6.2.4 Verjaring van de rechtsvordering

Een beroep op de faillissementspauliana kan zowel als vordering tot vernietiging als bij wijze van exceptie worden gedaan (art. 3:51 lid 3 BW).1 In het laatstgenoemde geval is dit zelfs mogelijk wanneer de rechtsvordering tot vernietiging is verjaard.2 Op de verjaring van de rechtsvordering tot vernietiging is art. 3:52 lid 1, aanhef en onder c, BW van toepassing.3 Verjaring vindt plaats drie jaar nadat de benadeling door de curator is ontdekt. Slechts de daadwerkelijke ontdekking is in dit verband van belang. Van een objectivering - 'behoren te ontdekken' - is geen sprake.4 Het enkele vermoeden van benadeling volstaat derhalve niet.5 Dit laat onverlet dat in de rechtspraak een enkele keer is aangenomen dat van de curator onder omstandigheden enig nader onderzoek mag worden verlangd.6

Het voorgaande brengt met zich dat de verjaringstermijn niet eerder kan aanvangen dan op het moment dat de curator wordt benoemd.7 Indien de curator vóór de faillietverklaring in een andere hoedanigheid - bijvoorbeeld die van bewindvoerder tijdens surseance van betaling - bekend was met de benadeling, dan heeft dit niet tot gevolg dat de verjaringstermijn al vóór zijn benoeming tot curator is gaan lopen.8 Een andere opvatting zou ertoe kunnen leiden dat de rechtsvordering tot vernietiging al is verjaard op het moment waarop de curator de faillissementspauliana op zijn vroegst kan inroepen. Een dergelijke uitkomst is onwenselijk en bovendien in strijd met de aard van de regels betreffende verjaring. Zolang er geen actie mogelijk is, kan iemand niet worden verweten te lang te hebben stilgezeten. Is een rechtsvordering tot vernietiging eenmaal verjaard, dan is het ook niet meer mogelijk om buiten rechte tot vernietiging over te gaan (art. 3:52 lid 2 BW).9 Op de stuiting van de verjaring van een rechtsvordering tot vernietiging zijn de art. 3:316, 3:317 lid 2 en 3:318 BW van toepassing.10