HR, 21-06-2013, nr. 12/03229

Edelhoogachtbare dames en heren,

In aanvulling op ons schrijven van 3 augustus 2012 geven wij u het volgende in overweging.

Vóór het indienen van dit cassatieberoep hebben wij contact gehad met de gemachtigde van belanghebbende. De gemachtigde is met mij van mening dat het wenselijk is deze problematiek aan Uw raad voor te leggen.

Wij zijn van mening dat Hof Arnhem in de thans bestreden uitspraak het recht heeft geschonden, met name de artikelen 7:15 en 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb), dan wel heeft het hof een onbegrijpelijk of ongemotiveerd oordeel uitgesproken, waardoor artikel 8:77, lid 1, onderdeel b van de Algemene wet bestuursrecht is geschonden.

Het hof heeft het recht geschonden, dan wel een onbegrijpelijk en ongemotiveerd oordeel uitgesproken door eerst in te stemmen met de niet-ontvankelijkheid van het bezwaarschrift maar daarna belanghebbende in weerwil van het niet-ontvankelijke bezwaar toch een vergoeding toe te kannen van de bezwaarkosten ex. artikel 7:15 lid 2, Algemene wet bestuursrecht.

Het hof overweegt:

Belanghebbende bevindt zich aldus in de situatie dat de op grond van artikel 22 van de Wet WOZ vastgestelde waarde gevolgen heeft voor de belastingheffing te haren aanzien en dat zij, wil zij zich aan deze gevolgen in rachte onttrekken, de Ambtenaar op de voet van artikel 26 van de Wet WOZ dient te verzoeken een nieuwe beschikking te nemen, Naar het oordeel van het Hof bevindt belanghebbende zich — door in het verzoek als bedoeld in artikel 26 van de Wet WOZ reeds gemotiveerd aan te geven dat de waarde in de beschikking genomen op grond van artikel 22 van de Wet WOZ te hoog is vastgesteld — in een situatie die zozeer te vergelijken is met de situatie waarin iemand zich door het maken van bezwaar verzet tegen de waarde vastgesteld in een beschikking als bedoeld in artikel 22 van de Wet WOZ, dat deze situatie voor de toepassing van artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) daaraan gelijk dient te worden gesteld. Immers, indien de waarde in de beschikking op verzoek lager wordt vastgesteld, herroept de Ambtenaar in feite in zoverre de rechtsgevolgen van die een eerdere beschikking (de beschikking ex artikel 22 van de Wet WOZ) had voor de belastingheffing te haren aanzien. Een vergoeding van de kosten die belanghebbende redelijkerwijs heeft moeten maken dient, indien belanghebbende daarom verzoekt, in een geval als het onderhavige te worden toegekend indien het feit dat de waarde lager wordt vastgesteld het gevolg is van een aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid.

Met dit oordeel miskent het hof het volgende:

Op grond van het voorgaande geven wij uw Raad in overweging om te beslissen dat belanghebbende in het geheel niet in aanmerking komt voor een vergoeding van de bezwaarkosten, in verband met de niet-ontvankelijkheid van het bezwaar dan wel wegens strijd met de dubbele redelijkheidstoets van artikel 7:15 Awb. Wij verzoeken u de uitspraak van het hof te vernietigen en het hoger beroep van belanghebbende alsnog ongegrond te verklaren.

Indien uw Raad onverhoopt besluit dat een vergoeding van de bezwaarkosten wel aan de orde is, dan verzoeken wij u de vergoeding voor deskundigenbijstand te matigen tot een uurtarief van € 50 inclusief btw.

Wij concluderen tot vernietiging van de in cassatie bestreden uitspraak en tot bevestiging van uitspraak op bezwaar.

Met verschuldigde hoogachting,

Namens het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Epe,

Namens het hoofd van de afdeling Financiën en Belastingen van de gemeente Apeldoorn,

De teamleider Belastingen,

Hierbij doe ik u toekomen het incidentele cassatieberoep naar aanleiding van het cassatieschrift van de heffingsambtenaar van de gemeente Epe. Het verweerschrift in deze zaak, mijn subsidiaire standpunt is in een afzonderlijk geschrift aan u toegezonden.

Naar mijn mening heeft het Gerechtshof het recht geschonden door het besluit van de heffingsambtenaar te bevestigen dat het bezwaar niet-ontvankelijk is wegens zijn premature karakter. Naar mijn mening is er wel reden om op grond van artikel 6:10 Awb het bezwaar ontvankelijk te verklaren. Al hetgeen ik hierover in de eerdere fases gezegd en gesteld heb kunt hier als ingelast beschouwen. In de uitspraak op beroep verwijst het Hof onder punt 4.1 naar uw uitspraak met kenmerk AH9768. Ik denk dat die beslissing niet meer kan zien op situaties als deze en dat deze uitspraak het best herzien kan worden.

Allereerst verwijs ik naar de Memorie van Toelichting bij artikel 26 Wet Woz, MvT, Kamerstukken II 1992/93, 22885, nr. 3, p.51:

Ik kan uit deze memorie echt niets anders opmaken dan dat de nieuwe beschikking wat de waarde betreft identiek moet zijn aan de eerste artikel 22 beschikking.

Wellicht dat uw Raad in uw arrest van 11-07-2003, nr. 37.438. LJN AH9768 anders besliste omdat die uitspraak zag op een waardering uit een periode dat de belastingtijdvakken voor de WOZ nog 4 jaar omvatte. In die tijdspanne kon nog via de toen geldende regel van art. 19 Wet WOZ de waarde tussentijds gemuteerd worden. Met de invoering van de jaarlijkse waardering, cq het terugbrengen van de lengte van het tijdvak van 4 naar 1 jaar, is dat artikel uit de Wet WOZ geschrapt.

De door mij hierboven geciteerde memorie van toelichting zie je ook op verschillende manieren in de formuleringen van de Wet WOZ terugkomen. Als je de Wet WOZ aandachtig doorleest zult u zien dat er maar 2 soorten beschikkingen zijn: Die van artikel 22 en die van artikel 27. Artikel 27 ziet op een navorderingsaanslag en zulks speelt hier niet. De beschikkingen van artikel 26 (nieuw-belanghebbende) en die van artikel 28 (mede-belanghebbende) zijn beide bijzondere artikel 22 beschikkingen. Er wordt in artikel 26 lid 3 ook gesteld dat dezelfde gegevens gebruikt moeten worden als genoemd in artikel 23. Er staat niet dat dezelfde type gegevens genoemd moeten worden zoals een waarde en een waardepeildatum en een adres, nee, er staat letterlijk dat de beschikking in ieder geval de in artikel 23 bedoelde gegevens moet bevatten. In samenhang met de memorie van toelichting kan ik dit wederom niet anders interpreteren dan dat de waarde van de artikel 26 en 28 beschikking dezelfde moet (!) zijn als die van de primaire artikel 22 beschikking. Ook in de vakliteratuur wordt dit standpunt gehuldigd. Zie onder andere hiervoor bijlage 1, een afdruk uit de Compendium Gemeentelijk belastingen en Woz, 6e druk, ISBN 978 90 13 06921 1.

U ziet deze gedachte ook op een abstracter niveau uit de Wet WOZ voortvloeien.

Het is een objectgerelateerde Wet. Dit betekent dat de beschikkingen die uit deze wet voortvloeien aan objecten gerelateerd zijn. Hoofdstuk 3 van de Wet gaat over de waardebepaling, hoofdstuk 4 gaat over de waardevaststelling. Als de waarde bepaald is, wordt hij daarna vastgesteld. Zou de artikel 26 een aparte beschikking zijn, dan zou de waarde ook eerst opnieuw bepaald moeten worden. Zulks zou een wettekst hebben opgeleverd in de trant van ‘de heffingsambtenaar stelt een nieuwe waarde vast met inachtneming van het bepaalde in hoofdstuk 3 van deze wet’. Die route ontbreekt. Er staat dat de heffingsambtenaar de artikel 22 beschikking voor dat object gebruikt maar nu ten aanzien van een andere belastingplichtige.

Los van alle theoretische beschouwingen kan deze oplossing in de praktijk van verschillende beschikkingen voor verschillende belanghebbenden natuurlijk nooit werken. Stel dat een erflater 10 erfgenamen achterlaat. Volgens de theorie dat ze allemaal een geheel eigen beschikking krijgen kunnen er dus 10 verschillende Woz-waarden voor hetzelfde object worden vastgesteld voor hetzelfde belastingjaar met dezelfde situatie- en waardepeildatum. Afhankelijk dus van de mate hoe goed een belanghebbende zijn waardestandpunt bepleit stelt de heffingsambtenaar een andere waarde voor hetzelfde object vast. Om maar terug te gaan naar deze casus, [X] heeft ons haar waardestandpunt laten definiëren en volledig haar zin gekregen. Maar had bij wijze van spreken haar broer een week eerder een ongemotiveerd verzoek ingediend voor een nieuwe beschikking, dan was de eerste, onjuiste, waarde beschikt. Welke beschikking voor dat object is dan vigerend? De hoogste, de laagste, de laatste? En wat nu als haar zus ook een beschikking opvraagt en de heffingsambtenaar komt er achter dat hij een dakkapelletje is vergeten mee te taxeren, krijgt zij dan een weer een andere beschikking. Of stel dat een andere taxateur er naar kijkt (ook niet ongewoon) en die vindt gewoon dat de waarde weer anders moet zijn vanwege liggings- of luxe aspecten en hij laat voor weer een andere belastingplichtige de waarde weer hoger of lager vaststellen: Je komt er niet meer uit. Nee, omdat de Wet WOZ een objectgerelateerde wet is zijn beschikking ook objectgerelateerd en dient de waarde, ook vanwege rechtsgelijkheid- en rechtszekerheidsprincipes, voor alle belastingplichtigen gelijk te zijn.

Kortom, wanneer een persoon een nieuwe beschikking opvraagt via de route van art. 26 of art 28 Wet WOZ en direct bezwaar maakt tegen die waarde, mag hij er vanuit gaan dat dit besluit ten aanzien van de waarde eerder genomen is en dat daarmee de niet-ontvankelijkheid wegens de premature aard ervan is opgeheven.

Ik verzoek u daarom terug te komen op uw eerdere arrest met kenmerk AH9768 en recht te doen aan de veranderde maatschappelijke omstandigheden. Hoewel de omvang van belang op zichzelf nooit een argument kan zijn, is met de invoering van de Woz-waarde in de Successiewet het belang van rechtsbescherming voor burgers ten aanzien van de vastgestelde Woz-waarde veel groter geworden. Laten we niet vergeten dat de primaire beschikking onjuist was en dat van daaruit de nieuwe belastingplichtige acties heeft ondernomen. Zouden er oneigenlijke barrières tegen de rechtsbescherming opgeworpen kunnen worden door bijvoorbeeld de kosten niet te kunnen laten verhalen, is daarmee naar mijn mening het recht niet gebaad.

Voor mijn onderbouwing ten aanzien van mijn subsidiaire standpunt verwijs ik naar het verweerschrift in deze procedure.