Hof Arnhem, 25-07-2005, nr. 03/2553

Aan belanghebbende is voor het tijdvak 1 januari 2001 tot en met 31 december 2004 een waardebeschikking ingevolge de Wet WOZ afgegeven met kennisgevingsnummer 141018 waarbij de waarde van onder andere een zevental aan belanghebbende toebehorende na te melden onroerende zaken is vastgesteld.

Belanghebbende heeft tegen de beschikking bezwaar gemaakt. De Ambtenaar heeft de waarden bij de thans bestreden uitspraak nader vastgesteld.

Belanghebbende is van deze uitspraak in beroep gekomen bij het Hof. De Ambtenaar heeft een verweerschrift ingediend. Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend, de Ambtenaar een conclusie van dupliek.

De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgevonden op 24 juni 2005 te Arnhem. Aldaar zijn verschenen en gehoord de gemachtigde van belanghebbende, alsmede de Ambtenaar.

Partijen hebben ter zitting ieder een pleitnota overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij. De inhoud van deze pleitnota’s moet als hier ingelast worden aangemerkt.

Tussen partijen is in geschil of bij de waardering voor de wet WOZ voor de onderhavige onroerende zaken een vrijstelling voor cultuurgrond dient te worden toegepast.

Belanghebbende beantwoordt die vraag bevestigend en de Ambtenaar ontkennend.

Cijfermatig bestaat er tussen partijen overeenstemming, in die zin dat als de cultuurgrondvrijstelling toepassing mist de bestreden uitspraak in stand kan blijven en als de cultuurgrondvrijstelling van toepassing is de berekening die is weergegeven onder 2.10. kan worden gevolgd.

Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken. Daaraan is ter zitting, zakelijk weergegeven, nog het volgende toegevoegd:

Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de bestreden uitspraak en vermindering van de vastgestelde waarden tot de waarden zoals genoemd onder 2.10.

De Ambtenaar concludeert tot bevestiging van uitspraak op bezwaar.

In artikel 2 van de Uitvoeringsregeling uitgezonderde objecten van de wet WOZ is opgenomen (voor zover hier van belang):

Van een bedrijfsmatige exploitatie is sprake als met behulp van kapitaal en arbeid en door deelname aan het economisch verkeer voordeel wordt beoogd.

Indien het streven naar een optimaal resultaat ondergeschikt is aan andere met de exploitatie nagestreefde doeleinden, is er geen sprake van een bedrijfsmatige exploitatie (HR 5 april 1978, nr. 18 753, BNB 1978/114).

Nu de waarden voor de onderhavige onroerende zaken (na de door de Ambtenaar toegepaste vermindering in de bestreden uitspraak) zoals vermeld onder 2.2 tussen partijen op zichzelf niet in geschil zijn, heeft de Ambtenaar in beginsel voldaan aan de op hem rustende bewijslast aannemelijk te maken dat deze waarden niet te hoog zijn.

Vervolgens is het aan belanghebbende om, nu het een vrijstelling betreft en belanghebbende tevens de meest gerede partij is om bewijs te leveren aangezien zij over de daartoe benodigde informatie beschikt als contractpartij met de pachters / huurders van de onroerende zaken inclusief de gebouwen, bij betwisting door de Ambtenaar aannemelijk te maken dat de cultuurgrondvrijstelling van toepassing is. Meer in het bijzonder is het in het onderhavige geval aan belanghebbende aannemelijk te maken dat met betrekking tot de onderhavige cultuurgronden sprake is van een bedrijfsmatige exploitatie als bedoeld in 4.2..

Ten aanzien van het gebruik van de onroerende zaak aan de a-straat 1 overweegt het Hof als volgt.

Over de wijze van exploitatie door een gelieerde rechtspersoon is, anders dan de opmerking in de conclusie van repliek dat het een terrein van 190 hectare betreft waarop aardappelen, uien, bieten en groenten worden verbouwd, geen nadere informatie verschaft op grond waarvan kan worden geoordeeld dat de cultuurgrondvrijstelling van toepassing is, zodat belanghebbende ten aanzien van dit perceel niet is geslaagd in de op haar rustende bewijslast.

Ten aanzien van het gebruik door A BV en B BV van de onroerende zaak aan de a-straat 3 overweegt het Hof als volgt.

Over de wijze van exploitatie door beide vennootschappen is geen nadere informatie verschaft op grond waarvan kan worden geoordeeld dat de cultuurgrondvrijstelling van toepassing is, zodat belanghebbende ten aanzien van het gebruik door genoemde vennootschappen van dit perceel niet is geslaagd in de op haar rustende bewijslast.

Ten aanzien van het gebruik door C BV en D BV van de (overige) onroerende zaken, overweegt het Hof als volgt.

Op grond van de overwegingen en bepalingen in de pachtovereenkomsten zoals onder 2.6 opgeno-men, de huurovereenkomsten zoals onder 2.7 en 2.8 opgenomen, en de oprichtingsakten zoals onder 2.9 opgenomen, komt het Hof tot het oordeel dat C BV en D BV niet de intentie en (op grond van de overeenkomsten) evenmin de mogelijkheid hadden tot bedrijfsmatige exploitatie van de onderhavige percelen.

Zo bepaalt de huurovereenkomst met C BV dat: “huurder het gehuurde derhalve niet hoofdzakelijk zal gebruiken ter uitoefening van enige vorm van bodemcultuur met een economisch oogmerk”.

Bij C BV en D BV is naar het oordeel van het Hof veeleer sprake van wetenschappelijk (contract)onderzoek, mede gericht op en ten behoeve van het wetenschappelijk onderwijs en de verbetering van de bedrijfsvoering van individuele boeren.

Zo bepaalt de pachtovereenkomst dat: “pachter het gepachte hoofdzakelijk zal gebruiken ten behoeve van onderzoek en bedrijfseconomische exploitatie ter ondersteuning daarvan” en bepaalt de huurovereenkomst met D BV dat: “huurder het gehuurde wenst te gebruiken voor wetenschappelijke doeleinden” en voorts: “Het gehuurde mag uitsluitend worden gebruikt in het kader van de beoefening van bodemcultuur voor wetenschappelijke doeleinden en kantoorfuncties en onderzoek”. Ook in de oprichtingsakten wordt verwezen naar wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling.

Dat in de doelstelling de mogelijkheid is opgenomen dat zowel C BV als D BV het beheer kunnen voeren over (gelieerde) ondernemingen doet aan dit alles niet af, nu door belanghebbende niet of althans onvoldoende aannemelijk is gemaakt dat deze ondernemingen zijn opgericht en over zijn gegaan tot bedrijfsmatige exploitatie van (delen van) de onderhavige percelen.

Uit de toelichting ter zitting begrijpt het Hof dat het gestelde in de pachtovereenkomsten, de huurovereenkomsten en de oprichtingsakten ook daadwerkelijk toepassing vindt in de dagelijkse praktijk.

Zo is uiteengezet dat in beginsel wordt gestreefd naar een positieve opbrengst maar dat bijvoorbeeld in het kader van onderzoek naar de gevolgen voor de bedrijfsvoering van te verwachten toekomstige restricties in milieunormen ook belemmeringen in de bedrijfsvoering en daarmee samenhangende additionele kosten worden geaccepteerd, mits de opdrachtgever garandeert dat op een dergelijk onderzoeksproject dan geen verlies zal worden geleden. Klaarblijkelijk accepteert de pachter van de onderhavige percelen dat een te realiseren voordeel verdampt teneinde wetenschappelijk onderzoek mogelijk te maken. Alsdan is het streven naar een optimaal resultaat ondergeschikt aan andere met de exploitatie nagestreefde doeleinden.

Onder deze omstandigheden is er naar het oordeel van het Hof geen sprake van een bedrijfsmatige exploitatie van onroerende zaken waarbij voordeel wordt beoogd, maar van onderzoek en onderwijs waarbij wordt gepoogd de daarmee samenhangende kosten zo veel als mogelijk te laten dekken door de als logisch gevolg van dit onderzoek en onderwijs gegenereerde baten.

Belanghebbendes stelling dat C BV en D BV over diverse jaren een positief resultaat hebben behaald, leidt niet tot een ander oordeel.

Het Hof volgt de Ambtenaar in zijn in het verweerschrift en de conclusie van dupliek gemotiveerde stelling dat deze positieve resultaten daarvoor te beperkt van omvang zijn (in relatie tot het totaal aan opbrengsten) en bovendien te incidenteel van omvang (in latere jaren wordt weer met verlies gedraaid) en karakter (vooral veroorzaakt door de in de desbetreffende jaren heersende BSE- en MKZ-crises en miltvuurdiagnostiek) zijn.

Het Hof voegt daar aan toe dat ook als er positieve resultaten worden behaald, dit belanghebbende niet kan baten nu deze omstandigheid - zoals onder 4.8 overwogen - ondergeschikt is aan de doelstellingen ten aanzien van onderzoek en onderwijs.

Belanghebbendes stelling dat de gehele landbouwsector afhankelijk is van subsidies kan, ook als deze stelling als juist moeten worden aanvaard hetgeen het Hof niet bij voorbaat afwijst, haar niet baten. Anders dan bij C BV en D BV zullen individuele boerenbedrijven bij een bedrijfsmatige exploitatie (mede met behulp van de ontvangen subsidie) blijven streven naar winstmaximalisatie waaronder mede wordt begrepen het gedurende een aantal jaren berusten in het minimaliseren van geleden verliezen. Belanghebbendes pachters daarentegen maken geheel andere afwegingen en zullen bijvoorbeeld, zoals onder 4.8 overwogen, een te realiseren voordeel laten schieten indien dat voor de voortgang en de diepgang van het onderzoek noodzakelijk is.

Belanghebbende streeft er weliswaar naar om met behulp van bedoelde subsidies, aangevuld met vergoedingen voor contractonderzoek en opbrengsten uit vaccins en diagnostiek verliezen te voorkomen, maar deze rationele aanpak is op zichzelf onvoldoende om te concluderen tot de voor de cultuurvrijstelling noodzakelijke bedrijfsmatige exploitatie.

Hetgeen belanghebbende overigens nog heeft aangevoerd, zoals de door C BV en D BV gerealiseerde waardevolle octrooien en patenten, leidt niet tot een ander oordeel.

Het gelijk is derhalve aan de Ambtenaar, het beroep is ongegrond.

Voor een kostenveroordeling als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht acht het Hof geen termen aanwezig.

Het gerechtshof verklaart het beroep ongegrond.

Aldus gedaan op 25 juli 2005 te Arnhem door mrs Van Amsterdam, voorzitter, Monsma en Nieuwenhuizen, raadsheren, en op die datum door de voorzitter in het openbaar uitgesproken in tegenwoordig-heid van drs. Darwinkel als griffier.

De griffier, De voorzitter,

(S. Darwinkel) (A.M. van Amsterdam)

Afschriften aangetekend per post verzonden op: 25 juli 2005

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen: