Verhandeling

Wat redelijk is, is rekkelijk. 'S'il est un concept à contenu variable, réfractaire à toute approche dogmatique, c'est bien celui de "raisonnable"', zo stellen Vélu en Ergec. Lawson en Teuben drukken het bondiger - en daardoor misschien wel nog pregnanter - uit: 'De redelijke termijn bestaat niet.'1

Commissie en Hof hebben voor de beoordeling van de redelijkheid van de duur van procedures dan ook niet in absolute zin bepaalde tijdslimieten vastgesteld.

Steeds wordt van geval tot geval, alle omstandigheden in aanmerking genomen, bepaald wat redelijk is.2 Daarbij zal telkens een belangenafweging plaatsvinden tussen enerzijds de belangen van betrokkene(n) bij een spoedige uitspraak en anderzijds de eisen van een zorgvuldig onderzoek en een goede procesorde.3 Zelfs een lange termijn (van enkele jaren) bij één enkele instantie hoeft nog niet per definitie onredelijk te zijn.4 Wel schept een dergelijke situatie het vermoeden van onredelijkheid.5 Het is dan aan de betreffende lidstaat om tekst en uitleg te geven voor de ongewoon lange duur van de procedure.6 Deze verantwoordingsplicht van de overheid is in overeenstemming met 's Hofs vaste rechtspraak dat alleen tot schending van de redelijke termijn geconcludeerd kan worden indien de overschrijding daarvan is toe te schrijven aan de overheid.7

De casuïstische benadering van Hof en Commissie heeft deze organen er niet van weerhouden enkele algemene criteria te ontwikkelen aan de hand waarvan getoetst kan worden of een procedure niet onredelijk lang heeft geduurd. Sinds het arrest

Kónig worden in vele uitspraken 'standaard' de volgende toetsingselementen doorlopen:8 de ingewikkeldheid van de zaak, het gedrag van partijen en tot slot de gedragingen van de bevoegde autoriteiten. Een vierde element dat steeds pregnanter en zelfstandiger naar voren is gekomen is dat van de op het spel staande belangen van de betrokkene(n), of zoals het Europees Hof het zegt: 'what is at stake for the applicant'. Op elk van deze elementen zal hieronder nader worden ingegaan.