2.5.1 De toegenomen noodzaak om wit te wassen

Met de opkomst van de georganiseerde (drugs)criminaliteit ontstond voor het eerst de absolute noodzaak om wit te wassen.1 Grote contante opbrengsten bleken niet eenvoudig te verbergen en al spoedig overstegen deze opbrengsten de investeringen in de informele economie. De omvang van het vermogen gaf daarmee op zichzelf reeds een aanwijzing over de criminele oorsprong ervan.2 Anders geformuleerd: de opkomst van de georganiseerde misdaad leidde tot een niet aflatende winstgeneratie die op haar beurt witwassen noodzakelijk maakte.

Ook elders ontstond evenwel de noodzaak om het wederrechtelijk verkregen vermogen van een legale schijn te voorzien. In dit kader kunnen we wijzen op de zogenaamde organisatiecriminaliteit. Daarbij gaat het om misdrijven die bij de uitoefening van de organisatorische taken worden gepleegd binnen het verband van bonafide organisaties.3 Uit de in 2006 verschenen studie ‘The amounts and the effects of money laundering’ van de Utrecht School of Economics volgt bijvoorbeeld dat het criminele vermogen dat in Nederland wordt verdiend en dat beschikbaar komt voor witwassen voor het grootste deel afkomstig is van fraudedelicten.4 Kort gezegd is er in de legale economie een groep van personen actief die veel geld verdient met het stelselmatig overtreden van financiële en economische regelgeving. Het betreft misdrijven als beleggingsfraude, oplichting, grootschalige fraude met subsidies en belastingen en milieucriminaliteit.5 Het beeld rond witwassen moet dan ook worden bijgesteld: