HR, 17-04-2012, nr. 11/01495

Uit de processtukken in cassatie blijkt verdachte ter zake van overtreding van artikel 5 Wegenverkeerswet 1994 te zijn gedagvaard om te verschijnen ter terechtzitting van de kantonrechter te Amsterdam op maandag 21 januari 2008. Deze dagvaarding, met als adres van verdachte als wonende te [a-plaats], [land], [a-straat] [1] nimmer bereikt. Weliswaar is dit het adres van verdachte geweest ten tijde van het ongeval in 9 september 2006, reeds vanaf september 2007 woont verdachte te [postcode] [b-plaats], [land], aan de [b-straat] [1].

Verdachte heeft zich conform de in [land] toepasselijke regeling uit de gemeentelijke basisadministratie van [a-plaats] uitgeschreven en ingeschreven in [b-plaats] en is op die wijze op eenvoudige wijze te vinden geweest.

Verdachte zou graag op de zitting van de kantonrechter zijn verschenen om zijn kant van het verhaal rond de aanrijding in Amsterdam op de Middenweg op 9 september 2006, naar aanleiding waarvan hem een strafbare gedraging verweten wordt, toe te lichten. Deze gelegenheid heeft hij niet gehad, omdat de dagvaarding hem nimmer heeft bereikt.

Dit klemt temeer omdat na tussenkomst van zijn verzekeraar, [A] Verzekeringen in [land], verder te noemen [A], met betrekking tot het litigieuze verkeersongeval, door Meeuwisse Verkeersongevallenanalyse een rapport is opgesteld waarvan één van de conclusies luidt: ‘Op het moment dat de Fiat-bestuurder (verdachte) de kerende beweging inzette was de Aprillia vanwege de plaatselijke omstandigheden nog niet zichtbaar’. Op grond hiervan is verdachte van mening dat hem onterecht wordt verweten dat hij vanuit stilstand een parkeervak is uitgereden zonder zich te hebben vergewist dat hij die manoeuvre kon uitvoeren zonder de bromfietser in gevaar te brengen en aldus een artikel 5 WVW overtreding te hebben begaan.

Verdachte heeft op 27 oktober 2008 eigener beweging bij de rechtbank Amsterdam geïnformeerd naar de stand van zaken met betrekking tot zijn zaak. Daarbij is hem gebleken dat die al was behandeld en dat hij bij verstek door de kantonrechter was veroordeeld. In dit telefonische contact heeft verdachte overigens naast wie hij was ook aangegeven waar hij woonde, te [b-plaats], [land].

Andermaal via zijn verzekering, [A], alwaar de Fiat van verdachte in dekking was, is vervolgens aan ASA Legal Assist te Den Bosch, verder te noemen ASA, opdracht gegeven de belangen van verzekerde, ten deze verdachte, te behartigen en in de strafzaak op te treden. Dit heeft ertoe geleid dat ASA op 30 januari 2009 een brief aan de rechtbank Amsterdam heeft geschreven waarin wordt aangegeven dat men optreedt voor de heer [verdachte], verdachte, met het verzoek om als belanghebbende te worden geregistreerd alsmede om, in verband met het behartigen van diens belangen, van de zittingsdatum op de hoogte gesteld te worden.

In reactie hierop is namens de Officier van Justitie op 17 februari 2009 aan ASA bevestigd dat de behandeling van de zaak op 21 januari 2008 reeds plaatsgevonden had en dat verdachte daarbij werd veroordeeld tot een geldboete van € 300,00 en een voorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid voor 4 maanden met een proeftijd van 2 jaar. Naar aanleiding van deze brief heeft ASA, weer aan de rechtbank Amsterdam, bij brief van 25 maart 2009 gemotiveerd aangegeven waarom verdachte het met deze veroordeling niet eens is.

In deze brief wordt uitdrukkelijk aangegeven: ‘Onze cliënt, de heer [verdachte], wenst verzet aan te tekenen tegen de beslissing’.

Ter informatie voeg ik als productie 1 hierbij afschriften van deze correspondentie, bestaande uit

Kennelijk in reactie op de brief van ASA van 25 maart 2009, immers verdachte heeft hiertoe in persoon geen actie ondernomen en heeft zich met name ook niet ter griffie van de rechtbank Amsterdam vervoegd, werd op 30 maart 2009 een ‘akte instellen rechtsmiddel’ opgemaakt door de griffier van de rechtbank Amsterdam. Deze akte bevindt zich bij de processtukken. In de akte wordt beroep ingesteld tegen het eindvonnis van 21 januari 2008 van de Kantonrechter. Als huidig adres van geïntimeerde wordt [a-straat] [1] vermeld. De akte is ook niet door of namens de comparant, de heer [verdachte], ondertekend.

Bij brief van 1 april 2009 werd de akte door de griffier van de rechtbank aan ASA verzonden, als bewijsstuk dat ‘uw cliënt’ de heer [verdachte] in hoger beroep is gegaan tegen het vonnis van de Kantonrechter. Hierbij wordt uitdrukkelijk de toezegging gedaan dat ASA ‘te zijner tijd hierover nader zal worden bericht’. Dit heeft ASA opgevat en op kunnen vatten als bevestiging dat zij op de hoogte gehouden zou worden van het verdere verloop van de strafzaak in hoger beroep. Hieronder valt uitdrukkelijk ook de datum van behandeling van de zaak in hoger beroep, met een kopie van de dagvaarding. Een aantal malen werd vervolgens door ASA schriftelijk bij de rechtbank Amsterdam geïnformeerd naar de stand van zaken. In ieder geval werd hierover een brief verzonden op 23 juli 2009 en op 16 november 2009. Hierop is niet eerder gereageerd dan bij brief van het ressortsparket Amsterdam van 16 december 2009. De inhoud van dat bericht was kort dat ook in hoger beroep de zaak bij verstek was afgedaan en dat de verdachte gesignaleerd stond in verband met onbekend adres en woonplaats. Ter informatie gaan als productie 2 afschriften hierbij van:

Bij verkort arrest van het Gerechtshof te Amsterdam blijkt verdachte op 28 juli 2009 te zijn veroordeeld tot een hogere geldboete, te weten € 500,00, terwijl van een voorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid geen sprake meer is. De dagvaarding in verband hiermee heeft verdachte nimmer bereikt terwijl ondanks toezegging dit wel te doen ook ASA, dat zoals bekend in deze zaak de belangen van verdachte behartigde, hiervan niet tijdig voor de zitting op de hoogte is gebracht. Tegen deze uitspraak is vervolgens op 15 maart 2011, tijdig, beroep in cassatie ingesteld.

Ter waarborging van zijn fundamentele recht op een eerlijk strafproces dient de verdachte in de gelegenheid te worden gesteld om door de rechter te worden gehoord op het verwijt dat het Openbaar Ministerie hem maakt. Verdachte dient onverwijld op de hoogte gebracht te worden van aard en reden van de beschuldiging; artikel. 6 lid 3 sub a EVRM. Verdachte dient in staat gesteld te worden zijn verdediging voor te bereiden; artikel 6 lid 3 sub b EVRM. Verdachte heeft het recht zich te verdedigen; artikel 6 lid 3 sub c EVRM. Het is tegen deze achtergrond dat de uitreiking van de dagvaarding, het stuk met de tenlastelegging en de oproeping van de verdachte om ter zitting te verschijnen, ingevolge artikel 258 Sv. altijd aan de verdachte dient te worden betekend. Dit in tegenstelling tot andere gerechtelijke mededelingen aan natuurlijke personen ten aanzien waarvan ingevolge artikel 585 jo. 587 Sv. kan worden volstaan met uitreiking door middel van de post of een dienaar openbare macht. Ingevolge artikel 585 lid 3 Sv. wordt de dagvaarding steeds betekend. Wanneer geen inschrijving in de Gemeentelijke Basisadministratie — in Nederland — van de verdachte bekend is en er ook verder geen bekende woon- of verblijfplaats hier te lande is, dan wordt de dagvaarding uitgereikt aan de Griffier van de Arrondissementsrechtbank alwaar de zaak zal dienen/heeft gediend, aldus artikel 588 lid 1 onder 3 Sv. Dat in casu de dagvaarding op deze wijze zou zijn uitgebracht, blijkt niet uit een akte of anderszins uit de stukken zodat de dagvaarding niet conform te wettelijke eisen is uitgebracht.

Het tweede lid van artikel 588 Sv geeft aan dat een dagvaarding aan een geadresseerde van wie de woon- of verblijfplaats in het buitenland bekend is geschiedt door toezending van de mededeling door het Openbaar Ministerie aan de verdachte, hetzij rechtstreeks, hetzij, wanneer dat niet lukt, door tussenkomst van de bevoegde buitenlandse autoriteit of instantie. Pas wanneer de bevoegde buitenlandse autoriteit of instantie zal hebben bericht dat de mededeling aan de geadresseerde is uitgereikt, geldt deze uitreiking als betekening in persoon, zonder dat daarvan nog uit een afzonderlijke akte hoeft behoeft te blijken. In casu is geen sprake van een bericht van een buitenlandse autoriteit of instantie over de uitreiking aan geadresseerde van de dagvaarding. Evenmin bevindt zich in het dossier een afzonderlijk hierover opgemaakte akte.

Wanneer op het in de dagvaarding genoemde adres niemand wordt aangetroffen, dan kan ingevolge artikel 588 lid 3 onder b Sv. uitreiking plaatsvinden aan de schriftelijk gemachtigde, in deze zaak middels de brief van 31 januari 2009 ASA, op de plaats die vermeld wordt in dit schriftelijke bericht, te Den Bosch. Aldus zou uitreiking op dat adres jegens verdachte hebben te gelden als betekening in persoon. Wanneer geen uitreiking heeft kunnen geschieden, dan wordt de mededeling teruggezonden aan de autoriteit van welke zij is uitgegaan. Indien blijkt dat de geadresseerde op de dag van de aanbieding en tenminste 5 dagen nadien als ingezetene in de basisadministratie persoonsgegevens was ingeschreven op het in de mededeling vermelde adres, wordt de mededeling vervolgens uitgereikt aan de griffier van de rechtbank alwaar de zaak zal dienen. De griffier zendt alsdan de mededeling onverwijld als gewone brief over de post aan het adres en tekent zulks aan op de akte van uitreiking als bedoeld in artikel 589 Sv. Van een degelijke situatie is in deze zaak geen sprake geweest.

Verdachte moet op grond van de aan hem beschikbaar gestelde gegevens uit het strafdossier concluderen dat het Openbaar Ministerie in deze zaak zich niet aan de in de wet voorgeschreven wijze van betekening van de dagvaarding heeft gehouden. Het gevolg hiervan is, ingevolge artikel 590 Sv., dat de rechter de betekening nietig kan verklaren. Verdachte is van mening dat de rechter, in laatste instantie het Gerechtshof, in deze zaak ten onrechte daartoe niet is overgegaan. Dit klemt temeer nu het hoger beroep van de uitspraak van de kantonrechter op initiatief van verdachte heeft plaatsgevonden. Het ligt dan niet voor de hand dat namens verdachte eerst hoger beroep wordt ingesteld en vervolgens, bewust, de mogelijkheid om bij de behandeling van de zaak aanwezig te zijn zou worden gepasseerd. Dit vraagt extra aandacht van de rechter voor de wijze van betekening van de dagvaarding. Hierbij komt dat Uw Raad eerder heeft uitgemaakt dat niet naleving van de betekeningsvoorschriften in de regel tot nietigheid van de dagvaarding leidt, ook al volgt dat niet dwingend uit artikel 590 Sv.1. In deze zaak in de nietigheid ook niet gedekt door de aanwezigheid van de verdachte op de zitting.

Verdachte is van mening door de onjuiste wijze van betekening van de dagvaarding, in laatste door instantie het ressortsparket te Amsterdam, ernstig in zijn belangen, in zijn recht op een eerlijk proces, te zijn geschaad. Zelfs indien het Openbaar Ministerie verschoonbaar niet over de juiste adresgegevens beschikte, ook al woonde verdachte toen al ruim drie jaar op zijn huidige adres, dan nog zou een eenvoudige poging om via de bevoegde Belgische autoriteiten tot uitreiking in persoon van de dagvaarding te komen, zonder veel moeite geslaagd zijn. In de gemeente [a-plaats] was immers bekend dat en per wanneer verdachte was verhuisd en waar naar toe. In de gemeente [b-plaats] is geïntimeerde gewoon in de administratie van de Dienst Bevolking ingeschreven. Bovendien heeft het ressortsparket, ondanks de uitdrukkelijke toezeggingen dit wel te doen, de gemachtigde van verdachte, ASA, niet van het verdere verloop van de strafzaak in hoger beroep op de hoogte gehouden.

Onder deze omstandigheden is verdachte van mening dat de betekening van de dagvaarding in hoger beroep door de rechter ten onrechte niet nietig verklaard is. Deze dagvaarding is niet op de bij de wet voorgeschreven wijze betekend. Mitsdien is verdachte van mening dat de op die dagvaardingen gevolgde uitspraak niet in stand kan blijven nu er geen sprake is geweest van een eerlijk proces waarin de verdediging van de belangen van de verdachte naar behoren tot zijn recht kon komen.

Op deze gronden is verdachte van oordeel dat het bestreden arrest van het Gerechtshof te Amsterdam niet in stand kan blijven, zodat verdachte vordert dat deze uitspraak vernietigd zal worden en dat hij alsnog vrijgesproken zal worden van hetgeen hem tenlaste is gelegd althans dat het ressortsparket niet ontvankelijk verklaard zal worden. Althans vordert verdachte dat de bestreden uitspraak vernietigd zal worden en de zaak vervolgens zal worden terugverwezen om te worden afgedaan met inachtneming van de uitspraak van Uw Raad, zonodig na en op grond van nader onderzoek naar de wijze van betekening van de dagvaarding.

Deze schriftuur wordt ondertekend en ingediend door mr. J.J. van Vliet, advocaat te Alkmaar, die verklaart daartoe door verzoeker bepaaldelijk te zijn gevolmachtigd.

Alkmaar, 28 juni 2011

J.J. van Vliet