Hof 's-Hertogenbosch, 30-05-2012, nr. 20-003420-11

mei 2012 medegedeeld dat het hoger beroep niet is gericht tegen de door de eerste rechter gegeven vrijspraak van het onder 2 ten laste gelegde feit.

Gelet op het bepaalde in artikel 404, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht staat er voor een verdachte geen hoger beroep open van een vrijspraak. Het hof zal derhalve, mede gelet op het bepaalde in artikel 407, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering, de verdachte voor feit 2 niet-ontvankelijk verklaren in zijn hoger beroep.

Al hetgeen hierna wordt overwogen heeft uitsluitend betrekking op dat gedeelte van het beroepen vonnis dat aan het oordeel van het hof is onderworpen, te weten feit 1.

Bij vonnis, waarvan beroep, is de vordering van de benadeelde partij [nabestaande] ten bedrage van EUR 3.413,59 volledig toegewezen. Deze vordering - die in hoger beroep onverminderd is gehandhaafd - duurt derhalve van rechtswege voort in hoger beroep.

verdachte ter zake het onder 1 primair ten laste gelegde zal veroordelen tot een gevangenisstraf voor de duur van 7 jaren met aftrek van voorarrest;

de vordering van benadeelde partij [nabestaande] integraal zal toewijzen met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

De verdediging heeft:

primair integrale vrijspraak bepleit van het ten laste gelegde;

subsidiair bepleit de bewezenverklaring te beperken tot het onder 1 primair partieel ten laste gelegde medeplegen van een “eenvoudige diefstal”;

meer subsidiair zich gerefereerd voor wat betreft bewezenverklaring van het onder 1 primair partieel ten laste gelegde medeplegen van diefstal met geweld met vrijspraak van de omstandigheid dat dat feit de dood van [slachtoffer] ten gevolge heeft gehad;

tegen de achtergrond van wat hierboven als subsidiair en meer subsidiair standpunt is verwoord, bepleit dat de door de advocaat-generaal gevorderde gevangenisstraf aanzienlijk wordt gematigd;

bepleit dat de benadeelde partij [nabestaande] niet-ontvankelijk in zijn vordering wordt verklaard.

hij op of omstreeks 7 juni 2009, te Goes, samen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening heeft weggenomen, een hoeveelheid geld en/of één of meer (auto)sleutel(s) en/of twee, althans één mobiele telefoon(s) en/of één of meer horloge(s), in elk geval (een) op (een) horloge(s) lijkend(e) voorwerp(en), geheel of ten dele toebehorend aan [slachtoffer], in elk geval aan (een) ander(en) dan aan die hem, verdachte, en/of zijn mededader(s), welke diefstal werd voorafgegaan en/of vergezeld en/of gevolgd van geweld en/of bedreiging met geweld tegen [slachtoffer], gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping op heterdaad aan zich en/of zijn mededader(s) de vlucht mogelijk te maken en/of het bezit van het gestolene te verzekeren, bestaande dat geweld en/of die bedreiging met geweld hierin dat hij, verdachte en/of zijn mededader(s) die [slachtoffer] meermalen, althans eenmaal met een hard voorwerp op/tegen het hoofd/gezicht heeft/hebben geslagen/gestompt en of die [slachtoffer] bij de keel heeft/hebben vastgepakt en/of (vervolgens) de keel heeft/hebben dichtgeknepen en/of tegen de keel heeft/hebben gestompt/geslagen en/of de polsen en/of de enkels van die [slachtoffer] heeft/hebben vastgetapet, in elke geval die [slachtoffer] heeft/hebben vastgebonden, en/of de mond van die [slachtoffer] heeft/hebben dicht getapet,

welk feit de dood van die [slachtoffer] ten gevolge heeft gehad;

subsidiair althans indien ter zake het vorenstaande geen veroordeling zou volgen:

[medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 3], in elk geval één of meer perso(o)n(en) op of omstreeks 7 juni 2009 te Goes, samen en in vereniging met elkaar en/of met (een) ander(en), athans alleen, met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening heeft/hebben weggenomen, een hoeveelheid geld en/of één of meer (auto)sleutel(s) en/of twee, althans één mobiele telefoon(s) en/of één of meer horloge(s), in elk geval (een) op (een) horloge(s) lijkende voorwerp(en), geheel of ten dele toebehorend aan [slachtoffer], in elk geval aan (een) ander(en) dan aan die [medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 3] en/of diens/hun mededader(s) en/of aan hem, verdachte, welke diefstal werd voorafgegaan en/of vergezeld en/of gevolgd van geweld en/of bedreiging met geweld tegen die [slachtoffer], gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping op heterdaad aan die [medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 3] en/of diens/hun mededader(s) de vlucht mogelijk te maken en/of het bezit van het gestolene te verzekeren, bestaande dat geweld en/of die bedreiging met geweld hierin dat die [medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 3] en/of diens/hun mededader(s) die [slachtoffer] meermalen, althans eenmaal met een hard voorwerp op/tegen het hoofd/gezicht heeft/ hebben geslagen/gestompt en/of die [slachtoffer] bij de keel heeft/hebben vastgepakt en/of (vervolgens) de keel heeft/hebben dichtgeknepen en/of tegen de keel heeft/hebben gestompt/geslagen en/of de polsen en/of de enkels van die [slachtoffer] heeft/hebben vastgetapet, in elke geval die [slachtoffer] heeft/hebben vastgebonden, en of de mond van die [slachtoffer] heeft/hebben dicht getapet, welk feit de dood van die [slachtoffer] ten gevolge heeft gehad,

bij en/of tot het plegen van welk misdrijf verdachte op of omstreeks 6 en/of 7 juni 2009 te Goes en/of elders in Nederland opzettelijk behulpzaam is geweest en/of opzettelijk gelegenheid, middelen en/of inlichtingen heeft verschaft door toen aldaar die [medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 3] en/of diens/hun mededader(s) de informatie te verschaffen dat [slachtoffer] veel geld in huis had en/of (vervolgens) die [medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 2] en/of diens/hun mededader(s) met een auto naar de woning/verblijfplaats van die [slachtoffer] te vervoeren.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten of omissies voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

hij op 7 juni 2009, te Goes, samen en in vereniging met anderen, met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening heeft weggenomen een hoeveelheid geld en autosleutels en een mobiele telefoon, toebehorend aan [slachtoffer], welke diefstal werd voorafgegaan en vergezeld van geweld tegen die [slachtoffer], gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken, bestaande dat geweld hierin dat zijn mededaders die [slachtoffer] meermalen met een hard voorwerp op/tegen het hoofd/gezicht hebben geslagen/gestompt en die [slachtoffer] tegen de keel hebben gestompt/geslagen en de polsen en de enkels van die [slachtoffer] hebben vastgetapet en de mond van die [slachtoffer] hebben dicht getapet, welk feit de dood van die [slachtoffer] ten gevolge heeft gehad.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Door het hof gebruikte bewijsmiddelen

Indien tegen dit verkorte arrest beroep in cassatie wordt ingesteld, worden de door het hof gebruikte bewijsmiddelen die redengevend zijn voor de bewezenverklaring opgenomen in een aanvulling op het verkorte arrest. Deze aanvulling wordt dan aan het verkorte arrest gehecht.

Bijzondere overwegingen omtrent het bewijs

De beslissing dat het bewezen verklaarde door de verdachte is begaan berust op de feiten en omstandigheden als vervat in de hierboven bedoelde bewijsmiddelen, in onderlinge samenhang beschouwd.

Uit de bewijsmiddelen volgende feiten en omstandigheden in het licht van de hierna opgenomen verweren:

Het overlijden kan enerzijds mogelijk verklaard worden aan de hand van hartritmestoornissen en acuut hartfalen. Het hart was reeds ernstig ziekelijk veranderd en was derhalve reeds verhoogd vatbaar voor het optreden van hartritmestoornissen. Hartritmestoornissen kunnen in een situatie van stress en ademhalingsbelemmeringen ontstaan. Hartritmestoornissen kunnen middels een sectie niet worden aangetoond.

Toxicologisch onderzoek toonde in het lichaamsmateriaal concentraties amfetamine aan welke (al dan niet in combinatie met cocaïne en methamfetamine) mogelijk een bijdrage hebben geleverd aan deze wijze van overlijden

.

Anderzijds zou het overlijden ook mogelijk verklaard kunnen worden door verstikking (: asfyxie) ten gevolge van ernstige ademhalingsbelemmering. Deze ernstige ademhalingsbelemmering zou in het voorliggende geval veroorzaakt kunnen zijn door inwerking van geweld op de hals, door mogelijke afsluiting van neus en mond (door bijvoorbeeld duct-tape), door positionele asfyxie (waarbij door positie en houding van het lichaam de ademhalingsspieren uiteindelijk onvoldoende werkzaam zijn) of door een (gedeeltelijke) combinatie van deze drie. Bij een verstikkingsdood treden deels dezelfde bevindingen op als die gezien worden bij hartfalen.

Toxicologisch onderzoek toonde in het lichaamsmateriaal concentraties amfetamine aan welke (al dan niet in combinatie met cocaïne en methamfetamine) mogelijk een bijdrage hebben geleverd aan deze wijze van overlijden.”

Aan de hand van de sectiebevindingen en de uitslagen van de vervolgonderzoeken kan geen onderscheid gemaakt worden tussen de (waarschijnlijkheid van de) twee bovenstaande mogelijke doodsoorzaken.

(…)

Er werd geen anatomische doodsoorzaak aangetroffen.

De bevindingen van de sectie en vervolgonderzoek kunnen enerzijds passen bij een overlijden ten gevolge van hartritmestoornissen en acuut hartfalen bij een reeds ernstig ziekelijk veranderd hart, met mogelijk een toxicologische bijdrage aan het overlijden.

Anderzijds kunnen de bevindingen passen bij een overlijden ten gevolge van verstikking, met mogelijk een toxicologische bijdrage aan het overlijden.

Het is ook mogelijk dat deze twee mechanismen beide een bijdrage geleverd hebben aan het overlijden, waarbij de mate van de bijdrage niet is aan te geven.

(…)”

Het hof concludeert aan de hand van het aangehaalde deskundigenrapport dat er twee mogelijke doodsoorzaken zijn, namelijk verstikking ten gevolge van ernstige ademhalingsbelemmering of hartfalen dan wel een combinatie van beide oorzaken.

Op grond van het aangehaalde deskundigenrapport is de anatomische doodsoorzaak voor de dood van [slachtoffer] niet zonder meer vast te stellen.

Naar het oordeel van het hof staat deze omstandigheid er niet aan in de weg dat het causale verband tussen het gebezigde geweld en de dood van [slachtoffer] kan worden aangenomen. Het hof overweegt daartoe dat beide mogelijke doodsoorzaken niet zouden zijn ingetreden zonder de in deze gebezigde geweldsgedragingen.

Voor verstikking door ernstige ademhalingsbelemmering geldt immers dat er drie mogelijke oorzaken zijn, te weten het op de hals uitgeoefende geweld, de afsluiting van de neus en mond door de tape of door de positie en houding van verdachte, dan wel een combinatie van de drie oorzaken. Deze drie oorzaken zijn allen rechtstreeks terug te voeren op het in deze op [slachtoffer] toegepaste geweld. Daarbij zij opgemerkt dat [slachtoffer] op zijn buik is aangetroffen, terwijl er een handdoek over zijn hoofd lag, een omstandigheid die onaannemelijk maakt dat [slachtoffer] zichzelf in een, buiten de risicosfeer van verdachte en de medeverdachten vallend, levensontnemende situatie (asfyxie) heeft gebracht.

Voor de hartproblemen geldt dat deze mogelijk zijn ontstaan door een combinatie van ademhalingsproblemen en/of stress. Ook deze oorzaken zijn direct te herleiden tot de geweldshandelingen. Immers, de ademhalingsproblemen zijn, zoals hiervoor overwogen ten aanzien van een mogelijke verstikking, te herleiden tot het uitgeoefende geweld. Daarnaast is het een feit van algemene bekendheid dat een overval leidt tot een stresserende situatie, een situatie die - zoals ook wordt vermeld in het rapport - kan leiden tot hartritmestoornissen.

De omstandigheden dat [slachtoffer] voor de gewelddadige diefstal leed aan ‘een reeds ernstig ziekelijk hart’, het feit dat er verdovende middelen in het bloed van [slachtoffer] zijn aangetroffen en dat uit diverse getuigenverklaringen in het dossier blijkt dat zijn gezondheidssituatie verre van optimaal was, doorbreekt naar het oordeel van het hof de causale keten tussen het door de mededaders gebezigde geweld en het overlijden van [slachtoffer] niet.

Alhoewel op grond van het rapport niet kan worden uitgesloten dat de somatische klachten van [slachtoffer] en/of zijn middelengebruik bij hebben gedragen aan de doods-oorza(a)k(en), doen deze omstandigheden er naar het oordeel van het hof niet aan af dat de dood van het slachtoffer redelijkerwijze aan het bewezen verklaarde gewelddadige handelen van de daders kan worden toegerekend

Vaststaat immers dat [slachtoffer] op 7 juni 2009 de medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] levend en wel te woord heeft gestaan en dat hij, toen hij argwaan kreeg, in staat is geweest [medeverdachte 2] een zodanige klap te verkopen dat deze even het bewustzijn verloor.

Voorts heeft te gelden dat de specifieke gezondheidstoestand van iemand tegen wie geweld wordt gebruikt in de risicosfeer valt van degene die dat geweld bezigt.

Het hof verwerpt het verweer in zoverre.

Voorzienbaarheid

De verdediging heeft aangevoerd dat de slechte gezondheidstoestand en het middelengebruik van [slachtoffer] niet zichtbaar waren, nu [slachtoffer] er nog altijd uit zag als een “mister universe”. Het was derhalve niet voorzienbaar dat het op hem uitgeoefende geweld zijn dood tot gevolg zou kunnen hebben.

Reeds hierboven is overwogen dat de specifieke gezondheidstoestand van iemand tegen wie geweld wordt gebruikt in de risicosfeer valt van degene die dat geweld bezigt. Dat het uiterlijk van iemand anders doet vermoeden dan de werkelijke gezondheidstoestand aangeeft doet daar naar het oordeel van het hof niet aan af.

Het hof verwerpt het verweer in zoverre.

Het voorwaardelijk verzoek naar aanleiding van het door de raadsman ter terechtzitting van het hof van 16 mei 2012 overgelegde stuk met de kop: Verklaring [medeverdachte 2]

De raadsman heeft ter terechtzitting een niet ondertekend en ongedateerd stuk overgelegd. Volgens opgave van de raadsman is dit stuk opgemaakt door de rechtbank Middelburg tijdens een onderbreking van de terechtzitting op 18 augustus 2011, inhoudende de (in concept) opgenomen verklaring die [medeverdachte 2] in diens eigen strafzaak als verdachte ten overstaan van de rechtbank ter terechtzitting heeft afgelegd. De raadsman stelt dat deze verklaring op onderdelen niet overeen komt met het, naar aanleiding van de verklaring van [medeverdachte 2] ter terechtzitting, opgemaakte proces-verbaal van bevindingen van de officier van justitie van 18 augustus 2011. De raadsman heeft ter terechtzitting van het hof van 16 mei 2012 het voorwaardelijke verzoek gedaan om, indien het hof het proces-verbaal van bevindingen van de officier van justitie van 18 augustus 2011 tot het bewijs wenst te bezigen, de zaak aan te houden en alsnog een proces-verbaal ter terechtzitting in eerste aanleg van 18 augustus 2011 inzake [medeverdachte 2] op te vragen bij de rechtbank Middelburg teneinde dat bij het dossier te voegen.

Het hof sluit zich in de eerste plaats aan bij de opmerking die de advocaat-generaal naar aanleiding van het overleggen van het betreffende stuk heeft gemaakt dat beoordeling van het door de raadsman overgelegde stuk niet aangewezen voorkomt, nu de status van het stuk, op het moment van overleggen, niet was te verifiëren.

Het hof is echter eveneens van oordeel dat het voorwaardelijk verzoek van de verdediging op dit punt buiten bespreking en beoordeling kan worden gelaten, reeds omdat het hof het proces-verbaal van bevindingen van de officier van justitie van 18 augustus 2011 niet voor het bewijs heeft gebezigd.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

het primair bewezen verklaarde levert op:

diefstal, voorafgegaan en vergezeld van geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen en het feit de dood ten gevolge heeft.

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het feit uitsluiten.

Strafbaarheid van de verdachte

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluiten.

De verdachte is daarom strafbaar voor het hiervoor bewezen verklaarde.

Op te leggen straf

Bij de bepaling van de op te leggen straf is gelet op de aard en de ernst van hetgeen bewezen is verklaard, op de omstandigheden waaronder het bewezen verklaarde is begaan en op de persoon van de verdachte, zoals een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting naar voren is gekomen.

Verdachte heeft zich - kort gezegd - schuldig gemaakt aan het medeplegen van diefstal met geweld, hetgeen de dood van een ander tot gevolg heeft gehad. Dat in dezer sprake is van een zeer ernstig delict dat heel diep heeft ingegrepen in de levens van de nabestaanden behoeft eigenlijk geen nader betoog.

De rechtbank heeft verdachte ter zake van dit feit veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 6 jaren met aftrek van voorarrest.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat verdachte wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 7 jaren met aftrek van voorarrest.

De verdediging heeft verzocht een op te leggen gevangenisstaf te matigen. Daarbij is in dit verband (onder meer) verwezen naar de beperkte rol van verdachte bij het ten laste gelegde feit, het blanco strafblad van verdachte alsmede de omstandigheid dat verdachte als vreemdeling in detentie verblijft, hetgeen zijn detentie relatief zwaar maakt.

Het hof overweegt als volgt.

Verdachte en zijn mededaders waren ermee bekend dat het betreffende slachtoffer handelde in verdovende middelen en anabolen en om die reden veel geld had. Verdachte heeft vervolgens samen met zijn mededaders het plan gemaakt om het slachtoffer in de woning van zijn vriendin te beroven, waarbij het slachtoffer is overmeesterd en vastgebonden en waarbij zijn mond met duct-tape is afgeplakt en er ook verder grof fysiek geweld tegen hem is gebruikt.

Ondanks de omstandigheid dat het feitelijk aandeel van verdachte minder groot was dan dat van zijn mededaders die het geweld feitelijk hebben gepleegd, rekent het hof het verdachte aan dat hij onder de gegeven omstandigheden heeft nagelaten de loop van de gebeurtenissen te wijzigen en met name dat hij zich niet om het lot van het slachtoffer heeft bekommerd.

Integendeel, hij heeft het slachtoffer laten liggen en is samen met zijn mededaders weggegaan en heeft meegedeeld in de buit.

Het geldelijk gewin bleef op de voorgrond staan.

De jonge kinderen van de partner van het slachtoffer (respectievelijk elf en dertien jaar oud ten tijde van het delict) hebben het beschadigde en levenloze lichaam van het slachtoffer aangetroffen, hetgeen naar algemene ervaringsregels een grote psychische impact moet hebben gehad op deze kinderen en blijkens de verklaring van de moeder ook heeft gehad. De gewelddadige dood van het slachtoffer heeft zijn partner, zijn familie en naaste omgeving onherstelbaar leed aangedaan.

In verband met de persoonlijke omstandigheden van de verdachte heeft het hof in de eerste plaats acht geslagen op het hem betreffend uittreksel uit het justitieel documentatieregister. Daaruit blijkt dat hij in Nederland niet eerder met politie en of justitie in aanraking is geweest. De verdachte is in zoverre dus als ‘first offender’ te beschouwen, maar dat heeft naar het oordeel van het hof gelet op de aard van het bewezen verklaarde feit geen verregaande strafverminderende werking.

De omstandigheid dat verdachte als vreemdeling in Nederlandse detentie verblijft en derhalve niet in aanmerking komt voor een opleiding en verlof, is naar het oordeel van het hof evenmin een omstandigheid waarmee bij de hoogte van de straf in zwaarwegende mate rekening moet worden gehouden. Verdachte heeft er immers zelf voor gekozen om vanuit een ander land naar Nederland te rijden en hier het delict te plegen, waardoor hij zelf de consequenties zal moeten dragen.

Alles in ogenschouw nemend komt het hof tot het oordeel dat in het bijzonder op grond van de ernst en de gevolgen van het bewezen verklaarde handelen van de verdachte, ook gelet op de specifieke persoonlijke omstandigheden van verdachte, niet kan worden volstaan met een lichtere of andere strafafdoening dan door de advocaat-generaal gevorderd.

Alles overziend acht het hof een gevangenisstraf voor de duur van zeven jaar passend en geboden.

Vordering van de benadeelde partij [nabestaande]

De benadeelde partij [nabestaande] heeft in eerste aanleg een vordering ingesteld, strekkende tot schadevergoeding tot een bedrag van € 3.413,59 aan materiële schade. Deze vordering is bij vonnis waarvan beroep volledig toegewezen en duurt derhalve van rechtswege voort. De vordering is bovendien integraal gehandhaafd in hoger beroep.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de vordering dient te worden toegewezen met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

De verdediging heeft de vordering niet inhoudelijk betwist.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is het hof voldoende gebleken dat de benadeelde partij [nabestaande] als gevolg van verdachtes onder 1 primair bewezen verklaarde handelen rechtstreeks schade heeft geleden tot een bedrag van € 3.413,59. Verdachte is tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering tot dat bedrag toewijsbaar is.

Het hof ziet aanleiding te dezer zake de maatregel van artikel 36f Wetboek van Strafrecht op te leggen als na te melden.

Verdachte en zijn mededaders zijn naar burgerlijk recht aansprakelijk voor de schade die door het strafbare feit is toegebracht.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

De beslissing is gegrond op de artikelen 36f, 310 en 312 van het Wetboek van Strafrecht, zoals deze luidden ten tijde van het bewezenverklaarde.