Fiscaal bodemrecht

Fiscaal bodemrecht

Diana Jansen

id-84f59ecb-4414-4d38-96de-ce8b5df06635

Advocaat belastingrecht verbonden aan Tax Studio te Amsterdam, docent en auteur op het gebied van formeel belastingrecht

De Belastingdienst kan zich op grond van het fiscale bodemrecht verhalen op bepaalde roerende zaken die bij de belastingschuldige in gebruik zijn en zich op zijn bodem bevinden, ook als deze zaken toebehoren aan een derde.

In dit thema krijgt u antwoord op de volgende vragen:

Wat houdt het fiscale bodemrecht in?

Wat wordt verstaan onder de begrippen bodem en bodemzaak?

Ten aanzien waarvan kan het fiscale bodemrecht worden toegepast?

Hoe is de rechtsbescherming geregeld bij toepassing het fiscale bodemrecht?

Hoe werkt de in 2013 ingevoerde mededelingsplicht voor derden?

Fiscale bodemrecht

Op grond van het fiscale bodemrecht kan de Belastingdienst zich verhalen op bepaalde roerende zaken die bij de belastingschuldige in gebruik zijn en zich op zijn bodem bevinden, ook als deze zaken toebehoren aan een derde.

De bodem en een bodemzaak

Onder ‘bodem’ in de zin van het fiscale bodemrecht wordt het perceel verstaan dat bij de belastingschuldige in gebruik is en waarover hij de beschikking heeft. Niet alle roerende zaken die zich ten tijde van de beslaglegging op de bodem van de belastingschulden bevinden kunnen worden aangemerkt als ‘bodemzaak’.

Ten aanzien waarvan kan het bodemrecht worden toegepast?

Het bodemrecht kan slechts worden toegepast ten aanzien van beslaglegging van naheffingsaanslagen in onder andere de loon- en omzetbelasting. Daarnaast geldt het bodemrecht ter zake van bepaalde met de belastingaanslag samenhangende beschikkingen, premies werknemersverzekeringen en kan het worden ingezet voor de invordering ten laste van aansprakelijkgestelden.

Rechtsbescherming

Een derde die meent recht te hebben op een of meerdere in beslag genomen zaken kan binnen 7 dagen na beslaglegging beroep instellen bij de directeur van de belastingdienst of hij kan zich schriftelijk tegen de beslaglegging verzetten. Leidt dit niet tot de gewenste uitkomst dan kan de derde zich wenden tot de civiele rechter.

De mededelingsplicht

Met ingang van 2013 bestaat er een mededelingsplicht voor de derde die recht heeft op een bodemzaak. Deze mededelingsplicht ontstaat als de derde handelingen wil verrichten die afbreuk kunnen doen aan het bodemrecht van de Belastingdienst.

Documenten bij dit thema

Artikel 22 lid 3 IW 1990

Artikel 21 IW 1990

Artikel 22bis IW 1990

Artikel 53 IW 1990

Leidraad Invordering 2008, artt. 21 tot en met 23

HR 13 januari 1989, nr. 13366, ECLI:NL:HR:1989:AC2844, BNB 1989/129, V-N 1989/363, 27, FED 1989/89, WFR 1989/133, 1

HR 9 januari 1981, nr. 11636, ECLI:NL:HR:1981:AG4129, NJ 1981, 656

HR 9 december 2011, nr. 10/02164, ECLI:NL:HR:2011:BT2700, BNB 2012/32, V-N 2012/13.24, RI 2012/32, TvI 2012/10, NJ 2011/600, NJB 2012/17

HR 3 juni 2016, nr. 14/06346, ECLI:NL:HR:2016:1046, NJ 2016/290, RI 2016/74, TvI 2016/31, Ondernemingsrecht 2017/37, NJB 2016/1238

Rechtbank Amsterdam 30 oktober 2002, nr. 249986/HA ZA 02-2026, ECLI:NL:RBAMS:2004:AV3463, V-N 2005/2.21

Gerechtshof Amsterdam 8 oktober 2013, nr. 200.125.499-01, ECLI:NL:GHAMS:2013:3258, RI 2014/16

Gerechtshof Den Haag 29 juni 2022, nr. BK-21/00618, ECLI:NL:GHDHA:2022:1167, V-N 2023/10.24, V-N 2022/54.14, V-N Vandaag 2022/1888

Rechtbank Midden-Nederland 27 juli 2022, nr. C/16/515668/HA ZA 21-31, ECLI:NL:RBMNE:2022:3097

J.J. Vetter e.a., Invordering van belastingen, Deventer: Wolters Kluwer 2024, hfdst. 14

E.C.G. Okhuizen e.a., Hoofdzaken formeel belastingrecht, Den Haag: Boom Juridisch 2024

C. Lamur, ‘Het bodemrecht:onoltooidverleden!’, WFR 2022/32

M.H.M. van Oers, 'Vervallen van de horizonbepaling in de Invorderingswet 1990', WFR 2021/87

Staatssecretaris heeft nieuwe versie leasebesluit gepubliceerd, V-N 2020/10.5

Mr. K.W.C. Geurts en mr. dr. V. Tweehuysen, De positie van de fiscus na Rabobank/Reuser, TvI 2017/38

Vakstudie Invorderingswet,Rechtsbescherming bij invordering

Vakstudie Invorderingswet, art. 21 Invorderingswet 1990, aant. 1

Vakstudie Invorderingswet, art. 22 Invorderingswet 1990, aant. 1

Vakstudie Invorderingswet, art. 22 Invorderingswet 1990, aant. 2

Vakstudie Invorderingswet, art. 22bis Invorderingswet 1990, aant. 1