HR, 19-03-2013, nr. 12/00992

Het Hof heeft ten laste van rekwirant bewezen verklaard dat:

Het Hof heeft het bewezenverklaarde gekwalificeerd als:

Bij de toepasselijke wettelijke voorschriften heeft het Hof (onder meer) artikel 312 Sr als toepasselijke wetsbepaling genoemd.

Gelet op hetgeen het Hof bewezen heeft verklaard, heeft het Hof geoordeeld dat (op grond van de bewijsvoering) kan worden geconcludeerd dat de in de bewezenverklaring genoemde [slachtoffer 1] is overleden aan de gevolgen van de bewezen verklaarde diefstal met geweld en afpersing, of, anders gezegd, dat de bewezen verklaarde woningoverval de dood van die [slachtoffer 1] tot gevolg heeft gehad. Dat oordeel is naar de mening van rekwirant rechtens onjuist, althans in ieder geval onvoldoende (begrijpelijk) gemotiveerd.

In eerste aanleg heeft de rechtbank bij vonnis d.d. 27 januari 2009 rekwirant vrijgesproken van het strafverzwarende gevolg, meer in het bijzonder dat het bewezen verklaarde handelen de dood van de heer [slachtoffer 1] tot gevolg heeft gehad. De rechtbank concludeert dat niet kan worden vastgesteld dat het overlijden van [slachtoffer 1] het gevolg is van het tijdens de overval toegepaste geweld. Het vonnis behelst, met betrekking tot het causaal verband tussen de overval en het overlijden van [slachtoffer 1] (op p.11) het volgende:

Blijkens de (enigszins cryptische) inhoud van de ‘Memorie van Appèl’ was het door de officier van justitie tegen het vonnis van de rechtbank ingestelde hoger beroep (enkel) gericht op de vrijspraak van het ten laste gelegde (fatale) gevolg van de overval.

In hoger beroep is de door het openbaar ministerie veronderstelde causaliteit door de verdediging (wederom) betwist.1. De verdediging heeft er in dat kader op gewezen dat uw College voor wat betreft de causaliteit het criterium van de ‘redelijke toerekening’ hanteert, oftewel dat de vraag aan de orde is of het gevolg van de gedraging(en) redelijkerwijs aan de verdachte(n) kan worden toegerekend. Ook is erop gewezen dat, in dat kader, als ondergrens dient te worden gehanteerd dat de gedraging(en) van de verdachte(n) een onmisbare schakel moeten zijn (geweest) in de keten van de gebeurtenissen die tot het gevolg hebben geleid (de conditio sine qua non-leer). In dat kader is gewezen op relevante jurisprudentie van verschillende instanties. Ook is gewezen op de inhoud van het door deskundige Van de Goot opgestelde sectierapport en hetgeen Van de Goot heeft verklaard bij de rechter-commissaris, alsmede op hetgeen de geraadpleegde deskundige (cardio-patholoog) Niessen ten aanzien van deze zaak heeft gesteld. Concluderend heeft de verdediging gesteld dat er zoveel onduidelijkheden zijn omtrent of, en zo ja, in welke mate, het geweld een bijdrage heeft geleverd aan de dood van [slachtoffer 1], dat deze redelijkerwijs niet aan rekwirant kan worden toegerekend.

Met betrekking tot het causaal verband tussen het door het Hof ten laste van rekwirant bewezen verklaarde handelen en de dood van het slachtoffer [slachtoffer 1] overweegt het Hof (op pp.5–6 van het arrest d.d. 3 februari 2012):

De redenering van het Hof komt erop neer dat het Hof ervan uitgaat dat [slachtoffer 1] tijdens de woningoverval door de daders van die woningoverval is mishandeld en dat hij ten gevolge van die mishandeling het door deskundige Van de Goot geconstateerde letsel in de nekregio heeft opgelopen, waarbij onder meer een beschadiging van het ruggenmerg is opgetreden, welke beschadiging op zichzelf of samen met het al vóór de woningoverval opgetreden hartinfarct de dood van [slachtoffer 1] kan verklaren.

Vervolgens heeft het Hof geoordeeld dat, mede aangezien blijkt dat de hartslag van [slachtoffer 1] kort na het oplopen van het eerdergenoemde letsel staakte, de dood van [slachtoffer 1] aan rekwirant kan worden toegerekend en dat het gegeven dat sprake was van een licht hartinfarct, en daarmee van de niet uit te sluiten mogelijkheid dat het slachtoffer ook zonder de bewezen verklaarde handelingen zou zijn overleden, niet aan die toerekening in de weg staat.

Mede gelet op hetgeen door uw College is overwogen in de uitspraken d.d. 27 maart 2012, LJN BT6362 en LJN BT6397 (de zogenaamde Groninger HIV-zaak) — met welke uitspraken noch de verdediging, noch het Hof overigens bekend kon zijn — moet naar het oordeel van rekwirant worden geoordeeld dat het Hof, blijkens de hierboven weergegeven overwegingen, bij de beantwoording van de vraag of de dood van [slachtoffer 1] als gevolg van de bewezen verklaarde diefstal met geweld en afpersing aan rekwirant kon worden toegerekend, is uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting, althans dat de bevestigende beantwoording van de vraag of er in de onderhavige zaak in strafrechtelijke zin causaal verband bestaat tussen de bewezen verklaarde woningoverval (en het daarbij gebruikte geweld) en de dood van die [slachtoffer 1] onvoldoende (begrijpelijk) heeft gemotiveerd, althans kan uit de bewijsvoering, in samenhang bezien met de door het Hof aan het causaal verband gewijde overwegingen — en mede gelet op hetgeen door de verdediging in dit kader is aangevoerd — niet zonder meer worden afgeleid dat de dood van [slachtoffer 1] het gevolg is geweest van het ten laste van rekwirant bewezen verklaarde handelen.

In dit kader is van belang hetgeen uw College heeft overwogen in de eerder genoemde arresten van 27 maart 2012. Daarin overwoog uw College:

Vooropgesteld moet worden dat de beantwoording van de vraag of causaal verband bestaat tussen de door de verdachte verrichte gedragingen — te weten het inspuiten/injecteren van hiv-besmet bloed — en de besmetting van de aangevers, dient te geschieden aan de hand van de maatstaf of die besmetting redelijkerwijs als gevolg van het inspuiten/injecteren van bloed aan de verdachte kan worden toegerekend.

Doorgaans is bij de beantwoording van de vraag of in strafrechtelijke zin causaal verband bestaat niet aan twijfel onderhevig dat in de keten van gebeurtenissen de gedraging van de verdachte een noodzakelijke factor is geweest voor het ingetreden gevolg — en staat dat gevolg dus in condicio sine qua non-verband tot de gedraging, welk verband in beginsel als ondergrens van het causaal verband fungeert —, maar gaat het daarbij vooral erom of het ingetreden gevolg redelijkerwijs aan (de gedraging van) de verdachte kan worden toegerekend.

In meer uitzonderlijke gevallen kan niet zonder meer worden vastgesteld dat een gedraging van de verdachte in de keten van gebeurtenissen een noodzakelijke factor is geweest voor het ingetreden gevolg. De onderhavige zaak is zo'n uitzonderlijk geval omdat niet kan worden uitgesloten dat het intreden van het gevolg (de besmetting van de aangevers met hiv), onafhankelijk van de gedragingen van de verdachte, alleen door gedragingen van derden is veroorzaakt.

Een dergelijke onzekerheid behoeft niet per se te leiden tot het oordeel dat het gevolg reeds daarom niet meer redelijkerwijs aan (een gedraging van) de verdachte kan worden toegerekend. In eerdere rechtspraak is onder meer beslist dat in dit verband van belang kan zijn in hoeverre de verdachte met zijn gedragingen de kans op het intreden van het gevolg heeft verhoogd (vgl. HR 30 september 2003, LJN AF9666, NJ 2005/69), dat enerzijds bepaald meer moet worden vastgesteld dan dat niet kan worden uitgesloten dat het gevolg door de gedraging is veroorzaakt (vgl. HR 3 juni 2008, LJN BC6907, NJ 2008/343), maar dat anderzijds aan het aannemen van het causaal verband niet in de weg behoeft te staan een hoogst onwaarschijnlijke mogelijkheid dat een andere omstandigheid die geen verband houdt met de gedraging van de verdachte tot het gevolg heeft geleid (vgl. HR 13 juni 2006, LJN AV8535, NJ 2007/48) of dat niet geheel kan worden uitgesloten dat latere handelingen van derden mede hebben geleid tot het gevolg (vgl. HR 28 november 2006, LJN AZ0247, NJ 2007/49).

Het bovenstaande komt erop neer dat in gevallen als de onderhavige voor het redelijkerwijs toerekenen van het gevolg aan (een gedraging van) de verdachte ten minste is vereist dat wordt vastgesteld dat dit gedrag een onmisbare schakel kan hebben gevormd in de gebeurtenissen die tot het gevolg hebben geleid, alsmede dat ook aannemelijk is dat het gevolg met een aanzienlijke mate van waarschijnlijkheid door de gedraging van de verdachte is veroorzaakt. Of en wanneer sprake is van een dergelijke aanzienlijke mate van waarschijnlijkheid, zal afhangen van de concrete omstandigheden van het geval. Bij de beoordeling daarvan kan als hulpmiddel dienen of in de gegeven omstandigheden de gedraging van de verdachte naar haar aard geschikt is om dat gevolg teweeg te brengen en bovendien naar ervaringsregels van dien aard is dat zij het vermoeden wettigt dat deze heeft geleid tot het intreden van het gevolg (vgl. HR 20 september 2005, LJN AT8303, NJ 2006/86, rov. 3.5). Daarbij kan ook worden betrokken in hoeverre aannemelijk is geworden dat ten verwere gestelde andere, niet aan de gedraging van de verdachte gerelateerde oorzaken hoogstwaarschijnlijk niet tot dat gevolg hebben geleid.

In dit verband verdient nog opmerking dat onzekerheid over het noodzakelijke oorzakelijke verband tussen de gedraging van de verdachte en het voltooide delict in het algemeen niet in de weg zal staan aan het aannemen van een poging tot het desbetreffende misdrijf. Dat het intreden van het gevolg mogelijkerwijs niet is veroorzaakt door de gedraging van de verdachte komt overeen met het wezen van een strafbare poging. Dat de mogelijkheid niet is uitgesloten dat het gevolg wel daadwerkelijk is veroorzaakt door de gedraging van de verdachte, behoeft aan een bewezenverklaring van een poging tot dat misdrijf niet in de weg te staan, nu voor strafrechtelijke aansprakelijkheid ter zake van een poging geen wettelijk vereiste is dat wordt vastgesteld dat de uitvoering van het misdrijf niet door de verdachte is voltooid.

In het onderhavige geval heeft het Hof vastgesteld dat het inspuiten/injecteren van hiv-besmet bloed ‘(uitermate) geschikt was om een hiv-besmetting teweeg te brengen of het gevaar daarvoor significant te vergroten’. Het Hof heeft bovendien — niet onbegrijpelijk — vastgesteld dat de kans op besmetting bij onbeschermde (anale) seks door iemand die met hiv is besmet ‘van een geheel andere orde’ is, waarmee kennelijk is bedoeld: veel minder groot dan door inspuiten/injecteren. Het Hof heeft derhalve de door de verdediging geopperde alternatieve scenario's onder ogen gezien, doch — toereikend gemotiveerd — geoordeeld dat de kans dat een alternatieve toedracht als door de verdediging geschetst zich heeft voorgedaan aanzienlijk geringer is dan de door het Hof bewezenverklaarde toedracht. Aldus ligt in deze vaststellingen als oordeel van het Hof besloten dat in het algemeen de kans dat de gedragingen van de verdachte tot het ingetreden gevolg hebben geleid zodanig groter is dan de kans dat dit door gedragingen van derden is veroorzaakt, dat dit, gelet op de aard van de gedragingen van de verdachte, het vermoeden wettigt dat de hiv-besmetting van ieder van de aangevers met redelijke mate van waarschijnlijkheid door de gedragingen van de verdachte is bewerkstelligd.

Het kennelijk oordeel van het Hof dat de gedragingen van de verdachte het bewezenverklaarde gevolg ook daadwerkelijk en ten aanzien van ieder van de aangevers hebben bewerkstelligd en, daarvan uitgaande, zijn oordeel dat dit gevolg ook redelijkerwijs aan diens gedragingen kunnen worden toegerekend, is echter niet toereikend gemotiveerd. Het Hof heeft immers niet vastgesteld dat hoogstonwaarschijnlijk is dat de hiv-besmetting van ieder van de aangevers het gevolg is van onbeschermde (anale) seks door iemand die met hiv is besmet. De omstandigheid dat de kans op hiv-besmetting door gedragingen van derden veel geringer is in verhouding tot de kans op besmetting door de gedragingen van de verdachte, houdt nog niet in dat die eerstbedoelde kans zo klein is, dat daaraan als hoogstonwaarschijnlijk kan worden voorbijgegaan.

Uit deze overwegingen van uw College kan worden opgemaakt dat uw College (nog steeds) uitgaat van het criterium van de ‘redelijke toerekening’ (r.o. 2.3). Uw College overweegt voorts dat, bij de beantwoording van de vraag of in strafrechtelijke zin causaal verband bestaat doorgaans niet aan twijfel onderhevig is dat in de keten van gebeurtenissen de gedraging van de verdachte een noodzakelijke factor is geweest voor het ingetreden gevolg. Dat is echter in de onderhavige zaak anders. Ook de onderhavige zaak is dus een uitzonderlijk geval als genoemd in r.o. 2.4.2. De onderhavige zaak is zo'n uitzonderlijk geval omdat niet kan worden uitgesloten dat het intreden van het gevolg (het overlijden van [slachtoffer 1]), onafhankelijk van de ten laste van rekwirant bewezen verklaarde gedragingen, ook of alleen is veroorzaakt door een hartinfarct (door welk infarct [slachtoffer 1] uren voor de overval was getroffen).

In r.o. 2.4.4 overweegt uw College dat in gevallen als de onderhavige voor het redelijkerwijs toerekenen van het gevolg aan de verdachte tenminste is vereist dat wordt vastgesteld dat het gedrag van de verdachte(n) een onmisbare schakel kan hebben gevormd in de gebeurtenissen die tot het gevolg hebben geleid, alsmede dat ook aannemelijk is dat het gevolg met een aanzienlijke mate van waarschijnlijkheid door de gedraging van de verdachte(n) is veroorzaakt. Daarbij kan worden betrokken in hoeverre aannemelijk is geworden dat ten verwere gestelde andere, niet aan de gedraging van de verdachte gerelateerde oorzaken hoogstwaarschijnlijk niet tot dat gevolg hebben geleid. Onzekerheid over het noodzakelijke oorzakelijke verband tussen de gedraging(en) van de verdachte(n) en het ten laste gelegde gevolg, zo zou uit r.o. 2.4.5 kunnen worden afgeleid, staat in het algemeen in de weg aan het in strafrechtelijke zin aan de verdachte toerekenen aan dat gevolg (in de vorm van een bewezenverklaring van het voltooide delict dan wel het strafverzwarende gevolg).

In de onderhavige zaak heeft het Hof overwogen dat uit het pathologisch onderzoek van artspatholoog Van de Goot blijkt dat bij de sectie twee aspecten zijn gebleken die ieder op zich en zeker in combinatie het intreden van de dood zouden kunnen verklaren. De dood van [slachtoffer 1] kan zowel het gevolg zijn geweest van ‘de inwerking van mechanisch geweld’ als het gevolg zijn van het hartinfarct waardoor [slachtoffer 1] al voorafgaand aan de woningoverval was getroffen. Patholoog Van de Goot citerend overweegt het Hof voorts:

Uit de deskundigenverklaringen van Van de Goot en van deskundige Niessen bij de rechter-commissaris en bij de raadsheer-commissaris valt, zo stelt het Hof, eveneens af te leiden dat zowel het hartinfarct als de beschadiging van het ruggenmerg op zich tot de dood zouden hebben kunnen leiden en dat niet kan worden vastgesteld wat precies de doodsoorzaak is geweest.

Hoewel het Hof vervolgens de in beginsel juiste maatstaf van de redelijke toerekening hanteert en gelet op hetgeen uw College in het hierboven geciteerde arrest van 27 maart 2012 heeft gesteld met juistheid overweegt dat niet vereist is dat de dood van [slachtoffer 1] uitsluitend het gevolg is geweest van het mishandelen en evenmin is vereist dat andere oorzaken volledig kunnen worden uitgesloten, geeft hetgeen het Hof overweegt in de laatste alinea van de aan het causaal verband gewijde overwegingen (gelet op de inhoud van de eerdergenoemde arresten van 27 maart 2012) blijk van een onjuiste rechtsopvatting, althans moet worden geconcludeerd dat het Hof het oordeel dat de dood van [slachtoffer 1] als gevolg van de bewezen verklaarde diefstal met geweld en afpersing kan worden beschouwd en (daarmee) aan rekwirant kan worden toegerekend onvoldoende (begrijpelijk) heeft gemotiveerd.

De op het oordeel van beide deskundigen gebaseerde overweging dat de beschadiging van het ruggenmerg zonder meer een neurogene shock tot gevolg kan hebben die het intreden van de dood bij het slachtoffer zonder meer kan verklaren in combinatie met de overweging dat uit het sectierapport blijkt dat kort na het oplopen van dat letsel de hartslag staakte, kunnen naar het oordeel van rekwirant het oordeel van het Hof dat het gevolg (de dood van [slachtoffer 1]) aan rekwirant kan worden toegerekend niet (zonder meer) dragen. Het oordeel van het Hof dat het gegeven dat sprake was van een licht hartinfarct dat volgens de geraadpleegde deskundigen op zichzelf (en dus zonder dat de woningoverval zou hebben plaatsgevonden en/of daaraan heeft bijgedragen) tot de dood van [slachtoffer 1] kan hebben geleid niet in de weg staat aan die toerekening is onjuist, of in ieder geval niet zonder meer begrijpelijk. Het Hof heeft, door te overwegen dat sprake is van ‘de niet uit te sluiten mogelijkheid dat het slachtoffer ook zonder de handelingen van verdachte en zijn mededaders zou zijn overleden’, zeker indien die overweging wordt gelezen in samenhang met hetgeen het Hof overigens overweegt met betrekking tot hetgeen blijkt uit het pathologisch onderzoek en de deskundigenverklaring van Van de Goot en Niessen, niet vastgesteld dat hoogst onwaarschijnlijk is dat de dood van [slachtoffer 1] het gevolg is geweest van het eerdergenoemde hartinfarct. Dat de hartslag van het slachtoffer staakte kort na het oplopen van het letsel dat ook als mogelijke doodsoorzaak kan gelden, houdt immers nog niet in dat de kans dat de dood is ingetreden ten gevolge van het uren vóór de woningoverval door [slachtoffer 1] doorgemaakte hartinfarct zó klein is dat daaraan als hoogstonwaarschijnlijk kan worden voorbijgegaan. Dat de kans op het lethaal verlopen van dat infarct beduidend vergroot kan zijn door acute ontsteking van de hartspier gecombineerd met een kans op acute hartstilstand door ruggenmergschade doet daar niet aan af.

Al met al moet geconcludeerd worden dat de bewezenverklaring van het dodelijk gevolg (blijkens de daarvoor door het Hof gegeven motivering) — mede gelet op hetgeen namens rekwirant in hoger beroep is aangevoerd — getuigt van een onjuiste rechtsopvatting omtrent (de vereisten voor het aannemen van) causaal verband tussen de bewezen verklaarde handelingen welke — kort gezegd — het medeplegen van een woningoverval behelzen en de dood van één van de slachtoffers, te weten de heer [slachtoffer 1], althans is de bewezenverklaring (van het dodelijk gevolg) niet voldoende (begrijpelijk) gemotiveerd.

Gelet op het bovenstaande kan het arrest van het Hof niet in stand blijven.

In deze zaak is aan rekwirant ten laste gelegd dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan het (mede-)plegen van (kort gezegd) een woningoverval met dodelijke afloop. Het Hof is er — ondanks de stellige en uitvoerige betwisting daarvan door en namens rekwirant — van uitgegaan dat rekwirant niet slechts in de auto is blijven wachten, maar dat hij zelf daadwerkelijk aan de uitvoering van de overval heeft meegewerkt en tijdens de overval een bivakmuts en (tenminste) een (rechter-)handschoen droeg.

Het Hof heeft ten aanzien van het bewezen verklaarde en naar aanleiding van de gevoerde bewijsverweren nadere bewijsoverwegingen opgenomen in het arrest.2. Daarin overweegt het Hof — voor zover hier met name van belang — onder meer:

Voor zover hier met name van belang komt het er kort samengevat op neer dat het Gerechtshof hetgeen rekwirant ter terechtzitting in hoger beroep heeft verklaard over het uitlenen van de bivakmuts en handschoenen aan ‘de lange’ en het door rekwirant vervolgens blijven wachten in de auto (volstrekt) ongeloofwaardig acht en dat het Hof er juist (integendeel) van uitgaat dat rekwirant zelf de bivakmuts en handschoen(en) heeft gedragen tijdens de woningoverval en daarbij ook zelf (in de woning) aanwezig is geweest.

Blijkens p. 7 van het arrest heeft het Hof echter vervolgens wél (ter onderbouwing van de bewezenverklaring) in aanvulling op de door de rechtbank gebezigde bewijsmiddelen voor het bewijs gebruik gemaakt van de door rekwirant ter terechtzitting in hoger beroep afgelegde verklaring, ook voor wat betreft het gedeelte waarvan het Hof uitdrukkelijk heeft aangegeven dat (volstrekt) ongeloofwaardig te achten. De voor het bewijs gebezigde inhoud van de verklaring van rekwirant behelst immers:

Gelet op het bovenstaande overweegt het Hof enerzijds dat het de verklaring zoals die door rekwirant is afgelegd over over het uitlenen van de bivakmuts en handschoenen aan ‘de lange’ en het door rekwirant vervolgens blijven wachten in de auto (volstrekt) ongeloofwaardig acht, terwijl het Hof dezelfde verklaring vervolgens wél voor de bewijsvoering gebruikt.

Een soortgelijke kwestie speelde in de zaak waarin uw College op 7 juli 2009 (LJN BI4699) uitspraak heeft gedaan. Uw College overwoog in die zaak:

Vergelijkbaar daarmee is ook het oordeel van uw College in HR 17 februari 2009, LJN BG5966. In deze zaak, waarin het ging om witwassen, was sprake van een situatie waarin de verdachte een verklaring had gegeven voor het voorhanden hebben van een aanzienlijk geldbedrag, welke verklaring door het Gerechtshof niet aannemelijk werd geacht. Evenals in de onderhavige zaak en de zaak hierboven voornoemd, had het Gerechtshof desondanks die verklaring van de verdachte voor het bewijs gebezigd. Uw College overwoog dat die verklaring echter, nu het Hof ten aanzien daarvan in een nadere bewijsoverweging had aangegeven deze niet aannemelijk te achten, ten onrechte in de bewijsmiddelen was opgenomen, aangezien de inhoud van die (niet aannemelijk geachte) verklaring niet redengevend is voor de bewezenverklaring.

In HR 13 september 2011, LJN BQ5708 overwoog uw College onder meer:

Vrijwel gelijkluidend zijn de overwegingen van uw College in HR 21 juni 2011, LJN BQ4293:

Met betrekking tot het gebruik voor het bewijs van een ongeloofwaardig geachte getuigenverklaring overwoog uw College in HR 8 februari 2011, LJN BP0060:

In HR 20 maart 2012, LJN BV3442, NJ 2012, 204 overwoog uw College in een meer algemene overweging:

Het vooralsnog meeste recente arrest waarin deze problematiek speelde is HR 26 juni 2012, LJN BW9187, in welk arrest uw College in aanvulling op de uit NJ 2012, 204 overgenomen overweging stelde:

Nu het Hof in de zaak van rekwirant (ook) heeft overwogen dat het de verklaring van rekwirant (zoals weergegeven in het arrest) op onderdelen, althans een onderdeel, niet aannemelijk achtte, terwijl het Hof deze verklaring (ook voor wat betreft het kennelijk als (volstrekt) ongeloofwaardig bestempelde gedeelte vervolgens toch in het arrest heeft gebezigd als bewijsmiddel, is (ook) de bewezenverklaring in deze zaak niet naar de eis der wet met redenen omkleed. Niet gezegd kan worden dat de hier aan de orde zijnde verklaring van rekwirant, die het Hof ten onrechte voor het bewijs heeft gebruikt en/of door het Hof als (volstrekt) ongeloofwaardig was bestempeld, in het geheel van de bewijsvoering van ondergeschikte betekenis is. Het Hof is er immers uitdrukkelijk van uitgegaan dat rekwirant deze verklaring heeft afgelegd om te verhullen dat hij de bivakmuts en handschoenen — waarvan hij heeft gesteld dat hij deze had uitgeleend — zelf heeft gedragen (tijdens de overval).

Aan laatstgenoemd uitgangspunt verbindt het Hof vervolgens de conclusie (in de woorden van het Hof: het gevolg) dat rekwirant niet alleen tevoren wetenschap had van de te plegen overval, maar aan de uitvoering daarvan ook daadwerkelijk heeft meegewerkt, waarna het Hof overweegt dat het Hof geen geloof hecht aan de verklaring van de verdachte dat hij in de auto heeft zitten wachten, waarna het Hof vervolgt met: ‘Zodoende is sprake van nauwe en bewuste samenwerking met de mededaders en is de verdachte medepleger van de ten laste gelegde overval en is het gebruikte geweld ook aan hem toe te rekenen.’ Vervolgens acht het Hof het onder die omstandigheden niet van belang op welke wijze de bloedsporen op de spijkerbroek van rekwirant zijn gekomen en behoeven de alternatieve scenario's die door de verdediging zijn aangevoerd geen nadere bespreking, aldus het Hof. Zo bezien is het ongeloofwaardig achten van de verklaring van rekwirant het beginpunt van de redenering van het Hof die er uiteindelijk toe leidt rekwirant te beschouwen als (volwaardig) medepleger van de overval en andere verweren niet (meer) te bespreken.

Gelet op al het bovenstaande kan het arrest van het Hof niet in stand blijven.

Hetgeen door het Hof ten laste van rekwirant bewezen is verklaard is weergegeven in het hierboven opgenomen eerste cassatiemiddel. Kort gezegd is in deze zaak bewezen verklaard dat rekwirant zich schuldig heeft gemaakt aan het tezamen en in vereniging met anderen plegen van een woningoverval met dodelijke afloop, door het Hof bewezen verklaard als zowel een diefstal met geweld als een afpersing. Het Hof is er — ondanks de stellige en uitvoerige betwisting daarvan door en namens rekwirant — van uitgegaan dat rekwirant niet slechts in de auto is blijven wachten, maar dat hij zelf daadwerkelijk aan de uitvoering van de overval heeft meegewerkt.

Het Hof heeft in het arrest d.d. 3 februari 2012 een uitvoerige overweging met betrekking tot het bewijs opgenomen.7. Voorts heeft het Hof de bewezenverklaring gebaseerd op de door de rechtbank gebezigde bewijsmiddelen, zoals weergegeven onder 4.3.2. van haar vonnis van 27 januari 2010 met toevoeging van de in het arrest opgenomen bewijsmiddelen.8.

Zowel in eerste aanleg als in hoger beroep is door de verdediging gesteld dat er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs voorhanden is om te concluderen dat rekwirant (die consequent heeft ontkend zich te hebben schuldig gemaakt aan het medeplegen van de ten laste gelegde woningoverval) één van de medeplegers van het ten laste gelegde feit is. Gesteld is dat rekwirant niet betrokken is geweest bij de voorbereiding van de overval, hij niet in de woning is geweest en alleen als bestuurder van de (vlucht-)auto heeft gefungeerd, althans dat bewijs ontbreekt dat zijn aandeel groter is geweest.

Naar het oordeel van rekwirant kan uit hetgeen uit de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen blijkt, ook indien deze in samenhang worden bezien met de aan de bewezenverklaring gewijde nadere bewijsoverwegingen, niet zonder (verdere en/of betere) toelichting worden afgeleid dat rekwirant zich (als medepleger) heeft schuldig gemaakt aan het bewezenverklaarde.

De genoemde en hierboven weergegeven bewijsoverwegingen komen kort samengevat op het volgende neer:

Uit de door de rechtbank gebruikte en door het Hof, blijkens het arrest overgenomen, bewijsmiddelen blijkt, ten aanzien van de betrokkenheid van rekwirant bij de ten laste gelegde woningoverval dat hij als huurder en bestuurder heeft gefungeerd van de vluchtauto waarin de bij de woningoverval buit gemaakte goederen zijn aangetroffen. Wat betreft de (verdere) rol van rekwirant overweegt het Hof — in reactie op dienaangaande gevoerde bewijsverweren — dat het Hof de verklaring van rekwirant voor zover die inhoudt dat hij gedurende de woningoverval in de auto is blijven wachten tot de drie andere personen terugkwamen, alsmede zijn verklaring voor wat betreft het uitlenen van zijn handschoenen en bivakmuts, volstrekt ongeloofwaardig acht. Het Hof legt uitvoerig uit waarom het Hof het niet geloofwaardig acht waarom rekwirant zijn bivakmuts en handschoenen heeft uitgeleend aan een van de medeverdachten, maar verzuimt uit te leggen waarom het Hof daarnaast ook volstrekt ongeloofwaardig acht waarom rekwirant gedurende de woningoverval in de auto is blijven wachten. Vervolgens stelt het Hof, dat het Hof ervan uitgaat dat rekwirant ten tijde van de overval in ieder geval de rechterhandschoen en de bivakmuts heeft gedragen, waaraan het Hof het gevolg verbindt dat rekwirant niet alleen tevoren wetenschap had van de te plegen overval, maar aan de uitvoering daarvan ook daadwerkelijk heeft meegewerkt. Zodoende, zo stelt het Hof, is sprake van een nauwe en bewuste samenwerking met de mededaders en is rekwirant medepleger van de ten laste gelegde overval en is het gebruikte geweld ook aan hem toe te rekenen. Onder die omstandigheden is naar het oordeel van het Hof niet van belang op welke wijze de bloedsporen op de spijkerbroek van rekwirant zijn gekomen en behoeven de alternatieve scenario's die door de verdediging zijn aangevoerd geen nadere bespreking, zo stelt het Hof.

Naar het oordeel van rekwirant zijn de laatste twee alinea's van de bewijsoverwegingen op p. 4 van het arrest wel heel erg kort door de bocht, nu immers het volstrekt ongeloofwaardig achten van de (wel voor het bewijs gebruikte) verklaring van rekwirant over het uitlenen van de bivakmuts en handschoenen en het wachten in de auto, te meer nu het Hof niet (voldoende) heeft uitgelegd waarom het Hof niet geloofwaardig vindt dat rekwirant (slechts) in de auto heeft gewacht (al dan niet voorzien van bivakmuts en handschoenen), niet zonder meer de conclusie kan dragen dat rekwirant tevoren wetenschap heeft gehad van de te plegen overval en aan de uitvoering daarvan daadwerkelijk heeft meegewerkt. Anders dan de rechtbank, overweegt het Hof niet dat het Hof er naar aanleiding van het aantreffen van het bloed van slachtoffer [slachtoffer 1] op aan rekwirant toegeschreven kledingstukken ervan uitgaat dat rekwirant in contact is gekomen met het slachtoffer [slachtoffer 1] en daaruit wordt afgeleid dat rekwirant in de woning is geweest op het moment dat letsel is ontstaan bij [slachtoffer 1], hetgeen ook overigens zonder aandacht te besteden aan het door de verdediging geschetste alternatieve scenario voor het aantreffen van die bloedsporen niet voldoende zou zijn (geweest). Het Hof heeft het door de verdediging genoemde alternatieve scenario in zoverre dus hoe dan ook ten onrechte onbesproken gelaten.

Hetgeen het Hof heeft vastgesteld en heeft kunnen vaststellen op grond van de door het Hof gebruikte bewijsmiddelen is, mede gelet op hetgeen het Hof ter nadere motivering van de bewezenverklaring in het arrest overweegt, naar het oordeel van rekwirant (ruimschoots) onvoldoende om te kunnen komen tot een bewezenverklaring van het door rekwirant ‘tezamen in vereniging met anderen’ plegen van de ten laste gelegde diefstal met geweld en/of bedreiging met geweld en/of afpersing in vereniging.9.

Gelet op het bovenstaande moet worden geconcludeerd dat de bewezenverklaring niet naar de eis der wet met redenen is omkleed. De motivering daarvan vertoont mankementen en kan de bewezenverklaring niet dragen. Het arrest van het Hof kan dan ook niet in stand blijven.

Het is op bovengenoemde gronden dat rekwirant uw College eerbiedig verzoekt om het arrest, zoals jegens hem op 3 februari 2012 gewezen door het Gerechtshof te Amsterdam te vernietigen en een zodanige uitspraak te doen als uw College juist en noodzakelijk voorkomt.

De bijzonderlijk gevolmachtigde,

mr. B.P. de Boer

Haarlem, 19 juli 2012