HR, 26-05-2009, nr. 07/11427

Het Gerechtshof te Amsterdam heeft verdachte op 22 februari 2007 voor 1 primair: witwassen, meermalen gepleegd, en voor 2, 3, 5, en 7: medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 2, onder A, van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd, veroordeeld tot een gevangenisstraf van 74 maanden. Tevens heeft het hof de verbeurdverklaring en onttrekking aan het verkeer bevolen zoals in het arrest nader omschreven.

Mr. P.J. Roelse, advocaat te Amsterdam, heeft cassatie ingesteld. Mrs. G.P. Hamer en B.P. De Boer, advocaten te Amsterdam, hebben een schriftuur ingezonden, houdende zeven middelen van cassatie.

Het eerste middel klaagt dat het hof art. 359 lid 2 Sv heeft geschonden omdat het zonder daarvoor de redenen te geven is afgeweken van het uitdrukkelijk onderbouwde standpunt dat de verdachte moet worden vrijgesproken van feit 1 voorzover het gaat om het op 10 december 2003 bij [betrokkene 1] aangetroffen geldbedrag. De verdediging heeft beargumenteerd dat de verklaringen van [betrokkene 1] geen betrekking kunnen hebben op verdachte. Er zou sprake zijn van een Meer- en Vaartgebrek.

Onder 1 primair is het volgende bewezenverklaard:

Uit de gebezigde bewijsmiddelen kan volgen dat op 10 december 2003 onder [betrokkene 1], komende uit Mexico, ruim $ 30.000,00 is aangetroffen (bewijsmiddelen 18 en 19). Met dezelfde vlucht kwam ook verdachte aan. Het PNR (Passenger Name Record, een kenmerk dat wordt toegekend bij boeking) van [betrokkene 1] was [001], dat van verdachte [002]. Beiden zijn nagenoeg gelijktijdig ingecheckt (bewijsmiddel 25). Het geld is inbeslaggenomen en het bewijs van inbeslagneming is op het adres van verdachte teruggevonden (bewijsmiddel 26). [betrokkene 1] heeft verklaard dat hij bij aankomst in Mexico door een Nederlandse kleurling is opgevangen (bewijsmiddel 16). Deze woonde daar samen met een Mexicaanse vrouw, afkomstig uit Cancun. De contactpersoon is door [betrokkene 1] omschreven als iemand met een fors postuur, lichtbruine huidskleur, een buikje en op zijn linkerborst een tatoeage de vorm van een vogel (bewijsmiddel 17).Het hof heeft voorts voor het bewijs gebruikt de verklaring van verdachte ter terechtzitting van 11 januari 2007 in hoger beroep afgelegd, inhoudende dat hij een tatoeage op zijn linker borst heeft van twee gespreide vleugels, dat hij zowel op Curaçao als in Mexico werkt waar zijn vriendin woont en wel in Cancun, dat hij betrokken is geraakt bij de handel in XTC (bewijsmiddel 1). Bewijsmiddel 2 houdt een eigen waarneming van het hof in, dat verdachte een lichtbruine huidskleur heeft en een enigszins gezet postuur en dat hij op zijn linkerborst een tatoeage heeft gelijkend op een vogel of een gevleugeld insect.

Er is dus geen sprake van een zgn. Meer- en Vaartgat omdat uit de gebezigde bewijsmiddelen het medeplegen van feit 1 m.b.t. het op 10 december 2003 inbeslaggenomen geld kan worden afgeleid. De stelling van de verdediging dat [betrokkene 1] in Mexico met een ander te maken heeft gehad dan met verdachte is door het hof in de bewijsconstructie gepareerd. De argumenten die de verdediging heeft aangevoerd ter onderbouwing van deze stelling zijn door het hof gewogen en te licht bevonden, hetgeen niet onbegrijpelijk is onder meer gelet op het feit dat verdachte en de koerier duidelijk samen terug naar Nederland reisden. Van schending van art. 359 lid 2 Sv is geen sprake.

Het middel faalt.

Het tweede middel klaagt dat uit de gebezigde bewijsmiddelen niet is af te leiden dat de geldbedragen die in de bewezenverklaring van feit 1 zijn genoemd van misdrijf afkomstig was.

In zijn arrest heeft het hof een extra bewijsoverweging over feit 1 — voorzover het betreft het geld dat op 20 augustus 2003 is aangetroffen — opgenomen met de volgende inhoud:

In de aanvulling op het verkort arrest heeft het hof nog overwogen:

Verdachte heeft ter terechtzitting van 11 januari 2007 verklaard dat hij het afschrift van de kennisgeving van inbeslagneming op 20 augustus 2003 van de $ 42.000,00 aan [betrokkene 2] heeft gegeven (bewijsmiddel 12). Het betreft dezelfde persoon over wie verdachte in bewijsmiddel 1 heeft verklaard als degene aan wie verdachte en medeverdachte [medeverdachte 2] nog een schuld hadden uit een eerdere mislukte XTC-deal, hetgeen verdachte ertoe heeft gebracht voor deze persoon zorg te dragen voor de afhandeling van een koffer in Mexico.

De gebezigde bewijsmiddelen, beschouwd in samenhang met de extra bewijsoverwegingen, maken het oordeel van het hof dat het geld dat de verdachte op 20 augustus 2003 bij zich had van drugshandel afkomstig was, niet onbegrijpelijk.

Ook de klacht over het gebrek aan bewijs voor de herkomst van het op 10 december 2003 onder [betrokkene 1] aangetroffen geld gaat niet op.

Hier geldt dat de omstandigheden die in het middel worden aangeroerd, te weten dat het geld dat in december 2003 vanuit Mexico naar Nederland vervoerd werd door degene die eerst vanuit Nederland XTC-pillen naar Mexico had gebracht, en wel in dezelfde koffer en op dezelfde wijze verstopt als eerder de XTC, voldoende is voor het bewijs dat het geld van misdrijf afkomstig was.2. De betrokkenheid van verdachte bij deze handel heeft het hof ook uit de bewijsmiddelen kunnen afleiden.

Het middel faalt en noopt met het oog op de rechtseenheid en rechtsontwikkeling niet tot nadere beschouwingen.

Het derde middel klaagt over de veroordeling voor de feiten 3, 5 en 6 en houdt in dat uit de gebezigde bewijsmiddelen niet valt af te leiden dat de verdachte zich heeft schuldig gemaakt aan het medeplegen van het buiten het grondgebied van Nederland brengen van verdovende middelen. De stellers van het middel huldigen het standpunt dat het wachten in Mexico op de koerier en het verder afhandelen in Mexico van het transport van XTC niet oplevert het medeplegen van buiten het grondgebied van Nederland brengen, nu verdachte geen enkele uitvoeringshandeling heeft verricht, noch als organisator of bedenker daarbij betrokken was. Wat betreft feit 3 kan medeplegen volgens het middel bovendien niet worden bewezenverklaard omdat de koerier al op Schiphol is aangehouden, waarbij de middelen in beslag zijn genomen.

Bewezenverklaard is dat

Het vijfde lid van art. 1 Opiumwet luidde ten tijde van de bewezenverklaarde feiten aldus:

Het hof heeft in zijn arrest het verweer dat medeplegen niet kan worden bewezenverklaard weergegeven en als volgt verworpen:

Op 19 maart 2004 is op Schiphol [betrokkene 5] aangehouden in het bezit van pillen die MDMA bevatten (bewijsmiddel 44). Deze koerier had als bestemming Cancun in Mexico. Daar aangekomen zou hij door iemand opgehaald worden (bewijsmiddel 46). Uit bewijsmiddel 43 blijkt dat de verdachte zou zorgen voor het verstrekken van informatie aan degene voor wie de pillen bestemd waren en op de koerier zou wachten. De bewijsmiddelen 56, 57 en 58 zijn tapverslagen van telefoongesprekken die verdachte heeft gevoerd met de in Nederland verblijvende medeverdachte [medeverdachte 2]. Het eerste telefoongesprek heeft klaarblijkelijk betrekking op de kenmerken van de koffer waarin de pillen verborgen zijn en is op 19 maart 2004 gevoerd. Uit bewijsmiddel 60 valt af te leiden dat de koerier op 19 maart 2004 zou vertrekken en op 20 maart 2004 in de morgen zou aankomen.

Feit 5 heeft betrekking op het transport van 24/25 maart 2004 naar Mexico. De koerier was [betrokkene 1]. Deze koerier verklaart in bewijsmiddel 70 over afspraken die hij heeft gemaakt met verdachte, die hij [verdachte] noemde. In Mexico heeft de koerier verdachte weer ontmoet. Verdachte had daar al een hotelkamer voor [betrokkene 1] geboekt. Op 25 en 26 maart 2004 voert verdachte telefoongesprekken met [medeverdachte 2] over de koerier die onderweg is, de plaats waar de pillen in de koffer verstopt zijn, de contacten met degenen voor wie de pillen bestemd zijn (bewijsmiddel 69). Uit tapgesprek 520 is af te leiden dat tussen beiden al eerder schriftelijk is gecommuniceerd.

Feiten 6 betreft het in Frankfurt onderschepte transport van 24 mei 2004. Op die dag is [betrokkene 1] op de luchthaven te Frankfurt aangehouden met 30.000 pillen in zijn koffer. Zijn reisbestemming was Mexico (bewijsmiddel 72). Verdachte was weer belast met de opvang van de koerier (bewijsmiddel 71). In bewijsmiddel 76 zijn tapgesprekken weergegeven die verdachte vanaf 16 mei 2004 heeft gevoerd met zijn medeverdachte [medeverdachte 2] en die betrekking hebben op dit transport. Bewijsmiddel 78 geeft een telefoongesprek weer tussen verdachte en [medeverdachte 2], waarin de laatste aan verdachte informatie verstrekt over het vluchtnummer van de koerier. In bewijsmiddelen 79 en 80 is de inhoud van telefoongesprekken weergegeven die de verdachte op 25 mei 2004 met [medeverdachte 2] heeft gevoerd, waarin verdachte tegen [medeverdachte 2] zegt dat hij tevergeefs staat te wachten en waarin nader wordt gesproken over het feit dat de koerier niet is aangekomen.

Dat verdachte een essentiële schakel was in de smokkellijn van pillen van Nederland naar Mexico heeft het hof uit de gebezigde bewijsmiddelen kunnen afleiden. Ik wijs er nog op dat verdachte klaarblijkelijk ook verantwoordelijk was voor de financiële afhandeling van transacties en ervoor diende te zorgen dat de opbrengsten van de verkoop van MDMA in Nederland te bestemder plaatse werden afgeleverd. Dat is althans uit de bewijsmiddelen die zijn gebezigd voor feit 1 af te leiden. De verdachte had klaarblijkelijk een vaste, afgesproken rol in het geheel. Hij ving in Mexico de koeriers op, zorgde ervoor dat de pillen in handen van de afnemers kwamen, ontving de gelden en de zorgde ervoor dat het geld ook weer in Nederland terechtkwam. Het hof is aldus tot het oordeel kunnen komen dat de verdachte nauw en volledig met de anderen heeft samengewerkt. Ook heeft het hof kunnen aannemen dat, gelet op de vaste rolverdeling en de noodzakelijke afspraken die per transport naar ervaringsregels3. vooraf moesten worden gemaakt, verdachte ook medepleger is geweest van het buiten het grondgebied van Nederland brengen, te verstaan in de ruime zin die in art. 1 lid 5 van de Opiumwet daaraan toekomt, van die gevallen waarin de koeriers op luchthavens hun koffers ten vervoer hebben aangeboden maar daar zijn gestrand.4.

Het middel faalt.

Ook het vierde middel klaagt over het bewijs, nu specifiek van feit 5. Er zijn geen pillen inbeslaggenomen, een rapport met een analyse ontbreekt, dus kan niet worden vastgesteld dat het beweerde transport betrekking had op MDMA.

Het hof heeft in het verkort een extra bewijsoverweging over feit 5 opgenomen:

Volgens de stellers van het middel is alles wat het hof in dit verband heeft vastgesteld volstrekt onvoldoende om de conclusie kunnen dragen dat ook bij feit 5 sprake was van de aanwezigheid van MDMA.

Ik acht de overwegingen van het hof in combinatie met de gebezigde bewijsmiddelen alleszins begrijpelijk en zeker wel voldoende voor de vaststelling dat het ook op 24 en/of 25 maart 2004 om MDMA ging.5. Ook uit tapgesprek 551 en 563 zou zijn af te leiden dat de geleverde pillen van goede kwaliteit zijn. Verdachte heeft dat gecontroleerd en medeverdachte [medeverdachte 2] heeft het bevestigd.

Het middel faalt en noopt met het oog op de rechtseenheid en rechtsontwikkeling niet tot nadere beschouwingen.

Het vijfde middel klaagt nogmaals over de bewezenverklaring van feit 5, maar nu omdat uit de gebezigde bewijsmiddelen niet valt af te leiden dat de pillen zich op enig moment op Nederlandse bodem hebben bevonden.

De afgeluisterde telefoongesprekken 563 en 584 hebben kennelijk betrekking op de plaats in de koffer van de koerier waar de pillen verstopt zijn. In het laatste telefoongesprek belooft [medeverdachte 2] aan verdachte dat hij zal informeren. Enige minuten nadien belt [medeverdachte 2] iemand die Papiamento spreekt met een Dominicaans accent. Het hof heeft kennelijk aangenomen dat die gesprekspartner van verdachte degene is die de pillen heeft verstopt: de in Nederland wonende [betrokkene 2] of [betrokkene 2]. Zie ook bewijsmiddel 74, de verklaring van [betrokkene 1] waarin deze zegt dat [betrokkene 2] in de buurt van het Ajax stadion in Amsterdam woont. Uit dit samenstel van bewijsmiddelen heeft het hof kunnen afleiden dat de pillen eerst vanuit Amsterdam zijn vervoerd naar Duitsland en vandaaruit naar Mexico.

Het middel faalt.

Het zesde middel klaagt over de verbeurdverklaring van een geldbedrag en van telefoons. Deze verbeurdverklaring zou ontoereikend zijn gemotiveerd. Het verband met de bewezenverklaarde feiten zou niet vast te stellen zijn en voorts heeft het hof nagelaten rekening te houden met de draagkracht van verdachte. Voorts heeft het hof ten onrechte nagelaten art. 24 Sr te vermelden als bepaling waarop de strafoplegging steunt.

Het hof heeft dienaangaande het volgende overwogen:

De stellers van het middel roepen art. 359 lid 2 Sv in: ter terechtzitting in hoger beroep zou een onderbouwd standpunt zijn ingenomen, inhoudende dat het geld en de telefoons niet zouden kunnen worden verbeurdverklaard. Volgens mij is er geen sprake geweest van een onderbouwd standpunt, maar enkel van een bewering, waar het hof bij ongegrondbevinding niet nader op in hoefde te gaan uit hoofde van het tweede lid van art. 359 Sv.

Het geld is inbeslaggenomen toen verdachte weer van Schiphol wilde vertrekken. Het hof heeft kennelijk geoordeeld dat dit bedrag een restant is geweest van de opbrengst uit een eerder transport, waarvoor verdachte is veroordeeld. Als geld wordt betaald voor het internationale transport van drugs is volgens mij dat geld een voorwerp met behulp waarvan dat misdrijf, de uitvoer gericht op aankoop door de afnemers, is begaan. Het oordeel van het hof acht ik niet onbegrijpelijk, gelet op het feit dat de pillen bestemd waren voor de Amerikaanse markt en dat in dollars is betaald.

Wat betreft de inbeslaggenomen telefoons is de verbeurdverklaring evenmin onbegrijpelijk te noemen, nu immers is gebleken dat in het kader van de organisatie en afwikkeling van de transporten van MDMA en geld veelvuldig telefonisch verkeer heeft plaatsgevonden onder meer met medeverdachte [medeverdachte 2].

In aanmerking genomen de grote bedragen die in de internationale drugshandel te verdienen zijn is het impliciete oordeel van het hof dat de draagkracht van verdachte aan de verbeurdverklaring van deze voorwerpen niet in de weg staat niet onbegrijpelijk, zeker niet nu er geen onderbouwd standpunt is ingenomen over de draagkracht van verdachte. Vermelding van art. 24 Sr was niet nodig.6.

Het middel faalt.

Het zevende middel klaagt over schending van de redelijke termijn in cassatie. Het cassatieberoep is op 26 november 2007 ingesteld en het dossier is eerst op 23 april 2008 ter griffie van de Hoge Raad ontvangen. Aldus is de door de Hoge Raad op acht maanden bepaalde inzendtermijn overschreden.

Niet alleen is aldus de door de Hoge Raad op acht maanden gestelde inzendtermijn overschreden maar ook is de Hoge Raad niet in staat om binnen 16 maanden — verdachte was ten tijde van de aanzegging op de voet van art. 435 Sv preventief gehecht — na het instellen van het beroep arrest te wijzen. De Hoge Raad zal aan deze schending van de redelijke termijn een verlaging van de opgelegde straf kunnen verbinden.

De voorgestelde middelen falen en kunnen, behoudens het laatste middel, naar mijn mening met de aan art. 81 RO ontleende motivering worden verworpen. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt ertoe dat de Hoge Raad de opgelegde straf zal verlagen en het beroep voor het overige zal verwerpen.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden