1.11.1 Groep

Het begrip groep komt uit het vennootschapsrecht. De Ontslagregeling verwijst in artikel 1, onderdeel e, naar artikel 2:24b van het Burgerlijk Wetboek voor de begripsbepaling. Daarin wordt de groep omschreven als een economische eenheid waarin rechtspersonen en vennootschappen, groepsmaatschappijen genaamd, organisatorisch zijn verbonden. Het gaat om een economische eenheid van organisatorisch verbonden partijen met centrale leiding. Vanuit het groepshoofd beschouwd is sprake van één (economische) entiteit. Juridisch echter is sprake van meerdere entiteiten, alle met eigen rechten en verplichtingen. De feitelijke zeggenschap is van belang. Die hoeft niet samen te hangen met de eigendomsverhoudingen. Zo kan de zeggenschap in een rechtspersoon gebaseerd zijn op bezit van een meerderheid van de aandelen of als dat niet het geval is op het recht om meer dan 50% van de stemmen te mogen uitbrengen. Het is van belang om inzicht te hebben in de groepsverhoudingen, zodat inzicht kan worden verkregen in het grotere economische geheel, naast het inzicht in de losse juridische entiteiten. De economische realiteit prevaleert.

Publiekrechtelijke rechtspersonen (overheidswerkgevers) kunnen geen onderdeel uitmaken van een groep in de zin van artikel 2:24b BW.1. Dit volgt uit artikel 2:1 lid 3 BW. Dit artikel bepaalt dat de regels van Titel 1 van Boek 2 alleen voor privaatrechtelijke rechtspersonen gelden.

Op grond van artikel 2:2 lid 2 BW is Titel 1 ook niet van toepassing op kerkelijke rechtspersonen, zodat zij ook geen deel van een groep kunnen uitmaken. Dat is alleen anders als Titel 1 in een statuut wel van toepassing is verklaard.

Zoals gezegd volgt uit artikel 3 van de Ontslagregeling dat de noodzaak van het vervallen van arbeidsplaatsen wordt beoordeeld aan de hand van de bedrijfseconomische omstandigheden van de betrokken onderneming en niet, indien van toepassing, aan de hand van de bedrijfseconomische omstandigheden van de groep als geheel. Volgens de toelichting op artikel 3 is de ratio van deze regel dat het laten vervallen van arbeidsplaatsen binnen een afzonderlijke onderneming noodzakelijk kan zijn voor een doelmatige bedrijfsvoering, en dat daaraan niet afdoet dat in het (concern)verband waartoe deze onderneming behoort, als geheel genomen winst wordt gemaakt. Maar een slechte financiële situatie bij de groep kan wel voor het groepshoofd een geldige reden zijn om bijvoorbeeld van de groepsmaatschappijen te verlangen kostenbesparende maatregelen te nemen en/of mee te werken aan een reorganisatie ten behoeve van de continuïteit van de groep als geheel. Ook een winstgevend onderdeel van de groep zal dan verplicht zijn aan een dergelijke opdracht gevolg te geven. Bij de beoordeling van de ontslagaanvraag zal de werkgever in die situatie met behulp van de stukken van de groep aannemelijk moeten maken dat sprake is van een slechte financiële situatie bij de groep. Vervolgens zal de werkgever onder overlegging van de opdracht van het groepshoofd en stukken van zijn onderneming aannemelijk moeten maken dat hij bij de uitvoering van die opdracht in redelijkheid kon komen tot het laten vervallen van arbeidsplaatsen binnen zijn onderneming.