HR, 21-10-2022, nr. 20/03362

Belanghebbende heeft in de jaren 2010 en 2011 panden verkocht. De opbrengst bij verkoop was hoger dan de boekwaarde van de panden. Belanghebbende wenst voor het verschil (de boekwinsten) een herinvesteringsreserve te vormen.

Naar het oordeel van het Hof is vorming van een herinvesteringsreserve niet mogelijk omdat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij op de balansdata een realiseerbaar voornemen tot herinvestering had. Het Hof heeft daartoe geoordeeld dat een herinvestering op dat moment niet realiseerbaar was, gelet op de financiële positie van belanghebbende. Het Hof heeft dit laatste oordeel gebaseerd op het hoge verlies en het negatieve werkkapitaal van belanghebbende in die jaren. Het oordeel dat belanghebbende niet een herinvesteringsreserve voor het jaar 2010 heeft kunnen vormen, heeft het Hof daarnaast gebaseerd op het in dat jaar ontbreken van concrete plannen voor herinvestering of voor het verkrijgen van financiering. Met betrekking tot het jaar 2011 heeft het Hof vastgesteld dat belanghebbende weliswaar verkoopinformatie heeft opgevraagd over een door haar gehuurd pand, maar het Hof heeft een herinvestering op dat moment niet realiseerbaar geacht vanwege de afhankelijkheid van externe financiering voor de koopsom van ongeveer € 2 miljoen.

Het eerste middel voert terecht aan dat voor de vorming van een herinvesteringsreserve niet is vereist dat het voornemen tot herinvestering realiseerbaar is in het jaar van vervreemding van het bedrijfsmiddel. Het realiteitsgehalte van het voornemen tot herinvestering kan wel van belang zijn in die zin dat geen herinvesteringsreserve kan worden gevormd onderscheidenlijk gehandhaafd indien redelijkerwijs niet is te verwachten dat de voorgenomen herinvestering binnen de daarvoor in artikel 3.54 Wet IB 2001 voorziene termijn zal kunnen plaatsvinden, bijvoorbeeld vanwege de financiële onmogelijkheid daartoe voor de belastingplichtige. De stelplicht en bewijslast daarvoor rusten op de inspecteur.

Het Hof heeft hetgeen hiervoor in 2.3.1 is overwogen miskend. Het eerste middel slaagt in zoverre en behoeft voor het overige geen behandeling.

De overige middelen kunnen niet tot cassatie leiden. De Hoge Raad hoeft niet te motiveren waarom hij tot dit oordeel is gekomen. Bij de beoordeling van deze middelen is het namelijk niet nodig om antwoord te geven op vragen die van belang zijn voor de eenheid of de ontwikkeling van het recht (zie artikel 81, lid 1, van de Wet op de rechterlijke organisatie).

Gelet op hetgeen hiervoor in 2.3.2 is overwogen, kan de uitspraak van het Hof niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen voor een hernieuwd onderzoek naar de vraag of belanghebbende een herinvesteringsreserve kan vormen voor de boekwinsten die zij in de jaren 2010 en 2011 heeft behaald bij de vervreemding van panden.

Voor het geding na verwijzing verdient opmerking dat voor vorming van een herinvesteringsreserve, anders dan voor toepassing van de zogenoemde ruilarresten,2.niet is vereist dat de belastingplichtige een concreet plan heeft voor een vervangende investering. Evenmin is vereist dat de belastingplichtige al een concreet plan heeft voor de financiering van die investering.

De Inspecteur heeft zich voor het Hof onder meer op het standpunt gesteld dat over het jaar 2010 stukken ontbreken waaruit een herinvesteringsvoornemen voor dat jaar blijkt, en dat daarom dit voornemen niet aannemelijk is gemaakt. Naar aanleiding daarvan verdient opmerking dat de enkele omstandigheid dat dergelijke stukken over een voornemen in het jaar 2010 ontbreken, niet noodzakelijkerwijs meebrengt dat een voornemen tot herinvestering niet kan worden bewezen. Het bewijs daarvan kan ook op andere wijze dan door stukken worden geleverd. Bovendien kunnen stukken en andere bewijsmiddelen die zien op de periode na de balansdatum van belang zijn, omdat feiten die zich voordoen na de balansdatum aanwijzingen kunnen geven over de aanwezigheid (of afwezigheid) van een herinvesteringsvoornemen op de balansdatum.