Einde inhoudsopgave
Overeenkomst tot arbitrage (BPP nr. 13) 2011/7.2.4.3
7.2.4.3 Rechtskeuze bij arbitrage buiten Nederland
Mr. G.J. Meijer, datum 20-07-2011
- Datum
20-07-2011
- Auteur
Mr. G.J. Meijer
- JCDI
JCDI:ADS502222:1
- Vakgebied(en)
Burgerlijk procesrecht (V)
Voetnoten
Voetnoten
Vgl. in dezelfde zin art. 182 LDIP; het is dan nog wel steeds het toepasselijk arbitragerecht dat zo'n keuze toelaat (zie ook REDFERN & HUNTER, 3.48-3.50 en 3.63-3.65).
Voor de hand- en spandiensten van de Nederlandse rechter tijdens het arbitraal geding moet veelal de verzoekschriftprocedure (art. 261-269 Rv) worden gevolgd (zie bijvoorbeeld art. 1027 lid 3 Rv en art. 1035 lid 2 Rv); afgezien van de vraag of de Nederlandse rechter in gevallen als de onderhavige wel rechtsmacht toekomt, kan men zich afvragen of hij zich überhaupt wel moet lenen voor dit soort diensten als partijen bij een plaats van arbitrage in het buitenland zijn overeengekomen dat Nederlands arbitragerecht van toepassing is; de zaken die ingevolge art. 261 lid 2 Rv met een verzoekschrift moeten worden ingeleid, vormen voor een belangrijk deel de zogenaamde oneigenlijke rechtspraak die niet aan de vrije beschikking van partijen kan worden overgelaten (HuGENHourz/HEEmsKERK, no. 13); bij oneigenlijke rechtspraak bestaat een gesloten systeem en moet de wet de medewerking van de rechter vorderen (STAR BusmANN/Ru'rrEN, no. 15, S. BOEKMAN, in: Een goede procesorde (HAARDT-bundel), blz. 37, Parl. Gesch. Herz. Burg. Procesrecht (VAN MIERLO/BART), blz. 434 en voorts HR 28 juni 1985 NJ 1985, 839 met inbegrip van de conclusie van A-G BlEGMAN-HARTOGH (sub 4-5) en HR 15 maart 1991 (C/Staat), NJ 1991, 397); voor de tussenkomst van de gewone rechter in gevallen als de onderhavige is dus een concrete wetsbepaling nodig (zoals in Frankrijk in art. 1493 al. 2 NCPC is voorzien: 'Si pour le arbitrage se déroulant en France, ou pour ceux à 1 'égard desquels les parties ont prévu l'application de la loi de procédure francaise, la constitution du tribunal arbitral se heurte á une difficulté, la partie la plus diligente peut, sauf clause contraire, saisir le président du tribunal de grande instance de Paris selon les modalités de l'article 1457.') ; zie voor dezelfde twijfels in het algemeen REDFERN & HUNTER, 3.63-3.66.
Niettegenstaande het liberale regime van Frankrijk, is de rechtskeuze slechts toegestaan voor het recht dat op het arbitraal geding van toepassing is en niet op de regeling inzake rechtsmiddelen bij de gewone rechter; art. 1494 al. 2 NCPC ziet slechts op 'règler la procédure á suivre dans l'instance arbitrale' (zie FOUCHARD, GAILLARD & GOLDMAN, nos. 1196 e.v., en met name no. 1207).
Omgekeerd kunnen partijen of het scheidsgerecht volgens het recht van bepaalde landen wel rechtstreeks een rechtskeuze doen (vgl. bijvoorbeeld art. 1494 NCPC):
’La convention d'arbitrage peut, directement ou par référence à un règlement d'arbitrage, régler la procédure à suivre dans l'instance arbitrale ; elle peut aussi soumettre celle-ci la loi de procédure qu'elle détermine.
Dans le silence de la convention, l'arbitre règle la procédure, autant qu'il est besoin, soit directement, soit par référence à une loi ou à un règlement d' arbitrage."1 [cursief toegevoegd]
Vraag is hoe zulks zich met art. 1073 lid 1 Rv verhoudt. Hebben partijen de plaats van arbitrage bepaald in Frankrijk, doch tevens hun keuze laten vallen op onze Nederlandse wet, dan is de vraag of de rechter in Nederland een dergelijke arbitrage wegens de keuze voor Nederlands arbitragerecht als arbitrage in Nederland zal aanmerken en de hem ingevolge onze wet toekomende bevoegdheden zal uitoefenen. Art. 1073 lid 1 Rv verbiedt zulks strikt genomen niet. Bepaald is slechts dat onze wet van toepassing is indien de plaats van arbitrage in Nederland is gelegen. Ik betwijfel of daaruit a contrario mag worden afgeleid dat de wet niet van toepassing is als de plaats niet in Nederland is gelegen. Zulks is ook niet mogelijk omdat wij alsdan de rechtskeuze die andere landen toestaan, zouden beletten. Ik betwijfel wel of de gewone rechter in Nederland bij een arbitrage buiten Nederland krachtens rechtskeuze van partijen voor onze wet, terzake bevoegd is tot verrichting van handen spandiensten tijdens het arbitraal geding2 of tot kennisneming van acties met betrekking tot het arbitraal vonnis.3 Daarbij zullen met name vragen van rechtsmacht een rol spelen. Zij vallen evenwel buiten het bestek van het onderwerp dat thans in dit boek aan de orde is.