat het afreizen naar Syrië en aldaar deel te nemen aan de strijd een nastrevenswaardig doel was en dat degenen die reeds waren afgereisd navolging verdienen. In die zin bevat deze lezing naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Rudolph H. heeft deze lezing zonder enig voorbehoud op Radio Ghurabaa gepubliceerd. Dit gaat verder dan een retweet of het delen van een hyperlink, waarbij niet zonder meer kan worden gezegd dat de verzender de inhoud onderschrijft. Daarom heeft Rudolph H. met het plaatsen van deze publicatie zich naar het oordeel van de rechtbank schuldig gemaakt aan opruiing.

C. Filmpjes

“Erkenning kalifaat”

Rond 1 juli 2014 verscheen op het internet een filmpje waarin onder andere Azzedine C. en Moussa L. te zien zijn. Zij zitten op een grasveld voor een grote zegelvlag. Azzedine C. spreekt in het Arabisch de volgende woorden:

“Vrede zij met de profeet. Wij willen onze grote umma feliciteren met het ontstaan van het gezegende kalifaat. Oh dapperen van de umma, Allah zal jullie de beste beloning geven. Allah zal u zegenen/bijstaan Emir en Kalifaat, Abu Bakr Al Baghdadi. Oh woordvoerder van de umma, Allah zal u zegenen en belonen. Vrede zij met u vanuit Nederland.” Azzedine C. steekt vervolgens zijn vinger omhoog en roept: "Takbier". De rest zegt hierna: "Allahu Akbar". Azzedine C. roept: "De Islamitische staat", de rest roept: ''Blijft bestaan.". Dit wordt twee maal herhaald.186.

Dit filmpje bevat naar het oordeel van de rechtbank – gelet op het gebruik van de zegelvlag in combinatie met de uitgesproken tekst – een duidelijke steunbetuiging aan het zojuist uitgeroepen kalifaat IS en kan tevens worden gezien als verheerlijking daarvan. Een dergelijke steunbetuiging is zoals hiervoor al eerder overwogen op zich zelf nog niet het rechtstreeks aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Azzedine C. en Rudolph H. zullen dan ook van dit onderdeel worden vrijgesproken.

“Sta op voor Syrië”

In januari 2012 verscheen op het internet een filmpje waarin Azzedine C. , Rudolph H. en Moussa L. te zien zijn. In het filmpje zijn schokkende beelden te zien van slachtoffers van het regime Assad. Azzedine C. , Rudolph H. en Moussa L. zeggen daarna – kort gezegd – dat de broeders en zusters in Syrië worden gemarteld, verkracht en vermoord, alleen omdat ze moslim zijn. Zij vragen zich af waar de echte mannen zijn en de Umma187.wordt opgeroepen op te staan voor de broeders in Syrië188.. Door deze combinatie lijkt het filmpje op het eerste oog aan te zetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Echter op twee momenten in het filmpje (halverwege en aan het einde heel duidelijk) blijkt dat het filmpje is bedoeld als oproep om deel te nemen aan een demonstratie bij het Syrische consulaat in Den Haag op 8 januari 2012. Gelet op deze context kan van het filmpje niet worden gezegd dat het opruiend van aard is. Azzedine C. en Rudolph H. zullen dan ook van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Video Betrokkene 2

Op 11 mei 2014 is door Azzedine C. op de Facebookpagina Werkgroep Shaam een bericht geplaatst met een link naar een Youtube video van Betrokkene 2.189.Een vertaling van deze video bevindt zich in het dossier.190.De video betreft een audioboodschap. Betrokkene 2 houdt – kort gezegd – een lezing over het onderlinge conflict tussen ISIS en Al-Qaeda. De lezing zou kunnen worden gezien als steunbetuiging aan ISIS. Een dergelijke steunbetuiging is zoals hiervoor al eerder overwogen op zich zelf nog niet het rechtstreeks aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Azzedine C. en Rudolph H. zullen dan ook van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Oh Oh Aleppo

Op 24 juni 2014 is een 30 minuten durende film online gezet met de titel Oh Oh Aleppo.191.De film toont hoe Nederlandse mannen in Syrië deelnemen aan de strijd tegen het regime van president Assad. Er wordt onder andere getoond hoe zij met automatische wapens schieten. De film is gemaakt in de stijl van een documentaire waarin een gemaskerde man een rondleiding geeft door Aleppo en daar in het Nederlands een verhaal bij vertelt. Twee van de mannen in de film zijn herkend. Het betreft Soufiane Z. en Betrokkene 3.192.De film is summier beschreven in het dossier.193.De rechtbank heeft verder kennisgenomen van de inhoud van de film zoals getoond ter terechtzitting.

In de film verheerlijkt Soufiane Z. de gewapende strijd die wordt gevoerd alsook het martelaarschap. Hij benadrukt de band tussen moslimbroeders en stelt dat hij zich tijdens gevechten dicht bij Allah voelt. Ook zegt hij dat westerse jongeren heel goed in staat zijn om te vechten. Daarmee geeft hij een meer dan positief beeld van de mujahidun die daar de strijd voeren. Verder wordt de tegenstander (de soldaten van Assad) gedehumaniseerd en zo de strijd gelegitimeerd. In deze propagandafilm krijgen niet alleen de jihadstrijd en met name de Nederlandse mujahidun een hoge morele waardering, maar wordt ook gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. In die zin bevat deze film naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Uit het dossier blijkt dat Soufiane Z. aan Rudolph H. heeft gevraagd of hij en Azzedine C. naar de ondertiteling van de film wilden kijken en deze wilden controleren op taalfouten. Rudolph H. heeft dit ook gedaan.194.Dit is evenwel onvoldoende om te kunnen spreken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking tussen Rudolph H., Azzedine C. en Soufiane Z. dat kan worden gesproken van medeplegen van het maken van het filmpje. Rudolph H. en Azzedine C. zullen in zoverre van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Hoewel eerst door Rudolph H. ontkend, blijkt dat hij middels het Twitteraccount van De Ware Religie zowel op 29 mei 2014 een bericht (met een link naar) de aankondiging van de film195.als op 24 juni 2014 een bericht met (een link naar) de film “Oh, oh Aleppo” heeft gedeeld196.. De rechtbank acht daarom bewezen dat Rudolph H. deze opruiende film heeft verspreid. Azzedine C. heeft slechts verklaard dat hij de video mogelijk heeft gedeeld.197.Uit het dossier blijkt dat dit in ieder geval geldt voor de aankondiging op 29 mei 2014198., echter voor het delen van de film zelf bevat het dossier geen bewijs. Azzedine C. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

D. Twitter Rudolph H.

Rudolph H. maakte gebruik van het Twitter account met de naam Abu Suhayb, met het profiel @AbuSuhayb_DWR.199.Door de politie zijn de berichten onderzocht die zijn gepost in de periode van 2 april 2014 tot en met 30 juli 2014.200.

Ten aanzien van de tweets “zionistenvolk met wortel en al van de kaart vegen”, “@DickSchoof en @geertwilderspvv”, “niets mis mee als je het mij vraagt” en “(…) Ya Allah vernietig hen en hun plannen”,201.komt de rechtbank tot het oordeel dat niet valt in te zien hoe deze rechtstreeks in verband kunnen worden gebracht met het aanzetten tot deelname aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank zal Rudolph H. dan ook van dit onderdeel vrijspreken.

De tweets “Wat zou het toch hilarisch zijn (…)”202.en “Oh Oh Den Haag, #jihadcity achter de duinen (…)”203.zijn naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende serieus te nemen om te concluderen dat hier een aanmoedigende werking van uit zou kunnen gaan. De rechtbank zal Rudolph H. dan ook van dit onderdeel vrijspreken.

De tweet “#ISIS deelt voedsel en humanitaire hulp (…)”204.is naar het oordeel van de rechtbank weliswaar te beschouwen als propaganda voor ISIS, maar niet als opruiend. De rechtbank zal Rudolph H. dan ook van dit onderdeel vrijspreken.

Het bericht “Video van ISIS: Het toepassen van de Sharia volgens begrip van de Qur’aan en

Sunnah”205.bevat een hyperlink naar een videobestand. De video waarnaar de link verwijst was ten tijde van de zitting niet meer vindbaar. Van de ter terechtzitting getoonde video is gebleken dat het screenshot anders is dan het screenshot in het dossier. Het is daarom voor de rechtbank onduidelijk of dit dezelfde video is als waarnaar in de tweet wordt verwezen. De rechtbank zal Rudolph H. dan ook van dit onderdeel vrijspreken.

Ten aanzien van de overige berichten herhaalt de rechtbank dat berichten op Twitter zich niet lenen voor analyse naar een achterliggende inhoud. De boodschap die het bericht bij eerste, oppervlakkige kennisname lijkt te verkondigen, is de boodschap die beklijft.

Op 12 april 2014 plaatste Rudolph H. een bericht met de tekst “Opeens heb je het. Je toekomst ligt in het paradijs”. Dit bericht bevat tevens een afbeelding van een strijder met een wapen en het onderschrift “Opeens heb je het. Je toekomst ligt in het paradijs”.206.Op 13 april 2014 plaatst Rudolph H. een bericht met als tekst “Nederlandse Mujahideen in Syrië, hoe bedoel je geen toekomst? Onze toekomst ligt in het Paradijs! Shaam al-Malaahim!”. Het bericht bevat tevens een afbeelding van strijders met wapens en het onderschrift “jongeren met toekomstplannen”.207.Naar het oordeel van de rechtbank bevatten deze berichten een positieve waardering voor het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië en daarmee een indirecte oproep om daar navolging aan te geven. Nu Rudolph H. deze berichten zonder verdere toevoeging heeft geretweet zal de rechtbank hem vrijspreken van opruiing. De rechtbank acht wel bewezen dat hij opruiende geschriften heeft verspreid.

Op 5 mei 2014 plaatste Rudolph H. een bericht met als tekst “Zitten er nog NL'ers tussen? *hoopt* "@ShaamNieuws: Nieuwe foto van enkele nieuwe rekruten van #ISIS in #Syrië”.208.Het bericht bevat tevens een afbeelding van (kennelijk) ISIS strijders. De rechtbank is van oordeel dat deze tweet als opruiend moet worden beschouwd. Op de afbeelding zijn strijders met zegelvlaggen te zien en Rudolph H. hoopt dat er Nederlanders tussen zitten. Daarmee bevat het bericht een positieve waardering voor het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië en daarmee een indirecte oproep om daar navolging aan te geven.

Op 6 mei 2014 plaatste Rudolph H. een retweet van een bericht van Pieter van Ostayen met als tekst “A Belgian fighter: we need Muslims willing to die and fight for God. Two guarantees: Victory or Martyrdom #Syria. Dringend gezocht: moslims die bereidt zijn hun leven te geven voor Allah

Azza Wa jal en te strijden fisabilillaH. Twee garanties: overwinnig of Shahada. Allah staat aan onze kant”.209.De rechtbank is van oordeel dat de tweet van Ostayen opruiend van aard is. Er wordt klip en klaar aangespoord deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië met een verwijzing naar de overwinning of de martelaarsdood. Nu Rudolph H. dit bericht zonder verdere toevoeging heeft geretweet zal de rechtbank hem vrijspreken van opruiing. De rechtbank acht wel bewezen dat hij een opruiend geschrift heeft verspreid.

Medeplegen Azzedine C.

Met het Openbaar Ministerie en de verdediging is de rechtbank van oordeel dat ten aanzien van het Twitter account van Rudolph H. niet kan worden gesproken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking met Azzedine C. dat van medeplegen sprake is. Azzedine C. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

D. Twitter Azzedine C.

Azzedine C. maakte gebruik van de Twitter accounts @Ab0Moussa210.en @AbeMoussa.211.

Ten aanzien van een aantal tweets212.komt de rechtbank tot het oordeel dat niet valt in te zien hoe deze rechtstreeks in verband kunnen worden gebracht met het aanzetten tot deelname aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank zal Azzedine C. dan ook van dit onderdeel vrijspreken.

Een aantal tweets”213.is naar het oordeel van de rechtbank wellicht te beschouwen als verheerlijken van of propaganda voor de gewapende strijd, maar niet als opruiend. De rechtbank zal Azzedine C. dan ook van dit onderdeel vrijspreken.

Ten aanzien van de overige berichten herhaalt de rechtbank dat berichten op Twitter zich niet lenen voor analyse naar een achterliggende inhoud. De boodschap die het bericht bij eerste, oppervlakkige kennisname lijkt te verkondigen, is de boodschap die beklijft.

Op 15 september 2013 plaatste Azzedine C. een bericht met de tekst “prachtige aktiefoto van de helden van Ahraar Shaam in Syrië”. Het bericht bevat tevens een afbeelding van een strijder die een wapen afvuurt.214.Op 23 september 2013 plaatste Azzedine C. een bericht met de tekst “Charisma spat er van af”. Het bericht bevat tevens een afbeelding van gewapende strijders die door een stad lopen.215.Naar het oordeel van de rechtbank bevatten deze berichten een positieve waardering voor het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië en daarmee een indirecte oproep om daar navolging aan te geven.

Op 18 september 2013 plaatste Azzedine C. een bericht met de tekst “Heerlijke foto”. Het bericht bevat tevens een afbeelding van gewapende strijders te paard met een zegelvlag.216.Dit bericht verheerlijkt niet alleen de gewapende strijd, maar bevat door de zegelvlag een link met de actuele strijd in Syrië en daarmee naar het oordeel van de rechtbank tevens een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Op 19 september 2013 plaatste Azzedine C. een bericht met de tekst “Een mujahid die zijn onderbeen verloor (…)”. Het bericht bevat tevens een afbeelding van een man op een ziekenhuisbed die zijn losse onderbeen omhoog houdt.217.Dit bericht verheerlijkt niet alleen de gewapende strijd, maar bevat tevens waardering voor deze deelnemer aan die strijd. Dit bericht wekt de suggestie dat deze strijder navolging verdient. In die zin bevat dit bericht naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

In een aantal berichten worden martelaren of de martelaarsdood verheerlijkt.218.In deze berichten krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt ook gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Op 28 juli 2014 retweet Azzedine C. een bericht van Shaam Nieuws waarin een link wordt gedeeld naar de IS video “Dit i/d methode v/d profeet”.219.Op 29 juli 2014 plaats Azzedine C. een bericht met de tekst “Als de pers in NL de laatste video van IS(IS) ziet gaat het nieuws niet meer over #MH17 Deze overtreft Salillu Sawaarim 4”.220.

De video waar naar wordt verwezen bevat gruwelijke beelden van zeer gewelddadige acties van IS strijders. De video is een pure propagandafilm voor IS. Het toont dat IS aan de winnende hand is en in staat om het westen te weerstaan. De gewapende strijd wordt verheerlijkt en de tegenstanders gedehumaniseerd. De Koning spreekt in dit verband van propagandistische meedogenloosheid.221.Behalve gruwelbeelden zijn in de video zegelvlaggen te zien en het verscheuren van paspoorten door buitenlandse strijders. Van deze beelden gaat een grote overredingskracht uit doordat jongeren zich kunnen identificeren met deze buitenlandse strijders. Het betekent dat de strijders zich aldaar vestigen en niet meer terugkeren naar hun land van oorsprong. Het is een lichtend voorbeeld voor jongeren om hun land te verlaten, alles en iedereen achter zich te laten en deel te nemen aan de gewapende strijd.

Uit het bericht van 29 juli 2014 spreekt grote waardering van Azzedine C. voor de inhoud van die video. Daarmee onderschrijft hij de inhoud en zet hij indirect aan tot het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

In de periode van 18 tot 25 augustus 2014 plaatste Azzedine C. een bericht met de tekst “Imam Anwar al Awlaki”. Het bericht bevat tevens een afbeelding van twee gewapende strijders met het onderschrift “compromising is not at all an option in our religion because as muslims we are submitting ourselves exclusively to Allah”.222.Dit bericht verheerlijkt niet alleen de gewapende strijd, maar bevat tevens waardering voor deelnemers aan die strijd. Dit bericht wekt de suggestie dat deze strijders navolging verdienen. In die zin bevat dit bericht naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Nu Azzedine C. dit bericht zonder verdere toevoeging heeft geretweet zal de rechtbank hem vrijspreken van opruiing. De rechtbank acht wel bewezen dat hij een opruiend geschrift heeft verspreid.

Medeplegen Rudolph H.

Met het Openbaar Ministerie en de verdediging is de rechtbank van oordeel dat ten aanzien van het Twitter account van Azzedine C. niet kan worden gesproken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking met Rudolph H. dat van medeplegen sprake is. Rudolph H. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

D. Facebook Azzedine C.

Azzedine C. was de gebruiker van de Facebookpagina Ab0Moussa, met als gebruikersprofielen Abou Moussa223.en vanaf 28 juli 2014 Bakr Hadeetha.224.

Ten aanzien van een aantal berichten225.komt de rechtbank tot het oordeel dat niet valt in te zien hoe deze rechtstreeks in verband kunnen worden gebracht met het aanzetten tot deelname aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank zal Azzedine C. dan ook van dit onderdeel vrijspreken.

Een aantal berichten”226.is naar het oordeel van de rechtbank wellicht te beschouwen als verheerlijken van of propaganda voor de gewapende strijd, maar niet als opruiend. De rechtbank zal Azzedine C. dan ook van dit onderdeel vrijspreken.

Ten aanzien van de overige berichten herhaalt de rechtbank dat berichten op Facebook zich niet lenen voor analyse naar een achterliggende inhoud. De boodschap die het bericht bij eerste, oppervlakkige kennisname lijkt te verkondigen, is de boodschap die beklijft.

In een aantal berichten worden martelaren of de martelaarsdood verheerlijkt.227.In deze berichten krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt ook gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Op 1 december 2013 plaatste Azzedine C. een bericht met onder meer de tekst “Naar Syrië reizen op zich is niet strafbaar! (…) Wat wel strafbaar kan zijn is je aansluiten bij Johba Nosra en #ISIS. (…) Mijn broederlijke advies aan de reizigers is: om geen bewijzen bij je te hebben, of te praten via internet over waar je naar toe gaat of bij wie jij je gaat aansluiten of wilt aansluiten. (…) Als je opgepakt wordt praat je niet totdat zij de aanklacht hebben voorgelezen en jij EERST met je advocaat hebt gesproken! (…) Wees dus slimmer dan deze dieren. En …nog een prettige reis bij het uitreizen naar Syrië (…)”.228.Dit bericht bevat zeer concrete tips en trucs voor degenen die van plan zijn om zich te gaan aansluiten bij ISIS of Jabhat al-Nusra. In die zin bevat dit bericht naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Op 18 mei 2014 plaatste Azzedine C. een bericht met de tekst “Broeders mijn advies is om deze video te bekijken. Islamitische Staat Irak en Shaam levert een prachtige video van hun werken om de Moslims te dienen in Irak en Syrië". "Deel 4 van de buitengewone serie Salilu Sawarim”, met een hyperlink.229.

De video waar de hyperlink naar verwijst bevat gruwelijke beelden van zeer gewelddadige acties van IS strijders. De video is een pure propagandafilm voor IS. Het toont dat IS aan de winnende hand is en in staat om het westen te weerstaan. De gewapende strijd wordt verheerlijkt en de tegenstanders gedehumaniseerd . De Koning spreekt in dit verband van propagandistische meedogenloosheid.230.Behalve gruwelbeelden zijn in de video zegelvlaggen te zien en het verscheuren van paspoorten door buitenlandse strijders. Van deze beelden gaat een grote overredingskracht uit doordat jongeren zich kunnen identificeren met deze buitenlandse strijders. Het betekent dat de strijders zich aldaar vestigen en niet meer terugkeren naar hun land van oorsprong. Het is een lichtend voorbeeld voor jongeren om hun land te verlaten, alles en iedereen achter zich te laten en deel te nemen aan de gewapende strijd.

Uit het bericht van 18 mei 2014 spreekt grote waardering van Azzedine C. voor de inhoud van die video. Daarmee onderschrijft hij de inhoud en zet hij indirect aan tot het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Medeplegen Rudolph H.

Met het Openbaar Ministerie en de verdediging is de rechtbank van oordeel dat ten aanzien van de Facebookpagina van Azzedine C. niet kan worden gesproken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking met Rudolph H. dat van medeplegen sprake is. Rudolph H. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

D. Facebookpagina Shaam al-Ghareeba

Door de politie is de inhoud van de Facebookpagina Shaam al-Ghareeba onderzocht over de periode van 2 december 2013 tot 28 april 2014. Het onderzochte materiaal betreft berichten van twee versies van deze Facebookpagina, te weten “Shaam al-Ghareeba” en “Shaam al-Ghareeba II”. Beide pagina’s bleken identiek te zijn. De Facebookpagina heeft blijkens de profielfoto tot doel het bieden van “dagelijks nieuws over Syrië en omstreken”. De Facebookpagina Shaam al-Ghareeba put haar informatie en nieuwsvoorziening uitsluitend uit bronnen die gelieerd zijn aan ISIS en Jabhat al-Nusra (in ieder geval tot het voorjaar van 2014). Het gaat hier met name om de mediaorganisaties van ISIS, namelijk de Arabischtalige 'al-Farouk Media Productions ' en 'al-Furkan Media Productions' en 'al-Itissam Media Foundation', 'Ajnad Media Foundation' en 'al-Hayat', die zich specifiek toeleggen op het vervaardigen van mediaproducties in verschillende westerse talen.231.

De politie concludeert na onderzoek van het veiliggestelde materiaal dat de berichtgeving van Shaam al-Ghareeba in de periode van 2 december 2013 tot 28 april 2014 deze Facebookpagina tot een media-outlet en propagandamachine maakte voor primair ISIS en subsidiair het Nusra Front. Het verleende support aan ISIS in de vorm van werving voor terrorisme, verspreiding van jihadistische propaganda die aanzet tot haat en geweld, en mobilisering van morele en politieke steun voor terroristische organisaties die zich schuldig maakten aan de gewelddadige jihadstrijd in Syrië (en Irak).232.Deze conclusie wordt volledig onderschreven door de deskundige Peters.233.

De rechtbank heeft alle in het dossier opgenomen berichten beoordeeld.234.Het betreft berichten met een afbeelding en/of een hyperlink naar een video, al dan niet voorzien van commentaar of berichten met uitsluitend tekst. De berichten zijn geplaatst op een Facebookpagina die zich richt op “dagelijks nieuws uit Syrië”. Berichten op Facebook lenen zich niet voor analyse naar een achterliggende inhoud. De boodschap die het bericht bij eerste, oppervlakkige kennisname lijkt te verkondigen, is de boodschap die beklijft. Zeker wanneer in een kort tijdsbestek veelvuldig berichten met een bepaalde strekking worden verstuurd, heeft dit een versterkend effect op de boodschap die wordt uitgedragen. Het grootste deel van de berichten houdt verband met de gewapende jihadstrijd in Syrië, zoals gevoerd door ISIS en Jabhat al-Nusra. Het is de rechtbank niet gebleken dat er in de berichten sprake was van journalistieke berichtgeving. Ook van satire of ironie, met enige vorm van zelfspot is niet gebleken. Voor zo ver sprake was van humor was dit ter ondersteuning van de kennelijke boodschap. De doelgroep waarop de uiting kennelijk was gericht betreft moslims en in het bijzonder “moslimbroeders”. Dit leidt de rechtbank af uit de aanhef van veel van de berichten, de verwijzing naar andere moslimgerichte media en de bronnen waarvan zij gebruik maakt. Het doel van Shaam al-Ghareeba was in elk geval positief nieuws over ISIS en Jabhat al-Nusra te delen en niet positief te berichten over Sjiieten, het FSA of andere groepen dan IS en Jabhat al-Nusra.235.

Berichten

Van 63 berichten kan niet worden gezegd dat deze rechtstreeks verband houden met het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.236.Het betreft verwijzingen naar andere social media, oproepen voor nieuwe redacteuren, oproepen om humanitaire hulp te verlenen, berichten over gebeurtenissen in Nederland, aankondigingen van video’s, lezingen of vertalingen daarvan, berichten over gewapende strijd in andere landen of niet te duiden berichten vanwege het ontbreken van de onderliggende video waarnaar de hyperlink verwijst.

Van 97 berichten is de rechtbank van oordeel dat deze direct of indirect opruien tot het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank onderscheidt in de berichten die zij als opruiend beoordeelt de volgende categorieën:

 Berichten waarin direct wordt opgeroepen af te reizen naar Syrië en/of deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd.237.

 Berichten waarin martelaren of de martelaarsdood wordt verheerlijkt.238.In deze berichten krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt ook gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

 Berichten over (Nederlandse) mujahidun.239.In deze berichten krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt die waardering tevens uitgesproken voor deelnemers aan die strijd. Deze berichten wekken de suggestie dat deze deelnemers navolging verdienen. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

 Berichten over of met afbeeldingen van kinderen met wapens.240.Met deze berichten wordt geappelleerd aan de mannelijkheid van jongeren die reeds deelnemen aan de gewapende jihadstrijd. Deze berichten wekken de suggestie dat deze jongeren navolging verdienen. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

 Berichten met afbeeldingen van hartverscheurende taferelen.241.Deze berichten suggereren dat de kijker iets aan deze situatie moet gaan doen. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

 Berichten met afbeeldingen van de zegelvlag, in combinatie met wapens of strijdtaferelen.242.Deze berichten verheerlijken niet alleen de gewapende strijd, maar bevatten door de directe link met de actuele strijd in Syrië naar het oordeel van de rechtbank tevens een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Van 199 berichten is de rechtbank van oordeel dat deze de gewapende jihadstrijd in Syrië verheerlijken en/of propaganda bevatten voor ISIS en/of Jabhat al-Nusra.243.Dit betekent dat de Facebookpagina Shaam al-Ghareeba in vier maanden tijd een grote stroom aan eenzijdige berichtgeving over de goede daden en werken van de terroristische organisaties ISIS en Jabhat al-Nusra en hun gewapende jihadstrijd heeft verspreid. In het licht van de hoeveelheid berichten die door de rechtbank reeds als opruiend zijn beoordeeld, neemt de rechtbank de conclusie van de politie en de deskundige Peters over en concludeert dat het de kennelijke bedoeling van de Facebookpagina Shaam al-Ghareeba was om het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië als een nastrevenswaardig doel te profileren. De rechtbank beoordeelt daarom ook deze 199 berichten als een aansporing daartoe en in die zin opruiend.

Medeplegen Azzedine C. Facebookpagina Shaam al-Ghareeba

Azzedine C. was in de ten laste gelegde periode één van de redacteuren van de Facebookpagina Shaam al-Ghareeba.244.Azzedine C. heeft dit ter terechtzitting bevestigd. Hij heeft in die periode ook daadwerkelijk een flink aantal berichten geplaatst. Hij keek regelmatig op de Facebookpagina en nam kennis van de berichten die de andere redacteuren plaatsten, zij het niet van alle. Hij had wel contact met andere redacteuren, maar voorafgaand aan de plaatsing van berichten vond geen onderling overleg plaats. De door Azzedine C. geplaatste berichten waren grotendeels van dezelfde aard en/of strekking als de door anderen geplaatste berichten in de ten laste gelegde periode. Die andere berichten waren voor Azzedine C. geen reden om te stoppen met zijn redactiewerkzaamheden voor Shaam al-Ghareeba.245.

Azzedine C. heeft aldus een significante en wezenlijke bijdrage geleverd aan het plaatsen van berichten op Shaam al-Ghareeba. Daaraan doet niet af dat hij niet zelf alle ten laste gelegde berichten heeft geplaatst. Hij heeft zich daar niet van gedistantieerd en is doorgegaan met het zelf plaatsen van berichten van dezelfde aard en/of strekking. Onder deze omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat van een zo nauwe en bewuste samenwerking sprake is geweest dat in de ten laste gelegde periode kan worden gesproken van medeplegen van het plaatsen van alle berichten.

Medeplegen Rudolph H. Facebookpagina Shaam al-Ghareeba

Rudolph H. was de beheerder van de website De Ware Religie.246.Op deze website was door hem een zogenaamd katern gemaakt, waarin automatisch alle berichten van de Facebookpagina Shaam al-Ghareeba werden geplaatst, voorzien van een hyperlink.247.Dit katern was actief op zowel 9 december 2013 als 30 april 2014.248.De rechtbank leidt daar uit af dat het katern gedurende de gehele tussenliggende (ten laste gelegde) periode actief was. De (eenmalige) handeling van Rudolph H. waarbij dit venster werd geactiveerd brengt naar het oordeel van de rechtbank niet mee dat kan worden gesproken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking tussen Rudolph H. en de redacteuren van de Facebookpagina Shaam al-Ghareeba dat er sprake is van medeplegen. Rudolph H. zal van dit onderdeel worden vrijgesproken, voor zover het ziet op artikel 131 Sr.

Wel brengt het handelen van Rudolph H. mee dat naar het oordeel van de rechtbank kan worden bewezen dat sprake was van het verspreiden door Rudolph H. van de hiervoor beschreven opruiende uitingen.

D. Werkgroep Shaam

De Facebook pagina Werkgroep Shaam betrof een gesloten pagina. De privacy instellingen van deze groep waren als geheim ingesteld. Dit houdt in dat niemand zomaar lid kon worden, maar dat dit alleen op uitnodiging mogelijk was. De pagina was ook niet openbaar te bekijken. De pagina is op 7 april 2014 gecreëerd en is tot en met 12 mei 2014 veiliggesteld, bekeken en onderzocht.249.

De rechtbank heeft hiervoor250.reeds overwogen dat opruiing in het openbaar geschiedt. Van opruiing in het openbaar is sprake wanneer de opruiing plaatsvindt onder zodanige omstandigheden en op zodanige wijze dat zij tot het publiek is gericht en door het publiek kan worden geconsumeerd. Het internet kan worden aangemerkt als een openbare plaats, mits het publiek toegang heeft tot de internetpagina waar de teksten zijn weergegeven. Uit het proces-verbaal blijkt en dit is door Azzedine C. ter terechtzitting ook bevestigd, dat de gesloten pagina Werkgroep Shaam uitsluitend toegankelijk was voor leden en dat men uitsluitend op uitnodiging van één van de leden nieuw lid kon worden. Daarom kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden gezegd dat de ten laste gelegde uitingen op deze Facebookpagina in het openbaar zijn gedaan. De rechtbank zal Rudolph H. en Azzedine C. reeds om deze reden vrijspreken van dit onderdeel.

E. Demonstraties

Azzedine C. heeft een demonstratie georganiseerd en bijgewoond die plaatsvond op 24 juli 2014 in Den Haag.251.Tijdens die demonstratie was – op enige afstand – ook Rudolph H. aanwezig. Hij heeft daarbij filmopnamen gemaakt.252.Naar het oordeel van de rechtbank bevat het dossier geen bewijs dat Azzedine C. en Rudolph H. met hun gedragingen mensen hebben opgeroepen deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Azzedine C. en Rudolph H. worden dan ook van dit onderdeel vrijgesproken.

F. In voorraad hebben

Ten aanzien van de filmpjes, foto’s, geschriften en liederen die bij Azzedine C. en Rudolph H. zijn aangetroffen is de rechtbank niet gebleken dat zij deze in voorraad hadden ter verspreiding. Dat sommige (andere) teksten van aangetroffen auteurs ook zijn aangetroffen op internetsites die aan verdachten gelieerd kunnen worden is daarvoor onvoldoende. Daar komt nog bij dat van een groot deel van de aangetroffen documenten slechts een titel wordt genoemd of zelfs slechts de naam van een auteur. Ook valt van sommige teksten niet in te zien waarom deze zouden aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië, zoals ten laste gelegd. Azzedine C. en Rudolph H. zullen daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Oussama C. (feit 2)

A. Lezingen

Hondius

Op 8 september 2013 was er een samenkomst van een groep moslims op een voetbalveldje in de Hondiusstraat in Den Haag. Op enig moment besloot de politie op te treden tegen de aanwezigen. Tijdens dat optreden werd gezegd dat een broeder een lezing ging geven. Het merendeel van de aanwezigen ging in een kring zitten rondom Oussama C. , die vervolgens het woord nam. Hij las – kennelijk vanaf zijn mobiele telefoon – een tekst voor. De andere mannen luisterden aandachtig naar hem.253.Oussama C. sprak onder meer de volgende woorden:

Alle lof aan Allah de Almachtige die ons vandaag hier heeft verenigd. De moslims zijn door Allah Almachtige uitgeroepen tot broeders van elkaar. Een ieder van jullie moet weten dat de overige banden, naast de banden tussen broeder en broeder ondergeschikt moeten zijn aan de band die je hebt met je broeder, zelfs die familieband. Allah de Almachtige zegt in de Koran, Soera Al Hijraat, vers 10, slechts de gelovigen zijn broeders van elkaar. (…) En kijk naar de staat van vandaag de dag. De moslims, het nationalisme kwam in hen op. Moslims begonnen met elkaar te vechten toen we zagen wat er vandaag de dag aan de hand is.

(…) De Sharia van Allah is verraden. Allemaal aanbidden ze het witte huis in Amerika. Alle leiders van A tot Z. De landen begonnen grenzen te zetten tussen elkaar en het reizen er tussen is enkel mogelijk met een paspoort en met toestemming van Amerika. En daarom mijn beste broeders dienen wij terug te keren naar de wetten van Allah. (…)

Kijk naar Shaam. Kijk naar Syrië broeders. Vanuit de hele wereld gaan mensen er heen om hun broeders en zusters te verdedigen. Vanuit de hele wereld, elk land. En dit (op beeld is te zien dat Oussama C. in de richting van de politie gebaard) zij gaan er kapot van. Elke week vertrekken broeders en zusters. Ze proberen tegen te houden maar ze kunnen niks. Dank aan Allah. Want Allah, de Almachtige, is de beste planner en vanuit de hele wereld gaan ze er heen. En hoe komt dit? Hoe komt dit? Waar komt deze zorgen vandaan dat ze vanuit de hele wereld naar Syrië gaan om hun broeders en zusters te verdedigen? Ik zweer het broeders, Dit komt door hetgeen ons verenigd heeft en dat is de Islaam. En hier dienen wij altijd naar terug te keren. (…) Broeders probeer geen conflicten te maken met andere broeders. Dit is een ziekte. Boycotten en ruzies moeten over zijn. Zoals Allah zegt in de soerah Al Fath: "Hard zijn tegen de Kuffaar, hard zijn tegen de Kuffaar, degenen die niet in Allah geloven. En zacht onder elkaar. Zacht en liefdevol onder elkaar, tussen de moslims. (…).254.

De rechtbank begrijpt deze lezing aldus dat Oussama C. verwijst naar Koranteksten om te onderbouwen dat solidariteit onder moslims door Allah verplicht is. Moslims onderling dienen elkaar te helpen om samen de ongelovigen te bestrijden. In dat licht verwijst hij vervolgens naar de actuele situatie in Syrië en naar broeders en zusters die reeds zijn afgereisd naar Syrië om te strijden ter verdediging van de moslims aldaar. Hij dankt Allah dat de politie hen niet kan tegenhouden. De rechtbank merkt op dat zowel voor als na de lezing van Oussama C. op en rond het veldje zegelvlaggen en tawheedvlaggen te zien waren.255.Oussama C. zelf loopt na de lezing met een zegelvlag heen en weer op de openbare weg.256.Zoals hiervoor reeds overwogen beschouwt de rechtbank het gebruik van deze vlaggen als verheerlijking van de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Gelet op de aard van de lezing, de gelegenheid waar hij is gedaan, de context van de strijdvlaggen en de groep moslims tot wie hij was gericht, was naar het oordeel van de rechtbank de kennelijke bedoeling van Oussama C. om de toehoorders voor te houden dat het afreizen naar Syrië en aldaar deel te nemen aan de strijd een nastrevenswaardig doel was en dat degenen die reeds waren afgereisd navolging verdienden. In die zin bevat deze lezing naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Radio Ghurabaa

Op 14 februari 2014 werd via Radio Ghurabaa een lezing van Oussama C. uitgezonden.257.Oussama C. heeft ter terechtzitting bevestigd dat hij deze lezing met dat doel heeft ingesproken. Radio Ghurabaa was een internet radiozender die zich profileerde als “hét islamitische radiostation voor Qur'an, lezingen en anasheed”.258.Oussama C. spreekt onder meer de volgende woorden:

(…) Jullie zijn degenen die van het Nusrah Front (moge God hen behoeden) en van de Islamitische Staat in Syrië en de Levant (moge God hen behoeden) van de Moehajirien (migranten) die vanuit de hele wereld zijn gegaan.

Jullie zijn degenen die een duidelijke zwarte vlag ophijsen, die een duidelijke zwarte vlag ophijsen, waarna de wetgever Allah spreekt. (…) Allah heeft deze beproeving laten plaats vinden op het gezegende land. Op het gezegende land van Shaam, waarover de profeet van Allah (…) zegt, waarlijk, waarlijk Shaam is het beste der landen en daarin zullen de besten van mijn mensen staan. De beste mensen van Marokko en de beste mensen van Nigeria en de beste mensen van Somalië, van Jemen, van Irak, van Europa van de moslims, van Amerika van de moslims, zullen allen verzameld worden op het land van Shaam.

(…)

Vandaag de dag zien dat broeders daar bijvoorbeeld die kant op gaan, waarna zij na een week of twee, drie terugkeren. Ja, dan kunnen wij denken waarom. Met welke reden keren zij terug? God mag het weten. Zij moeten weer goed gaan nadenken.

(…)

Soldaten in Shaam. Soldaten in Jemen en soldaten in Irak. We zien vandaag de dag talrijke bataljons in Shaam. Talrijke bataljons. Elke Moedjahied maakt zijn eigen bataljon en talrijke brigades. Maar wie ziet over de waarheid? Wie ziet over de waarheid? Wie zijn degenen door middel van wie Allah God de Verhevene deze religie laat overwinnen. Door middel van wie zal Hij zijn vlag, zijn vlag laten ophijsen, luister naar jouw profeet (…)

De overwinnende partij in Shaam is de partij die in Irak en in Jemen strijdt. Wie vechten in Irak? De broeders die de geloofsleerstellingen van loyaliteit en afkeer dragen. De leeuwen van sheikh Abu Bakr Al Bagdadi. Wie vechten in Jemen? Degenen die gefinancierd worden door Amerika? Degenen die gefinancierd worden door Saoedi-Arabië? Door Qatera? Welnee! Dit zijn de leeuwen van al-Qaeda (God mogen hen behoeden). En met de wil van God is dit de overwinnende partij.

(…)

Oh God, moge u sheikh Abu Bakr al-Baghdadi een geweldige overwinning geven

Oh God, moge u het Nusra Front en de Islamitische Staat in Syrië en de Levant een geweldige

overwinning geven.

(…)

Tenslotte sluit ik mijn woord af met het vragen van vergeving aan God, voor mij en voor u.

Gods zegen en vrede zij met zijn profeet die Hij heeft laten wederopstanden voor het zwaard en niet voor de pen.

In zijn lezing benoemt Oussama C. de strijdgroepen ISIS en Jabhat al-Nusra die strijden in Syrië en refereert daarbij aan de zegelvlag. Zoals hiervoor reeds overwogen beschouwt de rechtbank het gebruik van deze vlaggen als verheerlijking van de gewapende jihadstrijd in Syrië. Hij zegt met een verwijzing naar Koranteksten dat de beste mensen van de wereld verzameld zullen worden in het gezegende land Shaam en noemt de soldaten die daar vechten de leeuwen van Abu Bakr al-Baghdadi. Hij smeekt Allah om een overwinning voor ISIS en Jabhat al-Nusra en verheerlijkt en steunt daarmee hun strijd. Ook verwijst hij naar broeders die naar Syrië zijn gegaan en keurt hij af dat zij reeds na enkele weken zijn teruggekeerd (zij moeten weer goed gaan nadenken). Ten slotte sluit hij af met een verwijzing naar de profeet die is wederopgestaan voor het zwaard (de strijd) en niet voor de pen (het woord).

12.100 Gelet op de predikende aard van de lezing, het radiostation waarop hij is gedaan en de daarbij behorende doelgroep van moslims en de context, was naar het oordeel van de rechtbank de kennelijke bedoeling van Oussama C. om de toehoorders voor te houden dat het afreizen naar Syrië en aldaar deel te nemen aan de strijd een nastrevenswaardig doel was en dat degenen die reeds waren afgereisd navolging verdienden. In die zin bevat deze lezing naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

B. Facebook Abou Yazeed Al-Maghriebi

12.101 Oussama C. was in de periode van 3 december 2013 tot en met 1 februari 2014 de gebruiker van het Facebook profiel Abou Yazeed Al-Maghriebi en vanaf 2 februari 2014 tot aan zijn aanhouding in juni 2014 van het Facebook profiel Abou Yazeed II.259.

12.102 De politie concludeert na onderzoek van het veiliggestelde materiaal dat Oussama C. in de berichtgeving op zijn Facebookpagina’s in de periode van 3 december 2013 tot 25 maart 2014 sterk de nadruk heeft gelegd op de legitimering en verheerlijking van gewapende jihadstrijd en het terrorisme, de support voor ISIS en Jabhat al-Nusra.260.Deze samenvatting wordt gedeeld door de deskundige Peters, die er aan toevoegt dat de berichtgeving kennelijk werving als doel heeft.261.

12.103 De rechtbank heeft de in het dossier opgenomen berichten waar de tenlastelegging naar verwijst beoordeeld. Het betreft berichten met een afbeelding en/of een hyperlink naar een video, al dan niet voorzien van commentaar of berichten met uitsluitend tekst. De berichten zijn geplaatst op een Facebookpagina met wisselende profielfoto’s die (vrijwel) allemaal een afbeelding bevatten van de zegelvlag of de tawheedvlag. Berichten op Facebook lenen zich niet voor analyse naar een achterliggende inhoud. De boodschap die het bericht bij eerste, oppervlakkige kennisname lijkt te verkondigen, is de boodschap die beklijft. Zeker wanneer in een kort tijdsbestek veelvuldig berichten met een bepaalde strekking worden verstuurd, heeft dit een versterkend effect op de boodschap die wordt uitgedragen. Het grootste deel van de berichten houdt verband met de gewapende jihadstrijd in Syrië, zoals gevoerd door ISIS en Jabhat al-Nusra. Het is de rechtbank niet gebleken dat er in de berichten sprake was van journalistiek berichtgeving. De doelgroep waarop de uitingen kennelijk waren gericht betreft moslims. Dit leidt de rechtbank af uit de inhoud van de berichten.

12.104 Van 31 berichten kan niet worden gezegd dat deze rechtstreeks verband houden met het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Het betreft bijvoorbeeld berichten over andere strijdgebieden dan Syrië, verwijzingen naar andere social media, aankondigingen van nieuwe vertalingen, Koranteksten en een prijsvraag waarmee een boek, vlag of hoofdband kon worden gewonnen.262.Ook is er een bericht dat ronduit aanzet tot geweld tegen homoseksuelen,263.maar waar geen verband met Syrië valt te leggen. Ten slotte is er een aantal niet te duiden berichten vanwege het ontbreken van de onderliggende video waarnaar de hyperlink verwijst.264.

12.105 Van 25 berichten is de rechtbank van oordeel dat deze direct of indirect opruien tot het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank onderscheidt in de berichten die zij als opruiend beoordeelt de volgende categorieën:

 Berichten waarin direct wordt opgeroepen af te reizen naar Syrië en/of deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd.265.

 Berichten waarin martelaren of de martelaarsdood wordt verheerlijkt.266.In deze berichten krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt ook gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

 Berichten over (Nederlandse) mujahidun.267.In deze berichten krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt die waardering tevens uitgesproken voor deelnemers aan die strijd. Deze berichten wekken de suggestie dat deze deelnemers navolging verdienen. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

 Berichten over of met afbeeldingen van kinderen met wapens.268.Met deze berichten wordt geappelleerd aan de mannelijkheid van jongeren die reeds deelnemen aan de gewapende jihadstrijd. Deze berichten wekken de suggestie dat deze jongeren navolging verdienen. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

 Berichten met afbeeldingen van de zegelvlag, in combinatie met wapens of strijdtaferelen.269.Deze berichten verheerlijken niet alleen de gewapende strijd, maar bevatten door de directe link met de actuele strijd in Syrië naar het oordeel van de rechtbank tevens een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.106 Van 33 berichten is de rechtbank van oordeel dat deze de gewapende jihadstrijd in Syrië verheerlijken en/of propaganda bevatten voor ISIS en/of Jabhat al-Nusra.270.Hieronder schaart de rechtbank ook de profielfoto met daarop een gemaskerde man en een gesluierde vrouw die beide een wapen vasthouden,271.door Oussama C. ter terechtzitting omschreven als een romantische foto. Mede gelet op deze omschrijving is de foto kennelijk bedoeld om de gewapende strijd te idealiseren en te verheerlijken. Dit betekent dat de Facebookpagina van Oussama C. in vier maanden tijd een grote stroom aan eenzijdige berichtgeving over de goede daden en werken van de terroristische organisaties ISIS en Jabhat al-Nusra en hun gewapende jihadstrijd heeft verspreid. In het licht van de hoeveelheid berichten die door de rechtbank reeds als opruiend zijn beoordeeld, neemt de rechtbank de conclusie van de politie en de deskundige Peters over en concludeert dat het de kennelijke bedoeling van de Facebookpagina van Oussama C. was om het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië als een nastrevenswaardig doel te profileren. De rechtbank beoordeelt daarom ook deze berichten als een aansporing daartoe en in die zin opruiend.

B. Ask Fm

12.107 Aan Oussama C. wordt verweten dat hij op zijn Ask.fm pagina heeft verwezen naar “gewelddadig Jihadistische inhoud op andere websites”. De rechtbank kan op basis van het proces-verbaal waar in de tenlastelegging aan wordt gerefereerd de inhoud van die websites evenwel niet beoordelen, nu daarvan geen beschrijving wordt gegeven, anders dan de enkele verwijzing naar een tweetal auteurs. Om deze reden zal Oussama C. van dit onderdeel worden vrijgesproken.

C. Youtube / De Ware Religie

Lezingen

12.108 Via de website De Ware Religie zijn in juni 2013 vier lezingen van Oussama C. verspreid. Het betreft “De jeugd van tegenwoordig”, “Het Graf”, “Jihaad voor Allah” en “Drie grote tekenen voor de dag des oordeels”.272.

12.109 De lezingen richten zich blijkens hun inhoud tot moslimbroeders en/of -zusters en hebben de vorm en inhoud van een preek. Een preek is een vermanende toespraak met daarin een levensles, een boodschap. Ze zijn alle (grotendeels) theologisch van aard en gepubliceerd op een salafistische website met een duidelijke sympathie voor terroristische organisaties zoals IS.273.Deskundige De Koning beschrijft de lezingen als volgt:

De lezingen van Oussama C. zijn gericht op enerzijds het vermanen van mensen met betrekking tot hun zondige levensstijl en anderzijds het focussen van de aandacht en praktijken van mensen op wat het

belangrijkste is: de aanbidding van God. (…)

Op deze manier onderwijst Abou Yazeed wat het betekent om moslim te zijn, om deel uit te maken van een bepaalde gemeenschap, hoe ze die gemeenschap kunnen herkennen, en hoe zij zichzelf kunnen herkennen als lid van die gemeenschap, waardoor identiteit en (verwachtingen omtrent) gedrag bij elkaar zouden moeten komen. Het gaat daarbij niet zozeer om een tegenstelling tussen het aardse leven en de aanbidding van God als wel om het herstructureren van het aardse leven zodat het individu toegang krijgt tot het paradijs. Leven en dood zijn dus nauw met elkaar verbonden. Het gedenken van de dood (en tegelijkertijd de onverwachtheid ervan), van de kwellingen van het graf, van de dag des oordeels en van God dienen om mensen de juiste morele gevoeligheden en praktijken te laten ontwikkelen en geven tegelijkertijd een doel voor en zin aan die gevoeligheden en praktijken.

Voor Abou Yazeed zijn het de islamitische martelaren die sneuvelen in de strijd op het pad van God die de hoogste vorm van aanbidding hebben bereikt, de meest voorbeeldige moslims zijn en toegang krijgen tot het paradijs. Lezingen als deze gaan uit van het idee dat toehoorders een alternatieve leefstijl en wereldbeschouwing ontwikkelen die voor hen in werkelijkheid logischer, bevredigender en rechtvaardiger is dan hun huidige levensstijl. Abou Yazeed delegitimeert op deze manier de reguliere overdracht door ouders en reguliere moskeeën (die bijvoorbeeld niet over jihad en over dajjal spreken) en de hedendaagse levensstijl van jongeren en het perspectief van andere moslims omdat die niet gebaseerd zou zijn op de ‘ware’ islam. Uiteindelijk kunnen de eschatologische islamitische tradities met hun nadruk op leven en dood, martelaarschap en gedragsverandering veel verschillende betekenissen hebben voor individuen afhankelijk van hun eigen religieuze socialisatie, persoonlijke omstandigheden en ambities.274.

12.110 In “De jeugd van tegenwoordig” en “Drie grote tekenen voor de dag des oordeels” wordt geen verband gelegd met de actuele situatie in Syrië. Gelet op de overige theologische inhoud van deze lezingen kan naar het oordeel van de rechtbank van de rechtbank niet worden gezegd dat deze lezingen rechtstreeks aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank zal Oussama C. daarom van deze onderdelen vrijspreken.

12.111 De lezing “Jihaad voor Allah” is in het dossier letterlijk uitgewerkt.275.Deskundige De Koning beschrijft de lezing als volgt:

In zijn lezing grijpt Abou Yazeed voortdurend terug op schriftelijke bronnen van de islam zoals de koran, hadiths en uitspraken van islamitische predikers. Hij stelt dat de veelgehoorde opvatting dat jihad heilige oorlog betekent, onjuist is. Volgens Abou Yazeed is het belangrijkste doel van jihad (in de betekenis van strijd op het pad van God) om de mensen enkel en alleen God te laten aanbidden en hen van een aanbidding van het wereldse naar een aanbidding van God te brengen. Dit laatste is een motief dat voortdurend terugkomt in de lezingen van

Abou Yazeed: mensen dienen minder gericht te zijn op de geneugten van het wereldlijke leven en ze dienen zich te richten op het aanbidden van God. Jihad is volgens hem niet zozeer bedoeld om mensen te bevrijden van onderdrukking, maar om de missie van het verspreiden van de islam te beschermen. (…)

Vervolgens beperkt Abou Yazeed het onderwerp van zijn lezing tot de gewapende jihad (in plaats van

de innerlijke jihad): de aanvallende en verdedigende jihad. Dit is de vorm van jihad die, zo stelt hij,

door ongelovigen bestempeld wordt als terrorisme (…).

Volgens hem moet dit niet gezien worden als “haatprediken” of “terrorisme”, maar als “één van de pilaren waar islam op staat”. Om dat te bewijzen komt Abou Yazeed in de rest van zijn lezing met tal van voorbeelden uit de islamitische tradities: koranverzen, hadith en verhalen uit de tijd van de vrome voorgangers (de metgezellen van de profeet) en uit de tegenwoordige tijd. Op die manier laat Abou Yazeed zien hoe het verrichten van jihad het meest geliefd zou zijn door God (na het verrichten van het gebed en het eerbiedigen van de eigen ouders), de beste manier van leven en met als resultaat een ‘prachtige eindbestemming’ (rechtstreekse toegang tot het paradijs). In de huidige situatie verwijst hij naar Afghanistan, Mali, Tsjetsjenië, Palestina en Sham (Groot-Syrië) en stelt hij dat daar zeker sprake is van jihad fi sabil AllaH. (…).

Aan het einde van de lezing sluit Abou Yazeed af met enkele smeekbedes richting God waarin

hij God vraagt hen genade te schenken voor hun zwakheden, hen te laten sterven als martelaren op de

weg van God, hen mujahedin te laten worden op de weg van God, de broeders en zusters in Syrië,

Kasjmir, Somalië, Tsjetsjenië, Marokko, Algerije, Egypte, Mali, Tunesië, Palestina en andere landen

te bevrijden, de martelaren zoals Anwar al-Awlaki, Musab al-Zarqawi en Osama bin Laden te

accepteren, de vlag van tawhid over de hele wereld te laten wapperen, enzovoorts.

In de lezing probeert Abou Yazeed de hedendaagse conflicten in landen als Syrië en Somalië te plaatsen binnen de islamitische traditie en binnen de islamitische geschiedenis en zo het idee van de hedendaagse gewapende jihad als iets goeds, deugdzaams en als hoge vorm van aanbidding te beargumenteren. Hij gaat hiermee in tegen ideeën die jihad als terrorisme zouden bestempelen (hetgeen volgens hem bijvoorbeeld door de AIVD gedaan wordt) of tegen de praktijk van de gewapende jihad van Arabische regimes die, volgens hem, alleen de jihad zouden aangaan als het hen uitkomt. Daarmee gaat hij in tegen ideeën over jihad van sommige salafistische netwerken en predikers die het idee van een gewapende jihad tegen machthebbers afwijzen, maar bevindt hij zich wel binnen het gedachtegoed van andere predikers, zoals Anwar al-Awlaki.276.

12.112 De rechtbank onderschrijft de duiding door deskundige De Koning. In de lezing benoemt Oussama C. met zo veel woorden de gewapende jihadstrijd van vandaag de dag, die door de ongelovigen terrorisme wordt genoemd. Hij waardeert het deelnemen aan die gewapende strijd als zeer positief en het sterven als martelaar in die strijd als het hoogst haalbare. Hij verwijst verder naar de Tawheedvlag en smeekt Allah (onder meer) de broeders en zusters in Syrië te bevrijden. Deze smeekbede kan naar het oordeel van de rechtbank niet anders worden gezien dan als de uitdrukkelijke wens van Oussama C.. Deze wens kan slechts gestalte krijgen indien mensen trachten de gewenste uitkomst te bewerkstelligen en daarmee aan de wil van Allah gevolg geven.

12.113 Gelet op de predikende aard van de lezing (mede in het licht van zijn andere lezingen), de website waarop hij is gepubliceerd en de daarbij behorende doelgroep van moslims en de context, was naar het oordeel van de rechtbank de kennelijke bedoeling van Oussama C. om de kijkers voor te houden dat het afreizen naar Syrië en aldaar deel te nemen aan de strijd een nastrevenswaardig doel was. In die zin bevat deze lezing naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.114 De lezing “Het Graf” is in het dossier letterlijk uitgewerkt.277.Deskundige De Koning beschrijft de lezing als volgt:

De lezing ‘Het Graf’ past in een islamitische traditie van teksten en lezingen die toehoorders wijzen op de vluchtigheid van het leven en de noodzaak om het gedrag in dit leven te beteren volgens islamitische maatstaven met het oog op het leven in het hiernamaals. De lezing begint met een oproep van Abou Yazeed aan de toehoorders om zich bewust te

zijn van de dood. (…) Mensen moeten zich bewust zijn van het gegeven dat hun daden in het wereldlijke bepalen of iemand naar het paradijs gaat of naar de hel. (…) De folteringen van het graf zullen gruwelijk zijn zo vertelt Abou Yazeed in de lezing. (…)

Maar, zo stelt Abou Yazeed, “God heeft mensen middelen gegeven om gered te worden van de bestraffingen van het graf.” Eén daarvan is martelaarschap, zo stelt Abou Yazeed op basis van

islamitische bronnen. (…)

Als het gaat om de bestraffingen van het graf in relatie tot de martelaars stelt Abou Yazeed dan ook op basis van de islamitische bronnen: “Over degenen die jihad fi sabil Allah verrichten, daarover hoeven jullie geen zorgen te maken”. Vervolgens verbindt hij dit met de huidige generatie strijders: “Degenen die zich in Afghanistan, in Somalië, in Syrië, in Mali bevinden, daarover hoeven jullie je geen zorgen te maken.” (…)

Abou Yazeed maant zijn toehoorders om terug te kijken op hun leven en zich af te vragen of hun daden de daden zijn waarover ze op de dag des oordeels ondervraagd willen worden (…)

Zijn lezing is dan ook een vermaning of zoals hij zelf stelt “Dit is een waarschuwing. Wee jou die de waarheid nog niet ziet. Wee jou die de tawaghit verdedigd. Wee jou die de paleisgeleerden [islamitische geleerden die hun lezing van het geloof aanpassen aan de belangen en wensen van machthebbers die niet volgens sharia regeren] volgt.” (…)

Waarom zijn onze harten zo hard geworden? Waarom kennen wij geen liefde en solidariteit voor onze broeders en zusters in Syrië, in Palestina, in Afghanistan? Hoezo kijken wij toe hoe onze broeders en zusters worden afgeslacht? Waar is het leger van Saoedi-Arabië om in te grijpen? Waar is het leger van Egypte? Waar is het leger van Marokko? Waar is het leger van Algerije? Waar is het leger van Tunesië? Waar zijn de nucleaire bommen van Pakistan? Waar is het leger van Jordanië? Waar zijn de F16’s van Saoedi-Arabië? Waar zijn de zogenaamde islamitische leiders?”

Abou Yazeed wijst eerst opnieuw op de noodzaak de dood te gedenken en schakelt vervolgens over op het gebrek aan solidariteit en liefde voor moslims die te maken hebben met oorlog en onrechtvaardigheid en beklaagt zich over het gebrek aan actie daartegen van leiders van moslimlanden. (…)

De lezing eindigt met een smeekbede waarin Abou Yazeed vraagt om vergeving van de zonden, het bevrijden van de broeders en zusters in Syrië, Kasjmir, Tsjetsjenië, Somalië, Marokko, Algerije, Egypte, Mali, Palestina en Tunesië, het bevrijden van de gevangenen, de geleerden, de mujahedin te laten overwinnen, de vlag van tawhid over de hele wereld te laten wapperen, de ogen van de jeugd te openen en hen te laten sterven omwille van la illaha illallah [er is geen god dan God], af te rekenen met de vijanden van de islam en om ‘ons’ te laten lopen in de voetstappen van de salaf [de vrome voorgangers] en de profeet.278.

12.115 De rechtbank onderschrijft ook in deze de duiding door deskundige De Koning. In de lezing beschrijft Oussama C. onder verwijzing naar de Koran dat het sterven als martelaar in de gewapende jihadstrijd de beste manier is om aan de verschrikkingen van het graf te ontkomen. Hij benadrukt in dat licht de door Allah ingegeven noodzaak tot solidariteit onder moslims en verwijst naar de broeders en zusters die in (onder meer) Syrië worden afgeslacht. Hij smeekt ten slotte Allah de ogen van de jeugd te openen en hen te laten sterven omwille van la illaha illallaH.

12.116 Gelet op de predikende aard van de lezing (mede in het licht van zijn andere lezingen), de website waarop hij is gepubliceerd en de daarbij behorende doelgroep van moslims en de context, was naar het oordeel van de rechtbank de kennelijke bedoeling van Oussama C. om de kijkers voor te houden dat het afreizen naar Syrië en aldaar deel te nemen aan de strijd een nastrevenswaardig doel was. In die zin bevat deze lezing naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.117 Oussama C. heeft Rudolph H. voorafgaand aan de plaatsing van deze lezingen daartoe toestemming gegeven en ze met dat doel ingesproken. Onder deze omstandigheden is naar het oordeel van de rechtbank sprake van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking tussen Oussama C. en Rudolph H. dat kan worden gesproken van medeplegen van het plaatsen van deze lezingen op De Ware Religie.

Nusrah bil-Jihaad

12.118 Oussama C. was de beheerder van het Youtube kanaal Nusrah bil-Jihaad. Hij heeft 33 video’s geplaatst op dit kanaal in de periode van januari 2013 tot juni 2014.279.In de tenlastelegging staat ten aanzien van dit onderdeel onder C, 2e gedachtestreepje, als pleegperiode 1 oktober 2012 tot en met 31 januari 2014 genoemd. Met de officier van justitie is de rechtbank van oordeel dat mag worden uitgegaan van de ruimere periode (1 januari 2012 tot en met 24 juni 2014) in de aanhef van het ten laste gelegde feit 2. De rechtbank zal de kortere periode uitstrepen.

12.119 De rechtbank heeft alle in het dossier opgenomen berichten beoordeeld.280.Het betreft video’s met beelden, liederen en/of lezingen. De video’s zijn geplaatst op een openbaar toegankelijk Youtube kanaal met als naam Nusrah bil-Jihaad, hetgeen vertaald betekent “Overwinning door de Jihad”. Vrijwel alle video’s houden verband met de gewapende jihadstrijd in Syrië, zoals gevoerd door ISIS en Jabhat al-Nusra. Het is de rechtbank niet gebleken dat er in de berichten sprake was van journalistiek berichtgeving. Ook van satire of ironie, met enige vorm van zelfspot is niet gebleken. De doelgroep waarop de uiting kennelijk was gericht betreft moslims en in het bijzonder “moslimbroeders”. Dit leidt de rechtbank af uit de inhoud van de berichten. Minst genomen heeft Oussama C. de bedoeling gehad om bestaande videofilms voor een Nederlands publiek toegankelijk te maken door de Arabische teksten van een Nederlandse ondertiteling te voorzien. Daar waar hij de video’s heeft voorzien van een trailer moeten de video’s worden gezien in het licht van de inhoud van die trailers.

12.120 Zeven video’s werden voorafgegaan en afgesloten door trailer 1. In deze trailer zijn gewapende soldaten te zien die marcheren door de regen en onweer. De tekst “wees een ondersteuner” verschijnt in beeld.281.In deze video’s wordt het martelaarschap verheerlijkt282.en propaganda gevoerd voor de gewapende strijd tegen de ongelovigen en andersdenkenden.283.Gelet op de naam van het Youtube kanaal, de doelgroep van het kanaal, de inhoud van de video’s in de context van de gewapende strijd zoals die door de trailer wordt ingegeven en de niet mis te verstane oproep “wees een ondersteuner”, bevatten deze video’s naar het oordeel van de rechtbank een rechtstreekse aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.121 Zes video’s werden voorafgegaan en afgesloten door trailer 2. In deze trailer worden strijders en overleden strijders afgebeeld met foto’s, waarbij in elk geval de overleden Nederlandse Syriëgangers Betrokkene 4 en de broers Betrokkene 5 worden herkend.284.In deze video’s worden mujahidun verheerlijkt,285.het martelaarschap verheerlijkt286.en propaganda gevoerd voor de gewapende strijd tegen ongelovigen en andersdenkenden.287.Gelet op de naam van het Youtube kanaal, de doelgroep van het kanaal, de inhoud van de video’s in de context van de gewapende strijd en het verheerlijken van strijders en hun martelaarsdood zoals die door de trailer wordt ingegeven, wordt het deelnemen aan die strijd weergegeven als een nastrevenswaardige doel en bevatten deze video’s naar het oordeel van de rechtbank een rechtstreekse aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.122 Vier video’s werden voorafgegaan en/of afgesloten door trailer 3. In deze trailer verschijnen in beeld achtereenvolgens de teksten “Nusrah bil-Jihaad”, “Overwinning door de Jihaad” en “Wees een ondersteuner”.288.In deze video’s worden mujahidun verheerlijkt289., het martelaarschap verheerlijkt290.en propaganda gevoerd voor de gewapende strijd tegen ongelovigen en andersdenkenden.291.Gelet op de naam van het Youtube kanaal, de doelgroep van het kanaal, de inhoud van de video’s in de context van de gewapende strijd zoals die door de trailer wordt ingegeven en de niet mis te verstane oproep “wees een ondersteuner”, bevatten deze video’s naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.123 Twee video’s werden voorafgegaan door trailer 4. In deze trailer komen de volgende teksten in beeld: "de overwinning door middel van jihaad", "mujahideen" (foto van strijders), "Shuhaada" (foto van omgekomen strijder Betrokkene 5), "martelaarsoperaties", "da’wah conferenties", "slagvelden", "afslachtingen", "broederschap" en "Dawlaatal Islam.. Baqiah". De trailer eindigt met een aantal foto's van onder meer de omgekomen strijders Betrokkene 4, Betrokkene 5 en Osama bin Laden.292.In deze video’s wordt het martelaarschap verheerlijkt293.en propaganda gevoerd voor de gewapende strijd tegen ongelovigen en andersdenkenden.294.Gelet op de naam van het Youtube kanaal, de doelgroep van het kanaal, de inhoud van de video’s in de context van de gewapende strijd en het verheerlijken van de martelaarsdood zoals die door de trailer wordt ingegeven, wordt het deelnemen aan die strijd weergegeven als een nastrevenswaardige doel en bevatten deze video’s naar het oordeel van de rechtbank een rechtstreekse aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.124 Elf video’s worden niet voorafgegaan door één van de trailers. Dit betreffen video’s met geluidsopnamen van anasheed,295.geluidsopnamen van anasheed voorzien van beelden met onder meer strijders en martelaars,296.beelden van een strijder,297.lezingen van Oussama C.298.en een lezing van Abu Qatada.299.Gelet op de naam van het Youtube kanaal, de doelgroep van het kanaal, de inhoud van de video’s bevatten vijf van deze video’s300.naar het oordeel van de rechtbank een rechtstreekse aansporing om deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Voor het overige zal Oussama C. van dit onderdeel worden vrijgesproken.

D. Benefietlezing

12.125 Oussama C. wordt verweten dat hij een lezing heeft gegeven op een benefietavond voor Syrië op 6 juni 2014, waarbij propaganda voor de gewelddadige Jihadstrijd is gevoerd. Het dossier bevat naar het oordeel van de rechtbank niet het wettig bewijs dat Oussama C. tijdens deze lezing opruiende taal heeft gebezigd of dat hij de gewapende strijd heeft verheerlijkt of daarvoor propaganda heeft gevoerd. Het betrof overigens een benefietavond op 22 juni 2014, waar volgens Oussama C. geld werd ingezameld om een ambulance aan te schaffen ten behoeve van Syrië. Getuige 6 heeft deze gang van zaken bevestigd en verklaard dat Oussama C. op deze avond met een lezing de mensen met verzen uit de Koran of gebeurtenissen van de profeet stimuleerde om te doneren.301.Om deze reden zal de rechtbank Oussama C. van dit onderdeel vrijspreken.

E. In voorraad hebben

12.126 Ten aanzien van de afbeeldingen, filmpjes en bestanden die bij Oussama C. op zijn telefoon en computer zijn aangetroffen is de rechtbank niet gebleken dat hij deze in voorraad had ter verspreiding. Bij het in voorraad hebben ter verspreiding komt het aan op de intentie. Het woord in voorraad hebben houdt reeds een bestemming in. Uit de omstandigheden moet blijken dat verdachte de ten laste gelegde afbeeldingen, filmpjes en bestanden onder zich had om ze daadwerkelijk te verspreiden. Dat (sommige van) deze bestanden mogelijk van opruiende aard zijn is daarvoor onvoldoende. Ook het gegeven dat Oussama C. andere berichten van opruiende aard wél heeft verspreid leidt niet tot een ander oordeel. Oussama C. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Imane B.(feit 1)

A. Facebookpagina Shaam al-Ghareeba

12.127 Het dossier bevat veel aanwijzingen dat Imane B. een zekere mate van betrokkenheid had bij de social media activiteiten van haar echtgenoot Azzedine C..302.Azzedine C. heeft verklaard dat Imane B. geen betrokkenheid had bij deze Facebookpagina, anders dan dat zij een keer via zijn account een post heeft geplaatst.303.In dat licht zijn genoemde aanwijzingen naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende om te kunnen spreken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking met Azzedine C. en/of andere redacteuren van Shaam al-Ghareeba dat sprake is van medeplegen van het plaatsen van berichten op deze Facebookpagina. Imane B. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

B. Twitter

12.128 Imane B. was de gebruiker van het Twitteraccount @AzzamAbdollah, met als Twitter profiel in de periode van 10 oktober 2013 tot en met 13 mei 2014 de naam Azzaam Abdollah en in de periode van 13 tot en met 27 augustus 2014 de naam Abu Abdullah #Baqiya.304.

12.129 De naam Azzaam Abdollah, wordt op verschillende websites verkort gebruikt voor de persoon, Abdullah Yusuf Azzam. Deze persoon is ook bekend onder de namen Sjeik Azzam of de "Godfather van de Jihad". Hij was een centraal persoon in de ontwikkeling van de wereldwijd opererende militante islamistische bewegingen. Azzam bouwde een wetenschappelijke, ideologische en praktische paramilitaire infrastructuur voor de mondialisering van islamitische bewegingen die tot dan toe gefocust waren op afzonderlijke nationale vrijheidsstrijden. Azzams filosofische rationalisatie van de wereldwijde jihad en praktische benadering van werving en training van moslimmilitanten vanuit verschillende delen van de wereld, bloeide gedurende de oorlog in Afghanistan tegen de Sovjet-bezetters. Dit is achteraf bezien de bakermat van al Qaida geweest.305.De rechtbank concludeert dat Imane B. met het gebruik van deze naam – in elk geval op hoofdlijnen – het gedachtegoed van Azzam onderschrijft.

12.130 De rechtbank vindt sommige berichten te onbepaald of te weinig informatie bevatten om te kunnen beoordelen.306.Ook zijn er berichten die hooguit als propaganda kunnen worden beschouwd.307.Ook zijn er berichten waarvan niet valt in te zien in hoeverre zij rechtstreeks zouden kunnen aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.308.

12.131 Ten aanzien van het op 15 april 2014 door Imane B. geplaatste bericht309.met de tekst “Nederland heeft vele Mujahidien geschonken aan de Jihad in Shaam, ook veel broeders zijn vertrokken voor …”, overweegt de rechtbank het volgende. Dit bericht betreft een retweet van een bericht van Azzedine C.. Volgens de officieren van justitie gaat het in deze om de tweet van Azzedine C. zoals weergegeven op Malaga 138. Echter, de rechtbank constateert dat die tweet en de ten laste gelegde retweet tekstueel niet volledig overeenstemmen. De rechtbank zal die tweet van Azzedine C. dan ook niet betrekken bij de beoordeling. De ten laste gelegde tekst van de retweet is onvolledig en valt derhalve niet te duiden. Om deze reden zal de rechtbank Imane B. vrijspreken van dit onderdeel.

12.132 Ten aanzien van het op 13 april 2014 door Imane B. geplaatste bericht310.met de tekst “Nieuwe foto van Nederlandse strijders in #Syrië. Van mu-ziek naar mu-jahid”, overweegt de rechtbank het volgende. Dit bericht betreft een retweet van een bericht van @Shaam Nieuws.311.Dit oorspronkelijke bericht betreft een afbeelding van een onbekende strijder, met de tekst “Opeens heb je het …je toekomst ligt in het paradijs” en de subtekst “van MU-zikant naar MU-jahid” en een verwijzing naar de Facebookpagina Shaam al-Malaahim, de Europese mujahidun in het gezegende land van Shaam. Naar het oordeel van de rechtbank wordt in dit bericht niet alleen de gewapende jihadstrijd in Syrië verheerlijkt, maar ook de – kennelijk Nederlandse – strijders die daar aan deelnemen. Gesuggereerd wordt dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. In die zin bevat dit bericht naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Nu Imane B. dit bericht heeft geretweet zonder commentaar, zal de rechtbank haar vrijspreken van opruiing als bedoeld in artikel 131 Sr. Wel acht de rechtbank bewezen dat zij een opruiend bericht heeft verspreid.

C. Werkgroep Shaam

12.133 De Facebook pagina Werkgroep Shaam betrof een gesloten pagina. De privacyinstellingen van deze groep waren als geheim ingesteld. Dit houdt in dat niemand zomaar lid kon worden, maar dat dit alleen op uitnodiging mogelijk was. De pagina was ook niet openbaar te bekijken. De pagina is op 7 april 2014 gecreëerd en is tot en met 12 mei 2014 veiliggesteld, bekeken en onderzocht.312.

12.134 De rechtbank heeft hiervoor313.reeds overwogen dat opruiing in het openbaar geschiedt. Van opruiing in het openbaar is sprake wanneer de opruiing plaatsvindt onder zodanige omstandigheden en op zodanige wijze dat zij tot het publiek is gericht en door het publiek kan worden geconsumeerd. Het internet kan worden aangemerkt als een openbare plaats, mits het publiek toegang heeft tot de internetpagina waar de teksten zijn weergegeven. Uit het proces-verbaal blijkt en dit is door Azzedine C. ter terechtzitting ook bevestigd, dat de gesloten pagina Werkgroep Shaam uitsluitend toegankelijk was voor leden en dat men uitsluitend op uitnodiging van één van de leden nieuw lid kon worden. Daarom kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden gezegd dat de ten laste gelegde uitingen op deze Facebookpagina in het openbaar zijn gedaan. De rechtbank zal Imane B. reeds om deze reden vrijspreken van dit onderdeel.

D. Facebookpagina’s Azzedine C.

12.135 Het dossier bevat veel aanwijzingen dat Imane B. een zekere mate van betrokkenheid had bij de social media activiteiten van haar echtgenoot Azzedine C..314.Azzedine C. heeft hierover verklaard: “Imane B. is mijn vrouw. Zoals ik eerder heb verklaard ben ik absoluut atechnisch en roep ik met regelmaat de hulp in van mijn naasten. Het is hartstikke normaal dat mijn levenspartner toegang heeft tot mijn sociale media”.315.In dat licht zijn genoemde aanwijzingen naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende om te kunnen spreken van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking met Azzedine C. dat sprake is van medeplegen van het plaatsen van berichten op de Facebookpagina’s van Azzedine C.. Imane B. zal daarom van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Moussa L. (09/767238-14, feit 1)

12.136 De rechtbank heeft de in het dossier opgenomen berichten waar de tenlastelegging naar verwijst beoordeeld. Het betreft social media berichten met een afbeelding, al dan niet voorzien van commentaar of berichten met uitsluitend tekst. De berichten zijn geplaatst op een Facebookpagina en Twitter account met een profielfoto die minst genomen de indruk wekt dat de gebruiker de gewapende jihadstrijd steunt. Berichten op Facebook en Twitter lenen zich niet voor analyse naar een achterliggende inhoud. De boodschap die het bericht bij eerste, oppervlakkige kennisname lijkt te verkondigen, is de boodschap die beklijft. De doelgroep waarop de uitingen kennelijk waren gericht betreft moslims. Dit leidt de rechtbank af uit de inhoud van de berichten.

Facebook

12.137 Moussa L. was de gebruiker van de Facebookpagina met het profiel Abu Ilias.316.De omslagfoto van dit profiel betrof een afbeelding van strijders en de tekst “When I am in the battlefield, I love it more then when I am in my home”. Op 31 december 2013 heeft Moussa L. een bericht gepost. In dit bericht is een afbeelding te zien van een stoere man met een bandana met daarop de islamitische geloofsbelijdenis en met de tekst “join the jihad”. Moussa L. heeft deze afbeelding zelf voorzien van de tekst “in shaa Allah”.317.Gelet op de afbeelding van een kennelijke strijder, de opruiende tekst en de toevoeging van Moussa L., een en ander in combinatie met de profielfoto van de Facebookpagina, is de rechtbank van oordeel dat dit bericht rechtsreeks oproept tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.138 Het delen van een foto van Soufiane Z. zwaaiend met de zegelvlag met daarbij de toegevoegde tekst “Met deze foto is het allemaal begonnen. Hahaha”318.beschouwt de rechtbank gezien de context als het verheerlijken van de gewapende strijd. Dit is echter op zich zelf niet strafbaar. Moussa L. zal dan ook van dit onderdeel worden vrijgesproken.

12.139 Op 13 april 2014 heeft Moussa L. een tekst gepost met daarbij een compilatiefoto van 12 kennelijk omgekomen personen.319.De tekst verheerlijkt (de zegeningen van) het martelaarschap.320.In dit bericht krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt ook gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. De toegevoegde foto – in combinatie met de profielfoto van de Facebookpagina – legt de link naar de actuele situatie in Syrië. In die zin bevat dit bericht naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Filmpjes

“Erkenning kalifaat”

12.140 Rond 1 juli 2014 verscheen op het internet een filmpje waarin onder andere Azzedine C. en Moussa L. te zien zijn. Zij zitten op een grasveld voor een grote zegelvlag. Azzedine C. spreekt in het Arabisch de volgende woorden:

Vrede zij met de profeet. Wij willen onze grote umma feliciteren met het ontstaan van het gezegende kalifaat. Oh dapperen van de umma, Allah zal jullie de beste beloning geven. Allah zal u zegenen/bijstaan Emir en Kalifaat, Abu Bakr Al Baghdadi. Oh woordvoerder van de umma, Allah zal u zegenen en belonen. Vrede zij met u vanuit Nederland.

Azzedine C. steekt vervolgens zijn vinger omhoog en roept: "Takbier". De rest zegt hierna: "Allahu Akbar". Azzedine C. roept: "De Islamitische staat", de rest roept: ''Blijft bestaan". Dit wordt twee maal herhaald.321.

12.141 Dit filmpje bevat naar het oordeel van de rechtbank – gelet op het gebruik van de zegelvlag in combinatie met de uitgesproken tekst – een duidelijke steunbetuiging aan het zojuist uitgeroepen kalifaat IS en kan tevens worden gezien als verheerlijking daarvan. Een dergelijke steunbetuiging is zoals hiervoor al eerder overwogen op zich zelf nog niet het rechtstreeks aanzetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Moussa L. zal dan ook van dit onderdeel worden vrijgesproken.

“Sta op voor Syrië”

12.142 In januari 2012 verschijnt op het internet een filmpje waarin Azzedine C., Rudolph H. en Moussa L. te zien zijn. In het filmpje zijn schokkende beelden te zien van slachtoffers van het regime Assad. Azzedine C., Rudolph H. en Moussa L. zeggen daarna – kort gezegd – dat de broeders en zusters in Syrië worden gemarteld, verkracht en vermoord, alleen omdat ze moslim zijn. Zij vragen zich af waar de echte mannen zijn en de Umma wordt opgeroepen op te staan voor de broeders in Syrië.322.Door deze combinatie lijkt het filmpje op het eerste oog aan te zetten tot deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Echter op twee momenten in het filmpje (halverwege en aan het einde heel duidelijk) blijkt dat het filmpje is bedoeld als oproep om deel te nemen aan een demonstratie bij het Syrische consulaat in Den Haag op 8 januari 2012. Gelet op deze context kan van het filmpje niet worden gezegd dat het opruiend van aard is. Moussa L. zal dan ook van dit onderdeel worden vrijgesproken.

Usb-stick

12.143 Ten aanzien van de afbeeldingen, filmpjes en bestanden die bij Moussa L. zijn aangetroffen op een usb-stick is de rechtbank niet gebleken dat hij deze in voorraad had ter verspreiding. Bij het in voorraad hebben ter verspreiding komt het aan op de intentie. Het woord in voorraad hebben houdt reeds een bestemming in. Uit de omstandigheden moet blijken dat verdachte de ten laste gelegde afbeeldingen, filmpjes en bestanden onder zich had om ze daadwerkelijk te verspreiden. Dat (sommige van) deze bestanden mogelijk van opruiende aard zijn is daarvoor onvoldoende. Ook het gegeven dat Moussa L. andere berichten van opruiende aard wél heeft verspreid leidt niet tot een ander oordeel.

(09/827053-15, feit 1)

Twitter

12.144 Moussa L. was de gebruiker van het Twitter account Abu Ilias@Moussa L.M.323.Tussen 24 december 2014 en 8 januari 2015 plaatste hij een aantal tweets die door de politie zijn veilig gesteld.324.

12.145 Van 10 berichten kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden gezegd dat deze rechtstreeks verband houden met het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië of het oproepen van geweld tegen de Nederlandse politie.325.

12.146 In één bericht worden martelaren en de martelaarsdood verheerlijkt en is een strijder te zien met een zegelvlag. Moussa L. heeft zelf de tekst toegevoegd: “Hoe lang blijven mensen slapen terwijl de vijanden klaarwakker zijn”.326.In dit bericht krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt ook gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. Gelet ook op de toevoeging door verdachte bevat dit bericht naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

12.147 In vier berichten worden martelaren of de martelaarsdood verheerlijkt.327.In deze berichten krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt ook gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Nu Moussa L. deze berichten heeft geretweet zonder commentaar, zal de rechtbank hem vrijspreken van opruiing als bedoeld in artikel 131 Sr. Wel acht de rechtbank bewezen dat hij opruiende berichten heeft verspreid.

12.148 Eén bericht bevat een afbeelding van gewapende mujahidun en de tekst “#IS #ISIS #Islamic State #mujahideen”.328.In dit bericht krijgen niet alleen IS en de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt die waardering tevens uitgesproken voor deelnemers aan die strijd. Dit bericht wekt de suggestie dat deze deelnemers navolging verdienen. In die zin bevat dit bericht naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Nu Moussa L. dit bericht heeft geretweet zonder commentaar, zal de rechtbank hem vrijspreken van opruiing als bedoeld in artikel 131 Sr. Wel acht de rechtbank bewezen dat hij een opruiend bericht heeft verspreid.

12.149 In twee berichten wordt de uitdrukking “katalahummuAllah” gebezigd, met een verwijzing naar de politie en een herkenbaar afgebeelde politieagent.329.Deze uitdrukking is afkomstig uit de Koran en betekent zo veel als “Allah zal hen bestrijden en vervloeken”.330.Uit het gebruik van het woord blijkt een grote vijandschap tegenover degene tot wie het is gericht.331.Moussa L. heeft naast deze twee berichten in dezelfde periode nog een bericht gepost, waarin hij een agent afbeeldt met de tekst “Er is geen vrees voor de onderdrukkers”.332.Uit deze berichten spreekt afkeer van de politie en zelfs haat. De islamitische context van de uitdrukking is een oproep aan Allah om degene tot wie het is gericht te bestrijden. Een dergelijke oproep kan naar het oordeel van de rechtbank niet anders worden gezien dan als de uitdrukkelijke wens van Moussa L. om dat resultaat te bereiken. Dat resultaat kan slechts gestalte krijgen indien mensen trachten de gewenste uitkomst te bewerkstelligen en daarmee aan de wil van Allah gevolg geven. In dit licht beschouwt de rechtbank deze berichten als een indirecte aansporing tot geweld tegen de politie en de afgebeelde agent in het bijzonder, en tegen het openbaar gezag.

12.150 Eén bericht bevat de tekst “Gaybar gaybar ya yahoed, jzashi mohamad saya'oed. Gaybar gaybar ya amerika, jzashi mohamed saya'oed !!”.333.Naar het oordeel van de rechtbank moet deze tekst worden gezien als het aanzetten tot geweld tegen Joden.334.Nu echter is ten laste gelegd dat verdachte zou hebben opgeruid tot het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië of gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag, zodat de rechtbank Moussa L. van dit onderdeel zal vrijspreken.

12.151 Drie berichten bevatten enige vorm van propaganda voor IS.335.Er is geen sprake van bijkomende omstandigheden, zodat de rechtbank Moussa L. van deze onderdelen zal vrijspreken.

Hatim R. (feit 2)

12.152 De rechtbank heeft de in het dossier opgenomen berichten waar de tenlastelegging kennelijk op was gericht beoordeeld.336.Het betreft social media berichten met een afbeelding, al dan niet voorzien van commentaar of berichten met uitsluitend tekst. De berichten zijn geplaatst op een Facebookpagina en Twitter account met een profielfoto die minst genomen de indruk wekt dat de gebruiker de gewapende jihadstrijd in Syrië steunt en aanspoort ook deel te nemen. Berichten op Facebook en Twitter lenen zich niet voor analyse naar een achterliggende inhoud. De boodschap die het bericht bij eerste, oppervlakkige kennisname lijkt te verkondigen, is de boodschap die beklijft. Hatim R. nam deel aan de gewapende jihadstrijd in Syrië. Het grootste deel van de berichten houdt verband met de gewapende jihadstrijd in Syrië, zoals gevoerd door ISIS en Jabhat al-Nusra. Het is de rechtbank niet gebleken dat er in de berichten sprake was van journalistiek berichtgeving. De doelgroep waarop de uiting kennelijk was gericht betreft moslims en in het bijzonder “moslimbroeders”. Dit leidt de rechtbank af uit de aanhef van veel van de berichten. Gelet op het feit dat Hatim R. zelf deelnam aan de gewapende strijd concludeert de rechtbank dat Hatim R. in elk geval de gewapende jihadstrijd in Syrië ondersteunde en die steun wilde uitdragen.

Facebook

12.153 Hatim R. was de gebruiker van het Facebook account Abou Hatim La Haye.337.Het account was niet afgeschermd en voor iedereen zichtbaar.338.Hatim R. gebruikte als omslagfoto een afbeelding van een strijder met de tekst “join the caravan” en als profielfoto een foto van hemzelf waarop hij met een wapen staat afgebeeld.339.Op deze Facebookpagina heeft Hatim R. onder meer een bericht geplaatst met foto’s van twee als martelaar gestorven Duitse strijders,340.een bericht met een foto van hemzelf met een wapen,341.een bericht met een foto van hemzelf met een wapen en de tekst “Khilafah feest in Al Bab iedereen is blij en huilt om blijdschap. We danken Allah”,342.en een bericht met “een lijst voor de broeders die InshaAllah van plan zijn om naar Syrië te gaan en wat handig is om mee te nemen”.343.

12.154 In deze berichten krijgt niet alleen de jihadstrijd een hoge morele waardering, maar wordt ook waardering uitgesproken voor deelnemers aan die strijd en gesuggereerd dat het deelnemen aan die strijd een nastrevenswaardig doel is en dat het sterven in die strijd het hoogst haalbare is, en dus navolging verdient. Verder wordt het uitgeroepen kalifaat bejubeld en kennelijk ook de strijd die daarmee samenhangt. Ten slotte bevat een bericht zeer concrete tips en trucs voor degenen die van plan zijn om te gaan deelnemen aan de strijd. In die zin bevatten deze berichten naar het oordeel van de rechtbank een aansporing om deel te nemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Twitter

12.155 Hatim R. was de gebruiker van het Twitter account @AbeHatim.344.Het account was niet afgeschermd en voor iedereen zichtbaar.345.

12.156 Op 23 en 24 september 2014 zijn met dit account de volgende tweets geplaatst: “zijn er al Lone Wolfs gespot in NL?”,346.“Als ik nu in NL was dan wist ik wat ik moest doen. Bloed aan me handen.”,347.en “Wat krijg ik een warme gevoel van binnen na het zien van een Fransman die onthoofd wordt. Hoop dat NL hier een les uit leert”.348.

12.157 Op 21 september 2014 heeft de woordvoerder van IS een oproep gedaan om aanslagen te plegen op westerse doelen en burgers. Op 24 september 2014 is in Algerije een Franse bergbeklimmer door Terroristten onthoofd, uit naam van het kalifaat. In dit licht zijn deze tweets naar het oordeel van de rechtbank niet anders uit te leggen dan een rechtstreekse oproep om geweld te plegen in Nederland.

12.158 Op 24 september is de volgende tweet geplaatst: “Zo blij dat ik nu in Syrië ben, jongens droom komt uit. Oog in oog staan met de VS en Bondgenoten”.349.De rechtbank ziet in dit bericht – mede in het licht van hetgeen hiervoor is overwogen – een grote positieve waardering voor het deelnemen aan de gewapende jihadstrijd in Syrië en daarmee een indirecte oproep om daar navolging aan te geven.

De verdenking jegens Oussama C. en Azzedine C. komt er – kort weergegeven – op neer dat Oussama C. in de periode van 1 januari 2012 tot en met 24 juni 2014 vijf en Azzedine C. in de periode van 1 juli 2012 tot en met 27 augustus 2014 zes, in de tenlasteleggingen met name genoemde, personen heeft geworven voor de gewapende (terroristische) strijd in Syrië.

Juridisch kader

Artikel 205 van het Wetboek van Strafrecht (Sr) stelt het werven voor de gewapende strijd strafbaar. Lid 1 van dit artikel luidt als volgt:

Hij die, zonder toestemming van de Koning, iemand voor vreemde krijgsdienst of gewapende strijd werft, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie.

In lid 3 van dit artikel wordt bepaald dat de in lid 1 bedoelde gevangenisstraf met een derde wordt verhoogd indien de gewapende strijd waarvoor wordt geworven, het plegen van een terroristisch misdrijf als bedoeld in artikel 83 Sr inhoudt.

Met de invoeging van het bestanddeel ‘gewapende strijd’ in lid 1 van artikel 205 Sr werd beoogd ook rekruteringsactiviteiten strafbaar te stellen die betrekking hebben op het werven van personen met het oog op hun rechtstreekse inzet ten behoeve van de islamitische of een anderszins gewapende en gewelddadige strijd zonder dat daarbij aantoonbaar sprake is van deelname aan enig(e) groep of samenwerkingsverband. De werving moet daadwerkelijke deelname aan de strijd beogen; enkel financiële ondersteuning valt daar niet onder. Uit de wetsgeschiedenis komt naar voren dat onder het begrip ‘strijd’ als hiervoor bedoeld ook de ‘jihad’ kan worden begrepen omdat een jihad kan worden geduid als islamitische strijd die de vorm aanneemt van het ontplooien van geweldsactiviteiten tegen gepercipieerde vijanden van de islam ter verwezenlijking van een wereld die een zo zuiver mogelijke afspiegeling is van hetgeen men meent dat in de eerste bronnen van het islamitisch geloof – de Koran en de soenna – staat vermeld. De verwezenlijking van een wereld volgens een bepaald model door het ontplooien van geweldsactiviteiten kan niet anders dan (ook) met ingrijpend geweld worden gerealiseerd, aldus de wetgever. Uit de wetsgeschiedenis blijkt verder dat de ‘strijd’ zich kenmerkt door de toepassing van ernstig geweld als voornaamste methode om ongeacht welk (geo)politiek, religieus of ideologisch doel te bereiken. Een strijd is volgens de wetgever ‘gewapend’ wanneer de (uiteindelijk) beoogde toepassing van geweld vergelijkbaar is met het ingrijpend geweld dat wordt toegepast in een oorlogs- of guerillasituatie.350.

De strafmaat is, zo volgt ook uit de wetsgeschiedenis, – onder meer – ingegeven door de verscherpte afkeuring van werven voor de ‘jihad’, volgens de wetgever een bijzonder kwalijke en bedreigende vorm van rekrutering, een vorm die mogelijk desastreuze gevolgen heeft voor de betrokkene en de mogelijke slachtoffers.351.

Blijkens de wetgeschiedenis kan onder ‘werven’ worden begrepen: het ‘bespelen’ en het ‘beïnvloeden, het ideologisch rijp maken, bewegen of vergelijkbare handelingen’. Deze handelingen kunnen ‘vis-a-vis’ plaatsvinden, maar ook met behulp van communicatiemiddelen, zoals bijvoorbeeld een internetsite.352.

Voor het ontstaan van strafrechtelijke aansprakelijkheid volstaat het enkele werven van personen voor de gewapende (terroristische) strijd. Het komt aan op de gedraging van degene die werft, zonder dat op zichzelf van belang is hoe degene die wordt geworven, op dat moment tegenover de strijd staat en of het werven resultaat heeft of niet.353.Het werven is voltooid wanneer een handeling die ertoe strekt om iemand tot aansluiting bij de gewapende strijd te bewegen, zich heeft geopenbaard. Het hoeft daarbij niet te gaan om een concreet verzoek tot het deelnemen aan de gewapende strijd.354.Het werven zal over het algemeen geen eenmalige handeling betreffen (maar uitgesloten is dit niet), maar omvat veeleer een geleidelijk proces.355.

Oussama C.

Met de officieren van justitie en de verdediging is de rechtbank van oordeel dat in het dossier niet voldoende bewijs kan worden gevonden voor het werven voor de gewapende jihadstrijd door Oussama C. van Betrokkene 4, Betrokkene 5, Betrokkene 6 en Betrokkene 7. In zoverre moet dan ook vrijspraak van het tenlastegelegde volgen.

De vraag die resteert is of bewezen kan worden dat Oussama C. zich jegens Getuige 1 aan werving voor de gewapende jihadstrijd heeft schuldig gemaakt.

Centraal in de beoordeling van deze bewijsvraag staan de drie verklaringen die Getuige 1 op 14, 15 en 16 januari 2014 bij de politie heeft afgelegd. Hetgeen de officieren van justitie en de verdediging verdeeld houdt, is of deze verklaringen betrouwbaar kunnen worden geacht; de officieren van justitie menen van wel, de verdediging meent van niet.

Toen Getuige 1 in januari 2014 door de politie werd verhoord, was hij verdachte. Hij werd verdacht van het ronselen van een minderjarig meisje voor de gewapende strijd en van het onttrekken van dat meisje aan het wettig over haar gestelde gezag. Op 28 augustus 2014 heeft Getuige 1 wederom een verklaring afgelegd bij de politie, ditmaal als getuige en nadat hij zich zelf (op 18 augustus 2014) tot de politie had gewend. Getuige 1 is hierna, op verzoek van de verdediging, (op 2 februari 2015) als getuige gehoord door de rechter-commissaris en vervolgens door de rechtbank (ter terechtzitting van 17 september 2015). Kort samengevat is het patroon in de verklaringen van Getuige 1 als volgt: waar hij in januari 2014 nog in belastende zin verklaart over Oussama C. , neemt hij delen van zijn (belastende) verklaringen terug als hij weer bij de politie verschijnt in augustus 2014, waarna hij ten overstaan van de rechter-commissaris afstand neemt van vrijwel zijn gehele verklaring, om uiteindelijk ter terechtzitting te verklaren zich niet meer te kunnen herinneren wat hij bij de politie had verklaard toen hij daar in januari 2014 werd gehoord.

De verdediging heeft de betrouwbaarheid aangevochten van de verklaringen die Getuige 1 in januari 2014 heeft afgelegd. Zij heeft daarbij gewezen op omstandigheden betreffende de persoon van Getuige 1356., op zijn status op het moment dat hij werd verhoord (die van verdachte) en zijn daarmee samenhangende belang om zijn eigen hachje te redden, op de stijl van verhoren door de verbalisanten357.en op de inconsistentie in de opeenvolgende verklaringen van Getuige 1. Meer in het bijzonder heeft de verdediging in dit verband naar voren gebracht dat bij het uitluisteren van het tweede en derde verhoor is geconstateerd dat de processen-verbaal daarmee op belangrijke onderdelen niet overeenstemden, hetgeen ernstige twijfel doet rijzen aan het, niet letterlijk uitgewerkte, eerste verhoor van Getuige 1. Omdat de verklaringen van Getuige 1 niet betrouwbaar zijn, kunnen zij volgens de verdediging, niet worden gebezigd voor het bewijs.

Voordat de rechtbank in zal gaan op de verklaringen die Getuige 1 heeft afgelegd, overweegt zij over het bezigen van getuigenverklaringen als bewijs in meer algemene zin het volgende.

Bij bewijsbeslissingen zal in de regel primair tot uitgangspunt worden genomen de verklaringen, voor zover voorhanden, die door een getuige tegenover een (onafhankelijke) rechter zijn afgelegd. De achtergrond hiervan is dat het onderzoek van en de verhoren door een rechter in beginsel gericht zijn op de schuld en onschuld van de verdachte, waarbij zowel het Openbaar Ministerie als de verdediging in de gelegenheid zijn (geweest) om de desbetreffende getuige vragen te stellen en de betrouwbaarheid van zijn verklaring(en) te toetsen.358.Dit betekent echter niet dat de rechtbank geen acht zou mogen slaan op verklaringen die bij de politie zijn afgelegd, voor zover die afwijken van latere, tegenover een onafhankelijke rechter afgelegde, verklaringen.

Bij de waardering van de door Getuige 1 afgelegde verklaringen en daarmee hun bruikbaarheid voor het eventuele bewijs, sluit de rechtbank aan bij het toetsingskader dat hiervoor in de jurisprudentie is geformuleerd.359.Dit toetsingskader houdt het volgende in.

In de eerste plaats zal, voor zover mogelijk, moeten worden onderzocht of er omstandigheden aannemelijk zijn geworden die mogelijk van beslissende invloed zijn op de betrouwbaarheid van de verklaring, zoals de psychische belasting, de mogelijke betrokkenheid bij het tenlastegelegde feitencomplex, de beïnvloedbaarheid of een belang of motief – persoonlijk, etnisch, financieel of anderszins – om in strijd met de waarheid een voor de verdachte belastende verklaring af te leggen.

De beoordeling van de betrouwbaarheid – in objectieve zin – van de door getuigen afgelegde verklaringen zal (met name) plaatsvinden aan de hand van:

Het tweede verhoor van Getuige 1 bij de politie360.

Tijdens dit verhoor heeft Getuige 1, meer in zijn algemeenheid, over Oussama C. (die hij ‘Abou Yazeed’ noemt361.) verklaard dat hij hem kent vanaf november 2012 en dat hij vaker met hem om ging nadat, wat in het dossier wel genoemd wordt, ‘het Hondius-incident’ plaatsvond, een gebeurtenis (op 8 september 2013) waarbij ook Getuige 1 aanwezig was.362.Verder heeft Getuige 1 verklaard dat Oussama C. bekendheid genoot, zowel ‘in de groep’ als daarbuiten, dat de broeders altijd samen met Oussama C. waren en dat hij vaak het woord voerde.363.

Getuige 1 heeft voorts verklaard dat Oussama C. radicale gedachten had, dat hij het meest sprak over ‘de jihad van het verleden’ en de profeet en dat hij het soms had over Syrië en wat daar allemaal gebeurde.364.Dit soort uitlatingen deed Oussama C., aldus Getuige 1, terwijl ze over straat liepen of terwijl ze aan het eten waren,365.bij bijvoorbeeld Frankies (waar Getuige 1 rond oktober 2013 voor het laatst was)366.of Fez (waar Getuige 1 eind 2013 nog was geweest)367.. Als het ging om Syrië, was Oussama C., zo heeft Getuige 1 verklaard, van mening dat de strijd daar snel afgelopen moest zijn, dat Assad daar snel weg moest, dat de strijders van ISIS snel de macht zouden moeten krijgen368.en dat de grond daar nu ‘gezegend’ is.369.

Ook heeft Getuige 1 verklaard dat Oussama C. ‘dingen’ over ISIS plaatste op Youtube, onder meer over het bevrijden van gevangenissen, het goed behandelen van kinderen en over een zelfmoordterrorist die met een bomaanslag ‘een stad openmaakte’. Getuige 1 heeft verklaard dat hij deze filmpjes, die Oussama C. plaatste op – onder meer – Ahlus Sunnah Publicaties, ook heeft gezien.370.Oussama C. liet, zo heeft Getuige 1 verklaard, ook filmpjes zien aan anderen (op zijn telefoon). Oussama C. toonde deze filmpjes volgens Getuige 1 aan een groepje en soms ook alleen aan Getuige 1; dit gebeurde bij Frankies of bij Fez of in de moskee. Het ging in totaal om vijf, zes filmpjes. Oussama C. zei daarbij volgens Getuige 1: ‘kijk naar deze filmpjes’.371.Getuige 1 heeft verder verklaard dat Oussama C. hem een keer een filmpje heeft laten zien waarop strijders van ISIS tegen het leger van Assad streden en de overwinning behaalden. Oussama C. zei volgens Getuige 1 over dit filmpje dat de ISIS-strijders goed zijn, dat zij het martelaarschap, de hogere rang in het paradijs, zullen verkrijgen en dat hij, Oussama C. , wenste dat zij beloond zouden worden.372.Oussama C. zei daarbij volgens Getuige 1 ook: ‘kijk dit goed en dergelijke’, om vervolgens over te stappen op een ander onderwerp.373.Getuige 1 heeft voorts, op de vraag van één van de verbalisanten waarom Oussama C. filmpjes aan hem, Getuige 1, liet zien, als volgt gereageerd:

Ja, hij (…) wil graag met mij zien. Hij zegt van: kijk, misschien heeft ie gedachtes dat hij andere gedachtes met mij wil hebben. Maar eh…Je weet maar nooit eh misschien. Eh wilt ie mij overhalen om daar naar toe te gaan, kan. Ik zeg niet dat hij dat doet, maar het kan.374.

Over ‘de broeders’, en de rechtbank gaat ervan uit dat Getuige 1 daaronder ook Oussama C. schaart, heeft Getuige 1 verklaard dat zij zeggen dat hun Syrië ‘jihad’ is375.en dat al-Baghdadi van ISIS hun ‘emir’ is.376.De broeders zijn ook van mening, aldus Getuige 1, dat Sjiieten geen moslims zijn en ‘je’ jouw broeders en zusters hoort te helpen door ze steunen met ‘geld, kleren of mannen’, waarbij Getuige 1 ook heeft verklaard met ‘hulp met mannen’ te bedoelen zowel het vechten met een geweer als activiteiten die dit ondersteunen.377.

Getuige 1 heeft de broeders in de groep waarin ook Oussama C. verkeerde aangeduid als ‘extremisten’ omdat ze ‘hard’ en ‘diep’ in het geloof staan; Getuige 1 heeft dit afgeleid uit het feit dat zij anderen als ‘ongelovigen’ bestempelen, uit het feit dat zij zeiden dat er in opstand moest worden gekomen en dat er moest worden geregeerd met de wetten van Allah.378.Getuige 1 heeft voorts nog over de broeders verklaard dat ze ‘indirect’ praten,379.hetgeen de rechtbank begrijpt als omfloerst praten en niet expliciet zeggen waar het om gaat.

Het derde verhoor van Getuige 1 bij de politie380.14.16 Tijdens dit verhoor heeft Getuige 1 verklaard dat er in ‘het groepje van Abou Yazeed’ veel over de martelaar werd gesproken.381.

Tussenconclusie over de betrouwbaarheid van het tweede en derde politieverhoor van Getuige 1

Naar het oordeel van de rechtbank is niet aannemelijk dat de verklaringen van Getuige 1 beslissend zijn beïnvloed door zijn persoonlijkheid en/of zijn toenmalige status. Meer in het bijzonder overweegt zij daartoe het volgende.

Zoals hiervoor al is opgemerkt, was Getuige 1 verdachte toen hij werd gehoord. Getuige 1 heeft over zichzelf verklaard dat hij een ‘zwak karakter’ heeft en dat hij mensen snel vertrouwt en gelooft. Ook anderen, verdachten en getuigen en ook Oussama C., hebben dit over Getuige 1 gezegd.

In zijn algemeenheid kan niet worden gezegd dat als iemand die wordt verhoord een niet zo sterke persoonlijkheid heeft, zijn verklaringen alleen daarom als niet betrouwbaar moeten worden betiteld. Datzelfde geldt voor de omstandigheid dat de persoon die wordt verhoord, ook zelf wordt verdacht van het plegen van een strafbaar feit of strafbare feiten. Ook en combinatie van die omstandigheden noopt niet tot een dergelijke conclusie.

De rechtbank stelt vast dat Getuige 1 uitvoerige, gedetailleerde en genuanceerde verklaringen heeft afgelegd. Uit de letterlijke uitwerking van het tweede en het derde verhoor kan worden afgeleid dat de verhoren plaatsvonden in een open en goede sfeer. Dit is ook verklaard door de twee verbalisanten die de verhoren bij Getuige 1 hebben afgenomen. Op basis van de letterlijk uitwerking van het tweede en derde verhoor stelt de rechtbank voorts vast dat van sturing door de verhorend verbalisanten of van het uitoefenen van druk van hun zijde geen sprake is geweest noch van het doen van beloftes. Dat de verbalisanten zich een enkele keer hebben bediend van het stellen van gesloten vragen, maakt niet dat van ‘sturing’ van hun kant kan worden gesproken, nu uit de inhoud van de verhoren ook kan worden afgeleid dat Getuige 1 soms wat afdwaalde en hij door het stellen van dergelijke vragen weer op ‘het rechte pad’ moest worden gebracht. Het overgrote deel van de gestelde vragen is echter ‘open’ van karakter. Deze wijze van het stellen van vragen heeft er toe geleid dat Getuige 1 eerst uitgebreid over zijn geloof is gaan praten, vervolgens is gaan uitleggen waarom hij zich niet (meer) kan vinden in de geloofsbeleving van de broeders waarmee hij omging, waarna hij vrijwel vloeiend is overgegaan op de activiteiten van die broeders. Voor de conclusie dat Getuige 1 ‘in vrijheid’, niet gehinderd door zijn persoonlijkheid of zijn toenmalige status, heeft verklaard, vindt de rechtbank verder steun in de volgende omstandigheden:

 Getuige 1 belast ook zichzelf door te verklaren over de strafbare feiten waarvan hij werd verdacht, terwijl niet valt in te zien waarom hij dit valselijk zou doen;

 de verklaringen van Getuige 1 bevatten gedeeltes welke ontlastend zijn voor Oussama C. ;

 Getuige 1 is alert tijdens de verhoren, zo geeft hij een aantal keren aan het antwoord op vragen niet te weten en ook verbetert hij de verbalisanten een enkele keer.

De rechtbank merkt verder op dat Getuige 1 tijdens het tweede en derde verhoor consistent verklaart.

Overige bewijsmiddelen

Oussama C. zelf heeft ter terechtzitting verklaard dat hij de Nederlandse jongens die naar Syrië zijn vertrokken om daar deel te nemen aan de gewapende strijd beschouwd als ‘helden in een nobele strijd’.382.

Bij de rechter-commissaris heeft Oussama C. (als getuige) over Getuige 1 verklaard dat hij hem begin 2013 wekelijks zag en daarna minder en dat zij elkaar zowel in de moskee ontmoeten als in eethuizen (zoals in eethuis Fez); ze waren dan met meerdere jongens, aldus Oussama C. .383.Oussama C. heeft bij de rechter-commissaris ook verklaard dat Getuige 1 ‘dwalende’ was in de periode dat hij, Oussama C. , contact met hem had; Getuige 1 ging, volgens Oussama C. , dan weer om met de ene groep, nam afstand van die groep en sloot zich vervolgens aan bij anderen etcetera.384.

Ter terechtzitting heeft Oussama C. voorts verklaard dat hij met Getuige 1 sprak over religieuze zaken, maar ook wel eens over het nieuws in Syrië, bijvoorbeeld als ‘de broeders’ met z’n allen aan het eten waren.385.Verder verklaarde Oussama C. dat ze in eethuis Fez wel eens in een groepje een filmpje over Syrië hebben bekeken.386.

Uit het dossier komt voorts naar voren dat Oussama C. in 2013 een aantal lezingen heeft gegeven387.en hij in die periode ook actief was op social media.388.De rechtbank verwijst verder naar hetgeen hiervoor (in hoofdstuk 10) is overwogen over de opvattingen van Oussama C. .

De Koning heeft Oussama C. in zijn verhoor bij de rechter-commissaris getypeerd als ‘een begenadigd spreker’ wiens lezingen goed en belangrijk waren.389.

Oussama C. beantwoordde vragen van moslimbroeders en zusters op de website ‘ask.fm’. Op vrijdag 20 juni 2014 had hij al 1.283 antwoorden gegeven op vragen en had hij 1.459 ‘likes’.390.In juni 2014 had Oussama C. 1.071 volgers op zijn Facebookpagina ‘Abou Muwaheed Yazeed’.391.

Uit getapte telefoongesprekken en contacten via WhatsApp in de periode van februari tot en met juni 2014 komt naar voren dat Oussama C. aan zowel mannen als vrouwen zijn mening over verschillende onderwerpen kenbaar maakte (waaronder over geloofskwesties, jihad, hijrah en martelaarsoperaties), zowel gevraagd als ongevraagd. Oussama C. stuurde deze personen soms ook nadere informatie en een enkel keer verwees hij ze naar bepaalde websites (waaronder ook het door Getuige 1 genoemde Ahlus Sunnah Publicaties).392.Opvallend in die gesprekken is de (leer)stellige manier waarop Oussama C. spreekt, waarbij soms ook van ‘inpraten op’ sprake is.393.Één van de personen aan wie Oussama C. in die periode advies/informatie verstrekt (in dit geval over de vraag of jihad zonder leider mogelijk is) reageert daarop als volgt: ‘maar echt, door jou ben ik wel wat wijzer geworden hoor’.394.

Op 11 maart 2014 zegt Oussama C. in een telefoongesprek tegen een NN-vrouw dat hij één van de grootste voorstanders in Nederland is van de jihad. Hij zegt in dat gesprek verder dat je daar alleen niet 24 uur per dag over moet praten omdat je jezelf dan in gevaar brengt. Verder zegt hij dat hij vroeger ook constant over de jihad praatte, maar tegenwoordig niet meer.395.

Op 20 maart 2014 antwoordt Oussama C. in een telefoongesprek met een NN-vrouw ‘natuurlijk’ op haar vraag of hij een voorstander is van ‘martelaarsoperaties ofwel zelfmoordaanslagen’.396.

Getuige 7 heeft bij de politie verklaard dat Oussama C. zich aan haar opdrong op Facebook, op haar inpraatte (over – onder meer – haar gedrag) en allerlei, positief getinte, dingen vertelde over het kalifaat die, volgens Getuige 7, niet juist waren. Oussama C. sprak volgens Getuige 7 ook veel over de jihad en vertelde dat hij Osama bin Laden een held vond. Getuige 7 werd door Oussama C.’s uitspraken beïnvloed, zo heeft zij bij de politie en later als getuige bij de rechter-commissaris, ook verklaard. Volgens Getuige 7 is Oussama C. slim en nam hij het woord ‘Syrië’ nooit in de mond; hij sprak ‘indirect’, aldus Getuige 7.397.

Naar het oordeel van de rechtbank kan in de hiervoor opgesomde bewijsmiddelen steun worden gevonden voor hetgeen Getuige 1 tijdens het tweede en derde verhoor bij de politie heeft verklaard. De betreffende bewijsmiddelen bieden niet alleen steun aan hetgeen Getuige 1 in januari 2014 heeft verklaard over de opvattingen van Oussama C. , maar ook aan hetgeen hij heeft verklaard over het uitdragen van die opvattingen door Oussama C. en de wijze waarop hij dat deed. Uit de betreffende bewijsmiddelen kan naar het oordeel van de rechtbank voorts worden afgeleid dat Oussama C. enige status had en dat van wat hij te berde bracht, invloed uitging of uit kon gaan.

Al met al komt de rechtbank tot de conclusie dat de verklaringen die Getuige 1 tijdens het tweede en derde verhoor heeft afgelegd, betrouwbaar en geloofwaardig moeten worden geacht. Zij zal de inhoud van deze verklaringen daarom bezigen voor het bewijs.

Het eerste verhoor van Getuige 1 bij de politie398.

De rechtbank is van oordeel dat het proces-verbaal van dit verhoor met enige behoedzaamheid moet worden bezien, nu bij vergelijking van de processen-verbaal van het tweede en het derde politieverhoor van Getuige 1 met de letterlijke uitwerking van die verhoren is gebleken van enkele, op onderdelen niet onbelangrijke, verschillen. Niettemin moet worden geconstateerd dat waar Getuige 1 in dit verhoor over Oussama C. verklaart, deze verklaring in lijn is met hetgeen hij tijdens het tweede en derde verhoor over (zijn contacten met) Oussama C. heeft gezegd en in zoverre de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de tweede en derde verklaring van Getuige 1 versterken. Volgens Getuige 1, in het eerste verhoor, is hij door Oussama C. gehersenspoeld; Oussama C. sprak, aldus Getuige 1, constant over de profeet en zei dat de jihad, waarover hij ook veel over sprak, goed was; Oussama C. vond de jihad ‘leuk’, aldus Getuige 1. Oussama C. zei volgens Getuige 1 ook dat het verplicht is om naar Syrië te gaan, dat martelaarschap goed is en dat je dan in het paradijs komt. Oussama C. steunt de strijdgroepen in Syrië ook, volgens Getuige 1. Tijdens het eerste verhoor heeft Getuige 1 over de frequentie van de contacten met Oussama C. ook nog verklaard dat hij hem in ieder geval elke vrijdag zag, maar dat zij ook op andere dagen afspraken om samen te eten.399.

Dat Getuige 1 heeft verklaard door Oussama C. te zijn gehersenspoeld, heeft één van de verhorende verbalisanten tijdens diens verhoor bij de rechter-commissaris ook bevestigd.400.Deze verbalisant heeft ook verklaard zich te herinneren dat Getuige 1 verklaarde dat Oussama C. vóór de strijd in Syrië is, dat ‘zij’ willen dat mensen daar naar toe gaan en dat dat ook voor Getuige 1 gold.401.

Wat het eerste politieverhoor van Getuige 1 betreft merkt de rechtbank ook nog op dat Getuige 1 zijn opvallende, verklaring afgelegd tijdens dat verhoor, te weten dat Oussama C. zelf niet naar Syrië gaat omdat hij een ‘bangerik’ is, tijdens het tweede politieverhoor op 15 januari 2014 heeft herhaald402.en ook ter terechtzitting van 17 september 2015.403.

Dat de sfeer en de wijze van verhoren tijdens het eerste politieverhoor (waarbij overigens dezelfde verbalisanten waren betrokken) anders is geweest dan tijdens het tweede en derde verhoor, acht de rechtbank niet waarschijnlijk.De verklaringen van Getuige 1 in augustus 2014 (politie) en februari 2015 (rechter-commissaris)

Op 18 augustus 2014 heeft Getuige 1 bij de politie aangegeven dat zijn verklaringen van januari 2014 enkele feitelijke onjuistheden bevatten en dat hij die wilde rechtzetten. Tijdens het verhoor van 28 augustus 2014 bij de politie heeft hij verklaard dat hij, wat Oussama C. betreft, wil rechtzetten dat Oussama C. nooit tegen hem heeft gezegd dat hij, Getuige 1, naar Syrië zou moeten gaan en dat Oussama C. geen ‘ronselaar’ is. Getuige 1 heeft bij de politie ook verklaard na de arrestatie van Oussama C. door ‘broeders’ op straat te zijn aangesproken op hetgeen hij bij de politie had gezegd. Hij voelde zich bedreigd; er was tegen hem gezegd ‘dat de broeders plannen met hem hadden’ en hij had het gevoel ‘dat dit niet goed ging’.

Getuige 1 is op 2 februari 2015 door de rechter-commissaris gehoord. Bij gelegenheid van dat verhoor heeft Getuige 1 te kennen gegeven dat hij in januari 2014, uit angst en omdat hij vrijgelaten wilde worden, verklaringen heeft afgelegd die niet juist zijn; hij wilde, aldus Getuige 1, ‘de recherche hun zin geven’. Getuige 1 zet tijdens dit verhoor méér recht dan alleen enkele feitelijke onjuistheden. Uit het verhoor volgt ook dat het contact met ‘broeders’ na de aanhouding van Oussama C. een minder grote rol speelt dan Getuige 1 in augustus 2014 bij de politie had aangegeven.

Getuige 1 heeft in september 2015 tegen een journalist van het NRC Handelsblad gezegd dat hij zijn in januari 2014 bij de politie afgelegde verklaringen ‘heeft verzonnen’ en dat hij is gaan ‘meepraten’ met de recherche om zelf buiten schot te blijven.

Tekenend in zowel de verklaring van Getuige 1 bij de rechter-commissaris als in zijn uitlatingen ten overstaan van de NRC-journalist is dat hij zegt ook te hebben verzonnen dat hij werd bedreigd door ‘de broeders’; dit heeft hij gezegd, aldus Getuige 1, om de politie zo ver te krijgen dat zij een verklaring van hem wilden opnemen. Van enige onwil van de politie om met Getuige 1 te praten, blijkt echter niet uit het dossier. Bovendien heeft Getuige 1 bij de rechter-commissaris, toen hem werd voorgehouden dat hij eerder had verklaard te zijn bedreigd, achtereenvolgens gezegd: ‘ik weet het niet’, ‘dat zei ik omdat ik mijn verklaring zo snel mogelijk wilde veranderen’ en ‘ik ben niet echt bedreigd’.

Het voorgaande brengt de rechtbank tot de conclusie dat aan hetgeen Getuige 1 in augustus 2014 en februari 2015 bij de politie respectievelijk de rechter-commissaris heeft verklaard weinig geloof kan worden gehecht. Het beeld dat ontstaat als wordt bezien wat Getuige 1 vanaf augustus 2014 heeft gezegd is dat hij, geschrokken van de commotie die in de kringen rond Oussama C. was ontstaan over zijn verklaringen, zich in allerlei bochten heeft gewrongen om het (mogelijk) belastende karakter aan die verklaringen te ontnemen en op, moeilijke, vragen geen antwoord te hoeven geven.

De rechtbank wordt gesterkt in deze conclusie door de indruk die Getuige 1 ter terechtzitting heeft gemaakt, toen hij werd gehoord als getuige; Getuige 1 was daar zenuwachtig, onzeker, zat niet op zijn gemak en heeft op vrijwel alle vragen van de rechtbank geantwoord ‘dat hij het zich niet meer kon herinneren’.

De rechtbank wijst er in dit verband ook nog op dat Getuige 1 zich bij de rechter-commissaris dingen heeft laten ontvallen die, evident, verzonnen zijn. Zo heeft Getuige 1 verklaard dat Oussama C. zei dat het niet is toegestaan om naar Syrië te gaan en dat Oussama C. ook tegen hem, Getuige 1, heeft gezegd dat hij niet naar Syrië moest gaan. Dergelijke uitlatingen passen echter in het geheel niet bij ‘het gedachtegoed’ van Oussama C. , iets wat Oussama C. ter terechtzitting ook zelf heeft erkend. Een en ander doet verder afbreuk aan de geloofwaardigheid van de verklaring van Getuige 1 dat niet juist is wat hij in januari 2014 over Oussama C. heeft verklaard.

Slotconclusie

Mede gelet op de hiervoor geschetste context waarbinnen de contacten tussen Getuige 1 en Oussama C. zich afspeelden,404.kan naar het oordeel van de rechtbank op basis van de verklaringen die Getuige 1 in januari 2014 bij de politie heeft afgelegd, bezien in samenhang met de verklaringen van Oussama C. zelf en hetgeen overigens uit het dossier naar voren komt, worden bewezen dat Oussama C. jegens Getuige 1 handelingen heeft verricht die zagen op het bespelen, beïnvloeden en ideologisch rijp maken van (de geest van) Getuige 1 voor de gewapende jihadstrijd in Syrië. De rechtbank weegt in dit verband ook nog mee dat uit de verklaringen die Getuige 1 bij de politie heeft afgelegd kan worden afgeleid dat van de woorden en de handelingen van Oussama C. invloed uitging; zo heeft Getuige 1 meermalen verklaard dat hij afstand wilde nemen van Oussama C. en ‘de broeders’, dat hij door anderen was gewaarschuwd voor die ‘broeders’ en hun gedachtengoed en dat hij zich, als hij onder ‘de broeders’ was, niet standvastig voelde en ook niet serieus genomen.405.

Dat Getuige 1 bij de politie ook enkele keren heeft verklaard dat Oussama C. nooit tegen hem heeft gezegd dat hij naar Syrië móest gaan, doet aan de voorgaande conclusie niet af, nu uit hetgeen hiervoor is overwogen volgt dat een concreet verzoek tot aansluiting bij de gewapende strijd voor een bewezenverklaring van werven voor die strijd niet vereist is. Hetzelfde geldt voor de omstandigheid dat Getuige 1 niet naar Syrië is afgereisd.

De feitelijke handelingen van Oussama C. die de rechtbank bewezen zal verklaren zijn het onderhouden van intensief contact met Getuige 1 en het voeren van gesprekken met hem (en daarbij het tonen van filmpjes). Dat het werven van Getuige 1 voor de gewapende jihadstrijd in Syrië ook heeft plaatsgevonden door lezingen aan hem te geven, acht de rechtbank niet bewezen.406.In zoverre zal vrijspraak volgen.

Azzedine C.

Betrokkene 10, Betrokkene 11, Betrokkene 12, Betrokkene 13 en Betrokkene 4 14.47 In de periode van april tot en met juni 2013 hebben familieleden van Betrokkene 10, Betrokkene 11, Betrokkene 12, Betrokkene 13 en Betrokkene 4, jongemannen die in de periode van december 2012 tot en met juni 2013 naar Syrië zijn vertrokken en die daar sedertdien deelnemen aan de gewapende strijd of daaraan hebben deelgenomen, zich tot de politie gewend en aangifte gedaan van vermissing en/of het ronselen van hun zoon/broer. In de gesprekken die volgden over (de periode voorafgaand aan en de aanleiding voor) het vertrek naar Syrië hebben deze familieleden allen de naam van Azzedine C. genoemd. Meerdere familieleden hebben Azzedine C. ook aangesproken op zijn mogelijke betrokkenheid. Azzedine C. ontkende in alle gevallen, maar heeft volgens één van de familieleden wel gezegd dat als zij hun zoon/broer wilden zien, hij dat kon regelen en hij zou die familie ook hebben ingelicht over het feit dat hun zoon/broer in Syrië gewond was geraakt.

In een, getapt, telefoongesprek, tussen de moeder van Betrokkene 10 en de moeder van Betrokkene 12 heeft de moeder van Betrokkene 10 gezegd dat Betrokkene 12 door Azzedine C. is geronseld.

Azzedine C. onderhield in de periode voorafgaand aan de uitreis van genoemde vijf mannen naar Syrië (telefonisch) contact met hen en, in het geval van Betrokkene 12, had hij ook nog contact met hem toen hij, Betrokkene 12, in Syrië was. Azzedine C. heeft ook in contact gestaan met andere Syriëgangers dan de in de tenlastelegging genoemde.

Azzedine C. heeft zich verder in 2013 in de media opgeworpen als woordvoerder van ‘de Syriëgangers’. Zo heeft hij destijds in het programma ‘Nieuwsuur’ gezegd dat hij van de ongeveer 100 afgereisde personen er 75 tot 80 kent, dat het een hechte groep is en heeft hij uitspraken gedaan als: ‘We leven voor de dood na het leven. Het is niet eng om daar te sterven. De beste dood voor de islam is de martelaarsdood’.

Op social media heeft Azzedine C. ook adviezen verstrekt aan ‘broeders’ die overwegen om naar Syrië te gaan, welke adviezen met name betrekking hadden op het gedrag op social media en op hoe te handelen in het geval die broeders bij politie en justitie in beeld zouden komen.

Met de, in Nederland achtergebleven, familieleden van Syriëgangers stond Azzedine C. ook in contact. Zo heeft hij bijvoorbeeld contact gehad met de familieleden van een Syriëganger naar aanleiding van berichten over diens overlijden aldaar en er is gesproken over het plaatsen van berichten over het overlijden op social media.

De Koning heeft verklaard dat de focus van ‘het clubje’ waartoe ook Azzedine C. behoorde(– onder meer – in 2013) op de militaire jihad lag met als doel het vestigen van de heerschappij en de wetten van Allah en dat dat clubje van mening was dat de verplichting tot het voeren van de jihad geldt voor alle moslims in de wereld. Ook heeft De Koning Azzedine C. geduid als duidelijk pro-ISIS.

Azzedine C. heeft ter terechtzitting van verklaard dat hij door mensen werd benaderd met vragen over ‘hoe naar Syrië te gaan’ en voorts dat hij er niet tegen is dat ‘broeders’ naar Syrië gaan om daar deel te nemen aan de gewapende strijd.

De rechtbank is van oordeel dat hetgeen hiervoor is weergegeven het niveau van enkel aanwijzingen niet ontstijgt. De aangiftes van de familieleden van de in de tenlastelegging genoemde jongemannen hebben een hoog speculatief karakter als het gaat om de betrokkenheid van Azzedine C. bij het (proces voorafgaand aan het) nemen van de beslissing van de vijf jongemannen om naar Syrië te vertrekken. Alle familieleden waren, zo hebben zij verklaard, volkomen verrast toen zij hoorden dat hun zoon/broer was vertrokken naar Syrië. Hetgeen zij (al dan niet achteraf) hierover hebben gehoord, hebben zij grotendeels alleen ‘van horen zeggen’. Dit een en ander kleurt ook het hiervoor aangehaalde tapgesprek. Van belang is verder dat niets bekend is geworden over de inhoud van het (telefonisch) contact dat Azzedine C. met de vijf jongemannen heeft onderhouden. Tussen hetgeen overigens uit het dossier naar voren komt en de in de tenlastelegging genoemde jongemannen is ten slotte óf geen directe relatie te leggen óf het zegt hooguit iets over de mening van Azzedine C. over de Syriëgang.

Een en ander brengt de rechtbank, net als de officieren van justitie en de verdediging, tot de conclusie dat in het dossier niet voldoende bewijs kan worden gevonden voor het werven voor de gewapende (terroristische) strijd door Azzedine C. van de in de tenlastelegging genoemde (vijf) personen. Azzedine C. moet dan ook in zoverre worden vrijgesproken.

Getuige 1

Hiervoor heeft de rechtbank, in relatie tot hetgeen aan Oussama C. wordt verweten, geoordeeld dat alleen geloof kan worden gehecht aan hetgeen Getuige 1 in januari 2014 bij de politie heeft verklaard. De rechtbank ziet geen aanleiding om op dit punt anders te oordelen als het gaat om Azzedine C..

Getuige 1 heeft over Azzedine C.(die hij Abou Moussa noemt) het volgende verklaard:

 hij kent Azzedine C. sinds september 2013 en hij ontmoette hem in restaurant Frankies;

 Azzedine C. had vermoedelijk een leidende rol in de groep ‘broeders’;

 Azzedine C. wilde dat er in Syrië een regering komt die regeert met de wetten van Allah;

 Azzedine C. sprak soms over de jihad, over wat dit inhoudt, hoe de jihad moet worden uitgevoerd en of er in Syrië sprake is van een jihad;

 Azzedine C. verheerlijkte de strijd in Syrië;

 “Ja, hij [Azzedine C. ] zegt niet dat van dat je er naar toe gaat. Hij zegt van: als je niet kan, (…) dus (…) smeekbedes. Eh dat is (…), maar stuur mensen dan kleren en geld en eH. Hij is ook van mening dat eh als je, als je kan helpen, ga.”;

 Azzedine C. sprak over wie er naar Syrië was gegaan en wie daar was gesneuveld.

Getuige 1 heeft de vraag of Azzedine C. ook persoonlijk met hem sprak over onderwerpen als de strijd in Syrië, ontkennend beantwoord en hetzelfde heeft hij gedaan op de vraag of Azzedine C. hem (net als Oussama C.) ook filmpjes liet zien.

Hetgeen Getuige 1 over ‘de broeders’ heeft verklaard, heeft de rechtbank hiervoor (onder 14.14 en 14.15) reeds weergegeven. De rechtbank verwijst hier op deze plaats naar, nu zij ervan uitgaat dat Getuige 1 ook Azzedine C. tot ‘de broeders’ rekent.

In het eerste politieverhoor heeft Getuige 1 verklaard dat hij (ook) is gehersenspoeld door Azzedine C.. Even later verklaart hij echter dat het Oussama C. was die hem op een bepaalde manier hersenspoelde.

Evenals de officieren van justitie en de verdediging is de rechtbank van oordeel dat in de hiervoor aangehaalde verklaringen van Getuige 1 onvoldoende basis kan worden gevonden voor een veroordeling van Azzedine C. voor het werven van Getuige 1 voor de gewapende (terroristische) strijd in Syrië. De rechtbank acht in dit verband met name van belang dat van intensief persoonlijk contact tussen Azzedine C. en Getuige 1 niet is gebleken. In het dossier bevinden zich ook geen andere bewijsmiddelen die hiervoor grondslag kunnen bieden. Een en ander betekent dat Azzedine C. van dit deel van het tenlastegelegde moet worden vrijgesproken.

15. Samenspanning tot, voorbereiding en bevordering van en deelneming aan training voor

terroristische misdrijven, het juridisch kader

Aan een aantal verdachten is - kort gezegd en voor zover hier relevant - ten laste gelegd:

 samenspanning tot het opzettelijk teweeg brengen van een ontploffing, moord en/of doodslag, (te) begaan met een terroristisch oogmerk;

 voorbereiding en/of bevordering van het opzettelijk teweeg brengen van een ontploffing, moord en/of doodslag, (te) begaan met een terroristisch oogmerk;

 deelneming en/of medewerking aan training voor het plegen van een (misdrijf ter voorbereiding of vergemakkelijking van een) terroristisch misdrijf.

Alvorens in het volgende hoofdstuk de ten laste gelegde gedragingen afzonderlijk te bespreken, zal de rechtbank hier het juridische kader van de relevante strafrechtelijke bepalingen uiteen zetten.

Juridisch kader inzake samenspanning

Wegens het grote belang van het voorkomen van terroristische misdrijven heeft de wetgever de samenspanning daartoe strafbaar gesteld. Samenspanning wordt omschreven in artikel 80 Sr en is - voor wat betreft het teweegbrengen van een ontploffing, moord en/of doodslag, (te) begaan met een terroristisch oogmerk - strafbaar gesteld in respectievelijk artikel 176b en 289a Sr.

Samenspanning tot een terroristisch misdrijf bestaat zodra twee of meer personen een afspraak maken om een concreet terroristisch misdrijf te plegen. De samenspanners hoeven niet af te spreken dat zij allen het misdrijf zullen plegen, het is voldoende dat overeengekomen wordt dat ten minste één van hen het misdrijf zal plegen.407.De afspraak moet definitief zijn (onderhandelingen over een overeenkomst impliceren nog geen overeenkomst), alsook ernstig gemeend (niet gemeende voornemens volstaan niet) en concreet (het voorgenomen misdrijf moet voldoende vorm hebben gekregen).408.De eisen die gesteld worden aan de concreetheid van het voorgenomen misdrijf zijn daarbij vergelijkbaar met de eisen die daaraan gesteld worden bij ‘gewone’ ernstige misdrijven die worden voorbereid (artikel 46 Sr).409.Er zal enige zekerheid moeten bestaan over de wijze van uitvoering, het moment waarop het misdrijf zal plaatsvinden en de persoon van het slachtoffer (of de groep van slachtoffers). Het moet gaan om een serieuze afspraak, de samenspanners moeten zich jegens elkaar gebonden achten om de afspraak na te komen.410.

Samenspanning is voltooid op het moment dat een zodanige afspraak is gemaakt, een begin van uitvoering is niet vereist.411.Vrijwillige terugtred is niet mogelijk.412.

Juridisch kader inzake de voorbereiding en bevordering van terroristische misdrijven

Zoals hierboven is vermeld zijn het teweegbrengen van een ontploffing, moord en/of doodslag, (te) begaan met een terroristisch oogmerk, strafbaar gesteld in respectievelijk artikel 176b en 289a Sr. Daarin is bepaald dat artikel 96, lid 2 Sr van overeenkomstige toepassing is. Het artikel betreft een lex specialis ten opzichte van artikel 46 Sr.

Ingevolge artikel 96 lid 2 Sr is sprake van strafbare voorbereidings- en bevorderingshandelingen indien een persoon:

1°. een ander tracht te bewegen om het misdrijf te plegen, te doen plegen of mede te plegen, om

daarbij behulpzaam te zijn of om daartoe gelegenheid, middelen of inlichtingen te verschaffen;

2°. gelegenheid, middelen of inlichtingen tot het plegen van het misdrijf zich of anderen tracht te verschaffen;

3°. voorwerpen voorhanden heeft waarvan hij weet dat zij bestemd zijn tot het plegen van het misdrijf;

4°. plannen voor de uitvoering van het misdrijf, welke bestemd zijn om aan anderen te worden medegedeeld, in gereedheid brengt of onder zich heeft;

5°. enige maatregel van regeringswege genomen om de uitvoering van het misdrijf te voorkomen of te onderdrukken, tracht te beletten, te belemmeren of te verijdelen.

Deze handelingen zijn strafbaar ongeacht het resultaat ervan. Voorwaardelijk opzet op de voorbereiding of bevordering van een terroristisch misdrijf volstaat niet. Vereist is dat de dader de gedraging onderneemt met het oogmerk het betreffende terroristische misdrijf voor te bereiden of te bevorderen.413.Het misdrijf dat wordt voorbereid of bevorderd zal in zoverre moeten vaststaan dat kan worden bepaald of het een misdrijf betreft waarvan de voorbereiding en bevordering als bedoeld in artikel 96, lid 2 Sr strafbaar is. Tijd, plaats en wijze van uitvoering zullen dus enigszins concreet moeten vaststaan.414.Indien sprake is van voorbereidingshandelingen die bij afwezigheid van bijzondere omstandigheden ook als dagelijkse, niet-criminele bezigheden kunnen worden beschouwd, is strikte toetsing noodzakelijk. De verweten voorbereidings- en bevorderingshandelingen mogen wel in onderlinge samenhang worden beschouwd. Ook indien op zichzelf staande handelingen geen strafbare voorbereiding opleveren, kan uit de combinatie van alle handelingen en het gedachtegoed van verdachte tezamen het oogmerk van verdachte op het voorbereiden van een misdrijf worden afgeleid.415.

De voorbereiding en bevordering zijn zelfstandig strafbaar gesteld als voltooide delicten. Hiervan is geen vrijwillige terugtred mogelijk.416.

Juridisch kader inzake training voor terroristische misdrijven

Hoewel de tekst van artikel 134a Sr een veel ruimere strekking suggereert, is daarin slechts strafbaar gesteld het meewerken (als trainer) en het deelnemen (als getrainde) aan trainingen voor terrorisme.417.

Het begrip training ziet op de in artikel 134a genoemde gedragingen en nadrukkelijk niet op gedragingen die geen relatie hebben tot een (terroristische) training. Training is omschreven als “het opdoen of overbrengen van kennis of zich of een ander bekwamen in vaardigheden of technieken”.418.Ingevolge het Verdrag van Warschau moet daarbij worden gedacht aan het geven van instructie voor het vervaardigen of gebruiken van explosieven, vuurwapens of andere wapens of schadelijke of gevaarlijke stoffen, of voor andere specifieke methoden of technieken.419.

De training kan worden gegeven of gevolgd in reguliere trainingskampen. De wetgever had hierbij niet alleen gedragingen in het buitenland op het oog, ook het in Nederland deelnemen aan een terroristisch trainingskamp moet onder alle omstandigheden strafbaar worden geacht. Artikel 134a Sr omvat het deelnemen aan een terroristisch trainingskamp waarbij de deelnemers deel uitmaken van een terroristische organisatie of zich schuldig maken aan samenspanning tot het plegen van een terroristisch misdrijf. De training kan echter ook plaatsvinden door middel van het internet (als virtueel trainingskamp), via individuele lessen dan wel in groepsverband.420.Daarbij kan het gaan om de verwerving van fysieke vaardigheden of het opdoen van intellectuele kennis. Voorts kan de training plaatsvinden via zowel persoonlijk contact als door raadpleging van het internet of ander ‘lesmateriaal’. In dit laatste geval, waarbij sprake is van een vorm van ‘zelfstudie’, zal het oordeel of gesproken kan worden van training mede afhangen van (1) de feitelijke vaststellingen ten aanzien van het type geraadpleegde materiaal, (2) de eventuele samenhang van geraadpleegd materiaal en onder omstandigheden (3) de frequentie van de raadpleging. De termen ‘meewerken aan training’ en ‘deelnemen aan training’ hebben dezelfde reikwijdte.421.

Blijkens de wetsgeschiedenis dient onderscheid te worden gemaakt tussen het opzet van degene die training volgt en degene die training geeft. Voor degene die training geeft kan voorwaardelijk opzet reeds voldoende zijn. Dit zal in de praktijk betekenen dat van een strafbare gedraging sprake is, zodra de trainer zich welbewust blootstelt aan de aanmerkelijke kans dat zijn cursist die training volgt met het oog op het plegen van een terroristisch misdrijf.422.Degene die training volgt moet de bedoeling of het kwalijk oogmerk hebben die kennis of vaardigheden te verwerven ten behoeve van het plegen van een terroristisch misdrijf. Niet alleen moet sprake zijn van willens en wetens informatie vergaren met als doel het plegen van een terroristisch misdrijf, maar tevens is vereist dat er sprake is van een concreet doel. Derhalve moet aantoonbaar zijn en bewezen worden welk misdrijf de verdachte voor ogen stond waarvoor hij de kennis en vaardigheden heeft verworven. Voorts moet het daarbij gaan om één van de misdrijven zoals die limitatief zijn omschreven in de artikelen 83 en 83b Sr.423.

Deelneming aan en het verlenen van medewerking aan training van terrorisme zijn zelfstandig strafbaar gestelde voorbereidingsdelicten.

16. Deelneming aan training voor terroristische misdrijven, zoals ten laste gelegd

(Jordi de J.)16.1 Aan Jordi de J. wordt – kort gezegd – verweten dat hij in de periode van 1 januari 2012 tot en met 9 mei 2013 in Nederland en in Syrië kennis en/of vaardigheden heeft verworven tot het plegen van een terroristisch misdrijf en/of een misdrijf ter voorbereiding en/of vergemakkelijking van een terroristisch misdrijf. Jordi de J. zou dit volgens de steller van de tenlastelegging als volgt hebben gedaan:

De officieren van justitie stellen zich op het standpunt dat het tenlastegelegde in zijn geheel bewezen kan worden. Door de verdediging is betoogd dat voor het tenlastegelegde onvoldoende bewijs in het dossier kan worden gevonden, reden waarom volgens de verdediging algehele vrijspraak moet volgen.

De rechtbank overweegt als volgt.

Niet ter discussie staat dat Jordi de J., die de kunya ‘Abou Moussa’ gebruikt, enige tijd in Syrië heeft verbleven. Op 16 februari 2013 is hij, samen met Betrokkene 14, naar dat land vertrokken en op 27 april 2013 is hij weer teruggekeerd in Nederland.424.In debat is (de kwalificatie van) wat zich heeft voorgedaan voorafgaand aan het vertrek naar Syrië en in Syrië.

Ad (a)Uit het dossier blijkt dat Jordi de J. in oktober/november 2012 op hadj (bedevaart) in– onder meer – Mekka en Medina (Saoedi Arabië) is geweest. Vanzelfsprekend is deelname aan de hadj niet strafbaar. Het dossier bevat geen bewijs dat Jordi de J. zich tijdens zijn hadj heeft voorbereid op de gewelddadige jihad. De rechtbank spreekt Jordi de J. dan ook vrij van dit onderdeel van de tenlastelegging (nog daargelaten dat Saoedi Arabië in de tenlastelegging niet wordt genoemd als plaats waar de tenlastegelegde feiten (mede) zouden zijn gepleegd).

Ad (b)De rechtbank begrijpt het onder b) tenlastegelegde aldus dat hiermee wordt gedoeld op de periode voorafgaand aan het vertrek van Jordi de J. naar Syrië. Naar het oordeel van de rechtbank veronderstelt het zich eigen maken van een gedachtegoed dat iemand in een bepaalde periode de fundamentele en elementaire denkbeelden, ideeën en principes van een dergelijk gedachtegoed tot zich neemt en onderschrijft. Uit het dossier komt naar voren dat Jordi de J. in de periode voorafgaand aan zijn vertrek naar Syrië, met name in gesprekken met geloofsgenoten, weliswaar met enige regelmaat is geconfronteerd met elementen van een gedachtegoed dat als radicaal betiteld zou kunnen worden425., maar dit is, gelet op hetgeen de rechtbank verstaat onder ‘het zich eigen maken van een gedachtegoed’, onvoldoende om tot een bewezenverklaring van het onder (b) tenlastegelegde te komen. In zoverre moet dus eveneens vrijspraak volgen. Gelet hierop kan onbesproken worden gelaten of het zich eigen maken van een gedachtegoed als in de tenlastelegging genoemd kan gelden als het verwerven van kennis tot het plegen, voorbereiden of vergemakkelijken van terrorisme.

Ad (c)Ter terechtzitting heeft Jordi de J. verklaard dat hij, voordat hij naar Syrië vertrok, met zijn reisgenoot Betrokkene 14 heeft gesproken over ‘hoe je in Syrië moet komen’. Verder heeft hij, ook ter terechtzitting, verklaard in Nederland van Betrokkene 15 een briefje te hebben gekregen met daarop een Syrisch telefoonnummer en een beschrijving van de ‘beste’ route naar Syrië. De op het briefje beschreven route heeft Jordi de J. gevolgd en met genoemd telefoonnummer heeft Jordi de J., toen hij in het zuiden van Turkije was gearriveerd, contact gezocht, waarna Jordi de J., samen met Betrokkene 14, door een smokkelaar over de grens van Turkije met Syrië is gebracht.426.

Jordi de J. heeft ter terechtzitting verklaard dat hij in Syrië humanitaire hulp wilde gaan verlenen en dat hij met dat doel naar Syrië is afgereisd. De rechtbank acht dit echter niet geloofwaardig. Bewezen kan worden dat Jordi de J. al in Nederland de intentie had om de door hem alhier verworven informatie te gebruiken om naar het strijdgebied in Syrië af te reizen en daar aan de strijd te gaan deelnemen. Daartoe overweegt de rechtbank het volgende.

Ter terechtzitting heeft Jordi de J. verklaard dat voorafgaand aan zijn vertrek naar Syrië diverse geloofsgenoten in Nederland in gesprekken met hem de indruk wekten dat het verplicht was om naar dat land te vertrekken om aldaar voor de moslimbroeders en -zusters op te komen; één van de aan hem gepresenteerde manieren om dit te gaan doen was volgens Jordi de J. om aan de gewapende strijd te gaan deelnemen. Jordi de J. heeft ook verklaard dat bevriende broeders die naar Syrië vertrokken, onder wie Betrokkene 15, daar naar toe gingen om te vechten en dat hij in die tijd niemand kende die naar Syrië was gegaan om daar humanitaire hulp te gaan verlenen.427.In de kringen waarin Jordi de J. destijds verkeerde lag de focus op de militaire jihad met als doel het vestigen van de heerschappij en de wetten van Allah en was men van mening dat de verplichting tot het voeren van de (militaire) jihad geldt voor alle moslims in de wereld (zie hierboven in hoofdstuk 8).428.Ter terechtzitting heeft De Koning ook verklaard dat de mannen die naar Syrië vertrekken, meestal betrokken raken bij gevechten.429.

Van belang is verder de brief die Jordi de J. in mei 2013 naar de NOS heeft gestuurd. Volgens de NOS schreef hij in die brief tot de conclusie te zijn gekomen, na gesprekken met zijn vrienden en het bekijken van filmpjes op Youtube, ‘dat hij moest helpen om president Assad te verdrijven, om daarna te kunnen helpen met het land op te bouwen’.430.Het woord ‘verdrijven’ duidt naar het oordeel van de rechtbank op ‘strijden’; met het verlenen van humanitaire hulp verdrijft men nu eenmaal niet een brute heerser. De hierna nog te bespreken verklaring van Betrokkene 16 biedt hier ook steun aan.

Hetgeen ook afbreuk doet aan de geloofwaardigheid van de verklaringen van Jordi de J. op dit punt is dat hij zich nauwelijks heeft verdiept in wat zijn humanitaire hulp in Syrië zou moeten gaan inhouden en hoe hij dat in goede banen zou moeten gaan leiden. Weinig geloofwaardig is ook dat Jordi de J. niets heeft kunnen verklaren over de intenties en plannen van zijn reisgenoot Betrokkene 14.431.

Ad (d)Ter terechtzitting heeft Jordi de J. verklaard dat hij na aankomst in Syrië twee of drie dagen in een villa nabij Bab Al-Hawa heeft verbleven en dat hij vervolgens is overgebracht naar een trainingskamp in Sheikh Suleiman. In het kamp werden ideologische lessen gegeven en ook ‘vechttraining’. Jordi de J. heeft verklaard dat hij de ideologische lessen heeft gevolgd, maar dat hij zich, door een blessure aan zijn enkel voor te wenden, aan deelname aan de vechttraining heeft weten te onttrekken. Omdat hij onwillig was om te trainen en om die reden als spion werd aangemerkt is hij, aldus Jordi de J., na vijf of zes dagen naar een andere plaats, waar de gewapende strijd volop woedde, overgebracht en aldaar heeft hij tot zijn vertrek naar Nederland verbleven. Jordi de J. is daar ook getuige geweest van de begrafenis van de Nederlandse strijder Betrokkene 5.432.

Getuige 2 heeft verklaard dat hij Jordi de J. heeft ontmoet in een trainingskamp van de strijdgroep Majlis Shura Mujahedeen in Sheikh Suleiman, welke strijdgroep volgens Getuige 2 onder leiding stond van ‘Abu Aseer’. Getuige 2 arriveerde, aldus zijn verklaring, op 23 februari 2013 in dit kamp. Getuige 2 heeft Jordi de J. herkend op een aan hem getoonde foto. Hij kent hem als ‘Abu Moussa’. In het trainingskamp, dat volgens Getuige 2 verplicht was voor een ieder die binnenkwam bij Majlis Shura Mujahedeen, werden militaire, fysieke en religieuze trainingen gegeven. Alle personen die hij op foto’s had herkend, hebben, aldus Getuige 2, in het trainingskamp in Sheikh Suleiman alle soorten militaire training gevolgd. Jordi de J. trainde [cursivering rechtbank] in het trainingskamp tegen zijn zin, zo verklaart Getuige 2 ook.433.Getuige 2 heeft ook de reisgenoot van Jordi de J., Betrokkene 14 (die hij kent als ‘Abu Mohamed’), op een foto herkend. Betrokkene 14 verbleef ook in genoemd trainingskamp en heeft daar ook militaire training ondergaan, aldus Getuige 2.434.

De rechtbank is, anders dan de verdediging, van oordeel dat de verklaringen van Getuige 2 op het punt van de gestelde deelname van Jordi de J. aan militaire training, niet onduidelijk of te algemeen zijn. Uit die verklaringen kan ook niet worden afgeleid, zoals de verdediging ook heeft betoogd, dat de waarnemingen van Getuige 2, als het gaat om de activiteiten van Jordi de J., beperkt waren omdat hij, Getuige 2, in het trainingskamp gedetineerd zat. De rechtbank zal de verklaringen van Getuige 2 dan ook bezigen voor het bewijs. Hierbij heeft de rechtbank ook nog het volgende meegewogen.

In de periode waarin Jordi de J. in Syrië verbleef, was aldaar, voornamelijk in de regio Aleppo (en Sheikh Suleiman ligt in die regio), een strijdgroep genaamd ‘Mujahideen Shura Council’ (ook wel: ‘Shura Council of the Islamic State’) actief. Deze strijdgroep werd in die tijd betiteld als ‘a small extremist jihadi-salafi network’ en is, toen de leiding werd overgenomen door ‘Betrokkene 32’, op enig moment een subgroep van ISIL geworden. De strijdgroep werd grotendeels gevormd door buitenlandse strijders en ‘expat-Syriërs’ en was in maart 2013 betrokken bij de slag bij Betrokkene 52 Toman, waarbij de hiervoor genoemde Betrokkene 5 is omgekomen. Na de slag bij Betrokkene 52 Toman heeft Betrokkene 32 in een videoboodschap het belang van training benadrukt.435.Een en ander biedt steun aan hetgeen Getuige 2 heeft verklaard.

Ook Getuige 1 heeft (toen hij zelf nog verdachte was én als getuige) verklaringen over Jordi de J. afgelegd. Wat deze verklaringen betreft, verwijst de rechtbank allereerst naar hetgeen zij hiervoor in zijn algemeenheid over (de betrouwbaarheid) daarvan heeft overwogen. Kort gezegd komt dit er op neer dat de verklaringen die Getuige 1 in januari 2014 bij de politie heeft afgelegd betrouwbaar moeten worden geacht, maar dat dit niet geldt voor zijn verklaringen zoals afgelegd bij de politie in augustus 2014 en ten overstaan van de rechter-commissaris in februari 2015.

Getuige 1 heeft op 15 januari 2014 het volgende verklaard (V1 is verbalisant 1, V2 is verbalisant 2 en AS is Getuige 1):

V1: Heb je wel eens jongens gesproken die teruggekomen zijn? Of meisjes?AS: Eh teruggekomen?V1: Ja.AS: Eh Jordi de J..V1: Heb je met hem d’r wel eens over gehad?AS: Hij heeft niet gezegd eh over de route, maar hij heeft wel gezegd hoe het daar is.V1: Oké. Wat vertelde ie daarover?AS: Hij hij vertelde van de, hoe de trainingskamp is. Eh hij vertelde meer over eh die moeilijkheden. Of je daar in de winter, als je in de bergen ben, dat je in een tent moet slapen. Eh eh dat, dat je gewoon niet eh genoeg goede training krijgt en dergelijke. Hij heeft nooit gest, hij zegt dat ie nooit heeft gestreden. Hij was nooit in de vlucht eh sorry in de trainingskamp.V1: Mm, mm.AS: En eh hij had me een keertje ook verteld eh hoe het allemaal gaat als er een bom neervalt, dan eh is een bom met zoveel scherven d’r uit komen. En eh nou..V1: Wat heeft hij verteld over de trainingskampen dan?AS: … en eh van eh dat je genoeg traint. Hoe je moet schieten.V1: Mm, mm.AS: Eh en hem eh gewoon een beetje cool eh, cool eh, hoe heet dat, een beetje, hoe zeg je dat? Een lichaam, nee niet de lichaam, conditie trainen.V1: Conditietraining.AS: Gewoon conditie trainen, leren schieten eh ja, gewoon zulke dingen.V2: Mm.V1: En wie geeft die trainingen dan?AS: Hij zei een man uit en het was een Syrische man.V1: Mm, mm.AS: Maar hij heeft geen naam tuurlijk. Hij zei een Syrische man. Want hij zei tegen mij van eh de, ik had een foutje gedaan en eh die Syrische man schelde met opeens eh uit in het Syrisch. Zeg maar: hoe ken, ga je dan met hem in contact als hij Syrisch is en jij Nederlander zijn? Hij zei, hij zegt: vertaalt iemand in de kamp.V1: Zijn daar vertalers? (…)AS: Eh vertalers, ja.V1: Oké. Maar dat kamp, die kampen is allemaal in Syrië?AS: Ja, allemaal in Syrië.V1: Hoe lang heeft hij in zo’n kamp gezeten?AS: Eh hij was misschien, effe kijken, hij was in eh mei gegaan, of in februari sorry….V1: mm, mm.AS: … is die in de zomer, of in mei teruggekomen.V1: En al die tijd heeft ie in zo’n kamp gezeten?AS: Eh dat deed ie wel. (…)436.V2: Wat heeft ie je verteld over waar hij sliep bijvoorbeeld?AS: Eh in een vluchtelingenkamp in een tent. En hij vond het geen pretje. Eh ja, gewoon in de tenten. Zolang je in trainingskamp, ben je gewoon in een aan, in een tent te slapen. En ik heb het ook gehoord als je daar aan de straat, strijd mee, dat jij geld krijgt om de huur te betalen, een lening te krijgen.437.

Getuige 1’s verklaring over Jordi de J. komt spontaan tot stand; hij komt op de vraag of hij mensen kent die uit Syrië zijn teruggekomen zelf met de naam van Jordi de J. en hij komt ook zelf met de mededeling in Syrië dat Jordi de J. in een trainingskamp is geweest. Opvallend is verder dat hij een aantal details over dat kamp en de omstandigheden aldaar verstrekt, details waarvan de rechtbank zich onmogelijk kan voorstellen dat je deze kunt verzinnen zonder daarover met de persoon die aldaar heeft verbleven, te hebben gesproken. Van belang is verder dat de verklaring van Getuige 1 deels ook ontlastend is voor Jordi de J.; zo verklaart Getuige 1 dat Jordi de J. in Syrië níet aan de strijd heeft deelgenomen. De verklaring van Getuige 1 bevat voorts details die overeenstemmen met hetgeen Jordi de J. zelf heeft verklaard, bijvoorbeeld over de duur van zijn verblijf in Syrië. De rechtbank acht deze verklaring van Getuige 1 dan ook betrouwbaar en zal ook deze bezigen voor het bewijs. In dit verband merkt de rechtbank nog op dat het opvallend is dat elementen uit de verklaring van Getuige 1 terugkomen in de verklaring die Jordi de J. op 16 mei 2013, kort na zijn terugkeer uit Syrië, als getuige bij de politie heeft afgelegd. Jordi de J. heeft toen – onder meer – verklaard dat hij in Syrië in een vluchtelingenkamp in tenten heeft geslapen. Weliswaar heeft Jordi de J. ter terechtzitting verklaard dat de bij de politie afgelegde verklaring voor het overgrote deel niet op waarheid berust, maar de rechtbank sluit bepaald niet uit dat hij een deel van dit verzonnen verhaal ook aan Getuige 1 heeft verteld. Een en ander versterkt naar het oordeel van de rechtbank de betrouwbaarheid van de verklaring van Getuige 1.

Dat de verklaringen van Getuige 1, zoals de verdediging heeft betoogd, niet gebaseerd zijn op eigen wetenschap, maar voortkomen uit de berichtgeving van de NOS over Jordi de J., volgt de rechtbank niet. Uit hetgeen in het dossier over die berichtgeving wordt vermeld, volgt niet dat Jordi de J. aan de NOS heeft verteld dat hij in een trainingskamp heeft verbleven, wat daar zou zijn gebeurd en wat hij daar zou hebben gedaan. Dat Jordi de J. niet in de winter in Syrië zou zijn geweest, zoals Getuige 1 heeft verklaard, volgt de rechtbank evenmin; hij vertrok immers in februari.

Betrokkene 16 (de weduwe van Betrokkene 5) heeft op 31 januari 2014 tegen een politieagent gezegd dat Jordi de J., die zij goed kent, naar Syrië is gereisd ‘om daar te vechten’.438.Op 2 oktober 2014 is zij door de politie als getuige gehoord. Anders dan de verdediging meent, heeft Betrokkene 16 bij die gelegenheid haar verklaring van 31 januari 2014 niet teruggenomen; ze verklaarde alleen, althans zo begrijpt de rechtbank haar, dat ze zich niet meer kon herinneren wat ze bij de politie had gezegd.439.Ook de verklaring van Betrokkene 16 zal de rechtbank daarom voor het bewijs gebruiken.

De verklaringen van Getuige 2, Getuige 1 en Betrokkene 16 liggen in lijn met elkaar. De verklaringen van Jordi de J. volgen deze verklaringen ook goeddeels, maar haaks op die verklaringen staat zijn verklaring dat hij niet heeft deelgenomen aan militaire trainingen. De rechtbank acht de verklaring van Jordi de J. op dit punt, gelet op de verklaringen van Getuige 2, Getuige 1 en Betrokkene 16, niet geloofwaardig. Dat de moeder van Jordi de J. ook heeft verklaard dat Jordi de J. geen militaire training heeft gevolgd, maakt dit niet anders, nu deze verklaring uitsluitend gebaseerd is op hetgeen zij van Jordi de J. heeft gehoord. De verklaring van zijn moeder legt om die reden onvoldoende gewicht in de schaal.

Conclusie c) en d)

Op basis van de hiervoor genoemde feiten en omstandigheden, alle in onderlinge samenhang bezien, acht de rechtbank bewezen dat Jordi de J. niet alleen het voornemen had om zich in Syrië in de gewapende jihadstrijd te mengen en hij om die reden informatie over de reis naar dat land heeft ingewonnen, maar hij dit voornemen ook heeft uitgevoerd door in een trainingskamp van de (jihadistische) strijdgroep ‘Mujahideen Shura Council’ deel te nemen aan ideologische en militaire trainingen.

De hiervoor opgesomde handelingen van Jordi de J. leiden ook tot de conclusie dat hij het oogmerk had de ten laste gelegde delicten moord en doodslag en het teweegbrengen van ontploffingen te begaan.

Ten slotte 16.24 Op deze plaats merkt de rechtbank reeds op dat zij op basis van de verklaringen van Jordi de J. zelf, van zijn moeder en van Getuige 2, aannemelijk acht dat Jordi de J. al vrij snel nadat hij in het trainingskamp was gearriveerd, spijt heeft gekregen van zijn impulsieve beslissing om in Syrië te gaan strijden en in dat kamp met tegenzin aan in elk geval militaire trainingen heeft deelgenomen. Dit zijn omstandigheden waaraan de rechtbank een groot gewicht zal toekennen bij het bepalen van de strafmaat.

17. Samenspanning tot, voorbereiding en bevordering van en deelneming aan training voor

terroristische misdrijven, zoals ten laste gelegd

(Hicham el O., Anis Z. en Hatim R.)

Het afreizen naar Syrië en deelname aan training aldaar door Hicham el O., Anis Z. en Hatim R.

Afreizen door Hicham el O.

Hicham el O. heeft in september en oktober 2012 in Jemen verbleven. Uit het dossier is echter niet af te leiden dat dit in enig verband stond met zijn latere vertrek naar en verblijf in Syrië. In het dossier ontbreekt eveneens wettig bewijs dat en/of hoe Hicham el O. zich over het afreizen naar Syrië heeft laten informeren. Een keten van logische aannames kan de plaats van dat wettig bewijs niet innemen. Om deze redenen moet vrijspraak volgen van deze onderdelen van de tenlastelegging.

Hicham el O. is vervolgens op 21 januari 2013 uitgereisd naar Syrië en in augustus 2013 weer teruggekomen naar Nederland.440.Naar eigen zeggen heeft hij in Syrië niet deelgenomen aan de gewapende jihadstrijd, maar in de autohandel gezeten. Het Openbaar Ministerie verdenkt hem toch van deelname, omdat het meent dat hij de enige gebruiker van het Syrisch telefoonnummer Telefoonnummer 1 is geweest. Deze gebruiker noemde zich Abu Redouan en lijkt op grond van tapgesprekken betrokken bij het faciliteren van en deelnemen aan de gewapende strijd.

Ook de rechtbank is van oordeel dat Hicham el O. de enige gebruiker van het nummer Telefoonnummer 1, en dus Abu Redouan, moet zijn geweest.441.Allereerst heeft een verbalisant de stem van Abu Redouan vergeleken met de stem van Hicham el O. en geconcludeerd dat deze overeenkwamen.442.Daarnaast heeft dit telefoonnummer, naast met Soufiane Z., vooral contact met de Nederlandse telefoonnummers van de broer, zus en moeder van Hicham el O.. Bovendien blijkt uit onderzoek dat Abu Redouan, op de vraag van Soufiane Z. op 31 juli 2013 om 19:10 uur of hij zijn neef kon bellen, om 19:12 en 19:13 uur uitbelde naar Betrokkene 17.443.Ter terechtzitting heeft Hicham el O. aangegeven dat Betrokkene 17 inderdaad een neef van hem is.444.Daarmee staat naar het oordeel van de rechtbank eveneens vast dat Hicham el O. gebruik maakte van de kunya Abu Redouan.

Deelname aan een trainingskamp door Hicham el O.

Deze conclusie wordt bevestigd door de verklaring van Getuige 2, die Hicham el O. van een foto heeft herkend als Abu Redouan. Hij had Abu Redouan in het paleis van Kafr Hamra gezien en af en toe ook in het trainingskamp Sheikh Suleyman van de later in ISIS opgegane groep Maghlis Shura Mujahideen. Abu Redouan was volgens Getuige 2 altijd samen met een Nederlander die hij kende als Betrokkene 18.445.Getuige 2 herkende Betrokkene 18 op een foto van Betrokkene 19. Getuige 2 heeft verder verklaard dat alle personen die hij van de foto’s herkende alle soorten militaire trainingen hadden gevolgd in het kamp.446.

De rechtbank acht deze verklaring van Getuige 2 betrouwbaar, nu hij de herkenning van Hicham el O. van de foto combineert met het noemen van zijn kunya. Daarnaast blijk uit het dossier dat Hicham el O. inderdaad in Syrië samen met Betrokkene 18 is geweest447.en ook in Kafr Hamra heeft verbleven.448.De enkele omstandigheid dat Getuige 2 ook heeft gezegd dat Hicham el O. met zijn vrouw en kind in Syrië was, berust kennelijk op een vergissing.449.De rechtbank acht daarom bewezen dat Hicham el O. heeft deelgenomen aan een trainingskamp.

Afreizen door Anis Z.

Uit het dossier blijkt dat Soufiane Z. in verband kon worden gebracht met drie telefoonnummers met dezelfde zes begincijfers. Deze nummers bleken in een reeks van vijftig, lopend van Telefoonnummer 3 tot en met Telefoonummer 5 geleverd aan Hilial Telecom in Den Haag.450.De rechtbank gaat er in het vervolg van uit dat deze telefoonnummers in deze reeks zijn aangeschaft door Soufiane Z..

De partner van Anis Z. is op 25 maart 2013 naar het politiebureau gekomen om te informeren of hij was aangehouden. Zij had Anis Z. op 23 maart nog gezien en had hem daarna niet meer te pakken kunnen krijgen op het bij haar bekende telefoonnummer.451.Anis Z. zou in het weekend van 23 en 24 maart 2013 al zijn spullen naar een vriend hebben gebracht. Vervolgens zou Anis Z. bij zijn broer Soufiane Z. zijn ingetrokken. Het laatste gesprek met het bij zijn partner bekende telefoonnummer van Anis Z. is op 23 maart om 23:07 uur gevoerd met de partner van Soufiane Z. .452.De rechtbank gaat er daarom van uit dat Anis Z. in het weekend van op 24 maart 2013 samen met zijn broer Soufiane Z. was.

Op 24 maart 2013 zijn de telefoonnummers Telefoonnummer 4 en Telefoonnummer 5 vrijwel gelijktijdig (beide 06:09 uur) geactiveerd. Het nummer eindigend op -Telefoonnummer 5 bleek later in gebruik te zijn bij Soufiane Z..453.Uit de opgevraagde historische telefoongegevens bleek dat de gebruikers van deze telefoonnummers zich naar België begaven,454.waarna Soufiane Z. weer terugging naar Nederland455.en de gebruiker van het nummer eindigend op Telefoonnummer 4 zich naar Turkije verplaatste. Op 24 tot en met 26 maart 2013 hielden de gebruikers van de nummers veelvuldig contact. De gebruiker van het nummer eindigend op Telefoonnummer 4 en Soufiane Z. hebben in die periode ook onder meer contact gehad met het Nederlandse telefoonnummer Telefoonnummer 6, met het Syrische telefoonnummer Telefoonnummer 2 en met het Turkse telefoonnummer Telefoonnummer 7. Na 26 maart is het nummer eindigend op – Telefoonnummer 4 niet meer actief geweest. Op 27 maart 2013 werd Soufiane Z. gebeld met het Syrische nummer van Betrokkene 21.456.Op 30 maart 2013 werd Soufiane Z. gebeld door het Syrische nummer Telefoonnummer 8, dat later in gebruik bleek bij Anis Z.. Na 30 maart 2013 had Soufiane Z. met het nummer eindigend op -Telefoonnummer 5 enkel nog contact met vijf Syrische telefoonnummers, waaronder die van Anis Z. en Betrokkene 21.457.Op 31 maart 2013 werd op een bij Azzedine C. en Soufiane Z. aangetroffen simkaart onder het contact “Anis Z.” het telefoonnummer Telefoonnummer 4 aangetroffen.458.

Op grond van het voorgaande concludeert de rechtbank dat de gebruiker van het telefoonnummer eindigend op Telefoonnummer 4 een door Soufiane Z. aangeschaft nummer heeft gekregen dat vrijwel op dezelfde tijd als het door Soufiane Z. gebruikte nummer is geactiveerd. Nu Soufiane Z. op 24 maart 2013 met zijn broer Anis Z. was, is het aannemelijk dat dit nummer ook door Anis Z. werd gebruikt. Dit geldt te meer nu hij vanaf dat moment ook niet meer te bereiken was op zijn oude telefoonnummer en op de simkaart van Soufiane Z. en Azzedine C. dit nummer onder de naam van Anis Z. was opgeslagen. Daar komt nog bij dat het nummer van Soufiane Z., een paar dagen nadat het nummer eindigend op Telefoonnummer 4 niet meer actief was, is gebeld door een Syrisch nummer dat later bij Anis Z. in gebruik bleek. Daarmee staat voor de rechtbank voldoende vast dat het nummer eindigend op Telefoonnummer 4 in gebruik was bij Anis Z. tijdens zijn uitreis naar Syrië. Dit wordt bovendien bevestigd door de op een bij Soufiane Z. aangetroffen telefoontoestel ontvangen sms-berichten van het telefoonnummer eindigend op -Telefoonnummer 4 van 25 en 26 maart 2013 met onder meer de inhoud “broeder haalt mij morgen ochtend als ik het goed heb begrepen” en “ik ben met broeder in de auto”,459.welke berichten duiden op een gefaciliteerde reis.

De rechtbank leidt uit het veelvuldige onderlinge contact (met nieuwe nummers) en contact met dezelfde Turkse en Syrische telefoonnummers tevens af dat Soufiane Z. op de hoogte was van (het doel van) de reis van zijn broer. Dit betekent eveneens dat de gebruikers van de telefoonnummers Telefoonnummer 6, Telefoonnummer 2 en Telefoonnummer 7 bij die reis betrokken waren. Dit wordt bevestigd door bij Soufiane Z. in zijn telefoon aangetroffen sms-berichten van het nummer Telefoonnummer 6 van 25 maart 2013, waarin tegen Soufiane Z. bijvoorbeeld werd gezegd dat zijn broertjes beltegoed op was en hij de broeders moest bellen dat hij er was.460.

Deelname aan een trainingskamp door Anis Z.

Deze conclusie wordt bevestigd door de verklaring van Getuige 2, die Anis Z. heeft herkend van een foto. Anis Z. zou namelijk eind maart 2013 in het trainingskamp Sheikh Suleyman van de later in ISIS opgegane groep Maghlis Shura Mujahideen in Syrië zijn aangekomen. Getuige 2 heeft verder verklaard dat alle personen die hij van de foto’s herkende alle soorten militaire trainingen hadden gevolgd in het kamp.461.Deze verklaring van Getuige 2 vindt bevestiging in telefoongesprekken tussen Soufiane Z. en Anis Z., waarin Anis Z. heeft verteld dat hij zijn paspoort heeft ingeleverd bij de Amir toen hij in het militaire kamp was462.en hij in het kamp een uur moest hardlopen, onder de grond moest kruipen en van de ene paal naar de andere moest slingeren.463.De rechtbank acht derhalve bewezen dat Anis Z. heeft deelgenomen aan een trainingskamp.

Afreizen door Hatim R.

Op 29 mei 2013 werd op het Facebookaccount Abou Hatim La Haye en het Twitteraccount van Shaam Nieuws Netwerk een foto aangetroffen,464.waarop een jihadi met een automatisch machinegeweer stond afgebeeld. Deze persoon leek sterk op Hatim R.. Bij de tweet van Shaam Nieuws Netwerk stond de begeleidende tekst: “Nieuwe foto van half #Marokkaanse half #Surinaamse Abou Yusuf uit #Den_Haag in de Syrische #al_Baab.465.

Op 3 juli 2013 is er een telefoongesprek onderschept van een telefoonnummer dat in gebruik was bij Soufiane Z.. Soufiane Z. spreekt in dit gesprek met een gebruiker van het Syrisch telefoonnummer Telefoonummer 2, die zich Abou Yousef noemt.466.In dit gesprek wordt naar het oordeel rechtbank duidelijk dat de gebruiker van dit telefoonnummer Abou Yousef Hatim R. is.467.In combinatie met de hiervoor genoemde tweet gaat de rechtbank er daarom van uit dat Hatim R. uiterlijk eind mei 2013 naar Syrië is vertrokken.468.

Deelname aan een trainingskamp door Hatim R.

De rechtbank acht het weliswaar aannemelijk dat Hatim R. zich heeft laten informeren over de reis naar Syrië en in een trainingskamp heeft gezeten, maar ziet hiervoor geen wettig bewijs in het dossier. Zij zal Hatim R. van deze onderdelen dan ook vrijspreken.

Conclusies met betrekking tot het afreizen en deelname aan het trainingskamp

De rechtbank komt tot de conclusie dat Hicham el O. op 21 januari 2013, Anis Z. op 24 maart 2013 en Hatim R. uiterlijk eind mei 2013 naar Syrië zijn uitgereisd. Na aankomst hebben in ieder geval Hicham el O. en Anis Z. deelgenomen aan een trainingskamp.

Activiteiten in Syrië

Tapgesprekken

In het dossier bevinden zich tapgesprekken tussen Soufiane Z. met de volgende Syriëgangers: met Anis Z. van 25 juni 2013 tot en met 11 november 2013, met Betrokkene 21 (Betrokkene 21) van 1 juli tot en met 23 november 2013, met Hicham el O. (Abu Redouan) van 27 juni 2013 tot en met 4 augustus 2013 en met Hatim R. (Abu Yousef) van 3juli 2013 tot en met 6 oktober 2013. In deze gesprekken wordt ook gesproken over de eveneens in Syrië verblijvende Betrokkene 19 (Betrokkene 18), Betrokkene 22Betrokkene 5, Betrokkene 23, Betrokkene 24, Betrokkene 25 (Betrokkene 25) en Abdellah Betrokkene 13 (Abu Isa).469.Hoewel in die gesprekken ook vaak wordt gesproken over het “praten via internet” en wordt verwezen naar het gebruik van concept-mails, kan uit de wel onderschepte communicatie een beeld wordt gekregen van de activiteiten en onderlinge contacten van de zich in Syrië bevindende personen. De rechtbank acht voor het vaststellen van de door Anis Z., Hicham el O. en Hatim R. ondernomen activiteiten de volgende gesprekken van belang.

Het telefoongesprek tussen Soufiane Z. en Anis Z. van 25 juni 2013 vanaf 21:04 uur:

A praat over wat er vandaag is gebeurd.

A: Ik was op Rebat (de wacht houden) en toen hebben wij [een granaten: Arabisch] een [Arabisch] granaat gegooid tegen de vijand, toen is een van hun overleden. Die man is doodgegaan, eentje van hun ..

S: Van die vijand?

A: Dat wil zeggen dat ze wraak op ons hebben genomen

S: Ja

A: Ik zit met Betrokkene 26 (fon), die uit Arnhem, ik leg het hem uit, ik zit met hem te praten in de bunker, het zit helemaal vol. Ik zeg wat wij wouden, toen ben ik helemaal vol gegaan. Verder kun je niet naar voren.

S: ja.

A: Klein beetje ontmoeting van hun, voordat bel ik je en ze zitten te praten over Hicham, hij zit te praten hij zegt tegen mij: Abou Moujahid hoor je het ook, de tank opeens. In ieder geval hij zei tegen mij Abou Moujahid: Hoor je dat ook? Die tank was heel dichtbij opeens, wat normaal is die nooit dicht bij.

S: Ja.

A: In ieder geval, ik zeg tegen hem, ik zeg tegen hem: Ja achie, ik hoor dat ook! ik keek naar boven zweer ik bij allah, ik zie tank afrijden hij wou over mij en Betrokkene 26 heenrijden!

(S lacht)

A: Ik zeg tegen hem 'teruggaan, terug terug' Wij beginnen op de grond te kruipen en hun beginnen, die vijand begint kapot lang te schieten met BKC. Ze beginnen te schieten met sluipschutter met alles, met alles beginnen ze te schieten. We konden daar niet langs, ze hadden een stukje wat omhoog ging, of wij daar langs gingen op die vijand of hij kon zien. Op die moment, ik was voor Betrokkene 26(fon), ik zeg tegen hem, wollah hij kijkt naar achteren, wij zien de tank gewoon kapot dichtbij, helemaal dichtbij. ik heb het nog nooit dichtbij gezien.

S: Ja

A: Ik zeg tegen hem, wacht even, wacht even wacht even er wordt hier geschoten voor mij. Ik kan hier niet langs of je langs gaat, ik word geraakt dan wordt jij geraakt. Wij wachten, Betrokkene 26 hij keek naar achter, hij ziet de tank, hij begint op ons richten, op mij en dinges. Als hij schiet dan had ik ... (ntv) gemaakt, wij zien dat, ik begin kapot snel .. mijn armen beginnen zo te kruipen op de grond, mijn armen beginnen te bloeden van onder bij mij ellebogen, die van hem ook, we beginnen te kruipen, te kruipen, hun beginnen te schieten. Die komen allemaal naast ons

S: Lacht

A; Ik kom om de hoek, ik zie de broeders van onze groep die twee, een Belgische broeder en een Nederlandse ... (ntv) ik zeg: een tank een tank komt aan! Amir, begin te gaan (niet goed te verstaan), hij begint te gaan. Die tank schiet naast ons .. TOEF! (doet geluid na)die zand vliegt omhoog die komt allemaal op ons terecht. Wij beginnen te gaan en hij schieten, nog een keer: TOEF, TOEF (doet geluid na) maar die geluid is hard, is niet zacht. Wollah is echt een harde geluid. Zij wilden wraaknemen omdat wij eentje van hun hadden doodgemaakt. En wat gebeurde er toen? Ewa toen, iedereen begint te schieten, ik doe mijn AK op 'rush', op die automatic en ik begin (doet mitrailleursalvo na), magazijn op, ik pak andere (doet mitrailleursalvo na). Betrokkene 26 had zijn magazijn laten vallen, had hij een magazijn van mij gepakt, had ik aan hem gegeven. Wij beginnen te schieten, in ieder geval, eindstand: mijn kogels zijn allemaal op. Zes magazijnen, zeven magazijnen, allemaal op. Die emir zegt tegen mij: Begin te schieten, begin te schieten! Ik zeg tegen hem: ik heb geen kogels meer, toen begonnen ze allemaal aan mij magazijnen te geven. Drie magazijnen gaven hun aan mij. Ik begin weer te schieten (doet mitrailleursalvo na), begin weer te schieten en op dat moment hoor je al RPG aanwezig en hoor je BKC van ons. Wij komen terug en we zien ze aankomen met RPG, die koppen, je weet toch die worden afgevuurd? Die, en die BKC. Hun beginnen naar voren te gaan, wij gaan terug naar achteren, die Betrokkene 26 .. toen zei die emir tegen mij: Ga met die RPG mee en ga hun dekken, je weet toch? Ik begin te schieten zodat hij op de tank kan schieten. Ik ga met hem mee, wat gebeurt er? Diegene die BKC had, Betrokkene 28, hij ging naar voren, hij had BKC en eentje (ntv) had RPG. Die BKC had hij op 'rush' (doet mitrailleursalvo na), werd hij geraakt precies in zijn ogen. In zijn ogen, zijn arm. Hij is shaheed en die andere is ook inshallah shaheed. Op het laatst gingen we die deken van hem af halen van het gezicht, ik wou kijken wie het was. Zijn ogen waren geschoten, zijn schedel was ingedeukt, je weet toch? Tanden waren naar voren, in ieder geval, zijn hoofd kapot geschoten, zijn armen, zijn bot komt eruit enzo en in zijn buik zag je een gat.

S vraagt of de dode een Algerijnse broeder was. A bevestigt dit. A zegt: Hij was niet met ons, hij was met die BKC. Hij was pas tien dagen hier. A zegt dat er nadat de Algerijnse broeder dood was, ze nog twee uur nonstop hebben geschoten. Toen kwam de mujahedien met snipers enzo.

S: Allahu akbar. Grote avontuur inshallah.

A: In iedere geval, wij beginnen kapot te schieten op hun (doet mitrailleursalvo na) hun schieten met de tank op ons naast ons ik zie helemaal rook. Ik zie vliegtuigen van boven komen beginnen op ons te schieten maar ze missen. Zweer ik op allah, vandaag was eeh ... ??470.

De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat Anis Z. aan zijn broer Soufiane Z. verslag uitbrengt over een gevecht waarbij hij betrokken was. Daarbij werden Anis Z. en zijn broeders beschoten door een tank, sluipschutters, machinegeweren en vliegtuigen. Dit gebeurde uit wraak, omdat zij, toen Anis Z. en zijn medestrijders op wacht stonden, een van hun soldaten hadden gedood met een handgranaat. Anis Z. heeft in het gevecht ook teruggeschoten met zijn AK (de rechtbank begrijpt: AK-47, een Kalasjnikov). Daarbij zijn er aan de kant van Anis Z. twee martelaren gevallen. De broeders van Anis Z. (mujahidun) waren in het bezit van machinegeweren (waaronder een BKC) en een raketwerper (een RPG). Daarmee hebben ze op de vijand geschoten.

In het tapgesprek van 28 juni 2013 om 20:16 uur vertelt Anis Z. aan Soufiane Z. dat hij tegen Betrokkene 21 heeft gezegd dat Sadiq (de rechtbank begrijpt: Betrokkene 23) ook gewoon binnen is. Bovendien vertelt Anis Z. hem dat Abu Yousef (Hatim R.) zijn wapen heeft ingeleverd en terug wilde gaan naar Turkije. Daarna heeft Hatim R. zich bedacht en nu wilde de Amir zijn wapen niet meer aan hem teruggeven.471.Soufiane Z. heeft gezegd dat dat hij samen met een broeder bezig was om geld te verzamelen. Dit zou gaan om een bedrag met zes nullen. Deze broeder heeft Soufiane Z. geflasht door na vier maanden opeens zijn telefoon uit te doen en daarna naar Syrië te vertrekken.472.

In het tapgesprek van 29 juni 2013 vanaf 23:03 uur vertelt Anis Z. aan Soufiane Z. dat hij net klaar is met bewaken. Zijn taak was om elke auto tegen te houden en te controleren, omdat er PKK in het gebied zat. Anis Z. zegt verder dat hij nog niets van Betrokkene 23 heeft gehoord, maar Betrokkene 21 gisteren nog heeft gezien.473.In het vervolg van het gesprek vraagt Soufiane Z. hoeveel geld Anis Z. daar per maand krijgt. Anis Z. antwoordt “Ik weet het niet. De ene keer kregen we van Baghdadi”. Soufiane Z. vermaant hem daarna om geen namen te noemen.474.Daarna vertelt Anis Z. dat Betrokkene 18 en Abu Redouan een appartement hebben.475.De rechtbank leidt hieruit af dat Anis Z. in de directe omgeving van Betrokkene 21, Betrokkene 19 en Hicham el O. verkeert. Bovendien heef Anis Z. geld gekregen van Baghdadi, de leider van ISIS. Hieruit leidt de rechtbank af dat Anis Z. en zijn broeders voor ISIS hebben gevochten.

Het telefoongesprek tussen Soufiane Z. en Hicham el O. van 1 juli 2013 vanaf 14:49 uur:

R: Er was toch geld gestuurd naar Betrokkene 9 (fan)?

S: Ja

R: En ik had begrepen van ( ... ntv .... ) dat het eigenlijk voor iedereen is toch? Het is voor de broeders toch en niet voor 1 persoon toch?

S: Neenee, dat geld die bij Betrokkene 9 (fon) is die zijn voor alle broeders en daarnaast was nog een andere broeder die had vijfhonderd euro gegeven. En die vijfhonderd euro had een broeder specifiek gezegd: de helft, tweehonderdvijftig euro is voor Betrokkene 21 en tweehonderdvijftig euro is voor Betrokkene 30 (fon). Dus die vijfhonderd euro die daarbij zit is apart, heeft er niks mee te maken

R: Ik weet, maar de rest moet toch gewoon verdeeld worden onder de broeders die het nodig hebben toch?

S: Ja ja klopt. Maar ik had het ook duidelijk op een papiertje gezet: dit geld is voor Betrokkene 9 . Dit geld is voor alle broeders. En toen was er een andere broeder van een andere stad die had gezegd: vijfhonderd euro moet worden verdeeld tussen Betrokkene 31 (fon) en Betrokkene 21. Dus die vijfhonderd euro is helemaal niet opgehaald door die andere geld, snap je?476.

(…)

R: Als ik wat kan regelen, ik kan die mensen die wat kunnen doen en dat ze een kaart (fon) kunnen komen begrijp je?

S: Nee, nee kijk, andere mensen die kunnen alleen voor verkoop snap je, als die dingen zijn binnengekomen dan kunnen ze verkopen. Maar ik had alles geregeld: ik had verkoop, ik had kopers geregeld, ik had alles geregeld ach ie. En die ene procent moest alleen nog maar van hem en toen stond op een gegeven moment zijn telefoon uit en heeft hij niks tegen mij gezegd. Tenzij .. .ik weet niet of jij Betrokkene 25 enzo nog spreekt? Want Betrokkene 25 is ook met hem toch?

R: Ja ik spreek hem nog

S: Zeg tegen Betrokkene 25 dat de broer van Samir mij alle codes, alle inlogcodes moet geven, via email. Dan gaat Betrokkene 25 mij geven en ga ik nog steeds mijn best doen ....

R: Ik ga met hem praten en ga dat proberen te regelen inshallah477.

De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat er geld is gestuurd naar Betrokkene 19. Hicham el O. vraagt aan Soufiane Z. of het klopt dat dit geld voor alle broeders is. Soufiane Z. bevestigt dit en vertelt dat er ook nog specifiek geld is gestuurd voor Betrokkene 21 en ene Betrokkene 30/Betrokkene 31. De rechtbank begrijpt voorts dat de persoon met wie Soufiane Z. een groot geldbedrag wilde gaan maken en die opeens weg was naar Syrië de broer van Samir is. Soufiane Z. vraagt aan Hicham el O. of hij aan Betrokkene 25 wil zeggen dat die broer van Samir hem via de e-mail alle inlogcodes moet geven.

In het tapgesprek van 2 juli 2013 vanaf 20:24 uur zegt Anis Z. dat er een brief is gekomen van de allerhoogste dat hier geen “dawla” meer is en dat iedereen naar “jebhat” moet. Anis Z. zegt dat broeders naar “jebhat” gaan en hij denkt dat hij met hen meegaat.478.De rechtbank overweegt dat Anis Z. met de brief van de allerhoogste kennelijk doelt op een brief van Al Zawahiri, de leider van Al Qaeda.479.De rechtbank leidt hieruit af dat Anis Z. aangesloten was bij ISIS en nu samen met broeders de keuze gaat maken om zich aan te sluiten bij Jabhat al-Nusra.

Het telefoongesprek tussen Soufiane Z. en Anis Z. van 3 juli 2013 vanaf 15:10 uur:

Anis Z. zegt dat hij de wapen moet inleveren en dat hij met Betrokkene 25 en met de broeders uit Delft en uit Den Haag misschien naar Jebhat (front) gaat. Anis Z. zegt dat de in de brief staat dat Dawla (de staat) is gecanceld en dat iedereen naar Jebhat (front) moet en dat kwam van de grootste.

Soufiane Z. zegt: Iedereen van Nederland gaat toch, zijn er nog mensen die een meningsverschil hebben.

Anis Z. : Betrokkene 25 , Abu Redouan, iedereen die zegt, we weten genoeg, we gaan misschien vandaag, of we gaan wat later, een van deze dagen, vandaag of morgen.

De rechtbank leidt hieruit af dat Anis Z. zijn wapen in moet leveren en hij met de broeders uit Delft en Den Haag, waaronder Betrokkene 25 en Abu Redouan, naar Jabhat al-Nusra gaat.

Op 3 juli 2013 vanaf 18:03 uur wordt Soufiane Z. gebeld door Hatim R.:

S; Achie, hoe gaat het verder met jou? Want ik had iets gehoord maar ik weet niet of het waar is of dat het misschien uit de context is gerukt. Ik had iets over jou begrepen dat je terug wou gaan naar Turkije of zoiets?

Abu Yousef: Nee, nee, nee luister. Mensen. Aggie of Akkie (fon), weetje wat het is wat mensen ... uhh . Dat is het probleem van hier. Mensen moeten zich echt met hun eigen zaken bemoeien. Je weet tocH. We zitten hier de hele tijd met elkaar, weinig dingen prive. Je weet toch, en dat is niet erg, maar heel veel mensen gaan echt met andere mensen bemoeien en dan uh gaat er voor niks er fitna (fon) ontstaan weet je. En dan komen roddels, die dingen voor niks.

S: Dus het is gewoon gelogen dan?

V:: He?

S: Het is gewoon gelogen?

Y: Ik ga het tegen jou zeggen gewoon eerlijk. Je weet toch wel. Kijk voor een klein gedeelte is het waar.

S: Nou.

Y: Maar om met die klein gedeelte uh ...... is het heel wat anders. Die klein gedeelte was uh dat gaat gewoon over uh .. .ik moet vaak dingen doen weet je maar uh de mensen maken gelijk hun eigen verhaal uh die doen hun eigen verhaal enzo je weet toch wel. Maare wat ik heb gedaan. Die dingen wat ik heb gedaan is allemaal met toestemming gebeurd je weet toch wel.

S: Ja. Maar mag ik een advies kennen. Haal het nooit in jouw hoofd om terug te komen of iets. Snap je en blijf daar. daar is jouw toekomst en daar Is jouw leven. Als je hier naartoe komt, weet dat Allah jou gaat vernederen. Snap je. Je gaat echt vernederd leven als je hier weer terug gaat. Je moet altijd

verantwoording over alles. Snap je?

Y: Ja ja. Dat doe ik sowieso niet terug komen. Daar denk ik niet aan

(…)

S: als je problemen opgelost is gewoon vergeven dat is ook altijd wat ik tegen mijn broertje zeg. Jullie doelen zijn hoog snap je. Jullie doelen zijn hoog. Jullie hebben een duidelijke vijand. Jullie moeten geen ruzie om onzinnige dingen snap je. Gewoon problemen oplossen en meteen vergeten. En meteen richting de Aduw (vijand) rennen, snap je?

Y: Ja man, ja man, dat weet ik.

(…)

Als Soufiane Z. nog met Abu Moussa spreekt mag hij het nummer van Abu Youssef geven. Abu Youssef wil met Abu Moussa spreken.480.

De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat Soufiane Z. aan Hatim R. vraagt of het klopt dat hij terug wilde gaan naar Turkije (zoals hij op 28 juni 2013 van Anis Z. had gehoord). Soufiane Z. vermaant Hatim R. vervolgens om “daar” te blijven en niet naar Turkije te gaan of weer terug “hier” te komen (anders zal Allah hem vernederen). Hatim R. heeft wat problemen, maar Soufiane Z. zegt dat er geen ruzie moet worden gemaakt om onzinnige dingen en Hatim R. dan meteen richting de vijand moet rennen. Hatim R. bevestigt dit en laat daarna weten dat hij met Azzedine C. (Abu Moussa) wil spreken.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Betrokkene 21 van 4 juli 2013 vanaf 17:17 uur laat Betrokkene 21 weten dat Anis Z. met de Koran bezig is en goed bezig is. Ook vertelt hij dat Betrokkene 25 en Abu Redouan het met elkaar hebben goed gemaakt. Soufiane Z. zegt dat “de broeder” (de rechtbank begrijpt: Hatim R.) hem heeft gebeld en hem om vergiffenis heeft gevraagd. Betrokkene 21 laat weten dat het wel goed gaat tussen Hatim R. en Betrokkene 19.481.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Betrokkene 21 van 6 juli 2013 vanaf 17:13 uur laat Betrokkene 21 weten dat hij heeft gehoord dat Anis Z. naar “de andere broeders” gaat. Soufiane Z. zegt dit klopt en dat hij dacht dit ze allemaal zouden gaan. Betrokkene 21 zegt dat het hem nu niet verstandig lijkt. Soufiane Z. zegt dat hij van Anis Z. had gehoord dat er een brief was gekomen waarin de allerhoogste had gezegd dat alles moest zijn zoals het eerst was: de mensen van Shaam voor Shaam en Irak voor Irak. Iedereen moest terug naar zijn eigen groep.482.

Het telefoongesprek tussen Soufiane Z. en Anis Z. van 6 juli 2013 vanaf 21:21 uur:

Soufian: Wat ben je aan het doen?

Anis Z. : we zijn bij Jabhat (front) gegaan.

Soufian: Je moet de naam niet noemen

Anis Z. : wat?

Soufian: Je moet die naam niet noemen ... Hoe gaat het verder met broeders? hebben ze niet raar gedaan toen jullie gingen?

Anis Z. : He?

Soufian: Gingen ze niet raar doen toen jullie weggingen?

Anis Z. : Ik heb het niet gezegd, we zijn gewoon gegaan483.

(...)

Soufian: Zijn veel broeders uit Nederland gegaan

Anis Z. : Ja ongeveer wij met zijn alleen

Soufian: Ongeveer iedereen van Nederland is gegaan

Anis Z. : ja Betrokkene 25 zowiezo, we zijn hier met zijn twee en he484.

De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat vrijwel alle Nederlandse broeders zich bij Jabhat al-Nusra hebben aangesloten, onder wie Anis Z. en Betrokkene 25.

Uit het vervolg van het telefoongesprek blijkt dat Betrokkene 25 zijn e-mail heeft gecheckt en zijn reactie daarop aan Soufiane Z. is dat hij ver weg is van “die broeder”. Soufiane Z. laat weten dat hij Betrokkene 21 heeft gesproken over de “fitna” die gaande is. Anis Z. zegt dat Betrokkene 21 nog bij “die anderen” is. Anis Z. wil dat Betrokkene 21 contact met hem opneemt of naar hem en Betrokkene 25 toekomt om hem te laten weten wat er aan de hand is. De rechtbank begrijpt hieruit dat Betrokkene 21 nog aangesloten was bij ISIS.485.

Het gesprek tussen Soufiane Z. en Anis Z. gaat daarna als volgt verder:

Anis Z. : Ik zeg je eerlijk, ik voel me geflashed. Anis Z. zegt: Ik had granaten, alles ... ik dacht ik ga eentje zelf houden, eentje in mijn zak doen, toen dacht ik: nee ik ga dat niet doen. Toen had ik een paar

Brownings gevonden die hadden we afgepakt van een paar die we daar hadden gepakt .. Al die dingen ... we hebben daar niks van gezien! Hij heeft dat aan mensen gegeven die gewoon aan het slapen waren daar.

Soufian vraagt of ze de Emir daarop hebben aangesproken.

(…)

A zegt met een dilemma te zitten. 'Toen de Dewla (fon) was hier, toen is diegene van Jebhet (fon) zijn allemaal met hun wapens die ze Amin (fon) hebben gekregen van Jebhet, naar Dewla (fon) gegaan. Jebhet heeft vandaag gezegd: toen hebben wij niet gezeurd over die wapens. Maar nu, Dewla is er niet meer dus iedereen is teruggegaan naar Jebhet maar ik bijvoorbeeld heb ook een wapen van Dawla en heb hem ook meegenomen naar Jebhet, want ik heb geen wapen. Ik ga niet in een oorlogsgebied zonder wapen rondlopen!

S zegt dat A rustig moet blijven en dat als hij eenmaal geld heeft, hij het wapen kan inleveren.486.

De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat de emir van zijn eerdere groep bij een aanval buitgemaakte wapens ook had verdeeld onder mensen die gewoon lagen te slapen. Anis Z. voelt zich daardoor bedrogen. Anis Z. heeft zijn wapen meegenomen toen hij overstapte van ISIS naar Jabhat al-Nusra.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Hicham el O. van 7 juli 2013 vanaf 17:08 uur laat Hicham el O. weten dat het goed gaat met de Nederlandse broeders en dat sommigen zijn overgestapt naar “een andere groep” en dat de meesten dat gaan doen. De meerderheid van de Belgen heeft zich daar al bij aangesloten. Soufiane Z. zegt dat Betrokkene 21 het niet wist over die brief en vandaag of morgen even bij jullie langs komt.487.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Hicham el O. van 14 juli 2013 vanaf 20:46 uur laat Hicham el O. weten dat Anis Z. met de broeders uit Delft is meegegaan, maar dat hij beter af had kunnen wachten totdat ze met zijn allen naar de andere groep zouden gaan. Soufiane Z. zegt dat Anis Z. boos was op de emir omdat deze hen niet goed behandelde, omdat hij de oorlogsbuit ook verdeelde onder mensen die niet hadden deelgenomen aan de veldslag. Hicham el O. zegt dat hij ook bij die actie betrokken was en dat hij ook naar “die andere” gaat. Hicham el O. zegt dat hij in totaal meer dan 10.000 euro heeft verdeeld onder de Nederlandse en andere goede broeders. Soufiane Z. vraagt zijn broertje ook nog wat te geven. Hicham el O. reageert door te zeggen dat hij dacht dat Anis Z. nog meer dan 1000 euro had en hij hem, nu hij hoort dat dit niet zo is, 300 euro gaat geven.488.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Anis Z. van 15 juli 2013 vanaf 17:58 uur laat Anis Z. weten de spullen van Soufiane Z. te gaan ophalen bij Abu Redouan. Anis Z. zegt dat Betrokkene 18 en Abu Redouan geld voor zichzelf hebben gehouden en daarvoor allebei een dikke jeep hebben gekocht. Soufiane Z. zegt tegen Anis Z. dat hij Hicham el O. heeft gesproken en dat deze hem geld gaat geven en hij, anders dan Anis Z. denkt, niets voor zichzelf heeft gehouden.489.

Het telefoongesprek tussen Soufiane Z. en Betrokkene 21 van 18 juli 2013 vanaf 18:27 uur:

F: Had ik al verteld over die eerste, die eerste keer dat ik iktihaam (het binnenvallen, binnendringen) ging doen?

S: Ja

F: We hadden ook eentje gepakt

S: Ja

F: En eerlijk gezegd, we hadden geen gevangenen, geen niks, helemaal niks. Hij had zich overgegeven, hij kwam zo aanlopen ook. Hij kwam aan en gelijk slachten, gelijk geslacht he (lacht)

S: (lacht) niet eens vragen ofzo490.

(…)

S: Heb jij Abu Redouan al gezien? Ja toch?

F: Ja, ik heb hem gisteren, ehh vandaag gezien ja

S: Ok want hij had ehhh, je moet hem uitleggen dat hij geen nieuwe email moet maken. Hij moet alleen die oude concepten gebruiken, snap je?

F: Jaja, ik heb jou dat nieuwe email (ntv). Ik heb hem die ding gewoon gegeven, gewoon alles gegeven. Hij is gelijk weer weggegaan he

S: Komt goed

S zegt dat F tegen Abu Redouan moet zeggen dat Betrokkene 39(fon) twee camera's uit de tas van Abu Redouan heeft gepakt en verkocht. Een camera was van Abu Moussa en de ander van iemand anders. S zegt dat het niet de bedoeling was dat het verkocht zou worden.

F zegt dat hij Abu Redouan zal bellen en hij zal het laten weten.

S zegt: Als je Abu Redouan spreekt, zeg hem dat hij moet gaan checken. Ik heb net gecheckt, hij moet nu weer gaan checken ja?491.

De rechtbank leidt hieruit af dat de eerste keer dat Betrokkene 21 meedeed met een aanval ze een strijder die zich over had gegeven gelijk hadden afgeslacht. Ook heeft hij Hicham el O. die dag gezien. Soufiane Z. maakt aan Betrokkene 21 duidelijk dat hij de wijze van het werken met conceptmails aan Hicham el O. moet uitleggen. Ook moet Betrokkene 21 tegen Hicham el O. zeggen dat Betrokkene 13 twee camera’s, waaronder een van Azzedine C. , uit de tas van Hicham el O. heeft gepakt en deze heeft verkocht en dat dit niet de bedoeling is.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Hicham el O. van 19 juli 2013 vanaf 20:06 uur laat Hicham el O. weten dat hij, zoals hij had aangegeven, met Anis Z. heeft gesproken.492.In telefoongesprek op 22 juli 2013 vanaf 16:22 uur geeft Soufiane Z. aan dat Betrokkene 23 bij de Muhajerrien brigades zit. Hicham el O. geeft aan dat hij Betrokkene 23 een dezer dagen wil gaan opzoeken. Daarop geeft Soufiane Z. hem zijn telefoonnummer. Hicham el O. gaat hem direct bellen.493.In het telefoongesprek tussen Soufiane Z. en Betrokkene 21 van 22 juli 2013 vanaf 22:47 uur zegt Betrokkene 21 dat hij Hicham el O. heeft gesproken en dat hij naar Betrokkene 23 toegaat. Soufiane Z. zegt dat hij het telefoonnummer van Betrokkene 23 aan Hicham el O. heeft gegeven. Betrokkene 21 laat daarna weten dat hij morgen eerst naar Hicham el O. toegaat en dat zij daarna samen naar Betrokkene 23 gaan.494.

Het telefoongesprek tussen Soufiane Z. en Anis Z. van 23 juli 2013 vanaf 16:58 uur:

A: Ja ik zit in Aleppo, in een buitenwijk. Ik zit nu bij die andere groep. Die andere groep is veel beter. Vorige week hadden we ikhtihaam (binnenvallen, binnendringen) maar helaas niet doorgegaan. Nu weer. We hebben veel ikhtihaam (binnenvallen, binnendringen). Zometeen gaan we naar (ntv) gaan we Betrokkene 25 enzo ophalen

S: Is die andere groep beter of is deze groep beter?

A: Nee, deze groep is beter

S: God is glorieus, godzijdank. Hoe is het afgelopen met je silah (wapen) en heb je al met Betrokkene 32 (fon) gesproken?

A: Nee, ik heb niet teruggegeven. Die mensen zeggen gewoon: toen mensen van onze groep naar dawla (staat) waren gegaan, toen hebben ze ook allemaal de wapens meegenomen. Hun zeggen: deze wapen is voor de mujaheddien. Toen zei ik: omwille van Allah, je moet gewoon deze wapen houden. En hun zeggen nog steeds tegen mij: je moet die wapen geven, ze willen mij het paspoort niet geven, ze zeggen tegen mij, geef die wapen, ik heb geen wapen. Ik ga niet dat wapen geven, dat paspoort interesseert mij niet.495.

(…)

A zegt dat hij een goed wapen heeft, een splinternieuwe496.

De rechtbank leidt hieruit af dat Anis Z. met zijn nieuwe groep veel aanvallen heeft gedaan. Hij heeft zijn splinternieuwe wapen niet teruggegeven aan ISIS, maar meegenomen naar de Jabhat al-Nusra. Anis Z. gaat het wapen ook niet teruggeven, ondanks dat ISIS zijn paspoort nog heeft.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Betrokkene 21 van 23 juli 2013 vanaf 12:24 uur laat Betrokkene 21 weten dat hij Betrokkene 24 nog had gesproken voor wat hij wist dat zijn laatste gevecht zou zijn. Soufiane Z. zegt dat hij in zijn testament had gezet dat de broeders van wie hij het meest hield en die veel voor hem hebben betekend onder meer Hicham el O., Betrokkene 19, Betrokkene 21 en Soufiane Z. waren. Betrokkene 21 zegt daarna tegen Soufiane Z. dat Betrokkene 25 samen is met Anis Z. en Hicham el O..497.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Hicham el O. van 29 juli 2013 vanaf 20:15 uur laat Soufiane Z. weten dat hij een berichtje voor Hicham el O. heeft achtergelaten. Hicham el O. zegt dat hij hier zo snel mogelijk op zal reageren. Soufiane Z. vraagt daarna of Betrokkene 5 al begraven is. Hicham el O. antwoordt dat hij denkt dat dit al is gebeurd, maar hij er niet bij was. Andere broeders waren er wel.498.

In het tapgesprek tussen Soufiane Z. en Betrokkene 21 van 31 juli 2013 vanaf 12:34 uur feliciteert Soufiane Z. Betrokkene 21 met Choukri. Betrokkene 21 laat weten dat hij Betrokkene 22niet meer had gezien en hij ook de begrafenis niet heeft bijgewoond. Wel heeft hij Betrokkene 23 gezien. Betrokkene 21 zegt dat Betrokkene 23 misschien “deze kant” op komt, eerst om hen om te zoeken maar misschien ook om te blijven.499.De rechtbank begrijpt dat Betrokkene 23 zich wellicht bij de groep van Betrokkene 21 ging aansluiten.

Het telefoongesprek tussen Soufiane Z. en Hicham el O. van 4 augustus 2013 vanaf 15:17 uur:

S: Jaja. Maar ik bedoel gewoon die grote fitna, snap je?

R: O, maar ik merk daar niks van hoor.

S: Helemaal niks?

R: Nee ik zelf merk er niks van

S: Ga je binnenkort naar die andere?

R: Ik ben daar al

S: je bent er al, ok mashallaH. HamdullaH. Is het bij die andere beter?

R: Jazeker

S: Ja? Hebben ze ook huisje voor jullie geregeld enzo?

R: Nee ik woon nog steeds gewoon in hetzelfde huis

S: Hebben ze niet raar gedaan toen je van de andere groep wegging?

R: He?

S: Gaan ze dan niet raar doen als je zegt: ik ga naar een andere groep?

R: Jazeker (ntv) ... die mensen .. je moet mogelijk hun vermijden dan kom je ook niet in de .. (ntv) .. .500.

De rechtbank begrijpt uit het voorgaande dat ook Hicham el O. al bij “die andere groep” is en zich dus heeft aangesloten bij Jabhat al-Nusra.

Op 21 september 2013 laat Betrokkene 21 nog weten dat hij in een huis wacht om op wacht te mogen staan of een aanval te mogen doen. Soufiane Z. vertelt dat Anis Z. onderweg was naar een aanval.501.Op 24 september 2013 vindt er een gesprek plaats waarin Hatim R. zegt dat hij een lijst aan het maken is voor de broeders die dingen moeten doen en hij Betrokkene 21 gisteren nog heeft gesproken.502.Op 29 september 2013 vindt er een gesprek plaats waarin Betrokkene 21 aan Soufiane Z. vraagt of hij aan Abu Yusef (Hatim R.) door wil geven of hij de spullen van Chahid die daar liggen bij zich wil houden.503.Op 2 oktober 2013 volgt daarop een gesprek waarin Betrokkene 21 zegt dat hij een tas aan Hatim R. heeft gegeven en de kalash (de rechtbank begrijpt: Kalasjnikov) zelf heeft meegenomen.504.In de twee laatste gesprekken wordt gesproken over het martelaarschap (shaheed) en het paradijs (djennah) waarnaar Betrokkene 21 verlangt.

Berichten op social media

Op 25 april 2014 verscheen er op het Twitterkanaal van Shaam Nieuws een bericht met de tekst “Nederlandse Betrokkene 33 (Schiedam) en Abu Yusuf (Den Haag) onder #ISIS vlag in al-Baab te #Syrie en een foto van Hatim R. en Betrokkene 33.505.Op 21 juli 2014 plaatste Hatim R. een tweet waarin hij liet weten dat zij (dawlah) werden gebombardeerd door vliegtuigen van Bashar.506.Hatim R. kwam daarnaast gewapend voor in een film van het mediakanaal van IS (vermoedelijk daterend van oktober 2014).507.

Op 6 oktober 2014 heeft Soufiane Z. een foto geretweet met daarop onder meer Soufiane Z., Hatim R., Anis Z., Betrokkene 19 en Betrokkene 33 met daarbij de tekst “#IS Band of brothers. Kogel vangen voor je mattie omdat je zelf martelaar wilt worden.508.Op deze foto zijn in totaal negen personen te zien die allen kennelijk gewapend zijn met machinegeweren.509.

De rechtbank leidt uit deze bericht af dat de met naam genoemde personen in oktober 2014 aangesloten waren bij IS en (ook) toen deelnamen aan de gewapende jihadstrijd.

Conclusies met betrekking tot de activiteiten van Hicham el O., Anis Z. en Hatim R. in Syrië

De rechtbank komt tot de conclusie dat Betrokkene 21, Anis Z., Hicham el O. en Hatim R. veelvuldig contact met elkaar hadden, boodschappen aan elkaar doorgaven, samen met elkaar strijders bezochten en voorwerpen voor elkaar bewaarden en aan elkaar verstrekten. Bovendien blijkt uit de tapgesprekken en de berichten op sociale media dat Hicham el O., Anis Z. en Hatim R. vuurwapens voorhanden hebben gehad en deze ook hebben gebruikt bij gevechtshandelingen. Ook hebben Hicham el O. en Anis Z. overleg gevoerd en afstemming gehad met Soufiane Z. over het verdelen van geld voor de strijders.

De rechtbank komt op grond het voorgaande tot de conclusie dat Hicham el O. tot augustus 2013, Anis Z. en Hatim R. tot in ieder geval oktober 2014, al dan niet gezamenlijk, hebben deelgenomen aan de gewapende jihadstrijd en deze strijd tevens hebben gefaciliteerd.

Faciliteren van de uitreis van Syriëgangers

Faciliteren van de uitreis van Betrokkene 4

De familie van Betrokkene 4 runt een pizzeria in Den Haag.510.Op 27 juni 2013 werd door zijn broer bij de politie gemeld dat Betrokkene 4 sinds twee dagen weg was. Op 26 juni 2013 had hij nog gebeld met de mededeling dat hij in Turkije was, aan de grens met Syrië.511.

Op 27 juni 2013 vindt vanaf 14:48 uur het volgende telefoongesprek plaats tussen Anis Z. en Soufiane Z.:

A: Eeh ... kijk? Er is eentje geen probleem ik weet niet hoe ik dat ehhh . .ik heb geregeld dat die jongen wordt opgehaald.

S: Ja

A: Ik heb Abu Redouan gebeld en hij heeft geregeld degene die hem gaat ophalen. Ze willen hem ophalen maar ik bel hem ze bellen hem en zijn telefoon staat al sinds gistermiddag staat die al uit. Ze kunnen hem niet bereiken

S: Wollah

A: Zeg me eerst met z'n hoeveel zijn ze, in z'n eentje of met iemand anders?

S: Misschien is ie al binnen, misschien ie die al binnen

A: Alleen hoe bedoel je hoe gaat die naar binnen? T'is onmogelijk Wij hebben hem. .. lk heb hem gezegd dat hij moest wachten tot hij werd gebeld, want hij is ehhh

S: Want hij heeft die nummer van die ene Betrokkene 34 (fon) want Abou Mouhad brengt mensen naar binnen.

A: Ja maar dan moet ie ook het nummer hebben van iemand die hem komt ophalen bij de grens want Betrokkene 34 gaat de grens niet over he

S:Oh

A: Hij brengt alleen maar tot de grens tot jij net over de hek bent en dan gaat hij terug ..

S: Ok, inshallah

A: En ik bel hem en zijn telefoon staat uit, Abu Redouan belt hem want heeft iemand gevonden ene Turk hij brengt hem naar de grens, hij gaat over de grens tot Orantes (fon) hij gaat hem ophalen en komt'ie met hem over de grens weer terug helemaal naar Bayt El Mouhajirin (huis van ontvangst).

S: Jaja, wollah

A: Maar we kunnen hem niet bereiken

S: Ik ga even kijken wat ik kan regelen, ik bel over twee uurtjes terug inshallah

A: Wie is die broer ken ik hem?

S: Ehh jij niet maar andere broeders kennen hem wel ..

A: He?

S: Zeg tegen hun Soufiane Z. .

A: Soufiane Z. ?

S:Ja

A: Oke in iedere geval .. eeH. . Wat moet ik tegen Abu Redouan zeggen want hij heeft mij nu net gebeld, hij zegt tegen mij ik bel je, bel Abu Mohamed en vraag hoe en wat

S: Wat ik ga doen, ik ben nu met mijn moeder ik ga haar zo even thuis afzetten, dan ga ik meteen naar een broeder toe, een broeder want mijn broeder heeft wel contact met hem. Dan ga ik meteen zeggen: Hoe dat zit snap je? Dus over twee uurtjes kan ik je pas terugbellen inshallah

A: Is goed

S: Ja? Of als je ... of als je mij ook gewoon effe het nummer geeft van Abu Redouan ... maar dan moet je mij wel gewoon de juiste geven want die jij me hebt gegeven, ik kan niet eens bellen naar die. Ik weet niet hoe ik die netnummer moet toevoegen

A: Hier, wacht wacht, ik geef hem nu, wacht wacht512.

De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat Anis Z. aan Hicham el O. heeft gevraagd om ene Soufiane Z. bij de grens op te halen, omdat Betrokkene 34 mensen alleen tot de grens brengt. Hicham el O. kan deze Soufiane Z. echter niet bereiken. Soufiane Z. reageert door te zeggen dat hij naar een broeder toegaat die wel contact met hem heeft. Hij vraagt ook het nummer van Hicham el O..

In het tapgesprek tussen Hicham el O. en Soufiane Z. op 27 juni 2013 vanaf 16:39 uur laat Hicham el O. weten dat hij de broeder over wie Anis Z. sprak niet kan bereiken. Soufiane Z. zegt dat hij naar een broeder toe gaat rijden, die nog wel contact met hem heeft, om even te kijken hoe en wat. Soufiane Z. moet Hicham el O. laten weten of het lukt om hem te bereiken, anders gaat Hicham el O. er naartoe rijden om te kijken of hij er nog zit. Hicham el O. merkt op dat als hij binnen is naar de Muhajireen Shaam zal worden gebracht.513.

In het tapgesprek tussen Hicham el O. en Soufiane Z. op 27 juni 2013 vanaf 17:44 uur laat Soufiane Z. weten dat de broeder waar hij net naar toe is gegaan hem gisteravond nog heeft gesproken, maar dat zijn telefoon nu inderdaad uit staat. Hicham el O. zegt dat hij dat hij zo even bij de grens gaat kijken of hij daar is.514.

In het tapgesprek tussen Anis Z. en Soufiane Z. op 27 juni 2013 vanaf 19:35 uur laat Anis Z. weten dat die broeder hem net heeft gebeld met een ander nummer en dat Hicham el O. hem gaat ophalen.515.

In het tapgesprek tussen Hicham el O. en Soufiane Z. op 27 juni 2013 vanaf 22:18 uur zegt Hicham el O. dat het is gelukt en hij met hem is. Ook komt de nieuweling aan de lijn die zegt dat hij al naar het thuisfront heeft gebeld.516.

Op 28 juni 2013 vindt vanaf 16:33 uur het volgende telefoongesprek plaats tussen Betrokkene 21 en Soufiane Z.:

S: Ik had gehoord dat die Soufiane Z. die op de pizzeria altijd zit, dat die ook binnen is gekomen

F: Ik had ook zoiets gehoord ja. Hij is nog niet opgehaald volgens mij

S: He?

F: Hij is nog niet opgehaald toch?

S: Jawel, volgens mij wel. Ik weet niet, zoiets had ik gehoord. Volgens mij had ik gehoord dat Abu Redouan hem had opgehaald ofzo

De rechtbank leidt uit dit gesprek af dat Soufiane Z. tegen Betrokkene 21 zegt dat hij heeft gehoord dat Hicham el O. “Soufiane Z. die altijd op de pizzeria zit” heeft opgehaald.

In het tapgesprek van 21 september 2013 vertelt Soufiane Z. aan Betrokkene 21 dat “Soufiane Z. pizza” shaheed (martelaar) is geworden.517.Uit het dossier blijkt dat Betrokkene 4 heeft deelgenomen aan de gewapende jihadstrijd en in september 2013 is omgekomen tijdens een vuurgevecht.518.

De rechtbank leidt, uit de genoemde data, de naam Soufiane Z. en het noemen van de pizzeria, af dat Soufiane Z. en Anis Z. en Hicham el O. betrokken waren bij het binnen Syrië brengen van Betrokkene 4 en hem hierbij hebben begeleid.

Faciliteren van de uitreis van Betrokkene 35

Ook hebben Hatim R. en Anis Z. bemoeienis gehad met de uitreis van Betrokkene 35. Uit het dossier kan genoegzaam worden afgeleid dat Betrokkene 35 in Syrië heeft deelgenomen aan de gewapende jihadstrijd.519.Betrokkene 35 gebruikte daarbij het uit de reeks van Soufiane Z. afkomstige telefoonnummer Telefoonnummer 8. Hun betrokkenheid blijkt ook uit de volgende gang van zaken:

 Op 22 augustus 2013 is Betrokkene 35 vertrokken naar Syrië.

 Op 23 augustus 2013 heeft Hatim R. 22 keer naar Betrokkene 35 proberen te bellen.520.

 Op 24 augustus 2013 is er viermaal minutenlang telefonisch contact geweest tussen Betrokkene 35 en Hatim R.. Ook heeft hij die dag meerdere keren Anis Z. gebeld. Betrokkene 35 maakte op dat moment gebruik van een Turks telefoonnetwerk.521.

 Op 11 oktober 2013 stuurde Betrokkene 35 een sms-bericht naar Hatim R..

 Op 15 oktober 2013 is Betrokkene 35 weer in Nederland aangekomen.522.

Betrokkene 35 heeft verklaard dat de Syrischeche nummers al in zijn telefoon stonden toen hij naar Syrië vertrok. Hij heeft Anis Z. en Hatim R. gebeld om in Syrië te komen.523.Betrokkene 35 had vaak last van psychoses en hij is ook teruggekomen, omdat hij daar ook in Syrië last van had en daarvoor hulp nodig had.524.

De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat Soufiane Z. en Anis Z. en Hatim R. Betrokkene 35 hebben geholpen om in Syrië te komen en hem daarmee inlichtingen en gelegenheid heeft verschaft om zich te voegen bij de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Faciliteren van de uitreis van Betrokkene 5

Bovendien blijkt uit het dossier dat Hatim R., Soufiane Z. en Anis Z. de uitreis van Betrokkene 5 heeft gefaciliteerd. Dit blijkt uit de volgende gang van zaken:

 Op 25 en 29 september 2013 heeft Soufiane Z. gesproken over Betrokkene 5 met Betrokkene 21;525.

 Op 5 oktober 2013 is Betrokkene 5 uitgereisd;

 Op 6 oktober 2013 heeft Betrokkene 5 met gebruik van een Turks telefoonnetwerk526.om 10:25 uur gebeld en tussen 10:32 uur en 11:42 uur drie sms-berichten gestuurd naar Anis Z.;527.

 Op 6 oktober 2013 om 13:54 uur heeft Betrokkene 5 een gesprek van 100 seconden met Hatim R.;

 Op 6 oktober 2013 om 20:31 uur en 21:14 uur wordt door Betrokkene 5 wederom naar het Syrische nummer van Hatim R. gebeld. Om 21:23 uur stuurt Betrokkene 5 ook nog een sms-bericht naar Hatim R.;

 Op 6 oktober 2013 om 21:29 uur heeft Soufiane Z. het volgende telefoongesprek met Hatim R.:

S: Achie die ene jongen, hij wacht nog steeds he?

Y: Ja ik weet, ik heb hem een sms gestuurd. Ik ga hem zo snel mogelijk, inshallah morgen halen. Maar weet je wat het is, Betrokkene 18 regelt dat weet je. Ik heb die telefoonnummer niet van die smokkelaar zeg maar.

S: Achie .. mohiem. Bel hem even, hij is een beetje in paniek. Hoor je mij?

Y: He?

S: Ik zeg bel hem even, hij is even in paniek. Bel hem .. .

Y: Bellen is lastig, ik heb een sms gestuurd, ik heb tegen hem gezegd iets van ehh ... (ntv) .

S: Is niet aangekomen bij hem snap je, is niet aangekomen bij hem snap je?

Y: Ok

S: Daarom beste, doe gewoon even bellen en zeg tegen hem, snap je? En het moet wel een beetje snel, snap je?

Y: Is goed. Maar het bereik is echt slecht...528.

 Op 6 oktober om 21:31 uur heeft Hatim R. uitgebeld naar Betrokkene 5 en 30 seconden lang telefonisch contact met hem gehad en om 21:32 uur en 21:33 uur werd Betrokkene 5 wederom gebeld door het Syrisch telefoonnummer van Hatim R.;529.

 Op 7 oktober om 17:07 uur werd Betrokkene 5 twee minuten door het Syrisch telefoonnummer van Hatim R. gebeld.

 Op 7 oktober 2013 heeft Betrokkene 5 tussen 19:50 en 23:38 uur naar zijn familieleden gebeld om te laten weten dat hij in Syrië was aangekomen.530.

De rechtbank leidt uit het voorgaande af dat Betrokkene 5 tijdens zijn uitreis (veelvuldig) contact heeft gehad met Anis Z. en Hatim R.. Daarnaast blijkt uit het telefoongesprek van Soufiane Z. en Hatim R. op 6 oktober 2013 om 21:29 uur en het daarop direct met Betrokkene 5 opgenomen contact duidelijk dat Hatim R. (samen met Betrokkene 18) de dag erna Betrokkene 5 de Turks-Syrische grens over zouden helpen smokkelen. Uit het dossier blijkt dat Betrokkene 5 daarna is gaan deelnemen aan de gewapende jihadstrijd.531.Daarmee hebben Anis Z. en Hatim R. Betrokkene 5 inlichtingen en gelegenheid verschaft om zich te voegen bij de gewapende jihadstrijd in Syrië.

Faciliteren van de uitreis van Betrokkene 6 en Betrokkene 40

Hatim R. heeft ook telefonische contacten gehad met Syriëgangers Betrokkene 35 Betrokkene 6,532.en Betrokkene 24 el Betrokkene 40533.op het moment dat zij (vermoedelijk) onderweg waren naar Syrië. Hoewel de rechtbank het zeer aannemelijk acht dat Hatim R. ook hen heeft gefaciliteerd bij het uitreizen naar Syrië kan dit – bij het ontbreken van de inhoud van deze gesprekken – niet wettig en overtuigend worden bewezen.

Faciliteren van de uitreis van Syriëgangers door het maken en verspreiden van een goederenlijst