2.3.4 Een ontbrekende schakel: de rechtvaardiging

In de beschrijving van witwassen waarin drie afzonderlijke fasen worden onderkend, ontbreekt een essentieel element. De fasen van versluiering en bestemming lopen namelijk in elkaar over zonder dat de schijn van legitimiteit aan het criminele vermogen wordt gehecht. Teneinde vrij en ongestoord te kunnen investeren in de legale economie dient echter een extra fase te worden doorlopen. Ergens binnen het witwasproces moet een rechtvaardiging voor het genoemde vermogen worden aangebracht.1 Een geslaagd witwasproces betekent immers dat de criminele herkomst van het vermogen wordt verhuld en dat deze daadwerkelijk wordt vervangen door een ogenschijnlijk legale herkomst. De rechtvaardigingsfase verdient dan ook zelfstandig uitdrukking in de functionele omschrijving van het fenomeen witwassen.2

De fase van rechtvaardiging dient logischerwijs te zijn doorlopen voordat het wederrechtelijk verkregen vermogen de legale economie bereikt. Dit betekent dat de witwasser voor, tijdens of na de versluieringsfase een ogenschijnlijk legale oorsprong voor zijn vermogen zal moeten bedenken.3 Idealiter zal een witwasser zich reeds voor aanvang van het proces afvragen met het oog op welke vorm van rechtvaardiging hij een witwastraject zal doorlopen.4 Daarmee voorkomt hij dat hij zich in een later stadium voor het probleem geplaatst ziet dat hij over een vermogen beschikt waarvoor hij geen passende verklaring kan vinden. In de legale economie bestaan grofweg drie manieren om een vermogenstoename te verklaren. Het gaat daarbij om vermogensstijging, het creëren van inkomsten en vermogensoverdracht. De technieken van het witwassen sluiten hier naadloos op aan. In het navolgende wordt dit inzichtelijk gemaakt.