Hof 's-Gravenhage, 25-10-2012, nr. 22-003470-08

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen in eerste aanleg en het onderzoek op de terechtzittingen in hoger beroep van dit hof van:

Aan de verdachte is - na wijziging van de tenlastelegging ter terechtzitting in hoger beroep op 28 september 2012 - ten laste gelegd dat:

(71 0084/06) (zaak "Duplo")

Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1 subsidiair, 2 subsidiair, 3, eerste cumulatief/alternatief en 4 ten laste gelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

Voorwaardelijke verzoeken tot nader technisch onderzoek

De - op bladzijden 25 tot en met 28 van de pleitnota van de raadslieden vermelde - verzoeken tot het doen verrichten van nader onderzoek worden afgewezen.

De verzoeken houden ofwel verband met de wens van de verdediging dat door dit nadere onderzoek wordt aangetoond dat de verdachte de waarheid spreekt over de betrokkenheid van de medeverdachte [verdachte 2] bij de feiten, ofwel met de wens dat wordt aangetoond dat het slachtoffer [slachtoffer 2] in de woonkamer is doodgeschoten.

Nu het hof de verklaring van de verdachte met betrekking tot de rol van medeverdachte [verdachte 2] als bewijsmiddel heeft aanvaard en het hof voorts niet heeft uitgesloten dat het slachtoffer [slachtoffer 2] daadwerkelijk in de woonkamer is doodgeschoten, zoals de verdachte heeft verklaard, is het gevraagde nadere onderzoek niet noodzakelijk.

Verzoek tot een persoonlijkheidsonderzoek [verdachte 2]

De raadslieden hebben verzocht - in geval het hof voornemens is de verdachte te veroordelen - gedragskundig onderzoek te laten verrichten naar de geestelijke gesteldheid van [verdachte 2] ten tijde van het delict, nu hij ter terechtzitting in hoger beroep heeft verklaard dat hij momenteel bij een psychiater in behandeling is en dat hij is afgekeurd omdat hij niet stabiel genoeg is om te werken.

Het hof acht een dergelijk onderzoek niet noodzakelijk, nu het hof - mede gelet op de onderbouwing - niet inziet waarom het onderzoek van belang zou zijn voor enige in de zaak van de verdachte [verdachte 1] te nemen beslissing.

Verzoek tot toepassing minderjarigenstrafrecht dan wel nader onderzoek naar verdachtes ontwikkelingsleeftijd

De raadslieden hebben het hof primair verzocht, in geval van strafoplegging, toepassing te geven aan het jeugdstrafrecht en zij hebben daarbij verwezen naar prof. Derksen (het hof begrijpt: het briefrapport van prof. dr. J.J.L. Derksen van 25 januari 2010, betreffende een psychologisch onderzoek betreffende de verdachte, dat als productie 3 bij de pleitaantekeningen is gevoegd). Subsidiair hebben de raadslieden verzocht een nader onderzoek te doen uitvoeren naar de ontwikkelingsleeftijd van de verdachte.

Het hof stelt voorop dat het bepaalde in artikel 77c van het Wetboek van Strafrecht de rechter de mogelijkheid - niet de verplichting - geeft, in afwijking van de algemene regel dat op de personen van achttien jaar tot eenentwintig jaar het volwassenenstrafrecht van toepassing is, het minderjarigenstrafrecht toe te passen wanneer hij daartoe grond vindt in de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden waaronder het feit is begaan.

Het primair gedane verzoek wordt afgewezen, nu gelet op het verhandelde ter terechtzitting het hof in de ernst van de bewezen verklaarde feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan, waaronder de initiërende rol die de verdachte daarbij heeft gehad - een en ander zoals hieronder in de strafmotivering nader wordt overwogen - geen aanknopingspunt vindt voor toepassing van het minderjarigenstrafrecht. Het briefrapport van prof. Derksen dat in de kern inhoudt dat de verdachte een kwetsbare persoonlijkheidsopbouw heeft en een (veel jongere) psychologische leeftijd dan zijn kalender leeftijd, maakt 's hofs oordeel niet anders.

Het vorengaande brengt tevens met zich mee dat het hof nadere voorlichting over de persoonlijkheid van de verdachte niet noodzakelijk acht.

Het subsidiaire verzoek wordt derhalve eveneens afgewezen.

Strafbaarheid van het bewezen verklaarde

Het onder 1 en 2 bewezen verklaarde levert op:

Medeplegen van doodslag, gevolgd of vergezeld van een strafbaar feit en gepleegd met het oogmerk om de uitvoering van dat feit voor te bereiden of gemakkelijk te maken, meermalen gepleegd.

Het onder 3 bewezen verklaarde levert op:

Diefstal, voorafgegaan en/of vergezeld van geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken, terwijl het feit wordt gepleegd door twee verenigde personen en terwijl het feit de dood tengevolge heeft.

Het onder 4 bewezen verklaarde levert op:

De voortgezette handeling van:

medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 2, eerste lid onder A van de Opiumwet gegeven verbod

en

medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 2, eerste lid onder C van de Opiumwet gegeven verbod.

Strafbaarheid van de verdachte

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit. Hij is dus strafbaar.

Strafmotivering

De verdachte heeft zich samen met zijn mededader schuldig gemaakt aan doodslag op twee slachtoffers en bij hen vervolgens cocaïne weggenomen, door de slachtoffers - in het huis van een van hen - op te zoeken en vervolgens door het hoofd te schieten. De verdachte, die destijds bijna 19 jaar oud was, heeft zich met een ander schuldig gemaakt aan de levensberoving van twee personen, binnen het internationale drugscircuit. De verdachte heeft het initiatief genomen om de slachtoffers te beroven van de cocaïne met gebruikmaking van een vuurwapen. Daartoe heeft de verdachte zijn mededader benaderd, die hij al langer kende en met wie hij drugshandel dreef. Ook ten aanzien van de drughandel had de verdachte de medeverdachte benaderd om in die handel te investeren. Na het doden van de slachtoffers hebben verdachte en zijn mededader de ontzielde lichamen deels ontkleed in de badkamer achtergelaten. Zij hebben de cocaïnebuit meegenomen. De verdachte is vrijwel direct naar Mexico vertrokken.

De verdachte en zijn mededader hebben aan de beide slachtoffers hun kostbaarste bezit, het leven, ontnomen. Feiten als deze dragen een voor de rechtsorde zeer schokkend karakter. Daarnaast is aan de nabestaanden een verschrikkelijk en onherstelbaar leed aangedaan. Voorts brengen feiten als de onderhavige gevoelens van onrust, angst en onveiligheid in de samenleving teweeg.

Het hof heeft geconstateerd dat de verdachte nauwelijks authentiek of invoelbaar zijn spijt heeft betuigd. Ook heeft hij weinig inzicht getoond in het verwerpelijke van zijn handelen noch werkelijk begrip voor het leed dat hij anderen heeft aangedaan.

Daarnaast heeft de verdachte zich met anderen schuldig gemaakt aan het opzettelijk invoeren en aanwezig hebben van harddrugs. Het in het maatschappelijke verkeer brengen van harddrugs brengt doorgaans grote schade toe aan onder meer de volksgezondheid. De verdachte heeft ook hiervoor geen enkel oog gehad en was slechts uit op eigen financieel gewin.

Het hof is - mede vanuit een oogpunt van vergelding - van oordeel dat als reactie op dergelijke feiten een gevangenisstraf van aanzienlijke duur passend en geboden is. Daarbij merkt het hof op dat de wetgever op gekwalificeerde doodslag hetzelfde strafmaximum heeft gesteld als op moord. Voor beide delicten zijn - met inwerkingtreding op 1 februari 2006 - de strafmaxima verhoogd.

Bij het bepalen van de duur van de straf heeft het hof acht geslagen op rechterlijke uitspraken met betrekking tot feiten (moord of gekwalificeerde doodslag en invoer/bezit harddrugs) die met het onderhavige geval vergelijkbaar zijn.

Als bijzondere omstandigheid die in dit geval strafverhogend werkt heeft het hof in aanmerking genomen dat - als reeds overwogen - de verdachte het initiatief tot de ripdeal heeft genomen en zijn mededader heeft benaderd voor een vuurwapen.

In strafverlichtende zin weegt het hof mee dat de verdachte sinds zijn eerste verhoor openheid van zaken heeft gegeven en uitgebreid heeft verklaard. Ook heeft het hof in aanmerking genomen dat de verdachte ten tijde van de feiten nog jong was en dat hij blijkens het uittreksel uit het Justitiële documentatieregister niet eerder onherroepelijk is veroordeeld voor een strafbaar feit.

Het hof is - alles overwegende - van oordeel dat een gevangenisstraf van 19 jaren een passende en geboden reactie vormt.

Het hof constateert echter - met de advocaten-generaal en de raadslieden - dat de behandeling in hoger beroep niet heeft plaatsgevonden binnen een redelijke termijn in de zin van artikel 6, eerste lid, van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Het openbaar ministerie heeft op 30 juni 2008 hoger beroep tegen het bestreden vonnis ingesteld en de verdachte op 7 juli 2008. De zaak is door het hof op 12 maart 2009 verwezen naar de rechter-commissaris in de rechtbank Rotterdam voor het laten uitvoeren van de door de raadsvrouw verzochte contra-expertise. Op 9 augustus 2010 zijn in dat verband door de rechter-commissaris twee deskundigen benoemd. Het deskundigenrapport van R. Eikelenboom is gedateerd 3 januari 2012 en dat van S.J.M. Eikelenboom-Schieveld 18 januari 2012. Het arrest van het hof is 25 oktober 2012 uitgesproken.

Het hof stelt vast dat sprake is van een ernstige overschrijding van de redelijke termijn.

Hoewel het verzoek tot contra-expertise aan de zijde van de verdediging is gedaan, kan naar het oordeel van het hof de aanzienlijke termijn, van bijna anderhalf jaar, die is verstreken tussen de verwijzing naar de rechter-commissaris en de benoeming van de deskundigen door de rechter-commissaris, niet ten laste van de verdachte komen. De vertraging die is gelegen in het doen uitvoeren van de contra-expertise - het heeft bijna anderhalf jaar geduurd voor die rapportage gereed was - komt in beginsel wel ten laste van de verdachte, doch in dit geval niet voor meer dan één jaar.

Voor het overige is die tijd verstreken deels door communicatieperikelen tussen de rechter-commissaris en de ten behoeve van de contra-expertise benoemde deskundigen en deels door herhaalde verzoeken van deze deskundigen om (nieuwe/andere) stukken.

Het hof zal de overschrijding van de bedoelde termijn verdisconteren in de strafmaat. Gezien de complexiteit van de zaak en met name gezien de ernst van de feiten, meent het hof dat een beperking van de duur van de overwogen gevangenisstraf met één jaar passend is.

Vordering benadeelde partij [benadeelde partij 2]

In het onderhavige strafproces heeft [benadeelde partij 2], weduwe van het slachtoffer [slachtoffer 1], zich als benadeelde partij gevoegd en een vordering ingediend tot vergoeding van - in ieder geval -geleden materiële schade als gevolg van het onder 1 ten laste gelegde, ter zake van onkosten vervoer stoffelijk overschot, representatiekosten en juridisch advies en loonderving. Tevens is morele schade begroot. Daarnaast heeft de benadeelde partij aangegeven de vordering gedeeltelijk te verminderen.

In hoger beroep is deze vordering in vooromschreven zin aan de orde.

De advocaten-generaal hebben geconcludeerd tot toewijzing van de vordering tot vergoeding van de immateriële schade tot een bedrag van € 10.000,--, met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

De vordering van de benadeelde partij is namens de verdachte betwist.

Naar oordeel van het hof is - in ieder geval - toereikend vast te stellen dat tot het gevorderde bedrag van € 3.050,48 materiële schade is geleden, te weten de kosten voor het overbrengen van het stoffelijk overschot van het slachtoffer. Deze schade is een rechtstreeks gevolg van het onder 1 bewezen verklaarde. De vordering van de benadeelde partij zal derhalve tot dat bedrag - hoofdelijk - worden toegewezen. Voor het overige levert de behandeling van de vordering tot vergoeding van materiële schade een onevenredige belasting van het strafgeding op, zodat de benadeelde partij in zoverre niet-ontvankelijk zal worden verklaard. De vordering kan in zoverre uitsluitend bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.

Voor zover de benadeelde partij heeft beoogd immateriële schade te vorderen overweegt het hof dat voor een vergoeding van immateriële schade aan nabestaanden de wet in beginsel geen ruimte biedt. Dit is alleen anders indien kan worden vastgesteld dat sprake is van geestelijk letsel, waardoor iemand in zijn persoon is aangetast, hetgeen in het algemeen slechts het geval zal zijn indien sprake is van een algemeen erkend en vastgesteld ziektebeeld. Daarvoor ziet het hof voorshands geen aanknopingspunten. Het hof zal dan ook bepalen dat de benadeelde partij niet-ontvankelijk is in de vordering tot vergoeding van de immaterieel geleden schade. De vordering kan in zoverre uitsluitend bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.

Een en ander brengt mee dat de verdachte dient te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met de vordering heeft gemaakt, welke kosten het hof vooralsnog begroot op nihil, en in de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

Betaling aan de Staat ten behoeve van [benadeelde partij 2]

Nu vaststaat dat de verdachte tot een bedrag van € 3.050,48 aansprakelijk is voor de schade die door het bewezen verklaarde is toegebracht, zal het hof aan de verdachte de verplichting opleggen dat bedrag aan de Staat te betalen ten behoeve van [benadeelde partij 2].

Vordering benadeelde partij [benadeelde partij 1]

In het onderhavige strafproces heeft [benadeelde partij 1], zoon van het slachtoffer [slachtoffer 2], zich als benadeelde partij gevoegd en een vordering ingediend tot vergoeding van geleden materiële en immateriële schade als gevolg van het aan de verdachte onder 2 ten laste gelegde, tot een bedrag van € 28.675,96 (waarvan € 10.000,-- immateriële schade).

In hoger beroep is deze vordering wederom aan de orde tot genoemd totaalbedrag.

De advocaten-generaal hebben geconcludeerd tot toewijzing van de vordering tot vergoeding van de materiële schade tot een bedrag van € 575,96 en de immateriële schade tot een bedrag van € 10.000,--, met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

De vordering van de benadeelde partij is namens de verdachte betwist.

Naar het oordeel van het hof heeft de benadeelde partij aangetoond dat tot een bedrag van € 575,96, materiële schade is geleden. Deze schade is een rechtstreeks gevolg van het onder 2 bewezen verklaarde. De vordering van de benadeelde partij zal derhalve tot dat bedrag - hoofdelijk - worden toegewezen. Voor het overige levert de behandeling van de vordering tot vergoeding van materiële schade - die voor een deel ziet op de goederen die zich in de woning van het slachtoffer [slachtoffer 2] bevonden - een onevenredige belasting van het strafgeding op, zodat de benadeelde partij in zoverre niet-ontvankelijk zal worden verklaard. De vordering kan in zoverre uitsluitend bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.

Voor een vergoeding van de immateriële schade aan nabestaanden biedt de wet, zoals reeds is overwogen, in beginsel geen ruimte. Het hof zal dan ook bepalen dat de benadeelde partij niet-ontvankelijk is in de vordering tot vergoeding van de immateriële geleden schade. De vordering kan in zoverre uitsluitend bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.

Een en ander brengt mee dat de verdachte dient te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met de vordering heeft gemaakt, welke kosten het hof vooralsnog begroot op nihil, en in de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

Betaling aan de Staat ten behoeve van [benadeelde partij 1]

Nu vaststaat dat de verdachte tot een bedrag van

€ 575,96 aansprakelijk is voor de schade die door het bewezen verklaarde is toegebracht, zal het hof aan de verdachte de verplichting opleggen dat bedrag aan de Staat te betalen ten behoeve van [benadeelde partij 1].

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 36f, 47, 56, 57 288 en 312 van het Wetboek van Strafrecht en artikel 2 en 10 van de Opiumwet, zoals zij golden ten tijde van het bewezen verklaarde.

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht.

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het onder 1 primair, 2 primair en 3, tweede en derde cumulatief/alternatief ten laste gelegde heeft begaan en spreekt hem daarvan vrij.

Verklaart bewezen dat de verdachte het onder 1 subsidiair, 2 subsidiair, 3 eerste cumulatief/alternatief en 4 ten laste gelegde, zoals hierboven omschreven, heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen ter zake meer of anders is ten laste gelegd en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Bepaalt dat het bewezen verklaarde de hierboven vermelde strafbare feiten oplevert.

Verklaart de verdachte strafbaar ter zake van het bewezen verklaarde.

Veroordeelt de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 18 (achttien) jaren.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, waaronder de tijd die de verdachte in Mexico in uitleveringsdetentie heeft doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde partij 2] ter zake van het onder 1 bewezen verklaarde tot het bedrag van

EUR 3.050,48 (drieduizendenvijftig euro en achtenveertig eurocent) aan materiële schade

en veroordeelt de verdachte die, evenals zijn mededader, hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, met dien verstande dat indien en voor zover de een aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan, de ander daarvan in zoverre zal zijn bevrijd, om dit bedrag tegen een behoorlijk bewijs van kwijting te betalen aan de benadeelde partij.

Verklaart de benadeelde partij in de vordering voor het overige niet-ontvankelijk en bepaalt dat hij deze in zoverre slechts bij de burgerlijke rechter kan aanbrengen.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van [benadeelde partij 2], een bedrag te betalen van

EUR 3.050,48 (drieduizendenvijftig euro en achtenveertig eurocent) aan materiële schade

bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 40 (veertig) dagen hechtenis, met dien verstande dat de toepassing van die hechtenis de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van [benadeelde partij 2] niet opheft.

Bepaalt dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij in zoverre komt te vervallen en andersom dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen.

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde partij 1] ter zake van het onder 2 bewezen verklaarde tot het bedrag van

EUR 575,96 (vijfhonderdvijfenzeventig euro en zesennegentig eurocent) aan materiële schade

en veroordeelt de verdachte die, evenals zijn mededader, hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, met dien verstande dat indien en voor zover de een aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan, de ander daarvan in zoverre zal zijn bevrijd, om dit bedrag tegen een behoorlijk bewijs van kwijting te betalen aan de benadeelde partij.

Verklaart de benadeelde partij in zijn vordering voor het overige niet-ontvankelijk en bepaalt dat hij deze in zoverre slechts bij de burgerlijke rechter kan aanbrengen.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van [benadeelde partij 1], een bedrag te betalen van

575,96 (vijfhonderdvijfenzeventig euro en zesennegentig cent) aan materiële schade,

bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 11 (elf) dagen hechtenis, met dien verstande dat de toepassing van die hechtenis de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van [benadeelde partij 1] niet opheft.

Bepaalt dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij in zoverre komt te vervallen en andersom dat, indien de verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen.

Dit arrest is gewezen door mr. A.E. Mos-Verstraten, mr. A.J.M. Kaptein en mr. R.C. Langeler, in bijzijn van de griffier mr. W.R. van Hattum.Het is uitgesproken op de openbare terechtzitting van het hof van 25 oktober 2012.