HR, 09-01-2018, nr. 16/06175

3.1. Het middel klaagt dat het hof heeft verzuimd gemotiveerd te beslissen op het aanhoudingsverzoek van de (niet op de voet van art. 279 Sv gemachtigde) raadsman.

3.2. Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 25 maart 2016 houdt - voor zover van belang - het volgende in:

“De verdachte genaamd:

[verdachte],

(…)

is, hoewel behoorlijk gedagvaard, niet verschenen.

Als raadsman van verdachte is ter terechtzitting aanwezig mr. N. van Schaik, advocaat te Utrecht.

De voorzitter constateert dat de dagvaarding voor deze terechtzitting conform de wettelijke vereisten op juiste wijze aan de griffier van de rechtbank Oost-Brabant is betekend.

De raadsman merkt op:

De vraag is of de dagvaarding op de juiste wijze is betekend. Uit het vonnis, pagina 3, bovenaan, blijkt dat verdachte geen vaste woon- of verblijfplaats heeft. Hij heeft aangegeven dat hij goed bereikbaar is op zijn postadres. Dit postadres is evenwel niet opgenomen in het proces-verbaal van de zitting.

De voorzitter merkt op:

Zo’n adres kan ingehaald worden door een eventuele wijziging in de BRP. Dat was later dan de zitting.

De raadsman reageert:

Ik verwijs naar een uitspraak van de Hoge Raad van 9 september 2014 (ECLI:NL:HR:2014:2666). Uit deze uitspraak leid ik af dat er een afschrift naar het postadres van verdachte verstuurd had moeten worden. Het postadres van verdachte is [adres]. In het proces-verbaal van de zitting is het (toenmalige) BRP-adres van verdachte opgenomen. Dit BRP-adres was ooit zijn woonadres. Omdat ik bij het onderzoek ter terechtzitting in eerste aanleg aanwezig ben geweest, weet ik dat hij toen zijn postadres heeft genoemd. Dit is alleen niet opgenomen in het proces-verbaal van de zitting.

De advocaat-generaal merkt op:

Het door de raadsman genoemde postadres van verdachte is ook niet opgenomen in de akte instellen hoger beroep.

De raadsman reageert:

Het gaat er nu juist om dat verdachte in eerste aanleg een adres als postadres heeft opgegeven.

De voorzitter merkt op:

Wij zijn niet bij die zitting aanwezig geweest en weten dus ook niet of verdachte dat toen verklaard heeft. Het staat in elk geval niet in het proces-verbaal van de zitting.

De raadsman reageert:

Gegeven de omstandigheid dat er wordt gerept over een postadres stel ik mij op het standpunt dat een afschrift van de dagvaarding naar het postadres verstuurd had moeten worden. Ik verzoek het hof het onderzoek ter terechtzitting te schorsen om verdachte in de gelegenheid te stellen bij het onderzoek ter terechtzitting aanwezig te zijn.

Op de vraag van de jongste raadsheer of niet het BRP-adres wordt bedoeld, antwoordt de raadsman dat dit niet het geval is. De raadsman verklaart dat verdachte heeft gezegd daarvoor geen vaste woon- of verblijfplaats te hebben. Omdat de kwekerij was gevonden, was hij al uit huis gezet.

De raadsman merkt tevens op:

U weet ook dat uit het proces-verbaal van de zitting blijkt dat in eerste aanleg mijn pleitnota is zoekgeraakt. Er is dus een indicatie dat er iets is misgegaan.

De advocaat-generaal deelt mede:

De dagvaarding in hoger beroep is op een juiste wijze uitgereikt. Wat mij betreft kunnen we doorgaan met de zitting.

De voorzitter onderbreekt het onderzoek ter terechtzitting voor beraad.

Na hervatting van het onderzoek ter terechtzitting deelt de voorzitter als beslissing van het hof mede:

Het verweer van de raadsman dat de dagvaarding niet op juiste wijze is betekend, wordt verworpen. In het proces-verbaal van de zitting in eerste aanleg, dat volgens de Hoge Raad leidend is, staat dat verdachte bereikbaar is op zijn postadres. Dit kan twee dingen betekenen: ofwel het BRP-adres, ofwel een ander adres. Een ander adres dan het toen nog geldende BRP-adres is blijkens het proces-verbaal echter niet genoemd. Onder die omstandigheid verwerpt het hof het verweer van de raadsman. De dagvaarding in hoger beroep is op een juiste wijze betekend.

De raadsman van verdachte verklaart vervolgens niet uitdrukkelijk door verdachte gemachtigd te zijn de verdediging te voeren.”

3.3. Blijkens voormeld proces-verbaal is de zaak vervolgens inhoudelijk behandeld, waarna de voorzitter het onderzoek heeft gesloten en heeft mede gedeeld dat de uitspraak zal plaatsvinden ter terechtzitting van 8 april 2016.

3.4. Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad kan een raadsman die niet op de voet van art. 279 Sv is gemachtigd tot het voeren van de verdediging van de ter terechtzitting niet-verschenen verdachte, geen van de bij de wet aan de raadsman toegekende rechten en bevoegdheden uitoefenen, behoudens het voeren van het woord ter toelichting van de afwezigheid van de verdachte en het verzoeken om aanhouding van de behandeling van de zaak met het oog op de effectuering van het aanwezigheidsrecht van de verdachte.1.

3.5. Het hof heeft hetgeen de raadsman binnen dat zojuist kader kon en mocht aanvoeren kennelijk opgevat als een verzoek tot toepassing van het aan het niet-naleven van art. 588a Sv verbonden rechtsgevolg. Blijkens het door de raadsman zelf ter terechtzitting van het hof aangehaalde arrest van de Hoge Raad van 9 september 2014 is dat rechtsgevolg het schorsen van het onderzoek ter terechtzitting teneinde “de verdachte in de gelegenheid te stellen alsnog bij het onderzoek op de terechtzitting tegenwoordig te zijn”. Dat het hof hetgeen de raadsman heeft aangevoerd aldus heeft opgevat is geenszins onbegrijpelijk, waarbij ik mede let op de door de raadsman zelf aangehaalde juridische grondslag voor het schorsingsverzoek.2.Het betoog in het middel, dat het hof in hetgeen was aangevoerd mede de “reden van dat verzoek moest worden gevonden: de dagvaarding had requirant kennelijk niet bereikt, zodat niet kon worden aangenomen dat hij vrijwillig afstand had gedaan van zijn aanwezigheidsrecht” lijkt mij een overstrekking van hetgeen mag worden verwacht van de rechter ten overstaan van wie een dergelijk ‘verweer’ wordt gevoerd. Het lijkt mij integendeel eerder zo te zijn dat, aangezien op de terechtzitting van het hof op geen enkele manier door de raadsman is aangegeven waarom – op andere wijze dan verband houdend met de betekeningsregeling – het aanwezigheidsrecht van de verdachte in het gedrang was, het hof daarop niet nogmaals en dan op andere – niet aangevoerde - gronden behoefde in te gaan.

3.6. Het middel faalt evident en leent zich voor toepassing van art. 80a RO.

3.7. Deze conclusie strekt tot de niet-ontvankelijkverklaring van het cassatieberoep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG